Ditjes en Datjes.
Uit de plaatselijke pers.
Uit het vakverenigingsleven.
is wel bekend dat het onderwijs der paters en nonnen
eigenaardige voordeelen heeft, nu de R. K. Kerken de
bevordering daarvan ook door de bestrijding van de
gehuwde onderwijzers voor de katholieken dps van be
lang is, maar de kwestie over de gehuwde vrouw in
gemeentedienst hangt toch nog wel van wat anders dan
van dat speciale katholieke belang af.
Nederlands matrozen. Wg waarschuwden
voor 24 dagen voor de verkapte ronselarg, die uit een
tot ernst vervormd matroosjespelen kan voortkomen.
Eenige sprekende cijfers kunnen aantoonen, dat de
Nederlanders steeds minder lust in het matrozenwerk
hebben, omdat de dienst voor de meesten gewoonweg
niet te dragen is. Van dien dienst vertellen we een
andere keer weer eens wat. Ziehier de cijfers, ontleend
aan Het Anker, het orgaan van den matrozenbond
Uit de jaarboeken van de K. N. M., van de jaren
19041905 en 19051906, putten we uit de
mutatiën 1) van het personeel, resp. op blz. 130
131 en 274—275 het volgende:
In 1900 werden ontslagen van de 809 matrozen
le kl. 69 of 8.5 pCt., van de 615 matrozen 2e kl.
22 of 3.5 pCt.
In 1905 was dit resp. van de 734 matrozen
le kl. 82 of 11 pCt., van de 500 matrozen 2e kl.
28 of 5 6 pCt.
Ook hier dus wjjzen de officieele gegevens op
een vermeerdering van het aantal, wat den dienst
verlaat en we kunnen gerust aannemen, dat dit
eerder toe- dan a/genomen is.
En wat zeggen we^i.v. van het volgende:
Op 1 Januari 1896 had de marine 3297 man,
van matr. le kl. tot jongen en op 1 Jan. 1906
was dit 2462, of 835 man minder.
Achthonderd vijf-en-dertig man minder in tjjd
van 10 jaar, neen, in tijd van pl.m. 5 jaar, want
na 1903 is er feitelijk pas daling waar te nemen.
Wel is waar was er van 1905 op 1906 een
kleine vermeerdering van pl.m. 30 man te consta-
teeren, doch daarentegen was het aantal matrozen
le klasse, de kern der bemanning dus met 42
verminderd.
Niet alleen van 1905 op 1906 zijn er 42 matrozen
le kl. minder te boeken, doch uit de Marine-
begrooting voor 1908 blijkt weder een vermindering
van 58 matrozen le kl. van 1906 op 1907, terwijl
het geheele aantal matrozen met de jongens mee
op 1 Jan. 1907 2293 was, of 169 minder dan
op 1 Jan. 1906.
Het verschil met 1896 is dan ook op 1 Jan. 1907
geen 835 man meer, doch reeds gestegen tot 1004
man.
Het aantal jongens daalde met 106 en alleen de
matrozen 2e kl. stegen met 6 man.
Een verkiezingsmop. Zeker bekend oud-lid
der 8. D. A. P., uitgestooten lid van het katholieke
Krüisverbond enzgaf op den verkiezingsdag kaarten
van Job Schellevis ter aanbeveling van den heer De
Geer uit deze afzonderlijke aanbeveling
Bovenaan een glas geteekend, met het inschrift
geen prop.
Daaronder geschreven Zoo als Bij de Yreisiuege Dat
is krak een Ook geen Roojjen Maar, De Geer.
