Uit de Vakvereenigingen,
Ditjes en Datjes.
Vlaardingsche IJzerkoekjes.
is, docli welke de Graaf wel wil bewonen, omdat hij op
die weif zijn brood moet verdienen. Van Westendorp,
Gonka, v. d. Schalk en Witkamff voerden hier het
woord over. Van Westendorp verklaarde, dat de woning
niet bewoonbaar was. Witkamff en v. d. Schalk meen
den, dat als iemand in een hnis wilde wonen er niets
op tegen was, al was het niet bewoonbaar. Dat moesten
ze zelf maar weten Witkampff raadde degenen aan,
die daar belang bij hebben, het probleem eens op te
lossen om woningen verkrijgbaar te stellen, die aan de
eischen voldoen.
Ten slotte werd het voorstel van B. en W. aangenomen.
De Bruin begon er op te wijzen, dat het hem ver
bazend was tegengevallen, dat het rapport samengesteld
was door iemand die zoo kort bij 't vnur zat, als de
rector. Bovendien handelt het rapport in hoofdzaak
over de waarde van het gymnasiaal onderwijs, doch dit
doet hier niets ter zake. Waar blijkt, dat over hetge-
heele land het aantal leerlingen achteruit gaat, achtte
de Bruin een eisck van verstandig beleid de gehalveerde
inrichtingen samen te voegen. De laatste pagina van
het rapport versterkt nog meer den indruk, dat het den
rapporteur er om te doen is geweest, zooveel boomen
te planten, dat het bosch onzichtbaar is. Over de tech
nische kwesties ga ik niet in debat. Maar het komt
spr. voor, dat door den rector een grove vergissing be
gaan wordt, waar hij in het rapport beweert, dat art.
6 van de wet op het H. O. geen dispensatie toelaat.
De Bruin betreurde het, dat de rector bij zwakte van
argumentatie, den raad op zijpaden leidde. Van verschil
lende kanten werd het woord gevoerd. Doch niet een
van de heeren ging op het betoog vau de Bruin in. De
Groot had het liever de volgende vergadering behan
deld. Dan konden zich de raadsleden er beter in wer
ken. Zijn voorstel werd echter met 4 stemmen voor
verworpen. De voorsteller zelfs, de Bruio, Koopmans
en van der Schalk stemden voor.
Van verschillende zijden kwamen protesten tegen den
„blaam" op den rector geworpen, als zoude hij moed
willig een verkeerde voorstelling der wettelijke voor
schriften hebben gegeven.
Van Westendorp meende dat de wet geen despensatie
toelaat. De Bruin toonde echter met het wetboek in de
hand, dat het geprobeerd kon worden, omdat de wet
in geen geval zoo luidt als de rector wil doen gelooven.
Het voorstel van de Bruin om despensatie te vragen
van „het onderhouden" van een gymnasium, werd ten
slotte verworpen met 2 stemmen voor, van de Bruin en
Koopmans. Wat mij opgevallen is, is dat de Groot tegen
het voorstel van de Bruin stemde. Toen Gouka zijn
stem er tegen motiveerde ging de stem van de Groot
ook al overhellen. Dat is vrijzinnig-democratische kracht.
De vroede vaderen hebben zooveel zorg voor het onder
wijs der rijkelui's kindertjes, dat het bij hen op geen
centje op aan komt.
D.
Schiedamsche Bestaurdershond. De S. B. B.
hield Vrijdag 21 Februari j.l. een openbare verg. met
J. v. d. Tempel, 2e secretaris van't N. V. V. als spreker,
met het onderwerp „De taak der vakvereenigingen".
De voorzitter zegt dat de vakbeweging in Schiedam
zoo zacht aan vooruit gaat en zoo langzamerhand een
factor gaat worden, waar rekening mee gehouden moet
worden. Het onderwerp, dat de spreker zal behandelen
is zeer eenvoudig, hij zal uiteenzetten: de taak der vak
vereenigingen. Men weet de richting, wjj bedoelen natuur
lijk de moderne vakbeweging.
