No. 10.
ZATERDAG 9 Mei 1908.
8e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Ue Moker
Afdeelingsnieuws.
De Katholieken en het Kiesrecht.
Uit den Gemeenteraad.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Mj v00ruitheialm
franco per post 30 cent j J
Losse nummers 2 cent.
Bureau van Redaktfe
Gebouw „CONSTANTIA", Hoogstraat.
Bureau van Administratie
Rhoonschestraat 7boven
ADVERT ENTIEN:
3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrijke koi-tiag.
Stuiken ïoor 't eerstïolgen
nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in liet bezit der Redactie zijn.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nienwsticht N. Z. 32.
Groote Markt 3.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Hoogstraat.
Te Vlaakdingen: Markgraafstraat 20.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonnes worden verzocht bjj adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Zangver. „Excelsior". De leden worden her
innerd aan de buitengewone repetitie op Zondag a.s
des middags 12 nnr. Laat niemand ontbreken
Het Bestuur.
BROCHURENHANDEL.
Langzaam, maarzeker.
Met onze op te richten „Club tot aankoop van socia
listische lectuur" gaat het een slakkengang. Op het
oogenblik hebben we 16 leden, zeker niet te veel. De
medewerking, die we dan ook van onze parljjgenooten
ondervinden (de goede er buiten gelaten) is uiterst ge
ring. Men schijnt het maar niet te begrijpen welk nut
het voor hen persoonlijk afwerpt door lid te worden
en hoe uitstekend men onze afdeeling steunt, ja van
groote propagandistische waarde is voor geheel onze
beweging, door zooveel mogeljjk leden onder onze geest
verwanten ie werven. Komt, partjjgenooten, getroost
n die moeite nu eens en laat eens zien wat wjj door
eendrachtig samenwerken kunnen bereiken. De oprich-
tings-vergadering zal waarschijnlijk Zondag 17 Mei plaats
vinden, maar als wjj nu allen eens doen wat op 't
oogenblik door enkelen gedaan wordt en ons beste
beentje voorzetten, dan kan het niet anders of het leden
tal zal aardig wat meer zijn dan nu het geval is.
In het kort zij hier het doel nog eens uiteengezet.
Het doel is door wekelijksche contribuëering van ten
minste 1 cent op eene gemakkelijke wjjze in het bezit
te komen van onze lectuur. Van het gestorte bedrag
gaat niets anders af dan een kleinigheid voor onkosten
der administratie.
Wanneer men als lid bedankt krijgt men het nog te
goed hebbende bedrag terug.
Nu allen aan het werk.
Verkrijgbaar het boek
Arbeidersleven, prjjs f 0.55.
Nog voorhanden
Nieuwe Liederenbundel, 5 cent, bevattende 50 liederen.
Voor den Brochurenhandel
VAN DIJK.
Toen de sociaal-democraten eenige jaren geleden hun
actie voor het algemeen kiesrecht systematisch begonnen
te voeren en Troelstra de soc.-dem. kiesrechtmotie in
de verbaasde Tweede Kamer slingerde, keken de meeste
Nederlanders verschrikt of lachend op: „Wat had dat
nou te beteekenen
De sociaal-democraten waren door hun inzicht in het
samenstel der burgermaatschappij en in het wezen van
den staatkundigen strijd der burgerpartijen tot de over
tuiging gekomen, dat de vorm, waarin de politieke
strijd in Nederland werd gevoerd, spoedig moest ver
anderen, omdat die vorm (liberaal tegen clericaal onder
de burgerij zelve) niet meer beantwoordde aan de ver
houdingen, die in de maatschappij bezig waren op den
voorgrond te dringen. Hun kennis van den klassen
strijd en van de geschiedenis der klassenstrijden maakte
het hun gemakkelijk, te begrijpen welke de vorm zou
zijn, waarin de staatkundige strijd in de eerstvolgende
periode zou worden gevoerd. En zij maakten zich
daarom onmiddelijk op, hun hoofdeischen voor dien aan-
brekenden tjjd te formuleeren, hun wapenen te smeden
voor dien nieuwen strijd.
Door de ontwikkeling van het Ned. kapitalisme was de
proletarische arbeidersbeweging tot een eerste organi
satie van haar macht gekomen. De burgerpartijen
hadden front te maken tegen die opkomende arbeiders
macht. Maar in verscheidene van die burgerpartijen
zit een groot element van arbeiders, vooral in de Kat
holieke en de anti-revolutionaire partij en het meegaan
Tan die arbeiders met de vrijheidsbeweging hunner
klasse kon niet anders dan zeer onwelgevallig zijn aan
de heeren, die in die burgerpartijen den toon aangeven.
Dat van die zijde de grootste moeite zou gedaan
worden om de arbeiders koesjt te houden en
wars van alle verandering, lag voor de hand.
En niemand zag dat beter in dan de S. D. A P.
