No. 4.
ZATERDAG 28 Maart 1908.
8e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij,
JL>e Moker
Een dringend verzoek van de redactie
Premie.
Colportage te Vlaardingen.
Colportage te Maassluis.
Waar de arbeiders vooral op moeten
letten bij het Arbeidscontract.
Uit de Partij.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per.kwartaal 1
franco per post 30 cent j hlJ
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktie
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Bhoonschestraat Tboven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken voor 't eerstvolgem
1 nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht N. Z. 32.
Groote Markt 3.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaakdingen: Markgraafstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Over de medewerking van vele partijgenooten heeft
de redactie gelukkig niet te klagen. Maar er zijn er
toch ook nog velen, die de red. niet inlichten over
allerlei gebeurtenissen, die zij hebben bijgewoond. En
toch is dat noodig, wil De Moker beantwoorden aan
zijn doel.
Laat nu eens alle partijgenooten en geestverwanten
zich vast voornemen, ons van alles en alles op de hoogte
te houden. Het gemakkelijkst voor ons is, dat men op
een stukje papier schrijft wat men te vertellen heeft
en dan daaronder zijn naam zet. De naam blijft ge
heim. En voor het stellen van het stukje voor De Moker
zal de redactie wel zorgen. Den naam moeten wij
weten om zoo noodig verder te kunnen informeeren.
En voor het opstellen van de artikeltjes zal de redactie
gaarne zelve zorgen. Gemakkelijker kan het toch niet
Nu allen meegewerkt, vrienden
DE REDACTIE.
Ieder abonné of vaste lezer, die ons vóór 1 Mei 3
nieuwe abonné's of vaste lezers bezorgt, ontvangt het
prachtwerk van Alb. Hahn „Onder Zwart Regime,"
bestaande uit 12 in kleuren uitgevoerde platen met
spotprenten op Kuyper en zijn ministerie.
De Red. en Adm.
Het verzoek van de Afd. Schiedam der S. D. A. P.
om vergunning tot luid colporteeren met De Moker en
Het Volk, is door B. en W. van Vlaardingen niet in
gewilligd. De colportage zal nu geschieden zonder
luid roepen of schreeuwen, zonder luidkeels aanbevelen,
zonder reclamebord enz. dat bjj verordening ver
boden is, maar van welk verbod B. en W. ontheffing
kunnen ver'eeneD. Deze is ons geweigerd. We zullen dus
stilcolporteeren. Maar we komen nn weer ge
regeld iederen Zaterdagavond.
Men zegge het voort té Vlaardingen en koope weel
bij honderdtallen ons blad
Ook te Maassluis zullen partijgenooten uit Schiedam
iederen Zaterdagavond trouw komen colporteeren. We
hebben daar nu reeds eenige tientallen vaste lezers en
we weten dat ons blad door veel meer dan die tiental
len wordt gelezen.
Ook te Maassluis kan men iederen Zaterdagavond
dus rekenen op De Moker. Geestverwanten en partij
genooten, aan het werk voor ons blad
i
In Mei zal het Arbeidscontract (Wet van den 13
Juli 1907, Staatsblad 193) in werkiDg treden. Wij
zullen met het oog daarop uit die wet eenige bepa
lingen aanwijzen, die voor de arbeiders van buiten
gewoon gewicht zijn. In hun eigen belang raden wij
hun aan deze bepalingen goed te lezen en te onthouden.
Want er komt nu een wetteljjk-geregelde toestand en
wanneer de arbeiders geen rekening houden met deze
wettelijke voorschriften, dan zouden zij geldelijk en
anderszins leeljjk het kind van de rekening kunnen
worden.
1. Wie vallen onder de termen dezer wet?
In 't kort kan men zeggen, dat ieder in dienst is van
een ander voor loon, 1) binnen de termen dezer wet valt,
even goed als ieder die een ander voor loon in dienst
heeft.
