Ditjes en Datjes.
Jaarverslag van den Schiedamschen
Bestuurdersbond,
zoo sterk domineerde. Ook de blauwe kleur met de
vermaning „niet drinken, niet schénken" werd naast
het rood opgemerkt. In het midden van het terrein
was een estrade voor muziek en zang en het viertal
aangekondigde sprekers opgericht Achter op het
terrein werd op het weinig gras door de dames en
heeren betoogers een ware pick-nick gehouden met
limonade en melkstelletjes op den achtergrond, terwijl
in de geopende schuur verschillende levens- en genot
middelen werden verkocht en tal van fietsen eene berg
plaats vonden. De vermaning „koopt niets bij Jamin"
werd alom gezien, terwjjl druk werd gecolporteerd met
de socialistische geschriften en verder ook reclame werd
gemaakt voor de organisatie o.a, door een typische pladt
met het bijschrift„De kroeg uit, de beweging in" en
het onveranderljjk refrein„sluit Schiedam
Nadat de muziek eenige opwekkende tonen had doen
hooren, voerden achtereenvolgens het viertal sprekers
Spiekman, Bergmeijer, Van Hinte en Schmidt het woord,
terwijl de beide socialistische corporatiën, het harmonie
orkest „Kunst na Strijd" en de zangvereeniging „De
stem des volks" zich bij afwisseling deden hooren.
Omstieeks vier ure was de meeting afgeloopen en
begaven de meeste vereenigingen zich met hunne vaan
dels in optocht door de Boterstraat, Hoogstraat, Broers-
vest en Singel naar het station, waarheen de Schiedamsche
corporatiën hen begeleiden. De meeting had over het
geheel een ordelijk verloop.
Voor de christelijke werklieden-corporatiën ligt zeker
in deze betooging, die geheel in het teeken stond der
S. D. A. P., een dringend vermaan om de vakorgani
satie met kracht ter hand te nemen, waar 't bljjkt.,
dat de zoogenaamd neutrale vereenigingen steeds meer
in het roode sop verzeilen.
Wjj gelooven dat deze verslagen zoo duidelijk als
maar mogelijk is bewijzen, dat de meeting een volledig
succes en een betooging van indrukwekkende kracht
was.
(Slot.)
De verrichtingen van het Bureau voor Arbeidersrecht.
In de allereerste plaats gevoelen we ons gedrongen onze
erkentelijkheid te betuigen aan het Bureau voor Arbeiders-
recht te Rotterdam, voor de ook in dit jaar onder
vonden steun en medewerking. Vooral tijdens de ziekte
van den Ambtenaar is de welwillendheid der zuster
instelling ons Bureau zeer ter sta gekomen. Onder
Burgerlijke zaken zijn gerangschikt alle die zakeD, die
een meer algemeen karakter dragen. Men vindt er dan
ook de grootste verscheidenheid onder. Ze met name
te noemen is in een jaarverslag ondoenlijkze te be
spreken is natuurlijk geheel onmogelijk. Slechts over
een geval zij hier een beknopt overzicht gegeven. Het
dochtertje van een halte-wachter van de H. IJ. S. M.
aan een onzer provinciale dorpen, diende bjj den burge
meester van dat dorp. Op een morgen beklaagde het
meisje zich bij haren vader, dat de heer burgemeester
op ernstige wijze hare eerbaarheid had bedreigd. Reden
waarom ze uit den dienst was weggeloopen.
De vader (een stoere kerel) nam de eerste gelegen
heid waar om den heer burgemeester over dit teit aan
te spreken, maar deze weigerde hem een onderhoud en
zei alleen tot den man „ik zal zorgen dat je wordt
overgeplaatst", 't Wonder gebeurdede burgemeester
bleek daarover zelfs de beschikking te hebben. Van den
inspecteur H. IJ. S. M. ontving de man telegrafisch
bericht, dat hij, noch zijn vrouw meer dienst mochten
verrichten dat hjj overgeplaatst zou worden en tegelijk
werd hun boete opgelegd wegens beleediging van een
reiziger. Zoo stonden de zaken toen de man bij ons kwam.