Pogingen om door te dringen in die clericale en aan
verwante groepen werden door de Soc.-Dem. dan ook
niet gedaan. Maar wat ze wel deed, de S. D. A. P.,
dat was den eerst-belangrijken politieken klasse-eiseh
van het proletariaat zoo scherp mogelijk stellen en
propageeren, nl. den eisch van algemeen kiesrecht.
Want ze wist, dat die eisch, eenmaal overal gesteld en
aanvaard, nooit door minder beteekenende of minder
waardige zou kunnen worden vervangen. En ze wist,
dat die eisch dan ook onverbiddelijk zon doordringen
in de clericale en aanverwante kringen, zoodra de ont
wikkeling van het kapitalisme ook daar den proleta-
rischen klassenstrijd zou hebben gebracht.
De sociaal-democraten hebben zich nier. vergist. Ook
in de clericale en aanverwante kringen woedt in het
openbaar de klassen-trijd van het proletariaat tegen de
burgerij. En nu wordt ook in die kringen de eisch
gesteld van algemeen kiesrecht, geheel zooals de S. D. A. P.
dat jaren geleden voor het eerst deed. Zeker, hier en
daar poogt deze en gene nog eenige variatie aan te
brengen en zelfs den schijn te wekken toch eigenlijk
iets anders te willen dan de sociaal-democraten. Maai
met al die variaties blijfc het hoofdthema toch ong<
wjjzigd: algemeen kiesrecht.
Ook onder de Katholieken is de kiesrechtkwestie aa:
de orde gesteld. De Schiedamsche R. K. Kiesvereeni-
ging „R^cht, Plicht en Orde" zal die kwestie bespreken
op Vrijdag 8 Mei aan de ho,nd van het commissie-rap
port, opgemaakt tengevolge van een verzoek om be
antwoording eener vragenlijst, samengesteld door den
„Alg. Bond van R. K. Kiesver. in Nederland." Die
commissie bestond uit 3 leden, die ieder afzonderlijk
de vragenlijst beantwoordden ea toen samen de vol
gende conclusies vastststelden
1. met alg st. achtte men een definitieve uitspraak
over de kiesrechtkwestie noodzakelijk; een der 3 leden
sprak daarbij van een „radicale regeling van het
kiesrecht"
2. met alg. st. sprak men zich uit voor een nieuwe
kiesrechtregeling
3. met 2 tegen 1 verklaarde de comm. de kies
rechtkwestie zóó urgent, dat „desnoods eene herziening
der Grondwet aan het voortarbeiden aan de sociale
wetgeving moet voorafgaan
4. met alg. st. meende de comm., dat de grondslagen
voor het kiesrecht thuis hooren in de grondwet en
niet bij een gewone wet mogen worden bepaald
5. met alg. st. meende de comm. dat het kiesrecht
niet is „een den burger van nature toekomend recht
maar „door de overheid wordt toegekend aan die bur
gers, die vermoed worden de geschiktheid om te kiezen
te bezitteD," of zooals het commissierapport zegt: „het
kiesrecht is een publiekrechterlijke functie, ontleend aan
den Staat"
6. met alg. st. verklaarde de comm. zich vóór in
dividueel en tegen organisch kiesrecht (d. i. kiesrecht
„toegekend aan organische in de maatschappij levende
groepen")
7. in verband staande met het organisch kiesrecht
uit vraag 6, bleef daarom onbeantwoord
8. met alg. st. meent de comm., dat „het zijn van
gezinshoofd geen uitnemend kenteeken van geschikt
heid om de kiesrechtluuctie uit te oefenen" is
9. met 2 tegen 1 stem verklaarde de comm. zich
vóór algemeen kiesrecht met evenredige vertegenwoor
diging en stemplicht
10. met alg. st. verklaarde de comm. zich tegen de
toekenning van het kiesrecht aan hen, die „vanwege
de overheid of door kerkelijke en particuliere liefdadig
heidsinstellingen blijvend bedeeld worden"
11. met alg. st. verklaarde de comm., zich vóór
stemplicht
12. evenzoo vóór evenredige vertegenwoordiging
13. met alg. st. meende de comm., dat alg. kiesrecht
zonder evenredige vertegenwoordiging geen afdoende
oplossing der kiesrechtkwestie is
14. met alg. st. verklaarde de comm. zich tegen
meervoudig stemrecht
15. Met alg. st. verklaarde de comm. zich tegen
vrouwenkiesrecht; het le lid meende dat de „intellec-
tueele ontwikkeling" van de vrouw nog niet groot genoeg
is om haar nu reeds het kiesrecht toe te kennen, maar
dat de tjjd daarvoor wel komen zal en eindigt met
deze bewering„vrouwenkiesrecht zal, indien het nu
werd toegestaan, sléchts ten voordeele zjjn van de
S. D. A. P. en in ons nadeel"het 2e lid meende
dat de vrouw nog niet voor kiesrecht in aanmerking
komt, omdat zij „haar wensch in deze niet heeft kenbaar
gemaakt, omdat zij nog te afhankelijk is"het 3e
lid antwoordde kortweg„nog niet".
