Ditjes en Datjes.
^laardingsche IJzerkoekjes.
is, bizonder rijkeljk gevallen. De borsten van pastoors
dominees, vrije professoren en dergelijke werden by
bosjes versierd. Daarentegen wat de afzet van het
artikel onder de kunstenaars dit jaar bizonder slap,
misschien bij wijze van boetedoening van minister Heems
kerk voor de al te welige kunstliefde, die hij in de
eerste dagen van zijn ministerschap nog toonde. Het
mindere volk wordt, als gewoonlijk, met medailles bij
gemaakt, terwjl de kruisen alleen op het nettere volks
deel neervallen.
Het politieke deel der bekroningslyst is ditmaal
bizonder pikant. Vooreerst omdat, geljk vroeger reeds
was aangekondigd, Dr. Kuijper inderdaad „minister
van staat" is gemaakt, bj wijze van verguldsel om de
pil zijner verwijdering uit de aktieve politiek.
Het Volk stelt den aard dezer „betrekking" in een
nader licht en zegt
Bijna ieder zal, met ons, gedacht hebben dat het
hier niets anders gold dan een onderscheiding, een titel,
dien men daar geeft waar de hoogste ridderorde onvol
doende is. Het ministerschap van Staat zal Dr. Ku jper
doen aanspreken met den titel van Excelentie en waar
het gebruikelijk is dat zij die het hardst gepreekt hebben
tegen ijdelheid en windmakerij, zelf, zoodra ze over 't
paard getild worden, het hevigst verzot plegen te worden
op titels en andere wereldsche ijdelheden, moet dat een
groote voldoening voor hem zijn.
Intusschen, dat is niet van een aard dat wj er ons
dik om zouden maken.
Haar, uit een schrijven van den hoefjzer-korrespon-
dent van Het Handelsblad blijkt dat een benoeming tot
minister van staat iets anders kan beteekenen, want
dat zoo'n minister van staat door de koningin (d. w. z.
door de regeering) geroepen kan worden ten behoeve
van een bepaald onderwerp den ministerraad bj te
wonen.
En als wj nu nagaan dat het tegenwoordige ministerie
absoluut afhankelijk is van Dr. Kuyper; dat het hem
slechts één woord kost of héél de anti-revolutionaire
partij staat achter hem en laat de ministers tuimelen
als wij verder naga in dat Dr. Kuyper geen emeritus-
politikus is, doch nog altjd voorzitter van het Centraal-
Bestuur der anti-rev. partij, baas op de deputatenver-
gadering, en hoofdredakteur van De Standaardals wj
verder nagaan den gezags-hartstocht waarmee deze
heerschzuchtige zich bezield heeft getoond gedurende
zijn regeering, dan zit er in die benoeming tot minister
van staat toch een gevaar, het gevaar van eene achter-
de-schermen-regeering, het gevaar dat de lakens uitge
deeld worden door iemand die niet voor heel het land
als de verantwoordeljke man staat.
Het is niet zeker of de bedoeling van deze benoeming
is Dr. Kuyper deel te laten nemen aan de regeering.
Zoo ja, dan Ijkt ons dat een onwaardig gedoe, ztfovm
van de regeering als van Dr. Kuyper. Als hy regeeren
wil, moet hj voor heel het land daar staan als de ver
antwoordelijke man, en de ministers mogen zicbflkiiet
verlagen tot zetbazen van iemand die zelf achter de
schermen blijft.
Hoe de benoeming ook bedoeld zj, 't komt ons voor
dat ze uitstekend geschikt is om dat vernisje van
demokratische gezindheid, dat ons christeljk ministerie
van kraakporselein totnogtoe tintte, er af te%emen.
Znlk een verwoed reak'irnair, zulk een metterdaad
aan iedere demokratische maatregel verwoed tegen
stander als Kuyper gebleken is te zjn, invloed te gaan
jeven in de regeering, waar het volk in 1905 zoo
krachtig het heeft uitgedonderd niet van 's mans reaktie
gediend te zijn dat doet geen regeering, die tooneu
wil demokratische maatregelen op sociaal wetgevend
terrein met ernst voor te staan.
Znlk een regeering zou zich in de eerste plaats op
maken de domme krachten der reaktie, die in de
hoogte nestelen en reeds zoo langen tjd iedere goede
maatregel belem^erclen, te verzwakken.
Het ministerie HeemskerkTalma gaat die duistere
machten versterken.
In dit opzicht heeft het kleur bekend.
En op een wjze, die voor de verkiezingen in 1909
niet moet worden vergeten.
Een ridder. Bj Koninkljk Besluit is benoemd
tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau, de heer mr.
J. C. von Brielle Sasse, voorzitter van den Boerenbond
en Tuinbouwbond te Schiedam.
Die boerenbond waarvan joden en socialisten
van het lidmaatschap zjn uitgesloten is een dood
geboren kindje met een lam handje, ter wereld geschopt
indertijd met het verheven doel mr. Brielle Sasse in de
Provinciale Staten te helpen.