't Is een openhartige, gulle kerelmet een eerlijke
uitdrukking in 't gezicht, dat direct vertrouwen in
boezemt. 't Is het type van den spoorwegman die op
eenzame posten van onschatbare waarde zijn, die on
danks de al te zware eischen aan hem gesteld, in den
dienst „opgaan". Wij richtten aan den heer burgemeester
een beleefd gesteld schrijven, wijzende op de onbillijke
straf door zijn bemiddeling toegepastverzoekende het
kwaad door hem gesticht weder ongedaan te maken.
Geen antwoord volgde. De bevalling van des spoor-
wachtersvrouw moest worden afgewacht, dan zou ver
plaatsing geschieden. Dienst mocht al dien tijd niet
worden verricht. Op de onbeleefdheid van den burge
meester wendden wij ons gelijktijdig tot de Directie der
H. IJ. S. M. met verzoek de uitgesproKen straf te ver
nietigen, waarop afwijzend werd beschikt; 2e. totZEx.
den Minister van Binnenlandsche Zaken met verzoek
den Burgemeester uit te noodigen, die stappen te doen
welke tot opheffing der straf van den spoorwegman
leiden zoudenaan den heer A. Talma, als voorzitter
der Commissie van onderzoek naar de toestanden aan
de H. IJ. S. M. een kennisgeving van het gebeurde.
Wat achter de coulissen is afgespeeld, zullen wjj niet
pogen te gissen.
Minister Rink schijnt met veel spoed zelfs te hebben
gehandeld; de schrjjver van den brief aan Z.Ex., de
spoorwegwachter en zijn dochter werden voor den Rechter
van Instructie te Rotterdam opgeroepen, teneinde te
worden gehoord, ter zake van een aanklacht (uit vrije
beweging door den burgemeester tegen hem ingesteld.
Na dit instructie-verhoor is er door betrokkenen nooit
meer iets van een vervolging gehoordmaar zeer kort
daarna werd de burgemeester zeer tot zijn leedwezen,
maar met groote haast overgeplaatst naar een vergeten
vlekje in een der vergeten hoeken van ons land De
belastingzaken vergden ook dit jaar weer een groot
aandeel in onze werkzaamheden. Bedrjjfs-, Personeel-,
maar vooral Inkomstenbelasting wordt nogal vaak te
hoog opgejaagd. Maar het moet ook gezegd, dat door
onnauwkeurige aangifte het euvel vaak in de hand wordt
gewerkt. Daarom doet men zeker 't best reeds met de
aangifte-formulier zich tot ons te wenden. Men heeft
voor dezelfde kosten dan toch veel minder lasten. Op
het terrein der loonvorderingen werden ook verschil
lende zeer mooie resultaten bereikt, al zijn er ook
daartegenover vorderingen die op niets uit loopen. De
oorzaak is bekend, 't is een schier hopeloos werk te
procedeeren en indien het Arbeidscontract deze proce
durevorm vereenvoudigt, welnu dan doet het tenminste
ook nog iets goeds.
Onder de 28 ongevallenwet-zaken zijn er van minder,
maar zjjn er ook van groot aanbelang. Er werden
enkele malen behandeling voor den Centralen Raad aan
het Bureau te Utrecht overgedragen en naar genoegen
afgewerkt. Afgezien natuurlijk van het Resultaat. In
twee gevallen van pensioneering werd de volle eisch
toegekend. In een dezer trad onze Ambtenaar ook voor
den Centralen Raad op. 't Was de zaak der weduwe K.,
wier man, schippersknecht, Zondagsmorgens naar de
schuit was gaan zien, maar er toen schijnt afgevallen
en verdronken te zjjn, althans later op den dag uit 't
water werd opgehaald. Het bestuur der Rijksverzeke
ringsbank ontkende het recht op uitkeering, maar de
C. R. kende ze toe. 't Is voor de weduwe die met 8
kinderen was nagebleven, een heele uitkomst, 60 pCt.
van het loon haars mans te genieten. Voor 't ergste
gebrek is ze nu bewaard.
Beslnit.