Van den Tempel kreeg hierna het woord. Zijn rede
kwam hierop neer. Hg zeide niet bang te zijn voor tegen
spraak, wanneer hij beweert dat de toestand voor de
arbeiders veel te wenschen overlaat. Als oorzaken noemt
hij de productie-wijze. De meeste menschen moeten leven
van hun arbeid en de productie-middelen zjjn in handen
van slechts weinigen. De bedrijven worden steeds meer
geconcentreerd, het kapitaal steeds meer opeengehoopt,
de machines worden steeds verbeterd. De arbeidstijd is
ontzettend lang in de meeste bedrijven Spreker noemt
de textiel-arbeider?, waar van de 3500 arbeiders 150
den 9-urendag hebben, 1600 10 uren werken en de rest
1011 uren en langer. Het bakkersbedrijf, waar nacht
arbeid, sommige uitzonderingen daargelaten, regel is. De
sigarenmakers, die 10 uur en langer werken en bovendien
gesloopt worden door het thuiswerk. De bouwvak-arbei
ders, waar een enkele groep in de groote steden den
10-urendag heeft kunnen veroveren, maar waar ook de
arbeidsdag overigens moordend lang is.
Spreker is van oordeel dat de arbeider pas bij een
maximum-arbeidsdag v«n 10 uren in staat is, zijn ver
loren arbeidskracht te herwinnen en eerst een nog
kortere arbeidsdag den arbeider ten goede zal komen,
zich meer te ontwikkelen. Het overgroot-) deel der
arbeiders arbeidt echter langer. De positie van dezen
is zeer ongunstig, zjj moeten hun eenige bezitting, hun
arbeidskracht beneden de waarde verkoopen. Hoe meer
ontwikkeld de arbeiders worden, zooveel harder voelen
zij den druk, begrijpen zij, dat zjj als eenling niets vermogen
om tegecdruk uit te oefenen, dat alleen georganiseerd
optreden hun positie kan verbeteren.
De vakbeweging moet echter aan bepaalde eischen
voldoen. Het moet niet zijn een debatingclub. Haar taak
is scherp omlijnd, zij moet daden verrichten, alle krachten
inspannen, tot verbetering der arbeidsvoorwaarden. Dus
moet zij in staat zijn om op te treden.
Het aantal arbeiders, dat georganiseerd is, is niet
gering te noemeD, 128.845 arbeiders zijn georganiseerd
in verschillende vakbonden en plaatselijke organisaties.
Daarvan zijn er, wanneer er royaal gemeten wordt,
5000 van in 't N. A. S. en ruim 30.000 bij 't N. V. V.,
terwijl de rest verdeeld is over Patrimonium, Katholieke
organisaties, Nationaal Werkl. Verb, en "Neutrale vak
vereenigingen.
Zij zijn dus wel verdeeld in verschillende richtingen.
Spreker wijst op den groei van N. V. V. en op 't ver
val van N. A. S.
In 1902 waren bij dat lichaam 18000 arbeiders aan
gesloten, terwijl er nu nog slechts een 3000 a 5000 bij
aangesloten zijn. De oorzaak volgens hen is de felle
bestrijding der S. D A. P., maar de eerste reden is de
slechte leiding, trouwens, dat hebben zijzelf erkend, dat
de leiding slecht was en.... iets wat gezond is, groeit
tegen de verdrukking in. Vervolgens verwachten zij
nie s van de wetgeving. Zulks doet het N. V. V. wel.
Immer?, hoe moeten de arbeiders andere eischen als b.v.
verplicht pensioen enz. doorgevoerd krijgen zonder de
wet Het le doel is afdwinging van betere levensvoor
waarden van de werkgevers, vervolgens staan wij niet
als het N. A. S. tegenover de politieke arbeidersorgani
satie, maar er zelfstandig naast, om door vereende
krachten verbetering te erlangen. Het N. V. V. staat
centralisatie voor. Spreker wijst op de organisatie der
werkgevers, welke internationaal is, op de diamant
industrie, waar, door de practijk gedreven, het wereld-
verbond tot stand gekomen is. Verder bepleit spreker
de noodzakelijkheid van hooge contributiën, or# niet
alleen bij staking, maar ook bij ziekte en werkloosheid
uitkeering te kunnen verstrekken. Spreker wekt de
aanwezigen op, voor zoover zij nog geen lid z(jn van
hun vakvereeniging, zich daarbij aan te sluiten en deel
te nemen aan den grooten strijd. En na hen, die reeds
lid van hun organisatie zijn, te hebben opgewekt, een
onvermoeibare propaganda te maken, overal en waar
zij slechts kunnen, besloot de spreker zjjn rede.
