No. 34,
ZATERDAG 19 October 1907.
7e Jaargang.
ORGAAM der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stokken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Schiedam.
Afdeelingsnieuws,
De Kamerverkiezing.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj vooruithetaiing.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
Bnreau van Redaktie
Gebouw „COMSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Bhoonschestraat 7boven
ADVERTENTIEN:
3 ceut per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Eiken Zaterdag is dit blad verkrijgbaar:
Nieuwsticht N. Z. 32.
Groote Markt 3.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonnes worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
De Afdeeling hield Dinsdagavond een buitengewone
vergadering, door de helft der leden bezocht. Het
hoofddoel dier vergadering was, de houding der afdee
ling bp de ^rstemming voor den Kamerzetel vast te
stellen. Na^ eln zeer opgewekte bespreking nam de
afdeeling /met* ongeveer algemeene stemmen de elders
afgedrukte r^etie aan.
Bp de Vdisöussie over het al of niet deelnemen aan
de herstem'tpingsactie der liberalen werd door een enkel
lid gepleit tfóór zeer actieve deelneming onzerzpds. De
overgroote meérderheid vond daarentegen, dat er geen
termen waren voor een dergelijke samenwerking en dat
de liberalen zelf maar voor hun actie moesten zorgen.
Er werd zelfs besloten, dat de partijgenooten niet onder
leiding der vrijzinnige propagandaclub of in samenwer
king daarmee voor de verkiezing van den vrijzinnigen
candidaat zouden werken. Voor de vrijzinnigen kan
deze beslissing een goede les zijn zp rekenen er van
te voren al op, dat de soc.-dem. toch wel mee zullen
doen; zij zullen nu wel inzien, dat die medewerking
af zal hangen van het meer of minder democratische
in hun optreden.
Verder werd nog de wintercarapagne geregeld Eenige
openbare vergaderingen (met van Kol, Roland Holst
en Oudegeest), een aantal cursusvergaderingen (nog
nader te regelen) en eenige feestavonden zullen worden
uitgeschreven. De datums en onderwerpen daarvan
zullen worden bekend gemaakt, zoodra alles geregeld is.
Met een opwekking tot een trouw bezoek van de
huishoudelijke vergadering op Zondag 27 Oct. werd de
vergadering gesloten.
HET BESTUUR.
De herstemming.
Onze partijafdeelingen in het district Schiedam hebben
de volgende beslissing genomen inzake de herstemming
tusschen de heeren de Geer en Versteeg:
„De afdeeelingen Schiedam en Vlaardingen der
S. D. A. P., overwegende:
„dat de politieke toestand sinds 1905 niet is ver
anderd en dus de S. D. A. P. bp herstemmingen, waarin
haar eigen candidaten niet betrokken zpn, nog dezelfde
houding heeft aan te nemen als toen,
„dat in 1905 door de S. D. A. P. besloten is, bp
dergeljjke herstemmingen alleen die candidaten testennen,
die zich voorstanders van algemeen kiesrecht verklaarden,
„dat de heer de Geer een beslist tegenstander van
algemeen kiesrecht is,
„en dat de heer Versteeg verklaard heeft een voor
stander van algemeen kiesrecht te zpn,
„besluiten daarom den kiezers, die den 9 October hun
stem uitbrachten op den soc.-dem. candidaat, aan te
raden, bp de herstemming hun stem uit te brengen op
den heer Versteeg."
Wij kunnen niet ontkennen, dat er bp onze kiezers,
en niet het minst bp onze partijgenooten daaronder,
weinig lust bestaat om den heer Versteeg te steunen.
En in bovenstaande motie vinden wp iets van dien
tegenz:n terug.
Dat is geen wonder. Want in het heele district is er
moeielpk iemand te vinden, die den heer Versteeg voor
een vooruitstrevend en allerminst voor een democratisch
man houdt. Zelfs de vrijzinnige kiesvereenigingen
durfden dat in hun officieele aanbieding niet ronduit
beweren maar hielden een slag om den arm en bepaalden
er zich toe mee te deelen dat de heer Versteeg zelf
verklaard had vooruitstrevend te zp.
Maar men zit na eenmaal met de verklaring van den heer
Versteeg, dat hij voor algemeen kiesrecht is. En al moge
niemand die meening bp den heer Versteeg goed kunnen
plaatsen, niemand zal ook gelooven, dat de heer Ver
steeg hetzelde zal doen als de heer Bpleveld indertijd
te Amsterdam: die verklaarde in het openbaar, dat hij
tegen iedere vermeerdering van militaire uitgaven zou
stemmen, maar stemde een paar weken later zonder
blikken en blozen vóór de schandelijke en onnutte uit
gaven van nieuwe snelvuurkanonnen.
