De alkohol en de arbeidersbeweging,
Vlaardingsche IJzerkoekjes.
Maassluissche Moppen.
„Wij hebben dan ook tegen de verlenging
„van den termijn tot afschaffing van het
„octrooi (de bewuste levensmiddelenbelasting)
„gestemd. Alle burgerlijken, met inbegrip
„van de klerikalen, hebben vóór de ver
lenging van dien termijn gestemd."
We meenen, dat Het Rath. Sociale W'eekblad voorloopig
wel niet meer met Straatsburg zal komen aandragen.
Of is de bokken voorraad nog niet groot genoeg? Ook
hier soms: aberratio mentalis?
II. Vervolg.)
Terwijl vroeger de gebruiker voor zichzelf dranken
bereidde of althans in het klein geproduceerd werd, is
de drauk, eerst nadat het grootkapitalisme zich ook van
de drankproductie had meester gemaakt, onder het be
reik der groote massa gekomen door het in enorme hoeveel
heden voorhanden zjjn en het sterke dalen der prjjzen.
Het drankkapitaal heeft een uitbreiding gekregen, die
zoo groot is, dat het een macht van beteekenis is ge
worden in alle landen. Eenige cjjfers mogen dit illus-
treeren
„De „Daily News" gaf onlangs een merkwaardig
staaltje.
„Van de 18 ministers zjjn er 9 direct of indirect be
langhebbenden doordat ze commissaris, directeur of
„zoo iets zijn in brouwerij- branderij- of hotel en restauratie-
„raaatschapoijen. Dan zijn er die in 't zelfde geval ver-
„keeren 167 lords, onder wie 8 hertogen en 7 markiezen.
„Van de leden van het Lagerhuis, het wetgevend lichaam,
„dat met onze Tweede Kamer overeenkomt, zjjn 23 leden
„brouwer of brander en 129 drankbelanghebbenden en
„30 geheelonthouders (1901). Behalve nog dames van adel
„hertoginnen en markiezinnen zijn er verder nog 880
„met titels en eereteekenen bedeelden, die hun „ver
diensten" voor een deel uit den drank halen. Het door
„deze personen in die za'ken gestoken kapitaal wordt
„door de „Daily News" op 200 millioen pond geschat."
Wat Nederland betreft berekent F. U. Schmidt in zijn
„De invloed van het drankkapitaal", waaruit ik ook de
bovenstaande cijfers nam, het drankkapitaal op 33 mil
lioen gulden.
In Duitschland en Engeland neemt het aantal brou
werijen steeds af, terwijl de productie voortdurend toe
neemt. Terwijl in 1899 er in 't Duitsche Rijk b.v. 20055
brouwerijen waren, bedroeg dit aantal in 1898 nog 20340,
alzoo afname van 285. De productie nam echter toe
met 1 573.367 H.L. en bedroeg in het geheel pl. m.
68.000.000 H.L.
Hoewel het my niet moeilijk zou vallen U hierover
veel meer cijfers te geven, zie ik daarvan ter wille van
de beknoptheid af. Om deze reuzen ophooping van ka
pitaal en hiermee evenredige geweldige vergrooting van
winst te verkrijgen, behoort het tot het directe en drin
gende kapitalisten belang, dat het proletariaat een zoo
groot mogelijk deel van zijn schamel loon besteedt aan
alcohol.
Dat het vervaardigen van alcoholische dranken aan
de ondernemers geen windeieren legt moge U blijken
uit de volgende cijfers:
Francis Wise, distillateurs te Cork (Ierland) liet na
50 millioen gulden, verdiend met het maken van whisky.
Sir Benjamin Guinness, een Engelsch Stoutfabrikant
bracht het „slechts" tot 13 millioen.
Van de firma Bass Co. (stout) liet Michael Bass
na 22 millioen, twee medefirmanten respectievelijk 347a
en 12 millioen.
37 Britsche bierbrouwers waren allen millionair, de
minste hunner bezit of bezat nog 3 millioen gulden.
10 leden van het House of Lords bezitten gezamenlijk
325 huizen met Vergunning.
