No. 41 ZATERDAG 12 December 1908. 8e Jaargang. Stukken ïoor't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn. ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij. De Moker Jaarboekje en Scheurkalender. De Post-abonnee's Heeroom's reclame Onze Moraal in de Kamer ABONNEMENTSPRIJS: 25 cent per kwartaal j Uj vooruitbetalin franco per post 30 cent j Losse nummers 2 cent. Bureau van Redaktie Gebouw „CON8TA1STIA", Boterstraat 30. Bureau van Administratie Rhoonschestraat 7boven ADVERTENTIEN: 3 cent per regel. Bp abonnement belangrijke korting. is eiken Zaterdag verkrijgbaar: Te Schiedam: Beierlandschestraat 1. N'.euwstickt N. Z. 32. Zalmstraat 22. „Constantia", Hoogstraat. Te Vlaardingen: Markgraafstraat 20. Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne menten aangenomen. De abonné's worden verzocht bij adresverandering daarvan kennis te geven aan de Administratie. Wij verwjjzen naar achterstaande advertentie van den Brochnrenhandel en wekken partijgenooten en geestverwanten op met animo voor die uitgaven te werken. Er zijn nog tientallen arbeiders, die nog steeds niet op de lijst staan van de bestellingen en er toch op hooren Komt, partijgenooten, aan het werkVerwaarloost ook de schriftelijke propaganda niet kunnen tot en met den 15 December a.s. het abonne mentsgeld per postwissel of postzegels oversturen. Na dien datum wordt per postkwitantie, groot 37ys cent, over het bedrag beschikt. De Administratie. Van den kansel is de Roomschen verboden de inwij ding van ons nieuwe gebouw bij te wonen en de verga dering met Vliegen als spreker, te bezoeken. Wij danken Heeroom voor de moeite om onder zijn eigen schaapkens de aandacht te vestigen op de S. D. A. P. En wij bevelen ons beleefd aan voor veel her halingen. Ieder weet, dat geen boeken ooit meer gelezen worden dan de boeken op den Index geplaatst. Met dit feit voor oogen kannen wij zeggenhet gaat goed zoo Zooals men weet heeft de bezittende klasse twee methoden om ons te bestrijden. De zoogenaamde wei- tenschappelijke methode, waarbij professoren als T eub en van der Vlucht voor de wagen worden gespannen en de godsdienstig-zedelijke methode, waarbij natuurlijk alles wat zich christelijk tooit aan den wagen trekt, vanaf professor tot ja tot broeder Hoizinga toe. Bij het debat over werkeloosheid had Treub de sociaal democratie doodgemaakt en nu (je kon nooit weten, sommige dooden keeren weer in 't leven terug) deed jónkheer meester de Savornin Lohman 't nog eens dunnetjes over. Hp bedoelde niet het dunnetjes te doen: maar'twas toch dunnetjes. Wjj weten allen, dat er in onze samenleving van de hoogste geboden der moraal niets terecht komt. On zelfzuchtigheid, dapperheid, trouw, waarheidsliefde, recht vaardigheid, algemeene menschenliefde beroeren wel ons hart en dezer deugden Majestijd wordt erkend door ieder onzer. Maar de wreedheid van het kapitalistme drijft de menschen niet als broeders na elkaar toe, maar als beesten tegen elkaar op. De handelaar, die op de meest geslepen wijze zijn concurrenten en afnemers kan bedriegen, brengt het het verste. De fabrikant moet winst maken, winst die gehaald wordt uit onbetaalde arbeid van zijn arbeiders, uit handige manoeuvres op de groote afzetmarkten. De groote landeigenaar toont zijn „menschenliefde" door zijn land te verhuren tegen f 50.per pondemaat eD tegen f 55.