Zooals wp zeiden, geeft niets het recht te veronder
stellen dat de heer Versteeg iets soortgelijks zou doen,
al moge men dus ook over zpn verklaring omtrent al
gemeen kiesrechi nog zoo verbaasd zpn en die nog zoo
onbegrijpelijk vinden.
En de S.D.A.P. zit vast aan haar herstemmingsbesluit
van 1905. Ze moet dus nu de kiezers wel aanraden, op
den heer Versteeg te stemmen.
Een warme aanbeveling dus voor den heer Versteeg
kunnen wp om al deze redenen bp deze herstemming
niet schrpven. Integendeel, indien wij niet met die on
verklaarbare verklaring van den heer Versteeg zaten,
zouden wp den rooden kiezers dringend aangeraden hebben
óf thuis te blpven óf blanco te stemmen.
Wij zijn niet anti-clericaal op den manier der vrijzin
nigen, die ieder anti-clericaal goed vinden. Een anti-
clericaal die even concervatief, even ondemocratisch en
even arbeidersvpandig is als de crericaal is voor ons
even onmogelijk. En wij kunnen per slot van rekening
in den heer Versteeg niets anders zien dan een con-
servatief-liberaal.
Het spreekt van zelf dat dit geval voor ons weinig
aantrekkelijk is. Maar dat ligt aan de ellendige leuzen
en de onmogelijke partpïndeeling, die de burgerpartijen
op na houden. De kerkelijke partijen trachten de anti
these geloovig-tegen-ongehovig op de vlakte d r poli
tiek te houden omdat zp daarmede nog eenige kans op
meerderheid in dit Nederlandsche tranendal hebben. En
de vrijzinnigen laten zich onophoudelijk door die listige
politiekers in de luren leggen, komen deze met niets-
dan-anti-clericalisme voor den dag, en geven daarom
hun clericale tegenstanders steeds op nieuw weer de
gelenheid hun politieke antithese in functie te laten.
Zooals ook nu weer te Schiedam gebeurt.
Wp blijven vóór alles democraat en socialist. Als
democraat willen wij niets van het conservatisme weten
maar strijden wp om de zelfregering der volkeren. Als
socialist willen wp niets van een handhaving der burger
lijke „orde" of anarchie (dit is het zelfde) weten maar strij
den wij voor een maatschappelijke (sociale) regeling
van de voortbrenging en van de warenverdeling.
En daar voor ons dit laatste het begin en het einde
van ons streven en ons werken is, zijn mannen als de
onbeperkte conservatief de Geer en de onverklaarbare
conservatieve voorstander van algemeen kiesrecht Ver
steeg niet de menschen, van wie wp ook maar eenigszins
werken in onze richting kunnen verwachten.
Ongetwijfeld, de heer Versteeg heeft verklaard dat
hjj vóór algemeen kiesrecht is. En algemeen kiesrecht
is naar onze meening het eerste dat de wetgever moet
brengen om ons parlement uit de onmogelijke politieke
machteloosheid van thans te halen. Maar de uitslui
tende leus van „voor of tegen algemeen kiesrecht" kan
pas worden gesteld nadat art. 80 der grondwet zóó is
veranderd dat algemeen kiesrecht wettelijk mogelijk is
geworden. Vóór dien tpd is besl ste democratie een
onafwijsbare eisch voor ons, en een van de bewijzen
van democratische gezindheid is dat men voor algemeen
kiesrecht is. Maar de heer Versteeg is geen democraat.
Hadden de vrijzinnigen een werkelpken burgerlijken
democraat gesteld, dan hadden wp nu tegen den ker-
kelpken conservatief den vrijzinnigen democraat wer
kelijk krachtig kunnen steunen, omdat een burgerlijke
democraat voor ons toch altijd nog beter is dan een
burgerlijke conservatief.
De Idenburg-stemmers.
In zpn Vlaardingsche vergadering beweerde Staal
man, dat het den voorstanders van de candidatuur vol
strekt niet zuiver en alleen om „het beginsel" was te
doen, doch voornamelijk om de Geer te weren. Voor
Staalman, die naar zijn meening „het beginsel" verte
genwoordigd, is die uitspraak duidelijk. Maar voor an
deren niet.
De kwestie is naar onze meening deze. De kerkelijke
coalitie, wil ze werkelijk iets kunnen uitvoeren, kan
het niet buiten de katholieken of christelpk-historischen
stellen. De katholieken zpn krachtens hun stelsel van
geestelijke voogdij over de leeken beslist anti-democra
tisch. De christelpk-historischen, staande onder de leiding
van de „mannen met twee namen", graven, jonkheeren
en andere vertegenwoordigers van het middeleeuwsche
of kapitalistische maatschappelijk stelsel, zijn daarom
ook anti-democratisch. Maar in het protestantisme zit
een krachtige democratische kern. Protestantisme is
voor een deel democratische oppositie tegen het stelsel
van geestelijke voogdij der katholieken.
