No. 50.
ZATERDAG 8 Februari 1908.
7e Jaargang.
ORGAAN der .Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Bericht van de Redactie.
Afdeelingsnieuws.
Moord.
Slechte tijden.
Ditjes en Datjes.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj voormtbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Rhoonschestraat Tboven
ADYERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn
voor de Vergadering op Vrijdag 21
Februari, waar J. v. d. TEMPEL,
2e Secretaris van het Nederland-
sche Vakverbond, zal spreken over:
„DE TAAK DER VAKBEWEGING"
Het Raadsoverzicht moet wegens onverwachte ver
hindering van onzen verslaggever achterwege blijven. In
de plaats daarvan komt na in het volgend nnmmer een
critische beschouwing over het verhandelde.
Cursus. Bezoekt allen de Openbare cursus
over „Politiek en Vakbeweging" op Zondag 16 Febr.
en 1 Maart, 's morgens IOVü nar in „Constantia."
Partijgenooten hebben vrij toegang, anderen tegen
betaling van 5 cent per keer..
Congres-voorstellen worden tot uiterlijk 16 Febr.
ingewacht bjj den sccr., Kreupelstraat 22.
Kiezerskweek. De commissie bericht, dat zij
zitting houdt op Zaterdag, Maandag en Woens
dag, des avonds van 87sÏO uur.
Ook worden ingevulde biljetten van kiezers in
ontvangst genomen. Wjj zorgen dan wel, dat ze op hun
bestemming komen.
Tot Woensdag 13 Febr. worden er kiezers ingeschre
ven en biljetten in ontvangst genomen.
Partijgenooten en geestverwanten, onthoudt dit en
werft kiezers.
Het Bestuur.
De Zaaier, bond van jonge arbeiders(sters) in Ne
derland, afd. Schiedam.
Door onvoorziene omstandigheden kan de cursusver
gadering a. s. Zondag niet doorgaan.
De Secr.
Verkrijgbaar in onzen brochurenhandel, de pas versche
nen brochure: De Wereldbeschouwing der Soci
aal-Democratie door Dr. JT. van Leeuwen, prijs
10 cent.
Ook nog verkrijgbaar de pas verschenen brochure
„Slechte Tyden" van F. M. Wibaut, prijs 5 ct,
Nog vele andere brochures voorradig.
Voor den brochurenhandel
M. J. van Dijk.
Coöperatie-Commissie. Vergadering op Zater
dag 8 Februari om halt 9 in „Constantia".
De vermoording van den koning van Portugal en zijn
zoon geeft de burgerkringen, de burgorpers vooraan,
weer aanleiding tot een weemoedig geween en een
opgeschroefd braafheidsvertoon, die klinken als het
luiden van gebarsten klokken of doen denken aan de
geheel-onthoudingsprediking door een jeneverhandelaar.
Er is niets wreeders, niets onmenschelijkers, niets meer
menschvermoordends denkbaar dan het voortbrengings-
stelsel, de maatschappij en de Staat van de thans zoo
braaf doende burgerij. Bij duizenden en millioenen
worden de slaven van het kapitalisme regelmatig ver
moord in fabriek en werkplaats, in mijn- en steengroef,
mannen, vrouwen en kinderen. Door geweldige ongelukken
gebeurt dat snel. Door geregelde overwerking en onder
betaling gebeurt dat langzaam, maar even zeker. Dan
worden ze lichamelijk en geestelijk gesloopt en dood
gemarteld. En in de kapitalistische hongeroorlogen in
de koloniën het kapitalisme is nooit verzadigd
worden nu nog dagelijks tientallen vermoord door het
kapitalisme, dat over hun lijken heen de wegen aanlegt
naar zijn exploitatievelden, waar de kapitaalbezitters
hun winsten uit moeten halen. Ook staat het burgerlijke
kapitalistische stelsel dagelijks schuldig aan veelvuldigen
kindermoord: hoeveel arbeidersvrouwen brengen ten
gevolge van haar arbeid in dienst van het kapitalisme
levenlooze kinderen ter wereld, of verliezen haar kinderen
in 't eerste levensjaar omdat zjj onvoldoende verzorgd
worden als de moeder uit werken moet?
