Lr'prpS^'eea, j No. 30. ZATERDAG 21 September 1907. 7e Jaargang. ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij, Schiedam. De Bode Afdeelingsnieuws. De Kiesrechtbetooging. Huisindustrie. ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 2 cent. Rurean van Redaktle en Administratie Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat. Spreekuur voor de Redactie: 's Woensdagsavonds van T1/.,81/, uur. ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bij abonnement belangrijke korting. Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten niterlijk loens;;ig a.s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn. Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar: Nieuwsticht N. Z. 32. Groote Markt 3. Zalmstraat 22. „Constantia", Hoogstraat. Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne menten aangenomen. De abonné's worden verzocht bij adresverandering daarvan kennis te geven aan de Administratie. bericht dat hij Zaterdag van 8 tot 10 uur zitting houdt tot het innen der contributie. HUISHOUDELIJKE VERGADERING op ZONDAG 29 SEPTEMBER, 's morgens 10 uur in „Constantia." ZEGT HET VOORT Zaterdagavond is er in Constantia" gelegenheid tot het teekenen der Candidatenlijst voor de a.s. verkiezing. Een ieder onzer propageere nü al, zooveel hij kan, voor onzen candidaa't, Dr. van Leeuwen. Het Bestuur. Ontvangen van J. V. een plaat van Tak voor de wandversiering in „CoDstantia." Voor zoover voorhanden, zijn er Zaterdagavond nog platen verkrijgbaar a 10 cent van P. L. Tak's „In Memoriam". Wie er nog geen heeft, haaste zich er een te krijgen, anders zijn we uitverkocht. Volgens congresbesluit geeft de Partij dit jaar een Scheurkalender uit. Om goeden kans van slagen te hebben moet ieder partijgenoot er zich een Jaansehaffen. Tot nog toe is dat niet het geval. Vele geestverwanten hebben al ingeteekend op deze Arbeiders-Scheurkalen der.alle partijgenooten nog lang niet Komt, partjjgenooten, dat gaat niet. Een ieder, 't zij partijgenoot of geestverwant, die zich tot het bewuste proletariaat rekent of aan diens zijde staat, moet zoo'n kalender in huis hebben. De prijs is 35 cent. Nu rekenen wij verder op ieders welwillenden steun. De gelegenheid tot inteekening D opengesteld bij P. Ooms, H. P. Bakker, K. Busscher, A. Kip en bij onder- geteekende. Kreupelstraat 22. De B ochurenhandelaar, M. J. van Dijk. Opnieuw kan ook dit jaar met trots worden vast gesteld, dat de kiesrechtbeweging blijkens deze betooging snel voortgroeit. Het aantal betalende bezoekers groeide van 9000 tot 13000 in 1 jaar, het aantal deelnemende v'ereenigingen van 715 tot 830, en het aantal door die vereenigingen vertegenwoordigde leden steeg tot 67.822. Dat mag genoemd worden! Die 830 deelnemende vereenigingen waren 478 zuivere vakvereenigingen met 44.445 leden en 352 andere vereenigingen zooals de S. D. A P., volkskiesvereeni- gingen, plaatselijke comité's, bestuurdersbonden, enz met 23.377 leden. De eenige deelnemende politieke partij was de S. D. A. P. Aan den optocht namen ruim 20000 personen deel met 417 vaandels en banieren en 12 muziekkorpsen. Voegen wij daaraan toe, dat op het meetingterrein iedere alcolhoudende drank werd geweerd en dat zoowel de meeting als de optocht in de meest volmaakte orde afliepen, dan hebben wij hierbij de voor zichzelf spre kende cijfers en feiten genoemd. Die cijfers en feiten doen nu de ronde door de geheele pers. De arbeiderspers vermeldt ze met trots, met geestdrift en met blijdschap. De burgerpers, verslagen over de toeneming der beweging en onwillekeurig be drukt door het naderende „gevaar", bepaalt zich tot de korte mededeeling der cijfers of voegt er een paar schampere opmerkingen aan toe. Vreugde en hoop in de arbeiderswereld, verslagenheid en angst in