Maar 't lintje had hem o. i. gegeven moeten worden
in zijn kwaliteit als lid van den Baad der gemeente
Schiedam, dat trots Art. 19 der Gemeentewet (aan
een kantonrechter toch zeker wel bekend zegt
Leden van den Raad kunnen alleen zjn de
meerderjarige ingezetenen der gemeente
als uitvoerder en handhaver der Nederlandsche wetten,
tóch te Nieuweveen woonachtig is.
Wj geven het minister Heemskerk nederig ter over
weging ook deze „verdienste" van Mr. Von Briel Sasse
te beloonen.
Een kennisgeving. In de Lange Kerkstraat
alhier is een lokaaltje in gebruik bj een godsdienstige
sekte, zich noemende „De heiligen der laatste dagen,"
eenvoudiger en minder verwaand „De Mormonen"
genaamd.
Aan het raam van 't genoemd lokaaltje was vorige
week een kennisgeving aangeplakt van den volgenden
inhoud
Kennisgeven.
Op. Zondag. 30 Augustus. 6 uur N. M.
MARTIN. DALEBOUT. spreker Hollandsche
van
Ogden Utah. U. S. Amerika
zal in deze zaal spreken,
aangaande het Mormenisme
Toegang vrj. geen collectie
Christelijke geheel-onthonders-onzin. Op de
jaarvergadering van den Chr. Nat. Geh.ont. Ver. besprak
de heer W. A. G. J. Gilles van Utrecht „de taak der
drankbestrjdingsvereenigingen in tjdei' van g'oote
werkloosheid."
Spr. zette volgens de Schied. Courant uiteen hoe het
volk meer en meer van de kerk zich verwjderd en
onder verkeerden invloed geraakt. De laksheid der kerk
heeft de arbeiders laten komen onder de machten van
anarchisten en socialisten, niettegenstaande het 't werk
der kerk is om de sociale nooden te lenigen of te ver
zachten. Spr. wjst voorts op de onvrijwillige werke
loosheid als een vreeseljke ellende in onze maatschappj,
en waarvoor vele gemeentebesturen samenwerken met
arbeidersvereenigingen om die ellende te bestrijden en
te voorkomen, of te lenigen.
Op welke wijze de kerk nu wel den strjd tegen de
werkeloosheid zou kunnen voeren, vertelde de heer
Gilles er niet bj.
Trouwens dat het 't werk der kerk is sociale nooden
te lenigen of te verzachten, is nog nimmer daadwer
kelijk getoond. En we veronderstellen, dat we vooralsnog
de kerk niet op dat terrein zullen werkzaam zien.
Ziekenhuistoestanden In ons nummer van
1 Augustus j.l. deelden wj eenige feiten mede, waaruit
bleekdat liet bestuur van de Vereeniging voor
Ziekenverpleging, in haar streven om de uitgaven zoo
veel mogelijk te beperken, een verkeerden weg insloeg.
Wij hebben, zooals zulks behoort, bedoeld bestuur,
verder de raadsleden, en ook de doktoren en de hoofd
verpleegster een exemplaar van dat nummer doen toe
komen.
Natuurljk hebben wj gelogen. Dat spreekt vanzelf.
Tenminste, als men het verslag mag gelooven dat de
N. V. Ct. publiceerde, van een door het Bestuur voor
de begunstigers belegde vergadering, de vorige week
gehouden.
,,Het Bestuur, aldus het verslag, rekent het zich
tot plicht, dankbaar voor al hetgeen van de zjde
der gemeente voor het Ziekenhuis is gedaan, zuinig
heid te betrachten. Op de begrooting voor 1909
is dan ook weer gerekend op f250 minder subsidie,
dan waarop het Bestuur mag rekenen. Maar bij de
betrachting van zuinigheid zal het Bestuur het den
zieken niet aan het noodige laten ontbreken, zich
niet storende aan praatjes, waarvoor geen grond
bestaat. In een ziekenhuis moet regel en orde
zjn en moet men zich aan de betredende regle
menten onderwerpen. ,t Gaat niet aan om Jan en
alleman gelegenheid te geven om te zeggen wat
er gedaan en hoe er moet gehandeld worden. De
hoofd-verpleegster is belast met de leiding en
heeft dat tot nog toe met volle tevredenheid van
het Bestuur gedaan. Een inrichting als deze staat
toch al spoedig aan praatjes bloot, maar het Bestuur
zal zich daardoor niet laten verleiden of dwingen
om van den goeden weg af te wyken."
Het zjn maar praatjes
Beter ware echter geweest de door ons medegedeelde
feiten te weerleggen. Nu bljft de ongerustheid bestaan.
Een les voor ongeorganiseerden. In
Mei 1907 werd door de afdeeling Vlaardingen van
den Centralen Bond van Bouwvakarbeiders en de Tim
merlieden vereeniging „Arbeid Adelt" een adres aan
den Raad gezonden, met het verzoek om in de bestek
ken der door de Gemeente uit te voeren werken, bepa
lingen op te nemen, betreffende loon, arbeidsduur,
schaftlokalen, drinkwater, privaten, doorbetaling van
erkend christeljke feestdagen enz.
