Aan alle Fabrieks-arbeiders
No. 2.
ZATERDAG 13 Maart 1909.
9e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stnkken Yoor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nur in het bezit der Redactie zijn.
De Moker
De Post-abonnees
Schaper's 10-uren motie in de
Tweede Kamer.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal J vooruitbetalmg.
franco per post 30 cent J
Losse nummers 2 cent.
Bnreau van Redaktie
Gebouw „CONSTANTIA", Boterstraat 30.
Bureau van Administratie
Bhoonschestraat 7boven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke kortkg.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen: W. de Gast, Callenburgstraat 56.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
kannen tot en met den 15en Maart het abonnements
geld (30 cent) opzenden. Na dien datnm wordt per
postkwitantie (37V, cent) over het bedrag beschikt.
De Administratie.
Reeds vaker had het Bestuur van den Schied. Be-
stnardersbond de vraag overwogen ol niet moest worden
.geprobeerd ook hier ter stede een afdeeling van den
Fabrieks-arbeidersbond te vestigen.
Door verschillende omstandigheden moest de poging
daartoe worden uitgesteld, doch thans meenen wij, mede
naar aanleiding van het op non-aktiviteit stellen der
kaarsenmakers-vereeniging „Eendracht", het oogenblik
ertoe aangebroken.
Velen zijn er, die met hart en ziel in de arbeiders
beweging medeleven, doch voor wie geen organisatie
bestaat en dus geen gelegenheid om hun sympathiën
voor de vakbeweging in daden om te zetten.
Binnenkort zullen we de kuipers, kistenmakers en
andere houtbewerkers in de gelegenheid stellen, hun
goede gezindheid te doen blijken, maar thans roepen
we alle Fabrieks-arbeiders op tot eene bijeenkomst
op ZONDAG 14 MAART a-s., des namiddags
12V, uur, in een der bovenzalen van het Gebouw
„Constantia".
Wie we verwachten Alle fabrieks-arbeiders, bijv
de werklieden van
de Chemische fabriek;
de Kaarsenfabriek „Apollo";
de Wasscherij „de Phoenix";
de Pharmaceutische fabriek;
de verschillende Stoommolens
en dergelijke ondernemingen.
Bjj de invoering der Wet op het arbeidscontract
is het duidelijk gebleken dat voor ALLE arbeiders
organisatie noodig is als brood, omdat daar, waar
geen organisatie was, de arbeiders weerloos waren en
alle bepalingen hadden te aanvaarden, die de werkgevers
hun wenschten op te leggen, terwijl daar, waar de
vakvereeniging iets te vertellen had, soms zeer groote
verbeteringen werden verkregen.
Komt Zondag a.s. op de vergadering. Gij verbindt
n daardoor nog tot niets, doch komt alleen, om met
ons te overleggen, wat kan en wat moet geschieden
tot verbetering en versterking uwer maatschappelijke
en economische positie.
Komt en wekt uwe kameraden op mede de vergadering
te bezoeken.
Het Dagel. Bestuur van den
Schied. Bestuurdersbond
P. DE BRUIN, Voorzitter.
J. M. VAN PELT, Secretaris.
Vrijdag 5 Maart begon de behandeling van Schaper's
10-uren motie ia de Tweede Kamer. Een groot arbeiders
belang was aan de orde. De belangstelling der heeren
was dus gering. Ook de afgevaardigde van Schiedam,
Jhr. de Geer, was afwezig. En toen Dinsdagmorgen 9
Maart de behandeling zou worden voortgezet, moest de
voorzitter de vergadering zelfs tot 's middags verdagen
omdat er te weinig leden waren. Zoowel 's morgens als
's middags ontbrak ook de afgevaardigde van Schiedam
Schaper begon ter toelichting van zijn motie met ge
tallen en cijfers. De statistiek is de grondslag der
mode ne sociale wetgeving.
Hij constateerde dat de arbeidsbescherming door de
wet in Nederland nog zeer achterlijk is. Van Houten's
wet op den kinderarbeid (1874) en de arbeidswet van
1889 (verslechterd door de speetwet van 1902 en ge
wijzigd voor zoover art. 4 betreft in 1906) zijn de
geheele oogst.
De achterlijkheid in de wetgeving komt geheel overeen
m8t de laksheid in de uitvoering der bestaande wetten
er zijn te weinig inspecteurs, de gemeentepolitie doet
er niet genoeg voor, en de kantonrechters toonen maar
al te weinig sociaal besef. De arbeidsinspecteurs
kunnen daardoor niet alleen hun werk niet aan maar
worden daarin tegengewerkt door de kantonrechters,
die in 1907 ongeveer 4000 boeten oplegden wegens
overtreding der arbeidswet, nl. 1300 tot f 0.50, 210C
tusschen f 0.50 en f 3.en slechts 80 f 10 of hooger,
en die in 1907 slechts 4 malen met hechtenis-straffen.
Voor de patroons is het voordeeliger, de arbeidswet te
overtreden en bij ontdekking een boete van een paar
gulden te betalen dan de wet na te leven. Wat baat
het werk der arbeidsinspecteurs op die manier
Ernstig klagen dezen bovendien over de vele verloven
voor overwerk, waardoor de naleving der wet achter
wege blijft en controle bijna onmogelijk wordt.
Maar zelfs bij volledige uitvoering der Arbeidswet
zou deze nog onvoldoende de jonge arbeiders en arbeid
sters beschermen. En de toestanden zijn van dien aard,
dat een dergelijke bescherming toch hoognoodig is.