— als hjj dit krijgen kan. Op 1 dag worden op de beurzen der hoofd steden voor miljoenen „gewonnen" door handige zakea- menschen. De kapitalistische klasse plengt krokeiilDn tranen over de ellende en de werkeloosheid van het proleta riaat. Omdat al de leden dier klasse zoo slecht zijn Neen, maar omdat het kapitalisme geen menschen- gemeenschap erkent, omdat het kapitalisme en zijn zede weten slechts keut, winst-voortbrengers in de arbeiders en winst-opstrijkers in de bezitters. Dit is de werkelijkheid. Ja, er sterven werkeloozen van honger, temidden van weelde, omdat productie en verdeeling van goederen absoluut ongeorganiseerd zjjn; ja, er ljjden menschen gebrek na een leven van 50 of 60 jaren hard zwoegen en sloven, omdat (wjj zeggen niet de kapitalisten, al kon dit misschien menigwerf) het kapitalisme en zijn wetten van zedelijkheid en politieke wetten den arbeider slechts kennen als winst machine. Het is struisvogelpolitiek deze zaken te verbergen. In theorie, in woorden moge een hooge zedelijkheid erkend worden, het kapitalisme laat niet toe dat deze zedelijkheid wordt uitgeleefd. Er is maar één mogelijk heid om de naastenliefde ook practisch geldend te doen worden en dat is deze: ?ejn .andere grondslag van samenleving, de socialistische. Gelijkheid van rechten voor arbeiders en bezitters is de economische gelijkberechtiging, is de oph-ffing van het kapitalisme. Zoolang het kapitalisme er is moei er onderdrukking zijn, m t het gevoel van haat bij de onderdrukten, met de verstomping van rechtsgevoel bij de onderdrukkers. Daarom brengt een hunkeren naar meer gerechtigheid ook bij goed begrip onzer samen leving een machtige hartstocht met zich om te strijden voor een hoogere maatschappij, die Waarheid en WezeD, Liefde en Gerechtigheid mogelijk, ja noodzakelijk doet zijn. In het bekende maandschrift: De Nieuwe Tijd, had partijgenoot Gorter in een artikel o.m. 1) bovenstaande uitvoering bewezen. Zoo zegt hij van den denkenden arbeider: „Hij voelt, dat wanneer de arbeiders zege vieren en de communistische maatschappij bestaat, dat dan eerst de zedewet voor allen in ons zal kunnen bestaan." Daarom voelt hij ia zjjn strijd een eerste dageraad voor de hoogste zedewet in zijn hart jegens alle menschen. „Immers, als de soc. maatschappij een zegen voor allen is, dan is ook in de poging haar te brengen, iets van algemeene internationale menschen liefde." Verder trekt Gorter uit de geschiedenis deze conclusie, dat nooit als eigen klasse of eigen volk daardoor werden geholpen, de hooge geboden der moraal tegen den vijand hebben gegolden en (zegt G. verder) ook wjj zullen niet opofferend, niet solidair, niet trouw en niet eerlijk zjjn tegenover de vijandige klasse, als het waar achtig heil onzer klasse ons dit voorschrijft. Hjj voegt er echter bij, alsot hij reeds van te voren wist, dat deze uitdrukking uit haar verband zou worden gerukt „Onze tegenstanders leiden hieruit wel eens af, dat wij tegenover de kapitalisten altijd alles geoorloofd vinden. Dit is onjuist enz." Nn moge het in menig oor hard klinkenvooral dat „niet trouw en eerlijk" tegenover de vijandige klasse en ook wij vonden dezen vorm ongelukkig gekozen om G.'s gedachte weer te geven. Hierover viel dan ook onze zeer „Christelijke" jonkheer Lohman. Door alleen aan te halen in dea geest dezer laatste woorden, gaf de heer Lohman zelf al het eerste en beste bewjjs, dat hjj tegenover de Sociaal-democratie zich van eerljjkheid en goede trouw ontslagen rekent. Hij liet achterwege op te merken, scheen het bjj het lezen van Gorter's artikel zelfs niet te hebben opgemerkt dat het gansche artikel één felle aanklacht is tegen het stelsel, dat van Lohman tot Treub verdedigd wordt. In wiens ziel die dageraad ook maar ééns weerblonken heeft vaa een samen-leven van menschen in het volle Zonnelicht van Liefde en Waarheid, van Vrede en Gerechtigheid, hoe zon hij niet branden van haat tegen een maatschappij, tegen