En ware nu het kapitaal in de drankindustrie gestoken
nog maar productief, maar dit is geenszins het geval
zooals we zullen zien.
Achtereenvolgens zullen we nu de groote gevaren van
het drankkapitaal voor het proletariaat gaan behandelen.
Opgemerkt hebben we reeds dat door de enorme stijging
der productie en de daling der prijzen, de alcohol ge
makkelijk onder ieders bereik is gekomen.
Als tweede groote schadelijkheid noemen we de im
productiviteit van het drankkapitaal, blijkende o. a. uit
het gering aantal arbeiders dat in het bedrjjf werkzaam
is in verhouding tot het kapitaal erin gestoken en het
percentage van het kapitaal dat aan loon is uitbetaald,
gezwegen nog van het feit, dat het geleverde product
niet nuttig, maar zelfs schadelijk is.
Voor de verbouwing der producten van de alcohol
industrie over de wereld is noodig aan grondoppervlak
7 mill. H.A. land, dat is dus een uitgestrektheid als
Nederland en België samen of m. a. w. 8 zooveel
als Nederland aan bouwland bezit (860.000 H.A.)
Het volgend staatje aan Helenius, die Alcoholfrage
ontleend, geeft een duidelijk voorbeeld van de nadee-
ligen invloed van het drankkapitaal, wat aangaat 't
aantal benoodigde arbeiders en de uitgekeerde loonen.
Noord-Oost Spoorweg-
Maatij in Engeland.
50.000.000
38.000
3.250.000
600.000
Hieruit kunnen we leeren, dat de spoorwegmaat
schappij Per millioen kapitaal 760 arbeiders gebruikt,
de bierbrouwerij daarentegen 143
de arbeidsloonen bij de spoorwegmij. per millioen
kapitaal 65.000
de arbeidsloonen bij de bierbrouwerij per millioen
kapitaal slechts 6142.
Het eige-j aardige is bovendien dat de bierbrouwerij
een grooter winst oplevert.
Het is natuurlijk van zeer groot belang, hoeveel van
de behaalde bruto winst van het kapitaal aan den
arbeid ten goede komt. De volgende getallen geven
een leerzaam beeld ook in dit opzicht van de schade
lijkheid van het drankkapitaal.
Van 100 inkomen werd in loonen uitgekeerd1)
Voor het mjjnwerkersbedrjjf
55.0
Scheepsbouw
37.0
Dok- en Havenwerk
34.7
Spoorwegen
30.0
Landbouw
29.0
Kanaalwerken
29.0
Wolindustrie
29.2
Watermolen
25.7
IJzer- en Staalindustrie
23.3
Textielindustrie
22.6
Gasfabrikage
20.0
Brouwerijen
7.5
Verder geven de volgende cijfers een indruk van het
aantal arbeiders in verhouding tot het gebruikt kapitaal.
10000 Dollars kapitaal verschaffen werk2)
14.62
13.36
13.22
7.22
1.72
1.50
mannen.
In de leerindustrie
kleedingindustrie
tegelindustrie
In alle bedrijven gemiddeld
In de brandewijnbereiding
bierbrouwerij
In een volgend artikel hoop ik u te doen zien, dat
behalve de schade door het gering aantal arbeiders
benoodigd in het alcoholbedrijf en behalve het gering
percentage van het inkomen dat aan den arbeid ten
goede komt, bovendien de arbeiders in de alcohol
productie in ongunstige positie verkeeren, wat aangaat
hun loonen, gezondheidstoestandsterfte en de ar
beidsduur.
1) en 2) Uit Helenias, die Alkoholfrage.
Kapitaal
Arbeiders
Loonen
Winst
Bierfabr. Guinness.
14.000.000
2.000
100.000
700.000
Mag dat maart Het volgend stukje werd ons
toegezonden ter plaatsing. Zjjn de feiten daarin vervat
juist, dan is zeker de vraag gewettigd die we hierboven
zetten.