Het derde jaar gaan wij in met de overtuiging dat
onze werkzaamheden wederom zullen vermeerderen.
Het Bureau wil een gids zjjn voor den rechteloozen
arbeider èn zijn verdedigerdankbaar [gedenken we
wat we in dit opzicht reeds vermochten te doen. Zeker,
we hebben geen tjjd te veel, geen behoefte aan werk,
we zijn ten allen tjjde nog steeds bereid aan bevoegden
deze taak over te dragen, maar tot zóólang zjjn we
óók bereid, overtuigd goed en nuttig werk te ver
richten, onze bescheiden krachten aan het Recht van
den arbeider beschikbaar te stellen.
De Ambtenaar
P. de Bruin.
Het Bestuur.
A. Brand.
W. Verdijsseldonk.
Financieel Verslag (1907—08).
Ontvangen.
Aan adviezen
schenkingen
afbetalingen
saldo 190607
68.60
27.25
3.20
60.39
Totaal f '159.44
Uitgaven.
Aan honoraria
proceskosten
advertentiën
porto's
bureaukosten
voorschotten
f 50.
8.89
10.75
7.64
8.52
23.50
Saldo
f 109.30
50.14
159.44
Wat is men ving als het arbeiders geldt.
In het laatste no. van de Gemeentewerkman plaatst
het bestuur der afd. Schiedam van den Bond van
Gem. Werkl. een stuk over het getreuzel der autori
teiten met het toegezegde werkliedenreglement.
Reeds in November 1905 begon de actie daarvoor
met een rede van prof. Treub over „Scheidsgerecht
voor Gemeentewerklieden." De Bondsatd. richtte zich
toen tot den Gemeenteraad met het verzoek, de rechts
positie der gem. werklieden te regelen. Twee jaar later
wachtte men nog tevergeefs.
Toen kwam de Bondssecretaris van Hiote den 12
Dec. 1907 de zaak nog eens opwarmen in een open
bare vergadering, waar o. a. de heeren Honnerlage
Grete, van Westendorp, van Rietschoten, Gerlach en
Visser tegenwoordig waren. De heer Honnerlage Grete
deelde toen mede, dat een commissie reeds bezig was
aan de samenstelling van een werkliedenreglement.
Noch het Bondsbestuur noch de afdeeling Schiedam van
den Gem. Werkl. Bond wist iets daarvan.
Bjj onderzoek bleek, dat de commissie bestond uit
de wethouders Honnerlage Grete, van Westendorp en
Lagerwejj, de Raadsleden Gouka, van der Velden en
Wittkampf en de directeuren van Rietschoten, Gerlach
en Visser. Toen dit bekend was, gingen de hoofdbe
stuurders van Hinte en Schoonderwoerd op bezoek bjj
den heer Honnerlage Grete, den voorzitter dier com-
Zjj verzochten toegelaten te worden tot een der ver
gaderingen dier commissie, teneinde enkele punten be
treffende het werkliedenreglement hunnerzijds toe te
lichten. De heer Honn. Grete vond dit zeer goed en
beloofde hun verzoek aan de commissie over te brengen,
zjj zouden dan 2 of 3 weken later bericht krjjgen.
Het is nu reeds meer dan 3 maanden geleden. Van
Hinte en Schoonderwoerd hoorden nog niets. En de
comm. voor het werkliedenreglement schjjnt nog maar
altijd niet klaar te zijn.
Is dit nu geen schandaal? Dingen van zulk een over
wegend belang voor de betrokken arbeiders als de regle
mentaire vaststelling van hun loonen, arbeidstijden, de
bepalingen van aanstelling en ontslag, de invoering van
een scheidsgerecht, enz.laat men nu al 27, jaar
sleepen zonder tot een oplossing te komen. Welk een
minachting tegenover de arbeiders spreekt uit zulk een
houding. Maar welk een gevaarlijk spel van verbittering
en ontmoediging spelen de heeren ook!