Voor het debat meldden zich een viertal aanwezigen
aan, waar, op verzoek, zich één van terugtrok. Van
het debat veel te vermelden, is overbodig. Alleen zij
dit gezegd, dat het tameljjk rumoerig was, hetwelk zijn
hoogtepunt bereikte, toen v. d. Tempel hen van ant
woord diende.
Door schreeuwen en schelden werd het den spreker
onmogelijk gemaakt, zich te doen verstaan. De voor
zitter gaf hem in overweging er maar mee uit te schei
den en sloot met een woord van protest, over de hou
ding van dat schreeuwerige deel der aanwezigen, de
vergadering.
Bureau voor Arbeidersrecht. Over het 4e
kwartaal (2e jaar) zijn behandeld 50 zaken, als volgt
verdeeldLoonvorderingen 12, Ongevallenzaken 8, Be
lastingzaken 15, Burgerlijke zaken 11, Militiezaken 4.
Het Bureau is gevestigd Nieuwstraat 28 en geopend
's Woensdagsavonds van 8V310 uur.
De eerste cursus De Bruin. Zondagmor
gen hield De Bruin de eerste der beide cursusvergade
ringen over „politieke eu vakbeweging." Het speet ons
dat niet meerderen waren opgekomen om te luisteren
naar de leerzame en onderhoudende uiteenzetting van
onzen partijgenoot.
Met eenige korte trekken schetste De Bruin de om
standigheden, waaronder in Engeland de vakvereeniging
zoo lang achtereen van niets anders dan van econo
mische actie hadden willen weten en daarin nu veran
dering waren gaan brengen, waaronder in Duitsch-
land naast de vakbeweging een krachtige politieke
arbeidersbeweging was ontstaan, waaronder in België
de vakvereenigingen tot aansluiting bij de S. D. A. P.
waren gekomen, en waaronder ook in Denemarken
het huwelijk tusschen politieke partij en vakbeweging
was gesloten.
Daarna zette hij met tal van voorbeelden en aan de
hand van de geschiedkundige ontwikkeling der arbeiders
beweging uiteen, hoe ook in Ned. naast de politieke
beweging een zelfstandige vakbeweging was opgegroeid
en waarom naar zijn meening deze beide onafhankelijk
en zelfstandig naast elkander moesten blijven opgroeien.
Voor den soc.-dem. achtte hij het een plicht, lid zijner
vakvereeniging te worden en de leden der vak ver.
moesten, aldus was zijn conclusie, eveneens lid worden
der S. D. A. P.
Een prettige gedachtenwisseling hield de aanwezigen
na afloop der voordracht nog een uur bjj elkander.
Wij hopen de volgende week een zeer druk bezoek
van den tweeden cursus te zullen zien.
De bekroonde. De voor-vorige week wezen wjj op
een groote onrechtvaardigheid, die wij vermoedden, dat
bij de bekroning van ingezonden ontwerpen voor een
Ambachtsschool begaan was.
Het Bestuur der Ambachtsschool bracht in zyn laatste
vergadering die kwestie ter sprake. Onze mededeeling
werd niet door het bestuur bestreden of weerlegd. Het
zal deze kwestie dus in de doofpot stoppen, na eerst
door zijn zwijgen de juistheid onzer mededeeling te
hebben bevestigd.
Wat een treurige houding! Welk een treurige opvat
ting van recht en zedelijkheid zit er toch in onze
burgerlijke kringen!
De dwaze opkammerij van den heer Sanders door
zijn zwager, van de Schiedamsche Courant, wordt door
deze historie nog belachelijker.
Domheid of wat anders? In het laatste
artikel „In onze Vroedschap" in de Katholieke Nieuim
Schiedamsche Courant komt deze onzin voor
„Een der eerste agenda-punten die de Raad te
behandelen had, was bet presentiegeld voor zijne
leden. Onze vroeden hebben bij dit eigenaardig
onderwerp terecht geen „oratio pro domo" ge
houden. Beter hadden zij nog gedaan als zij dat
luttele presentiegeld, waardoor het eereambt van
Raadslid verlaagd wordt tot eene bezoldigde be
trekking, eenvoudig hadden afgeschaft. De meesten
hunner hebben toch bij het periodiek Raadswerk
niet zooveel te verletten."