Iemand aan de Vaartweg wonende, (namen doen hier
niet ter zake) was naar zjjne meening te hoog aan
geslagen in de belasting. Hjj heeft toen de tjjd daar
was, er over gereclameerd, doch zonder gevolg. En daar
komt het juist op aan, hjj heeft daarop in 't geheel geen
antwoord gekregen. Hp meende dus in zjjn recht te
zjjn. wanneer hjj weigerde te betalen.
Nu kwam vorige week Woensdag de politie, die zich
met geweld toegang tot de woning wilde verschaffen.
De vrouw van den man in kwestie was niet thuis en
hjj zelf stond buiten en wilde de politie niet binnen laten.
Men heeft toen een smid laten halen om het slot te
openen, die toen door 's mans hond gebeten is, terwjjl
hjj zelf een beweging maakte om de agent tegen de
grond te slaan. De commissaris, die bljjkbaar herrie
wilde voorkomen is toen met hem aan 't praten geraakt
en zëide er niets aan te kunnen doen wjjl hjj ook ge
dwongen werd. Na eenige redeneering is hjj toen echter
met de commissaris naar binnen gegaan.
Den volgenden morgen, Donderdag, was de man nog
woest over het voorgevallene.
Tot zoover de feiten.
Nu zegt art. 265 van de Gemeentewet:
„Binnen drie maanden na de uitreiking van het aanslag
biljet kan de aangeslagene tegen zjjn aanslag bjj den
Raad bezwaren inbrengen.
De Raad beslist daarop zoodra mogeljjk en deelt zijne
beslissing terstond aan den belanghebbende mede.
Deze kan binnen dertig dagen na die mededeeling bjj
Gedeputeerde Staten in beroep komen.
Gedeputeerde Staten doen ten spoedigste uitspraak en
deelen die aan den Raad en aan den belanghebbende
mede."
En art. 266:
„De verplichting tot het betalen van den aanslag
wordt door het indienen van bezwaren en het instellen
van beroep, bedoeld in het vorig artikel, niet opgescho t.
Heeft de belastingschuldige voor de eindbeslissing zijn
aanslag geheel of gedeelteljjk betaald, dan wordt hem het
te veel betaalde zoo spoedig mogeljjk teruggegeven.
Zjjn dus de feiteljjke mededeelingen juist, en is der
halve het gemeentebestuur in gebreke gebleven de op
tjjd ingezonden reclame te behandelen en den man in
kwestie daarvan bericht te zenden, dan is het zeer zeker
gewenscht, dat in den Raad daarover nadere ophelderirg
worde gevraagd, opdat een herhaling van een dergeljjk
optreden der politie in het vervolg buitengesloten is.
Zooals het nu gegaan is, is het wel een beetje bar
Zenuwachtig? Zooals bekend, wordt de vredes
conferentie door spotvogels ook wel genoemd vreters
conferentie.
En wij voegen er aan toedat is nog zoo ver bezijden
de waarheid niet.
Trouwens, heel dat zaakje wordt door niemand ernstig
genomen, 't Is een groot kluchtspel anders niet.
En het is zeker daaraan te wjjten dat, toen Vlaar-
dingen de vorige week de hooge onderscheiding te beurt
viel de gedelegeerden of te wel acteurs van dat klucht
spel binnen hare veste te zien, zij niet beter wist te
doen door in datzelfde kader ook eenige grollen 6n
fratsen ten beste te geven.
't Is alleen maar zonde en jammer van de centen die
de vertooning kostte.
Wel dient erkend te worden dat er onder het hooge
gezelschap aardige en lieve personaadjes waren, zoo
bjjv. de Chineesche gedelegeerde met zjjn Parijsche
echtvriendin enz. enz. Ook Bertha von Suttner niet te
vergeten, die naïve oude dame die door praten de oor
logen uit de wereld wil helpen
Maar, wat we eigenljjk wilden zeggen is dit.
Ruim een half uur voordat de hooge gasten weer
van hier met den trein naar het Haagje zouden ver
trekken, waren een drietal hooge oomes van de H.Y.S.M.
druk in de weer met het inspecteeren der leege waggons.