Wie werk aanneemt om dat zelfstandig uit te voeren
tegen een bepaalde som en binnen een bepaalden tijd,
wordt geacht niet in dienstbetrekking te zijn en valt
dus buiten de wet. Neemt iemand evenwel voortdurend
werk aan om dat zelfstandig uit te voeren zooals bijv.
een huiswerker (kleermaker, naaister enz.), dan is de
wet toèl op hen van toepassing.
Met name worden verder uitgezonderd1. de schip
pers in die st van een reederjj 2), 2. de scheepsofficieren
en gezellen in dienst van zeeschippers, en 3. personen
in den dienst van staat, provincie, gemeente, water
schap of eenig ander publiekrechterlijk lichaam.
2. Hoe komt een arbeidsovereenkomst tot
stand? De wet schrijft in het geheel niet voor, dat
deze schriftelijk moet worden gesloten. Zij kan ook
mondeling geschieden. In de meeste gevallen is even
wel slechts een schriftelijke overeenkomst mogelijk, omdat
de wet voor het vaststellen van tal van bepalingen een
schriftelijke overeenkomst eischt (deze hoeft niet op
gezegeld papier opgesteld te worden om rechtsgeldig
te zijn) De bepalingen waarin de wet een schriftelijke
overeenkomst eischt, zijn:
a. bepalingen omtrent boete; mondeling overeenge
komen bepalingen omtrent boete zijn ongeldig en on
wettig over de beperkingen, die de wet aan de
heffing van boeten stelt, spreken wij later
h. bepalingen omtrent het zoogenaamde concurren
tiebedingdat is de overeenkomst, dat men na het
eindigen van zijn dienstbetrekking gedurende een vast
te stellen tjjd eenzelfde betrekking niet in dienst van
een concurrent mag bekleedendit geldt voornamelijk
voor handelsreizigers en vakmannen werkende met de
„geheimen" eener fabriek
c. bepalingen omtrent de afwijking van de wettelijke
voorschriften aangaande de uitbetaling van loon bjj
ziekte of ongeval, bij het vervullen van een door wet
of overheid opgelegde verplichting, (bijv. kiezen), bij
de bevalling van de vrouw van den arbeider, bij het
overlijden van naaste bloedverwanten en nog een paar
bijzondere gevallende wet schrijft voor, dat in deze
gevallen loon uitbetaald moet wordenis er geen
schriftelijke overeenkomst, dan kan geen enkel werk
gever ziel aan deze wettelijke voorschriften onttrekken
de wet laat evenwel toe, dat de werkgever en werk
nemer bij schriftelijke overeenkomst afwijkende bepalin
gen afspreken maar de werkgever kan den werknemer
daartoe niet dwingenHier is goed werk voor de orga
nisatie te doen
d. bepalingen omtrent de afwijking van de wette
lijke voorschriften aangaande de uitbetaling van loon
bij ziekte of afwezigheid van den werkgever, bjj slapte
of geldgebrek enz.,de wet schrijft voor, dat in die
gevallen het loon uitbetaald moet worden is er geen
schriftelijke overeenkomst, dan kan niemand zich aan
dit wetteljjk voorschrift onttrekkenmaar schriftelijk
kan afwijking van dit voorschrift worden overeenge
komen de organisaties hebben ook in dit geval een
oog in 't zeil te houden en de arbeiders hebben er
voor te zorgen, dat ze zich op dit punt niet laten be
dotten of verneuken
e. bepalingen omtrent staangeldbjj mondelinge
overeenkomst is iedere inhouding van loon voor staan
geld onwettig en ongeldig dat mag alleen bij schiftelijke
overeenkomstwat staangeld is en hoe daarmee ge
handeld mag worden, vertellen we later nog
f. bepalingen omtrent afwijking van de wettelijke
voorschriften aangaande het bedrag der schadeloosstel
ling bij onrechtmatige dienstverbreking, aangaande de
termijn van uitbetaling van het loon, aangaande de
uitbetaling van mogelijk overeengekomen winstaandeel,
en nog een paar bijzondere gevallen. Ook hierbjj
geldt, dat de wet in al haar kracht van toepassing is
bij mondelinge arbeidsovereenkomst, maar dat werkge
ver en werknemer bjj schriftelijke overeenkomst andere
bepalingen kunnen maken. Ook hier zal oppassen de
boodschap zijn voor de arbeiders Anders verspelen zjj
licht voorrechten, die de wet hun toekent. (Over de ge
noemde schadeloosstelling enz. spreken wjj later nog).