Hoe is die Een nieuwe vriend voor Job
Katholieke kritiek. Wij zgn niet van plan,
na iedere raadszitting notitie te nemen van de on-Chris-
telijke kritiek der N. Schiedamsche op onzen partijge
noot De Bruin, een kritiek, die bovendien getuigenis
aflegt van onvoldoende zakenkennis en onvoldragen
begrip. Maar wij zija ook niet van plan, onze zich
Christelijk noemende zuster maar alles ongestraft te
laten zeggen, wat zg uit haar Christelijken mond wenscht
uit te storten. En de Nieuwe weet, dat ons blad ook
in haar kringen druk en graag wordt gelezen. Zij ver-
gete dat nietEn zjj bedenke toch ook van tjjd tot tijd
eens, dat zij het orgaan is van een „Christelijk" zich
noemende partij
In haar nummer van 3 Oct. komt weer een artikeltje
voor „In onze Vroedschap", geschreven in dien eigen-
aardigen stijl van een aanstaand onderwijzer, die les in
Styl krijgt en van zijn leermeester voortdurend de op
merking hoort, dat men vooral moet zorgen voor „af
wisseling". In dat artikeltje schrijf onze aspirant-stilist
o.a. het volgende:
Na afdoening van het Warande-voorstel en ver
daging van het voorstel inzake het tarief der
Drinkwate leiding, vond de heer De Bruin bij de
behandeling van het voorstel inzake de tantièmes
aan de Gasfabriek en de Drinkwaterleiding gele
genheid als sociaal-democratisch Raadslid te ■posee
ren 2) Kondigde hij allereerst zijn voornemen aan,
bij de begrooting voor te stellen zich van de indirecte
1) Wisselingen.
2) Cursiveering van ons,
Red. Moker.
belasting, die gas- en water opleggen, te ontdoen,
dit „melkkoetje" op te ruimenverder wilde hij,
dat niet een deel der tantièmes, maar het geheele
bedrag ook het sommetje, dat nu tot, noodfonds
voor de werklieden bestemd wordt aan hen zou
worden uitgekeerd. Vergat De Bruin, dat als deze
indirecte belasting verdwijnt, de ingezetenen door
meer directe belasting nog pijnlijker zullen getrof
fen worden en ook het „melkkoetje" dan niet meer
ten dienste van het personeel isvan de bestuurs
tafel deed men hem terecht opmerken, dat het geld
niet aan de werklieden wordt onthouden, maar dat
deel voor hen wordt bewaard, om te dienen in
geval van nood, o. a. ongevallen buiten dienst, die
niet in de termen der Ongevallenwet vallen.
Wij hebben op deze zinnen een aantal ernstige aan
merkingen te maken.
De uitdrukking „poseeren" als soc.-dem. raadslid is
op zijn zachtst gezegd, ploertig, tenzij men moet
aannemen, dat de schrijver niet weet wat het woord
bfteekent. „Poseert", de heer Lagerwey als katho
liek raadslid En de heer Von Briel Sasse
als anti-revolutionair enzNeen, Christelijk u
noemende Nieuwe, de Bruin is sociaal-democraat, en is
ook als zoodanig in den Raad gekozen, en verdedigt
dus in den Raad de programmapunten der S. D. A. P.,
en komt steeds op voor de arbeidersklasse die de vrien
den en bondgenooten der Nieuwe en de 'andere burger
partijen steeds hebben helpen achteruitzetten en onder
drukken. Zou het hersenstel van de Nieuwe niet al te
zeer door domperlijke afsluiting verstompt zijn, om dit
te kunnen begrijpen Laten wij het hopeu.
Verder is de voorstelling, die de Nieuwe in het
aangehaalde stukje van de kwestie der tantièmes geeft,
door weglating van het voornaamste een totaal onjuiste
geworden. De kwestie was deze, dat men den Directeur
wèl zijn volle aandeel in de tantièmes in handen wil
geven maar de werklieden niet, dat men het zoo
genaamde noodfonds voor de werklieden onder controle
van den Directeur wilde brengen, die er hoegenaamd
niets mee te maken heeft inplaats van het geheel onder
het beheer der belanghebbenden te brengen, en dat
men de werklieden zelf weer, door opsparing van een
deel der hun toekomende tantièmes, dus feitelijk door
inhouding van een deel van hun rechtmatig verkregen
en rechtmatig hun toekomende „verval", een fonds wil
laten bijeenbrengen, dat later de gemeente kan ontlas
ten van den plicht om „in gevallen van nood" voor
haar werklieden naar behooren te zorgen. Als
de Nieuwe de Bruin bestrijden wil, dan moet ze be
ginnen met geen verkeerde voorstelling van zaken te
geven. Anders zou ze er zeker oorzaak van worden,
dat men haar in 't geheel niet meer voor ernstig of
oprecht zou kunnen houden.