Burg. en Weth. stelden den Raad voor deze zaak te
behandelen als zj wat ervaring hadden opgedaan bj
den bouw van school E.
Thans is door Burg. en Weth. aanbesteed het bouwen
van een afslaggebouw voor versche zeevisch, en daarbj
is voor een belangrjk gedeelte tegemoet gekomen aan
bovenbedoeld verzoekschrift.
Hoewel aan de zeer bescheiden eischen van de adres-
seerende vereenigingen niet geheel is voldaan, ligt in
deze zaak toch weer een groote les voor de ongeorga
niseerden. Zij toch zullen ook mee profiteeren van de
voordeelen door de georganiseerden behaald; zij zullen
mee eten de kastanjes do ;r anderen uit het vuur gehaald.
Intusschen zij zien ook nu weer, dat hun praatje van
het geeft toch niksniets meer dan een graatje is.
Nu iets over de bestekbepalingen zelf.
Een ernstige grief ligt o. i. in den werktyd. Door
de adresseerende vereenigingen was gevraagd, de werk-
tjd in deu zomer te stellen op 11 uur, en des winters
op 8 unr.
Met het oog op de groote werkloosheid, welke in de
bouwvakken, vooral des winters voorkomt, (en deze
winter zal dat wel niet minder zjnhadden, meenen
wj, Burg. en Weth. aan het verzoek om 8 uur werken
in den winter, wel mogen toegeven.
Ook het loon voor volwassen vaklieden, 23 cent per
uur, zou zeker geen weelde geweest zyn als dat was
ingewilligd geworden.
De organisaties hadden verzocht voor werk dat nood-
zakeljk overwerk moest zjn, de volgende bepalingen
op te nemen betreffende het loon25 pet. verhooging
voor de uren 2 uur vóór en 2 uur na de aanvang van
den gewonen werktijd voor de nren tusschen 's avonds
10 uren 's morgens 4 uur 75 pet.voor de overige
uren 50 pet.
Burg. en Weth. hebben kortweg bepaald 25 pet. voor
overwerk. Verder was verzocht de erkend christeljke
feestdagen door te betalen. Ook aan deze zaak hebben
Burg. en Weth. geen aandacht geschonken. Dit wekt
bevreemding als men weet dat dat college in zjn geheel
uit „christeljke" personen bestaat.
Zooals de organisaties zeer terecht in hun memorie
van toelichting opmerken, zjn die z g. feestdagen, als
zj niet doorbetaald worden treurdagen, omdat zij dan
een beduidende loonderving beteekenen.
Ten slotte laten wj hier onder volgen de bepalingen
in haar geheel, zoo als zy door Burg. en Weth. zijn
vastgesteld
Bepalingen omtrent minimum loon en maximum
arbeidsuur.
I. Den aannemer wordt de verplichting opgelegd
zijne werklieden, werkzaam aan in dit bestek bedoeld
werk, per dag niet langer te doen arbeiden dan 11 uren.
Wordt langer gewerkt dan deze maximalen arbeids
duur, dan is de aannemer verplicht voor elk overuur
25 boven het hieronder genoemde minimumloon te
betalen.
Overwerk zal alleen geoorloofd zjn, indien zulks
naar het oordeel der Directie beslist noodzakelijk is, en
door de aannemer schriftelijk van te voren is aangevraagd.
Voor het gebruiken van het middagmaal behoort de
aannemer den werklieden een schafttjd van l1/» uur
te geven.
II. De aannemer zal voor het in het bestek be
schreven werk geen lager loon mogen betalen dan
22 ct. per uur voor een volwassen ambachtsman of
vakarbeider14 ct. per uur voor een halfwas ambachts
man of vakarbeid -r 19 ct. per unr voor een opperman
of sjouwer.
Tot ambachtslieden worden gerekend te behooren
steenhouwersmetselaarstegelzetters en voegers
stucadoorsbeton- en cementwerkerstimmerlieden;
meubelmakers ververs; smeden en lood- en zinkwerkers.
Vakarbeiders zijn zj, die als volwassen arbeiders
werkzaam zjn, en tot sjouwers worden gerekend allen,
die niet onder een der vorige rubrieken gerekend worden.
De aannemer zal voor de hier beschreven werken
nimmer meer dan 20 van het totaal arbeiders in
eenig ambacht of vak als halfwassen in dienst mogen
hebben.
III. Het is den aannemer geoorloofd bj het stnk te
doen werken. Indien zulks echter naar het oordeel der
Directie aanleiding geeft tot minder zorgvuldige be
werking, kan het door haar worden verboden.
De verdienste, bj het stukwerk verkregen, mag voor
den werkman niet minder bedragen dan hem bj het
in Slaag.
4c