een stelsel, dat dit vurig be geerde tegenhoudt. Wie, die verlangt naar het zonlicht, zal de grijze, droevige mistigheid niet haten, die op den Decemberdag de zon verbergt? Neen, Lohman had deze woorden noodig om te kannen uitroepenhoe zedeloos, hoe onbeschaamd-slecht zijn toch die socialisten Wat zijn wij, Christenen, dan braaf Merkwaardigin hetzelfde artikel wijst Gorter op de tegenstrijdigheid, die ontstaan moet tnsschen woorden en daden van de bezittende klasse. Diezelfde „vrome", „zedelijke" klasse, die overloopt van naastenliefde en van barmhartigheid en van recht vaardigheidszin vermoordt bij honderdtallen de mannen en vrouwen in de fabrieken, de kinderen, ja de onschul dige arbeiderskinderen in de onduldbare hitte van de fabrieksovens, in de krotten der achterbuurten. O en zjj weten het wel, want hnn eigen kinderen mogen leeren en worden wat ze willenadvocaat, dokter, notaris, dominee, handelaar, fabrikant. Als het niet het kapitalisme is, dat de rechtvaardig heid tegenhoudt als wij znlke ellendige misleiders zijn door dit te beweren dan blijft er maar één mogelijkheid over, en wel deze, dat niet uit het kapitalistisch stelselmaar nit de kapi talistische klasse zelf de Satanische macht voortkomt, die de naastenliefde eu.de gerechtigheid tegenhouden. Hebben de maatschappelijke kornuiten van Lohman dit liever Wij weten beter, wij weten, ja, mét Gorter, dat er een hoogere zedelijkheid bestaanbaar en aanstaande is, een zedelijkheid, die niet berust op moord en op roof, op onrecht en verkrachtingeen zedeljjkheid waarbjj de welvaart van honderden niet berust op de ontbering van duizenden, waarbij geen elleDde het volk zal teisteren temidden van de groote weeldewij weten dat deze zedelijkheid, waarvoor wjj strjjden, wordt tegengehouden door het kapitalisme. Gaarne laten wij het aan Lohman en de zijnen over om de Atjeh-moorden, de koloniale oorlogen, de militaire uitgaven en het volks-tekort te verdedigen. W\j gunnen het kapitalisme en zijn "verdedigers zjjn zedelijkheid. De rust van hnn geweten is hun zaak. Maar als ze de soc.-democratie denken te bestrijden op dergelijke manier, dan schreeuwt iedere fabriek, ieder uit elkaar gerukt gezin het uit, dat hun zedelijk heid een logen is. Om de p-aatjes van zedelijke verontwaardiging van den heer Lohman te logenstraffen, haalde Troelstra o.a. deze woorden aan van Marx„de internationale arbei ders-associatie en alle tot haar behoorende vereenigingen en individuen erkennen Waarheid, Recht en Zedelijkheid als de grondslag vaa hun optreden onder elkander en jegens al hnn medemenschen, zonder onderscheid van kleur, belijdenis of nationaliteit." Hoe de „eerljjkheid en goede trouw" zijn in acht genomen door de aanhangers van Jhr. Lohman blijkt zeer eigenaardig uit wat Groen van Prinsterer (de geestelijke vader van Knyper en Lohman beide) verhaalt over niemand minder dan prins Willem I: Verzoening ten koste van Holland en Zeeland le beletten, was nu de toel-g van den prins. Hjj wekt mistrouwenhij maakt des konings stedehouder verdachthij beweert, dat diens bedoelingen met zjjn beloften in strijd zijn" enz. De heeren moeten zich nog eens aandienen als hand havers der moraal! Frissche morgen! De antithese, dat kreupele paard, dat in den wedstrjjd Dit maandschrift is, zeer terecht, een particuliere uitgave, zoodat de opstellen over litteratuur, filosofie, godsdienst ook par ticuliere uitingen zijn, geen partij-meeningen. Tevens is het echter wat economie, maatschappij-kritiek enz. aangaat ons wetenschap pelijk arsenaal en als zoodanig zeer aan te bevelen.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1908 | | pagina 1