En wat de kwestie van belastingvermeerdering be
treft, het verwondert ons niet dat een partijblad van
Mr. W. H. Jansen, wiens belastingopvatting te Schiedam
door een ellendig-verslechterde plaatselijke inkomsten
belasting en de bekende f 13.05 voldoende wordt bepaald,
nog durft aankomen met het spook van belastingver
meerdering. Zeker, belastingverraeerdering, mits gepaard
met een rechtvaardiger verdeeling van den belasting
druk, met ontheffing der on- en minder-gegoeden, en
met zwaarder belasting van de meer-gegoeden, is noo-
dig om de gemeente te kunnen laten voldoen aan haar
plichten vooral tegenover de massa arbeiders. En waar
de gemeente Schiedam steeds de belangen der arbeiders
klasse heeft verwaarloosd, zal het heel wat moeite en
geld kosten om die schade in te halen. Maar dat is
geen reden om maar voort te blijven verwaarloozen.
Een volgende maal hopen wij de Nieuwe met een
eenigszins verstandiger en zaakkundiger en Christelijker
artikeltje „In onze Vroedschap" te kunnen gelukwenschen.
zich wenscht aan te sluiten bij
de Afdeeling „SCHIEDAM" der
S. D. A. P. meldt zich bij het
Bestuur aan.
Arbeiderslot.
(Historisch).
Aan de glasfabriek de Schie werd ruim 6 maanden
geleden een Duitscher in dienst genomen. Het was een
stoker. Zijn overeen gekomen loon was f 10.(be
neden de markt dus!!). Er was evenwel geen stokers
plaats voor hem open, zoodat hij zoo lang op de plaats
werk kreeg. Door hard werken en door veel over te
werken maakte hij een paar gulden per week meer.
Maar dat was niet voldoende om zijn vrouw en kinderen
zóó te laten leven als zij dat in Duitschland met het
daar verdiende loon hadden kunnen doen, en nu boetten
zjj voor de verkeerde meening dat het in Holland veel
goedkooper leven was dan in een groote Duitsche
fabrieksstad en dat de man bij goed werken spoedig
een flink loon zou kunnen verdienen. Hg bleef op
f 10.— en behield plaatswerk. En de openvallende
stokersplaatsen werden aan anderen gegeven, aan
gunstelingen van hoogere en lagere bazep. Voor den
vorm had men hem proef laten stoken maar met kolen,
waarmee die proef niet goed lukkën kon.
Na zes maanden besloot hg weg te gaan. Maar hoe
moest hij terug? Dat beetje meegebrachte geld was
gebruikt om de wekelijksche tekorten te dekken. Het
consulaat kon hem niet helpen, dat heeft niet het recht
gelden beschikbaar te stellen voor zulke gevallen. De
paar gulden, die de consul hem uit vriendelgkheid leende,
waren niet voldoende voor de rei'.
Maar gelukkig, de man was sociaal-democraat en een
goed partijgenoot. Misschien was dat feit niet zonder
invloed op de behandeling, aan de glasfabriek onder
vonden. Zeker was dit van invloed op het feit, dat
hg in korten tijd het geld bij elkaar had om fatsoenlijk
te kunnen teruggaan naar de Duitsche stad waar hij
van daan was gekomen.
De kapitalistische fabriek gevoelde zich niet verplicht,
dezen uit zijn land gelokten arbeider de toegezegde
plaats te geven. En zij gevoelde zich niet verplicht,
er in elk geval voor te zorgen, dat deze door hen hier
heen geroepen vreemdeling weer behoorlijk naar zgn
land kon terugkeeren.