Onze brave burgerij doet daar niets tegen. Integendeel,
de handhaving van deze burgerlijke orde, waarin moord
en marteling een paar van de meestgebruikte middelen
zjjn tot verzekering van de kapitaalwinst, wordt zelfs op
zedelijkheidsgronden verdedigd. En wij, soc.-democraten,
die aan dit zedelooste aller zedeloosheden, genaamd
burgerlijke orde, een eind willen maken, worden door de
burgerpartijen buiten hun „zedelijke" gemeenschap ge
plaatst.
Met welk recht, met welk zedelijk recht vooral, wee
klaagt het burgerdom dan over den moord op twee
vorstelijke personen, terwijl het zelf dagelijks meedoogen-
loos en welbewust, zelfs stelsel- en beginsel-matig, bjj
tien- en honderdtallen moord en doodslag pleegt op de
arbeiders, die slaven zjjn van het kapitalisme?
Maar, ja, niet waar, die arbeiders, mannen, vrouwen
en kinderen, dat zijn maar werktuigen om het kapitaal
mede te helpen in zjjn winstvorming? En er zijn er zoo
veel, dat het er op een paar duizend of een paar mil-
lioeu niet aankomt? En als men minder roekeloos met
die winstvormende werktuigen, die in de dierkunde
menschen worden genoemd, omsprong, ze beter ver
zorgde, meer betaalde, minder liet werken en behoorlijker
ontwikkelde, dan zou het kapitaal minder winst maken
En in de burgermaatschappij is de voornaamste deugd
en dus de hoogste zedelijkheid, veel winst te maken en
groote kapitalen over te leggen uit den overmatigen
winst?
En zoo'n koning, dat is een instrument tot verdediging
van het kapitalisme en tot handhaving van de „burger
lijke orde", die het troetelkind is van het kapitaal en
zijn bezitters. Zulke instrumenten zijn er niet veel. Ei-
zouden er genoeg te maken zijn, maar de waarde zit
hem juist in de zeldzaamheid. En vooral sinds de kerk
genootschappen in den trouwen dienst van God kapitaal
het koningschap tot een even of bijna even heilige in
stelling als de kerk hebben verheven, is het koningschap
een dubbel waardevolle zeldzaamheid geworden, waar
de burgerij nu angstig over waakt als over een der
kostbaarste werktuigen tot onderhouding van de kapi
talistische „orde", de dagelijks moord en doodslag ple
gende burgerlijke orde.
Daarom weent en weeklaagt het burgerdom over den
dood van een vermoorden koning, een kapitalistenhei-
lige, maar gaat het meedoogenloos en onbarmhartig
dagelijks voort met de vermoording van de kapitalis-
tenslaven, de arbeiders.
De burgerlijke zedeleer is al even verachtelijk als
het geheele kapitalisme.
Dit is de titel van een 5 cents brochure, geschreven
door Wibaut en uitgegeven door den brochurenhandel
der S. D. A. P. 1) Met tal van feiten wordt daarin
aangetoond, welk een geweldige vermeerdering van
kapitaal en inkomsten aan de eene zijde en welk een
geweldige toename van bestaans-onzekerheid aan de
andere zijde voorkomt, in welke mate de vermeer
dering van kapitaal aan de eene zijde overdadige
we 1de en aan de andere zijde steeds grooter verarming
schept, en door welke omstandigheden de geringe
loonsverhoogingen voor de arbeiders in de laatste jaren
feitelijk toch nog achtei uitgaDg beteekenen. „Dit is in
twee woorden saamgevat wat het stelsel, waaronder
wij leven, het kapitalisme, voor u doet en voor u doen
kan: het geeft u gebrek, afgewisseld door erger gebrek."
Verbetering kan alleen komen door de opheffing van
het kapitalisme, dat is dus door het socialisme.
Deze brochure is een scherpe, met feiten en cijfers
nog scherper gemaakte, aanklacht tegen het kapitalisme
en de !urge;ljjke partijen, die dat stelsel handhaven
willen; zjj bevat daardoor een krachtig pleidooi voor
het socialisme. Een prachtige propagandabrochure,
waarvoor onze partij Wibaut grooten da k verschuldigd is.