de burgerlijke wereldDat is de tegen stelling, die ook deze kiesrechtbètooging schept, dat is de groote antithese van den voortschrijdenden klassen strijd Zoo maakt het georganiseerde arbeidersvolk zich in steeds aangroeiende massa's op, rustig, waardig, meester over zichzelf, zijn kracht en zijn hersens, om zich op de burgerij de rechten te veroveren, die het toekomt en de burgermaatschappij met haar ellende en rechteloosheid en zedeloosheid om te vormen in de socialistische maatschappij, waarin geen uitbuiting of onderdrukking van mensch door mensch meer mogelijk zal zijn en een ieder zijn gaven en aanleg volledig tot ontwikkeling zal kunnen brengen. Zoo is ook deze kiesrechtbetooging weer een gebeur tenis geworden, die de werkers voor de bevrijding der arbeidersklasse met nieuwen moed en nieuwe werkkracht bezieltwant er is vooruitgang waar te nemen en de schemer die den naderenden zonsopgang aankondigt wordt een heerljjk morgenrood. Straks is de zon boven den horizont en smelt het jjspaleis van het kapitalisme onder den zonne-invloed van de sociaal-democratie Ook Schiedam en Vlaardingen hebben zich flink gehouden bij de betooging. Een groot aantal deelnemers uit deze beide plaatsen hebben er aan deelgenomen. En er waren heel wat personen, van wie wij niet hadden verwacht dat ze zouden zijn meegegaan. Een verblijdend verschijnselOok in onze stad dringt onze invloed snel door! Een van de gevolgen van de kapitalistische inrich ting onzer Maatschappij is ditdat in het verborgen massa's ellende welig tieren. In afgelegen stadsdeelen, in gangen en sloppen, voor den voorbijganger onzicht baar, in kelders en dakkamers, bergen zich de menschen op ook menschen, schandelijk kapitalisme!), die door de burgermaatschappij in het „moeras van het proletariaat" (Dr. Kuyper) zijn neergesmeten. Wat daar geleden en verdierlijkt wordt, weten slechts weinigen. De burger maatschappij is er onverschillig onder, zoolang die middelpunten van ellende en gebrek geen middelpunten van ernstige besmettelijke ziekten of misdaden worden. Daardoor ontbreken van burgerlijke zijde alle gegevens over die groote massa's en hun leven en lijden. Maar het proletariaat, dat daar naast woont en bjj stukken en beetjes gedwongen wordt er onder te gaan wonen, de arbeidersklasse, die bovendien haar hevigste vijanden, de onderkruipers, voor een belangrijk deel daar vandaan ziet komen, voor haar is dit ellendigste, ongelukkigste deel harer klasse geen onver schillig stuk der maatschappij. En overal waar de ge organiseerde arbeidersklasse sterk genoeg is geworden voor een meer algemeen optreden, is een van de eerste dingen die ze doet, zich met die meest-ongelukkigen, meest-ellendigen te bemoeien. Ze uit hun ellende op heffen of verlossen, daartoe ontbreken haar de middelen omdat ze zelve een uitgebuite, onderdrukte klasse is, die nog geen staatkundige macht bezit en economisch volkomen ondergeschikt en at hankelijk is. Maar ze kan het onbekende, onvermoede, ongewetene daaromtrent aan het licht brengenze kan door de openbaring van het martelleven dezer ergste slachtoffers van het maat schappelijk stelsel der burgerij de noodzakelijkheid van ingrijpen door de gemeenschap, door den staat, be wijzen; en ze kan de burgerij, die zich dan schaamt over de harteloosheid en gruwelijkheid van haar burger lijke „orde", uit schaamtegevoel en gewetensonrust tot wettelijke regeling en verbetering drijven. Wie herinnert zich niet het algemeene afgrijzen en onbehagen, dat zich van alle bezoekers en de geheele pers meester maakte, toen de huisindustrie-tentoon stelling te Berlijn dergelijke vreeselijkheden aan het licht bracht Zelfs de Duitsche Keizerin kon het niet nalaten, in het openbaar haar afschuw over der gelijke toestanden, in zoo