De algemeene geest van dit rapport is beslist demo
cratisch, hier en daar nog zeer aarzelend en onzeker,
maar in het algemeen toch democratisch bedoeld en
gevoeld. Alleen over het vrouwenkiesrecht wist men
kenneljjk niet, wat men besluiten moest. In den grond
van de zaak wist men er niets tegen in te brengen.
Maar deze kwestie is in Katholieke kringen nog zoo
nieuw en zoo weinig besproken, dat men ze kennelijk
liefst nog maar op zjjde legt. Hoogst vermakelijk is de
meening van het le commissielid, dat vx-ouwenkiesrecht
op het oogenblik alleen in 't voordeel der S. D. A. P.
zou zijn en daarom nu niet mag komen. Wij zouden
wel eens willen hooren, hoe dit lid aan die meening
komt. Zjjn de Katholieke vrouwen zóó rebelsch dat zij
haar stembiljet ten gunste van de soc. dem. zouden
gebruiken? Verlangen de Katholieke vrouwen zóónaar
vrjjheid en zelfstandigheid, dat zij, plotseling vrijgelaten,
allen of voor een groot deel zelfstandige strijdstei-s in
het leger der georganiseerde proletaren zouden worden?
Of bedoelt dit lid nog wat anders
Wij verheugen ons iutusschen in dezen gang van
zaken en hopen van harte, dat onder de Katholieken
van Schiedam, ook onder de Katholieke arbeiders, een
frissche geest van democratisch verlangen en handelen
zal opkomen!
In de laatst gehouden raadszitting is weer buitenge
woon sterk naar voren gedrongen, dat de zich noemende
Christelijke heeren in 't geheel geen rekening houden
met en geen oog hebben voor recht of billijkheid, als
hun kleine, ellendige politieke belangetjes in 't gedrang
komen. Door alle voorstellen, die eenigszins den arbei
ders ten goede konden komen of voordeelen brengen
voor de gemeenschap, af te stemmen, hebben zij ge
toond, dat het hun niet te doen is om het Christelijke
beginsel en niet om de zedelijkheid, door de Christelijke
heeren met woorden zoo goed beschermd (nietwaar
Hobbete verdedigen, doch dat zij zich in de eerste
plaats gero pen achten de belangen der bezitters, zelfs
van uitzuigers als de huisjesmelkers te verdedigen. Hoe
kan het ook anders Zjj die in hun midden hebben
personen als van der Velden, een van de bovenste plank
der eigenbouwers
Het was meer dan ergerlijk hoe zij, die zeggen open
oor en open hait te hebben voor de belangen der kleine
luijden, als van te voren afgesproken stemden, hoe niet
een van die zich noemende Christelijke heeren bezweek
voor de argumenten, die aangevoerd werden voor „Volks
huisvesting'
Het schijnt ook meer en meer dat wij in Mr. Jansen
een voorzitter hebben zonder ambtsketen. Het is treurig
te zien hoe de Burgemeester de vergadering leidt, maar
het is nog treuriger dat de leiding onder den invloed
staat van menschen als Jansen. Het bleek weer duidelijk
bij het amendement de Bruin inzake volkshuisvesting.
De BruiD had een sub-amendement ingediend op het
amendement Witkampfl. Jansen heeft echter de puist
aan al wat volkszaken betreft.
Nu morrelde hij tegen en de voorzitter was direkt
genegen hem zijn zin te geven en eischte van de Bruin
dat hij zijn amendement weer schriftelijk indiende, wat
geheel tegen de gewoonte van den raad inging, daar
dit amendement de vorige vergadering al ingediend en
voldoende ondersteund was. We noemen dit eene feit
maar even om te laten zien hoe de Burgemeester onder
het juk van dien heer zit. Ook is zeer scherp aan 't
licht gekomen de onbekwaamheid van den wethouder
van financiën. We begrijpen niet dat mannen als Honner-
lage Grete en van Westendorp in hetzelfde college
kunnen zitten met den heer Lagerweij, die een flinkheid
en karakter zooals men toch wel van wethouders mag
verwachten geheel mist. Sterk werd hij dan ook door
verschillende heeren onderhanden genomen. Doch het
is met onze raadsmeerderheid zoo treurig gesteld, dat
zjj geen andere mannetjes voor zulk een verantwoorde
lijke post kunnen vinden.
En nu het verslag van het verhandelde.
We begonnen met eene wijziging te brengen in de
inkomsten-belastiDg. Zooals men weet was de kinder
aftrek op de inkomsten-belasting als volgt samengesteld
voor 1 kind f 252 kinderen f 603 kinderen f 105
4 kinderen f 1605 kinderen f 225 en 6 kinderen en