Al deze bepalingen mogen niet bij mondelinge over
eenkomst, maar moeten bij schriftelijke overeenkomst
worden geregeld.
3. Kan een gehuwde vrouw een arbeids
overeenkomst sluiten
Als werkgeefster kau de gehuwde vrouw dat alleen
met toestemming van den man bij schriftelijke overeen
komst is de schriftelijke toestemming noodig. Alleen
voor het in dienst nemen van dienstpersoneel ten behoeve
der huishouding en ten behoeve van een zelfstandig ge
dreven handel als koopvrouw heeft de gehuwde vrouw
toestemming niet noodig.
Als werkneemster, arbeidster, heeft de gehuwde vrouw
geen uitdrukkelijke toestemming van haar man noodig,
al kan deze haar de indienstneming beletten. De wet be
paalt evenwel uitdrukkelijk, dat de gehuwde-vrouw-ar
beidster haar loon alleen ten bate van haar gezin mag
gebruiken.
4. Kan een minderjarige een arbeidsover
eenkomst sluiten
Niet als werkgever, wel als werknemer. In het laat
ste geval heeft hij machtiging noodig van zjjn wettelij-
ken vertegenwoordiger (vader, voogd enz.)deze mach
tiging kan schriftelijk worden verleend, hetzij voor één
enkele dienstbetrekking, hetzij in het algemeen en moet
dan steeds aan den betrokken werkgever worden ver
toond bij mondelinge machtiging moet dit geschieden
in het bijzijn van den betrokken werkgever. Gaat een
minderjarige zonder machtiging met een werkgever een
arbeidsovereenkomet aan, dan is daaraan door den vader
of voogd niets te veranderen indien hij er niet binnen
de 4 weken zich tegen heeft verzet.
Aankoop van brochures en boeken.
Partijgenooten en geestverwanten.
In den korten tjjd dat de Brochurenhandel onzer af-
deeling onder ons beheer is, zjjn wjj tot de ontdekking
gekomen,^ dat er naar verhouding van ons ledental veel
te weinig onze ge chriften gelezen worden.
Er is een vaste kern van lezers (koopers)op ver
gaderingen wordt wel verkocht, maar het is beslist
te weinig voor onze propaganda. Wjj hebben gezocht
naar de oorzaken daarvan en eene oplossing.
Verschillende oorzaken zijn daarvoor te noemen, maar
de hoofdzaak is de financiëele.
Om nu eenigszius die geldelijke bezwaren tegemoet
te komen, wenschen we een club op te richten, waar
van iedereen lid kan worden en gemakkeiyk onze
brochures in eigendom kan krijgen. In hoofdzaak
komt het hierop neer. Elke deelnemer stort iedere
week 1 cent (of meer naar verkiezing), maar liefst
iedere week hetzelfde voor de gemakkelijke admini
stratie. Van die gestorte gelden gaat niets anders af
dan administratiekosten, wat zoo miniem mogelijk zal
zijn. Bij het opzeggen van het lidmaatschap der club
krijgt men het bedrag dat men nog te goed heeft, terug.
Wanneer er dus nieuwe brochures, etc. verschijnen,
kan men die op gemakkelijke wijze bekomen.
Als nu partijgenooten en geestverwanten deze zaak
eens flink aanpakken, door b.v.b. imeigen kring, fabriek
of werkplaats de deelnemers in te schrijven, dan kan
het niet anders of de deelname zal groot zijn.
1) De wet verstaat onder loon niet alleen geld maar ook
voedsel, inwoning, kleeding enz.
2) Wèl is de wet weer geldig voor stuurlieden, schippersknechts
en ander scheepsvolk in dienst van binnenschippers.