pïo. 7.
ZATERDAG 17 April 1909.
9e jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken yoor 't eerstïolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
De Moker
Een ernstig praatje met onze lezers
Welkom.
Tien jaar.
Ons Congres.
Afdeelingsn'euws.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj v00ruitbetaU
franco per post 30 cent j J y
Losse nummers 2 cent.
Bnrean van Redaktie
Gcbonw „CONSTANTIA", Boterstraat 30.
Bureau van Administratie
Rhoonschestraat 7boven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam Nieuwsticht N. Z. 32.
^Zalmstraat 22.
^Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen W. de Gast, Callenbnrgstraat 56.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
De inkomsten van „De Moker" zijn niet voldoende
om de uitgaven te "dekken. De stennpenning levert niet
genoeg op om in dat tekort te voorzien. Wij moeten
dus zorgen voor verhooging der inkomsten op andere
wpe. En daarvoor roepen wij de medewerking in van
onze abonné's en lezers.
Wie wil vrijwillig zijn abonnementsgeld
verhoogen Er zijn er onder onze abonné's en lezers,
die dat niet kunnen, maar er zijn er ook genoeg die
dat wel kunnen. Deze laatsten wekken wij op, hun
abonnementsgeld te verhoogen tot 40 of 50 cent
per 3 maanden (per post 45 of 55 cent), en daarvan
mededeeling te doen aan de administratie of aan den
colporteur.
Voorts wekken wij onze lezers op, in hun omgeving
voor nienwe abonné's en lezers te zorgen en
die eveneens aan de administratie of den colporteur op
te geven.
En dan verzoeken wij onzen lezers dringend, de
advertentie-rubriek niet te vergeten. Onze adver
tentieprijzen zijn laag. Ons lezersaantal is zeer groot.
Komt, abonné's en lezers, legt deze dringende aan
maning nu eens niet ter zijde maar handelt naar ons
verzoekEn zorgt ervoor, dat wjj het nienwe kwartaal
knnnen ingaan met vel6 verhoogde abonnementsgelden,
vele nieuwe abonné's en een flink getal advertenties
De arbeidersbeweging groeit heerlijk te Schiedam.
Dat moet ook blijken uit een groeiende belangstelling
voor ons arbeidersblad.
De Redactie en
Administratie.
Een hartelijk woord van welkom roepen wij den
„Bond van miliciens, oud-miliciens, reservisten en land
weermannen" toe te Schiedam, temeer nu deze Bond
zijn Congres zal houden in het gebouw van de georga
niseerde arbeiders van Schiedam, in Constantia.
In het leven geroepen door het kazernestelsel van den
tegenwoordigen burgerlijken staat, is de Bond van mili
ciens enz., reeds spoedig gestooten op machten buiten
de kazerne en buiten het leger, machtenjdie de verlangens
van den Bond ten opzichte van den dienst en het leger
bestreden. Toen bleek, dat de staat en de staatkunde
over het leger beschikten. En het kon niet anders of
ook de leden van dezen Bond moesten toen inzien, dat
bun Bondsbelangen geen zelfstandige waren, maar ten
nauwste samenhingen met de groote staatkundige,
maatschappelijke en economische kwesties. Een wilde
golf van solidariteit met de klassestrijdende arbeiders
sloeg over de dammen, waartusschen de Bondsstroom
liep. En de Bond zag toen tegenover zich een anti
socialistische miliciensbond oprichten en daarna een
katholieke. Het kon niet anders of de Bond meende nu
door „neutraliteit" zich te moeten staande houden, en
dan weer alle miliciens te zullen kunnen vereenigen.
Deze meening is gebleken onjuist te zjjn. En een ander
resultaat was ook niet bestaanbaar, omdat niet het een
of ander theoretisch standpunt of de een of andere idee
den Bond in 't leven riep, maar de werkelijkheid van
bet burgerlijk militarisme.
De Bond staat nu voor de taak, zijn richting voor
de toekomst te bepalen en zijn taktiek vast te stellen.
Het Congres zal a.s. Zondag die taak moeten vervullen.
Wjj hopen en verwachten ook, dat dit op zóó kranige
wijze geschieden zal, dat dit Schiedamsche Congres in
de geschiedenis van den Bond eene eereplaats zal in
nemen.
Dinsdag 13 April was het 10 jaar geleden dat de
afd. Schiedam der S. D. A. D. werd opgericht. In een
achterkamertje in het oude Volkshuis hadden de eerste
huishoudelijke vergaderingen plaats. En zooals overal
werd de geboorte dezer sociaal-democratische afdeeling
ook t$ Schiedam met spotternij en minachting bejegend.