En nu kan het niet anders of een werkelijk prote-
stantsch-gevoelend mensch moet zich op den duur in
de kerkelpke coalitie misplaatst geVoelen, omdat in
die coalitie het (ook protestantsche) democratische be
wustzijn steeds meer zoek raakt. En als men dan
daarbij in aanmerking neemt, dat er op protestantsch-
godsdienstig gebied een nieuwe herlevingsbeweging,
een nieuw réveil, aan den gang is, dan is het duidelijk,
dat een verscherpt en versterkt protestantisme ook op
politiek gebied moet doorwerken en daar in verzet
moet komen tegen het stelsel van geestelijke voogdij,
dat in de kerkelijke coalitie den scepter zwaait.
Hoe de Idenburg-stemmers bij de herstemming zullen
doen, laat ons koud. Zij gevoelen zich nader verwant
aan den heer de Geer dan aan den heer Versteeg.
Maar hun verzet tegen den geest der kerkelpke coalitie
maakt hen afkeerig van een s-temmen op den heer de
Geer. Hoe zij zich uit deze moeielijkheid zullen red
den, is ons onverschillig. Bij het verschijnen van dit
nummer zal het misschien wel reeds bekend zpnop
dit oogenblik is het dat nog nietmaar dat doet er
niet toe. De hoofdzaak voor ons is ditdat het zuiver
protestantsche, democratische bewustzijn in de kerkelijke
coalitie in verzet is gekomen. En wij zijn overtuigd,
dat er nog genoeg levenskracht in het protestantisme
zit, om bet tot verdere handelingen in zpn eigen geest
en overeenkomstig zijn eigen beginselen te drijven.
Verlet geld, verkapte stemmenkoop.
In ons kiesdistrict sluipt de zeer slechte gewoonte
in, de kiezers tot stemmen te bewegen door hun een
bepaald verletgeld te geven. Wij vinden die gewoonte
verderfelijk en zeer afkeurenswaardig.
De wet schrijft iederen werkgever voor, zijn werk
nemers voldoenden tijd te verschaffen (minstens 2 uur)
om te gaan stemmen Mocht deze of gene patroon
daaraan niet voldoen, dan zou de kiesvereeniging of
propagandaclub die dat bemerkt zich moeten bepalen
tot het indienen van een klacht tegen dien patroon
dat is de eenige goede weg.
Voldoet een patroon wèl aan dit wettelijk voorschrift,
maar kunnen zijn arbeiders van hnn stemrecht geen
gebruik maken, omdat de stembureau's niet talrjjk ge
noeg zijn of niet vlug genoeg werken, dan zouden de
kiesvereenigingen of propagandaclubs maatreg len moeten
beramen om meer stembureau's of een betere samen
stelling der bureau's te krijgen. (Waarom komen de
stadhuisbeambten wèl om gauw de stemmen te tellen
en te noteeren na afloop der stemming en helpen zij
niet bp de stemming zelve?)
En indien een patroon de stemuren van zijn perso
neel zóó vaststelt dat deze in den werktijd vallen en
dan bp verlet het anders verdiende loon zou willen
inhouden, dan zou de kiesvereeniging of propaganda
club d:e dat bemerkt eerst moeten trachten dien patroon
tot beter inzicht te bekeeren, en als dat niet helpt hem
door publiceering zijner handelingen en door medewerking
der vakvereenigingen te zoeken tot een andere houding
moeten dwingen Maar zelfs dan is het betalen van
verletgeld een fout.
Alleen dan, wanneer in zeer spannende gevallen het
overkomen van kiezers, die naar elders zpn verhuisd
maar nog in hun oude woonplaats als kiezer zijn inge
schreven, noodzakelijk is, kan men de kosten van de
overkomst dier kiezers als noodzakelijk en billijk be
schouwen.
Want wat geschiedt nu? Nu sluipt de gewoonte in,
om kiezers, die niet, uit volle overtuiging, uit z;chzelf
gaan stemmen, een kwartje of meer verletgeld te geven.
Het getal kiezers dat om dat verletgeld komt wordt bp
iedere verkiezing groot-r. En daarmee is de deur
wagenwijd opengezet voor een stemmenkooperp in het
groot. In het donkere zuiden zijn de ellenden van stem
menkoop bij iedere verkiezing weer waar te nemen. In
Amerika worden de verkiezingen bedorven door den
stemmenkoop. Dat zijn afschrikwekkende voorbeelden
genoeg. Moet dit bederf nu ook hier zijn intree doen?
Nu nog is het tijd om door terug te gaan zooiets te
voorkomen. Nu nog is de betaling van verletgeld niet
ontaard in een verkapten stemmenkoop. Maar als het
zoo doorgaat, wordt het dat, tegen de bedoeling in van
wie nu verletgeld betalen zonder nevengedachten van
stemmenkoop. Laat men oppassen!