groote mate voorkomende, uit te spreken en haar verlangen kenbaar te maken, dat de wet daarin spoedig verandering zou brengen. Ook in Nederland is de georganiseerde arbeidersklasse begonnen aan de werkzaamheden fot openbaarmaking van een deel dier uiterste proletariërsellende. Dooreen algemeene samenwerking van de Nederlandsche arbei dersorganisaties is er kans, dat deze onderneming goed zal slagen. Het onlangs rondgezonden uitgewerkte „plan van de Ned. tentoonstelling van huisindustrie" bewijst bovendien, dat men met de voorbereidende werkzaam heden opschiet en een goed beeld begint te krijgen van wat die tentoonstelling wezen moet. Wij zullen uit dit plan een en ander mededeelen. In de eerste plaats wordt in eenige groote lijnen aangegeven, wat huisindustrie is en wat het karakter der ontworpen tentoonstelling zal zijn. Onder Huisindustrie wordt verstaan al die arbeid, welke door arbeiders(sters) verricht wordt tegen loon en onder bepaalde voorwaarden, in andere lokalen dan de daarvoor bestemde fabriek of werkplaats, voor werk gevers, die de vervaardigde artikelen te koop aanbie den of op bestelling leveren. Het karakter dezer tentoonstelling zal geheel afwijken van dat van andere tentoonstellingen, die tot grondslag hebben eene aanmoediging tot het beoefenen, het be vorderen van verschillende takken van nijverheid, ter wijl bij deze tentoonstelling getracht zal worden aan te toonen de noodzakelijkheid eener bestrijding van dien vorm van industrie. Wat de tentoonstellingsplaats betreft, wordt meege deeld dat de regeering niet ongenegen is een gebouw daarvoor beschikbaar te stellen en dat dan den Haag de aangewezen stad zou zijn. De duur der tentoonstelling wordt ontworpen op 2 maanden. De inrichting zal door het Bureau geschieden met hulp eener afzonderlijke tentoonstellingscommissie, waarin ook iemand met „voldoende technische kennis" zal worden opgenomen. Op de tentoonstelling zal men allerlei voorwerpen, vervaardigd in huisindustrie, kunnen zien, waarbij kaar ten zullen worden gevoegd „met volledige gegevens omtrent loon, arbeidsduur en alle verdere omstandighe den, waaronder die voorwerpen worden vervaardigd." Voor zoover mogelijk, zal men ook „zooveel mogelijk nauwkeurig nagebootste vertrekken" inrichten om dooi de aldus „aanschouwelijk voorgestelde huisindustrie" nog krachtiger indrukken op te wekken. En verder zal men door schriftelijke en mondelinge toelichting de bezoekers zooveel mogelijk op de hoogte brengen van alle gegevens, die omtrent de huisindustrie verzameld konden worden. Die verzameling vau gegevens omtrent de huisindu strie is het tweede deel van het „plan". Daarvoor is een enquête-commissie noodig die in opdracht heeft: a Een onderzoek in te stellen naar den aard, den invloed en de gevolgen der Huisindustrie voor de arbei derspers) b. Een rapport samen te stellen omtrent dit onderzoek. Bij het voorloopig onderzoek, door het Bureau reeds ingesteld, is gebleken, dat men de huisindustrie over 6 rubrieken zal kunnen verdeelen^ a. Houtbewerking d. Textielnijverheid en Kleeding. b. Metaalbewerking. e. Papierbewerking. c. Voedings- en Genotmiddelen, Kunstnijverheid. De plaatselijke commissies, o. a. ook te Schiedam op gericht, zullen natuurlijk plaatselijk de benoodigde ge gevens moeten verzamelen en rangschikken. Zij behoeven dat niet geheel naar eigen opvatting te doen, maar kunnen werken naar een handleiding, die daarvoor zal worden samengesteld. Het spreekt intusschen vanzelf, dat ook de Schiedamsche plaatselijke commissie alleen bij algemeene deelneming de volledige gewenschte ge gevens kan bijeenbrengen. En zij wekken daarom reeds nu ieder tot deelneming op en hopen, dat niemand, die V MOKE

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1907 | | pagina 1