Ordeverstoorders. Bjj gelegenheid van de
optocht der meetinggangers verleden Zondag trachtte
de koster der katholieke Singelkerk tot 2 malen toe
de door en door kalme en waardige betooging in de
war te schoppen door de deelnemers op zijde te duwen,
terwijl ze nota bene gewoon op den rijweg liepen. Onze
vrienden behandelden hem natuurlijk als een niet geheel
toerekenbaar, door fanatisme verblind mensch en lieten
hem kalm aan zijn lot over; maar toch was een officiëele
waarschuwing nog noodig, dat hjj ingerekend zon worden
als hij niet ophield, om hem verder van ordeverstoring
te doen afzien.
Wie zijn de ordeverstoorders?
Troef. De Nieuwe Schied. Courant plaatst onder
het verslag van de meeting voor vakorganisatie het
volgend berichtje:
Volgens aangifte van B. Broekhuizen te Heer-
jansdam bij de politie, alhier is hem gisteren op
de meeting een zilveren horloge met nikkelen
ketting ontrold.
De betrokken zakkenroller is vermoedeljjk een
consequent socialist, die het bekende woord
„eigendom is diefstal" heeft toegepast.
Wij geven de redactie der N. S. C. in bedenking den
laatsten zin aldus te wijzigen
De betrokken zakkenroller is vermoedelijk een
consequent katholiek, die het bekende woord „het
doel heiligt de middelen" heeft toegepast.
Nu kon de N. S. C. nog een hateljjkheid tappen op
de prachtig geslaagde meeting. Anders had ze dat zelfs
niet kunnen doen.
De t(jdem veranderenOok in Schiedam.
Wie had, toen een tiental jaren geleden hier een afdee
ling werd opgericht van de S. D. A. P., wie had toen
in zwart Schiedam durven droomen van een meeting
voor vakorganisatie binnen de wallen van deze veste
van 't conservatisme, zooals we er Zondag een te zien
kregen
Wél hebben we zwarte jaren achter ons. Dood van
dorheid voor het leven van den arbeider, toen nog
hoofdzakelijk de brandersknecht, die gebukt onder over
matig lange werkdagen we kunnen haast zeggen
werknachten bjj onvoldoende nachtrust in die hokken
die wij branderjjen noemen, geestelijk werd verdoemd,
werd gedegradeerd van mensch tot geestloos, denkloos
werkbeest.
Om één uur 's nachts al op de straat, in den winter
een zwaren deken om den hals ter bescherming tegen
felle kou, kon men ze vinden, liggend half slapend!
voor den muil van 't grauwe monster, dat ze straks
voor 12, 14, 16 uur zal opslokken in zijn ingewand,
dat hongert naar hun zweet, hun bloed, hun levens
vreugd
De levensvreugd dier arme beklagenswaardige werkers!
Het brandersbedrijf ligt op zijn stervenden rug en
nieuwe industrieën zijn gekomen om de plaats in te
nemen der oude; nieuwe industrieën waarbij de werktijd
niet zóó overmatig lang is als bjj die oude industrie,
en dus niet in diezelfde mate zijn demoraliseerende,
geestverdoemende werking kan uitoefenen, nieuwe indus
trieën dus met arbeiders in haar dienst, tot wier hoofd
een weg is voor het nieuwe licht, dat straalt in het
duister van 't arbeidersleven, het nieuwe licht, dat hen
den weg wijst naar een betere toekomst voor hen of
hunne kinderenwier oogen geopend kunnen worden
om hen te doen zien, de heilzame kracht, die van hen
uit kan gaan, wanneer ze schouder aan schouder
optrekken, die betere toekomst tegemoet, die betere
toekomst, die ze voet-voor-voet en duim-voor-duim op het
conservatisme hebben te veroveren, hebben te bevechten.
En de middelen waarmee die strijd wordt gevoerd, zjjn
de vakorganisatie en het was als één groote propa
ganda voor die vakorganisatie, dat de meeting van
Zondag op touw werd gezet.
Ze is uitnemend geslaagd, die eerste poging, welke
we hier op het gebied in Schiedam mochten zien. Een
heerlijk zonnetje, zoo één van 't soort, die men wel
oranjezonnetje pleegt te noemen, lachte de meeting-