Om een denkbeeld te geven van de kracht der cijfers
en becijferingen nemen wij er eenige van over.
In Nederland steeg in de laatste 4 jaren het in de
vermogensbelasting aangeslagen vermogen met jaarlijks
113 millioen gulden. In Pruisen vermeerderde in het
laatste jaar het vermogen met 650 millioen gulden; in
de laatste 14 j iren bedroeg de toeneming 5700 millioen
gulden. In Amerika beloopt dat in den laatsten tjjd
jaarljjks 7000 millioen gulden.
Amerika geeft een duidelijk beeld van de kapitalistische
ontwikkeling. In 1830 waren daar nog bijna geen groote
vermogens. In 1855 telde New-York 28 millionairs
(bezitters van 1 millioen dollars, een dollar is een
rijksdaalder); 50 jaar later, dus in 1905, waren er 2000
millionairs in New-York en 5000 in de Vereenigde
Staten, waarvan sommigen hun millioenen bij honderd
en duizend tellen. Maar daartegenover telde men in
datzelfde land 10 millioen menschen of één negende
deel van de geheele bevolking, dat niet in het aller
noodzakelijkst onderhoud kan voorzien (werkloozen,
landloopers, zwervers, bedeellen.)
Nog een anderen greep doen wij uit de cijfers, en
wtl uit het laatste deel der brochure.
Wibaut becijfert daar, dat de meerdere kosten van
levensonderhoud in de laatste 10 jaar met ongeveer
30 procent zfin gestegenwat men dus nu 10 jaar-
geleden voor 75 cent kon krijgen, kost nu 98 cent De
loonen daarentegen, volgens de officiëele gegevens dei-
ziekenkassen, stegen in de steden van 13 tot 21 procent
en op het platteland met 10 tot 20 procent. Dat wil
dus zeggen dat een loon van 75 nu 10 jaar geleden
thans gr stegen is tot hoogstens 91 cent, terwijl de
levensonderhoudskosten van 75 tot 98 stegen. Maar die
91 cent komen nog slechts in het gunstigste geval voor
veelal bedroeg die stijging niet meer dan 10 tot 15 procent
en kwam men van 75 cent dus slechts op 827a tot 86.
Verlies en achtei uitgang dus voor alle loonarbeiders,
een sterke tegenstelling met de millioenenvorming der
kapitalisten.
De beteekenis van het kapitaal van Rockefeller, den
rijksten petroleumkoning in Amerika, legt Wibaut door
een aardige vergelijking uit. „Wanneer een man in den
aanvang van het jaar 1 van onze jaartelling was
begonnen om iedere minuut een rijksdaalder weg te
leggen, 60 in een uur, 24 maal 60 dat is 1440 rijks
daalders per etmaalwanneer hij dan zonder te rusteD,
dag en nacht door, elke minuut een rijksdaalder had
weggelegd, enkel in de schrikkeljaren den 366en dag
rustend, dan zou die man juist in het jaar 1905, op
oudejaarsavond van 1905, zijn klaar gekomen met zijn
1000 millioen rijksdaalders. Maar die Rockefeller heeft
over die 1000 millioen geen 1905 jaar gedaan. Een
kleine 50 jaar geleden bezat hij nog in het geheel geen
vermogen."
De brochure staat vol met dergelijke gegevens en
becijferingen. Bij veelvuldige verspreiding kan zjj veel
inzicht in de uitwerk ng van het kapitalisme helpen
verspreiden.
Opvoedkundig succes. In ons nummer van
11 Januari dienden w(j de redaktie van de Schiedamsche
Courant een Moker-slag toe, omdat zy, zooals wij aan
toonden, haar pers-overzicht gebruikte als middel tot
Het Bestuur van den
Schied. Bestuurdersb.
1) Te verkrijgen in den afdeelingsbrochurenhandel voor 5 cent
per stuk iederen Woensdag- en Zaterdag-avond en iederen Zondag.