Zelfs de bagagewagens kregen een beurt. In elk hoekje
werd nauwkeurig gespeuid of er wellicht niet een
anarchist verborgen was of een helsche machine neer
gezet, om straks de heeren of dames in de lucht te
laten vliegen!
Wellicht hield dat onderzoek verband met het feit
dat de anarchist Kloosterman den vorigen dag in Vlaar-
dingen was geweest
't Is bespotteljjk.
Arb. Muziekv. „Voorwaarts". Het concert
dat zij de vorige week Donderdag op het veld van
„Flardinga" gaf, was buitengewoon druk bezocht, mede
een gevolg van het feit dat velen die naar de gedele
geerden ter vredesconferentie waren kijken, daarvandaan
naar den Hofsingel togen.
„Voorwaarts", dat bewees ook dit concert weer, heeft
bjj hare uitvoeringen niet te klagen over gebrek aan
belangstelling. Ze blies er dan ook dapper op los.
Is men haar dus wel sympathiek gestemd, beter ware
nog, daar haar voornaamste taak toch is de arbeiders
beweging te steunen dat zulks getoond werd door
daden. Er zitten in de andere muziekvereenigingen wel
menschen die geen lid zjjn van „Voorwaarts", maar er
toch feitelijk bij hooren. Laten zij dit eens onthouden
en er ook naar handelen!
Arbeiders-dividend. Te laat om nog in ons
vorig nummer te vermelden, kwam de vorige week
alhier binnen de Scheveningsche logger „Wjjnandus en
Cornelis", schipper Job Mos, met verlies van een der
opvarenden, n. 1. een Jongste. Hjj was te IJmuiden
woonachtig.
De ljjst wordt al maar somberder.
'tWas 25 Juli een ongewone drukte in Maassluis.
De diplomaten van de vredescomedie zouden van uit
ons stadje een boottocht maken. De Stationsweg werd
versierd, de kinderen zouden zingen, kortom, het zou
feest zjjn. Om half twee ongeveer zouden de heeren
hier zjjn. 's Morgens om 10 uur maakten zich al vrou
wen en kinderen druk om maar een plaatsje te krijgen.
En de werklieden Ja hoorZij mochten ook gaan
kjjken. Sommigen kregen vrjj tot 3 uur. Ja, er waren
er zelfs bij, die den geheelen middag vrjj waren. Wat
waren zjj bljjMen zag ze loopen met opgeruimde
gezichten. Want dat was te wonderlijk: midden in de
week en dan vrij. Wel het was eenig. Het was dan ook
een ontelbare menigte op den Stationsweg en de beide
hoofden. Daar fluit de trein. Daar komen de heeren
hoor Gekleed in uniform met de bajonet op de karabijn.
Een en al bewondering. Maar o nee! Dat was een
vergissing, dat waren rijksveldwachters. Verbeeld je
Een vredesconferentie met de bajonet op de karabijn,
dat zou toch al te gek worden. Maar eenige oogen-
blikken en warempel daar kwamen ze. Een heele stoet
heeren, die heel gewoon van 't station naar de gereed
liggende booten m»rpheerden en in 't minst geen acht
sloegen op de versiering, die onze Maassluissche bour
geoisie gemaakt had. En die toch werkelijk een aardigen
indruk maakte. En de burgerjj Het was een en al
teleurstelling. Zij hadden gedacht een wonder te zien.
Dan maar naar het feestterein. Daar was concert. Een
muziekkorps uit Rotterdam speelde daar. Dus daar zou
't wel gezellig wezen. Maar daar gekomen Een afge
sloten terrein, 20 cent, intrée per persoon. Dus daar ook
al weer teleurstelling. Want welke arbeider kan in 't
laatst van de week 20 centen missen voor intrée Want
20 centen is voor den werkman een heele schat. Daar
kan moeder de vrouw nog een kop aardappelen voor
hebben en een ons reuzelvet. Dan is zij weer een mid
dag geborgen. Maar wat moeten die arbeiders daar
ook eigenljjk doen? Die zijn toch enkel maar geboren
om winst te maken voor de ondernemers. En als mijn
heer A of B in den Raad moet of er uitgehouden moet
y>
u
V
jj
V
n
m