Begrijpt de N. Sch. Crt. niet, dat dit presentiegeld
alleen dient, om menschen die niet voortdurend morgens
(voor commissievergaderingen) en middagen (voor raads
zittingen) kunnen verzuimen zonder daarbij een onmis
baar deel van hun kleine weekloon te verspelen, de
gelegenheid te geven raadslid te worden Is dit dom
heid van de Nieuwe of alleen uiterst reactionair van haar?
Wij denken beide.
De Koopman van Venetië. Zaterdag j.l.
werd voor de leden van het Volkshuis door het Haar-
lemsche Tooneel „de Koopman van Venetië" opgevoerd.
De verwachtingen waren zeer hoog; onzen grooten
Bouwmeester te zien spelen was als een groot genot
voorgesteld en de toeloop was dan ook zóó groot dat
's Woensdags reeds gemeld werddat zaal is uitverkocht.
't Was 'r dus stampvol in de S. O. V., ondanks het
gure weer. De heer de Groot heette den aanwezigen
welkom en concludeerde uit de groote opkomst dat 't
Volkshuis op den ingeslagen weg met 't geven van voor
stellingen als deze moet voortgaan.
't Is te hopen dat ze dan in 't vervolg beter voldoen
als deze. 't Komt ons 't meest gewenscht voor over de
opvoering niet te veel te zeggen. Succesvol was ze
allerminst.
Natuurlijk was Bouwmeester goed, uitmuntend zelfs.
De vertolking van Shylock zal hem niet verbeterd wor
den. En zijn spel was een waar genot.
Maar de restZelden hebben we zülk prutswerk ge
zien. Een enkele rol was dragelijk bezet; de meeste
bezettingen voldeden niet aan de billijkste eischen. Zelfs
Antonio, een der voornaamste figuren, was niet wat hij
wezen moest. En als Gratiano de gelukkige keuze doet
en z'n liefde bekent, dan staat hij er bij als een jongen
in een snoepwinkel.
'tSpel was akelig leeg. Voor een gezelschap onder
Bouwmeester verwacht men véél, véél meer. Geen won
der, dat uitgezonderd een ovatie aan den Dirigent, de
bijval zeer matig was.
Promotie. Men fluistert dat de Benjamin van
onzen Raad, de heer De Bordes, burgemeester van
Vlaardingen-Ambacht,, bestemd is om lid en voorzitter
der plaatselijke schoolcommissie te worden. Het ljjkt
wel war vreemd, dat deze man, principieel tegenstander
van de openbare school, geroepen zal worden tot een
zóó invloedrijke betrekking als deze functie in Vlaar-
dingen is. Doch zwart is nu eenmaal troef. Als men
maar lid van de „kerk" is!
Het jonge, veelbeloovende mensch, die intusschen zijn
studiën in Delft niet voleindigd heeft, is ook reeds lid
van de Commissie voor Gemeentewerken en erfpachts
zaken. Hij schijnt in verschillende diensttakken van onze
gemeente rijp gestoofd te moeten worden voor een vetter
burgemeestersbaantje, dan het kleine dorpje Vlaard.-
Ambacht geeft. Onder dit ministerie staat het met „pro
motie" voor hem er niet kwaad voor
Het arbeiderssentiment spreektIn ons
vorig nummer gaven we reeds kortelijks verslag van
de ontvangst, die het dagelijksch bestuur van het werk-
loozen-comité ten deel viel van de zijde van Burg. en
Wetli., toen zij dit college een drietai voorstellen deed,
strekkende om in den nood der werkloozen zooveel
mogelijk te voorzien.
Zooals men weet, werden deze voorstellen door B. en
W. finaal van de hand gewezen en kreeg het comité
op den koop nog eenige goed bedoelde raadgevingen
toeWaar ze natuurlijk erg mee in hun nopjes warer,
Intusschen, de zaak is té ernstig, dan dat we zonder
meer het bij ons vorig verslagje konden laten. Enkele
opmerkingen en goede raadgevingen, die B. en W. zich
meenden te moeten veroorloven, dienen noodwendig nog
even gereleveerd te worden, temeer, waar in deze zaak
de arbeiders van „Patrimonium" a*n onze zijde staan,
zoodat men ons, slecht als alle sociaal-democraten zijn,
niet in de schoenen zal kunnen schuiven, dat het ons