De arbeiderspartij g voelde wel, welk een onrecht
hier was geschied. En ze (herstelde naar haar vermogen
het onrecht, dezen arbeider aangedaan door het kapi
talisme.
Ook zoo strijden wg den klassenstrijd.
Gemeentewerkliedenbond. In de laatste
jaren is het ledental van dezen bond met groote spron
gen vooruitgegaan bijna 5000 is het nu reeds geworden.
Wil de bond de belangen van die 5000 naar behooren
behartigen en bovendien voor nog verdere uitbreiding
doeltreffend propageeren, dan zal het hoofdbestuur over
beduidend ruimer middelen moeten beschikken, dan
thans het geval is.
Het hoofdbestuur ziet dat duidelijk in en het zal aan
het jaarlijksche congres, dat op 14, 15 en 16 October
te Utrecht wordt gehouden, voorstellen doen om zich
die ruimere middelen te verschaffen.
Het stelt voor de contributieregeling (die thans aan
het hoofdbestuur slechts 4 cents per lid en per week
toekent) aldus te regelen:
Bij een loon van
f 10 of minder 10 cent per week.
- 10—12 per week 11
- 12-14 12
14-16 13
- 16-18 14
18—20
15
De afdeelirgen behouden hiervan van ieder lid 4 cent
per week; het overige wordt aan het bondsbestuur
afgedragen.
Het hoofdbestuur stelt zich voor daarvan uitkeeriug
te doen bg overlijden, pensionneering en aan leden die
onschuldig of te zwaar gestraft zijn. Voorts zullen zoo
mogelijk bondgenooten die aan tuberculose lijdende zgn
ter herstelling naar sanatoria worden gezonden.
Maar vooral zal alle aandacht worden besteed asn
voortdurende uitbreiding. Dat is nu niet mogelijkdoor
geldgebrek moest de propaganda worden beperkt.
Het is niet aan te nemen, dat het congres deze voor
treffelijke voorstellen zal verwerpen. Wel zgn er afdee-
lingen die meenen, dat het hoofdbestuur maar met wat
minder tevreden moet zgn. Maar zg zullen wel overtuigd
worden van het tegendeel. Zuinigheid zou hier maar
al te veel de wijsheid bedriegen.
Wij hopen dat ook de afdeeling Schiedom zal mede
werken aan de aanneming dezer voorstellen. Er bestaat
wel is waar in onze stad door den angstigmakenden
druk van zeer slechte arbeidstoestanden een groote
vrees voor hooge contributie en al te sterke vakveree-
nigingsactie. Maar onze gemeentewerklieden, die de
groote beteekenis eener goede vakvereeniging van nabjj
hebben kunnen waarnemen, zullen, naar wij verwachten,
boven een dergelijken angst zgn verheven en begrijpen
dat een paar cent per week meer voor de vakvereeniging
honderden procenten winst zal afwerpen, doordat die
vakvereeniging dan gemakkelijker beter loonen en
arbeidstgd enz zal kunnen verwerven.
De Schildersgezellen in actie. Ook de
Schildersgezellenbond is flink in touw. Aan de ge
meenteraden van 32 plaatsen, waar de Bond afdeelingen
heeft, zijn adressen gezonden met het verzoek om het
gebruik van loodhoudende verven te verbieden bg de
uitvoering van alle werken, die direkt of indirekt ten
behoeve van de gemeente worden uitgevoerd. Bg dit
adres is een uitvoerige, uitmuntend gedocumenteerde
memorie van toelichting gevoegd, waaraan wij het vol
gende ontleenen
Loodvergiftiging geschiedt zeer langzaam, is in den
beginne onmerkbaar, maar juist door haar langzaam
maar geregeld doordringen in het geheele lichaam zoo
gevaarlijk. De zenuwen, het mondslgmvlies, het tand-
vleesch, de lever, de beenderen, het kraakbeen, de
9 v
J) 9
9 V
9 9
9 9