Schaper haalde de volgende cijfers over 1905 aan, voor
jonge arbeiders beneden 16 jaar:
10355 werkte 10 uur per dag
7824 10y,
13694 „11
In 1906 werd dat nog erger. Verder haalde Schaper
uit de verslagen der arbeidsinspectie de volgende feiten
n
14 uur p. dag wordt door vrouwen en kinderen ge
werkt in de glas- en aardewerk-fabrieken bij Maas
tricht, waarin 20 procent van alle werkvolk kin
deren zijn;
zeer jonge meisjes werken in de textielfabrieken te
Eindhoven
aan
3 cents p. uur overwerk krijgen de kinderen in de
Tilbnrgsche fabrieken
18 uur in een stuk moest te Raamsdonkveer een
jongen werken;
jonge meisjes worden op de Zuid-Hollandsche eilanden
veel voor allerlei werk gebruikt;
jongens moeten tot 10 uur 's avonds in de glasblaze
rijen werken;
in >,e steenbakkerijen der 7e inspectie heeft men ruim
15 procent jeugdige arbeiders;
in Gelderland vermeerderde het aantal jeugdige
arbeiders met 50 procent;
in de Overijselsche mattcn-industrie worden zelfs
schoolgaande kinderen geëxploiteerd.
Zoo worden thans nog in Nederland kinderen afgebeuld.
Het wordt tijd dat evenals in Duitschland, Oostenrijk en
Zwitserland kinderarbeid beneden de 14 jaar wordt
verboden en dat de leeftijd van 1418 jaar flink wordt
beschermd, zooals nu reeds het geval is in Engeland,
Frankrijk, Zweden, Denemarken, Noorwegen, Rusland,
Zwitserland, de Vereenigde Staten, Victoria en Australië.
Verder is noodig dat de niet-beschermde bedrijven in
de wet worden opgenomen zooals de landbouw en bet
hotel- en koffiehuis-bedrijf.
Maar ook de arbeid der volwassenen heeft nog dringen
de behoefte aan bescherming door de wet.
In de eerste plaats moet de nachtarbeid worden tegen
gegaan, omdat nachtarbeid schadelijk is en de arbeiders
niet in omstandigheden verkeeren om over dag goed te
kunnen slapen. Daarover is iedereen het eens. Maar in het
bakkersbedrijf bijv. willen de groote fabrieksdirecteuren,
de kapitalistische bakkerspatroons, niets van afschaffing
van den nachtarbeid weten. En in andere bedrijven,
bijv. de glasfnbricage, waarin nachtarbeid volkomen over
bodig D, denken de heeren niet aan een andere regeling
van 't bedrijf uit eigen beweging. Slechts in een heel
eDkel bedrijf is de nachtarbeid onmisbaar bijv. in de
gasfabricage, maar door de invoering van het drieploegen-
stelsel zijn de nadeelen van den nachtarbeid tot een
minimum terug te brengen. Alleen door wettelijke
voorschriften zal men aan al dezen nachtarbeid een einde
kunnen maken.
Zulk een bescherming door de wet is trouwens niet
nieuw, ook niet in Nederland; zij is immers reeds aanvaard
bij de spoorwegen, de caisson-arbeid, het mijnbedrijf
en in de Veiligheidswet
En zulk een bescherming hebben de volwassenen in
Nederland nog noodig, in de eerste plaats ter beperking
van den arbeidsduur, zooals de officiëele gegevens over
1906 bewijzen:
90000 mannen werkten meer dan 10 uur per etmaal,
18332 12
2109 13
1105 14
en in de havens komen werktijden van 48 uur in een
stuk voor.
Nu is een zoo lange werkdag bij uitzondering en
wanneer mea daarna voldoende vacantietijd heeft zoo
erg niet. Maar voor de arbeiders is er geen vacantie
dan de tijd van werkloosheid, die door zijn gebrek en
ellende meer schade dan goed doet. De arbeider die
werk heeft kent geen vacantie. Er zijn er die zelfs geen
Zondagsrust kennen, zooals bijv. de znivelarbeiders die
12 a 14 uur moeten werken alle dagen door.
Voor de arbeiders werken zulke nooit eindigende lange
weekdagen ondermijnend wat d6 zedelijkheid, het familie
leven en de beschaving betreft.
Verkorting van den arbeidsdag wordt niet alleen
door de sociaal-demokraten bepleit, zooals men lezen kan
in het boekje van Charles Raaymaakers „arbeidsduur
voor volwassen mannen" en in het geschrift van den
heer Stulemeyer over verkorting van den arbeidsduur.
Verkorting van den arbeidsdag is ook noodig voor de
gezondheid, zooals alle doktoren erkennen en zooals de
feiten zelf reeds aanwijzen. Een anilinefabriek bijv.
waar zeer veel ongelukken voorkwamen had tervergeefs
door allerlei veiligheidsmaatregelen geprobeerd, daarin
verbetering te brengen, toen ze eindelijk eens een proef
nam met verkorting van den arbeidsdagen ziet, de
ziekendagen verminderden direct van 492 op 293,
De Kamer,
van oordeel, dat, naast de grootst mogelijke be
perking van den nachtarbeid en betere bescherming
van kinderen en jeugdige personen, de wettelijke
beperking van den arbeidsduur van alle volwassen
arbeiders, en wel tot tien uren per etmaal, ge-
wenscht is,
gaat over tot de orde van den dag.