Reeds in Maart 1901 begon de jonge woelige afdeeling
met de uitgave van De Moker. In datzelfde jaar nam
zij deel aan de Kamerverkiezing en de Raadsverkiezing.
Maar toen gevoelde z\j ook reeds spoedig het gemis
van een vrij vergaderlokaal. En kort daarna nam zij
haar intrek in „Constantia" aan de Hoogstraat.
Wat het bezit van dit „Constantia" waard is geweest,
is niet te begrooten. Wjj willen alleen hiervan melding
maken: dat daar, op dien rooden zolder, de onder-
afdeelingen Excelsior, Kunst en Strijd en Nieuw Leven
zjjn geboren, dat daar, in dat roode pakhuis, de
moderne vakbeweging haar veilig toevluchtsoord heeft
gevonden en het leven heeft gegeven aan een aantal,
nu krachtige, afdeelingen van vakbonden en aan den
Schiedamschen Bestuurdersbcad, - en dat daar, in dat
ten slotte onoogflljjk geworden gebouwtje het partijleven
zich op een bewonderenswaardige wijze heeft ontwikkeld.
Geheel in overeenstemming met dien inwendigen groei
was de toeneming van den invloed der afdeeling naar
buiten. En deze invloed bepaalde zich niet tot een
uiterlijken, tot een invloed op stemmingen bij verkie
zingen. Deze invloed was er voor alles een van geeste
lijken, zedelijken en organisatorischen aard. Toen de
S. D. A. P. afdeeling hier werd opgericht, leefden de
arbeiders in doffe onverschilligheid onder den ontaar
denden druk van het jeneverkapitaal. Thans, na 10
jaar, is in wjjde kringen die onverschilligheid jgeweken
en bestaat er onder de arbeiders geestdrift voor orga
nisatie en ontwikkeling. En door Constantia onmiddellijk
in dienst der geheelonthouding te stellen, kon de op
komende arbeidersbeweging ook van meet af praktisch
den strjjd voeren tegen den jenever en den alcohol in
welken vorm ook. Dat werd in den beginne wel eens
overdreven en onnoodig geacht. En menigmaal werd ons
verteld, dat het veel „beter" met Constantia zou gaan
als wjj niet zoo „steil" waren. Maar gelukkig, onze
mannen hielden voet bij stuk en hielden den vaan der
geheelonthouding hoog in ons gebouw.
Voor 10 jaar met een paar man begonnen, he ft de
klassenstrijdende arbeidersbeweging nu eenige honderden
in haar gelederen georganiseerd en een minstens even
groot aantal daar buiten wakker geschud en de warmte
en loutering doen gevoelen van den opgeganen zon van
het socialisme.
Voor 10 jaar lag de arbeidersbevolking van Schiedam
in den dommel van de demoralisatie. Thans klinken
onder haar de opwekkende liederen van den vrijheids
strijd der arbeiders. Toen heerschten de ontmoediging
en verdierljjking van het jeneverkapitalisme. Nu straalt
uit hun oogen de hoop van het socialisme en is hun
hart vol van liefde voor den strjjd hunner klasse.
Dat hebben wij gedaan, wjj de leden der S. D. A. P.
Wat geen katholiek en geen protestantsch Christendom
kon, hebben wij gedaan Wat geen liberalisme of cle-
ricalisme kon bereiken, is door ons bereikt.
Neen, sterker nog. Het katholieke en protestantsche
Christendom, het liberalisme en clericalisme, hebben ons
in onzen beschavingsarbeid zoo veel mogelijk tegenge
werkt en den voet dwars gezet. Het heeft hun niets
gebaat. Als een onoverwinnelijke macht schrijdt ook te
Schiedam de sociaal-democratie voorwaarts, ten zegen
voor de arbeidersklasse.
Dat wij in den korten tijd van 10 jaar zulk een
ommekeer hebben kunnen te weeg brengen, daar zjjn
wjj trotsch op. We zullen verder werken.
Het Congres in Rotterdam heeft ons zelf en de
buitenwereld het bewijs gebracht van de onverzwakte
kracht onzer partij. Als een benauwde-droom-herinne-
ring kwam soms de gedachte aan een strjjd iu eigen
gelederen zich nog aanmelden. Maar reeds nu, zoo koit
na het Deventer-Congres, bleek de wond, door het af
scheuren van een deel der partij ontstaan, volkomen
genezen en de S. D. A. P. op nieuw in het bezit te
zijn van haar oude ontembare levenskracht.
Twee gebeurtenissen deden dat al heel duidelijk uit
komen. Toen Van der Goes de overeenkomstigheid van
zijn „Marxisme" en dat der Tribunisten wilde doen
gelden als reden van vriendschap met de S. D. P., gaf
de houding der Congresleden de onuitgesproken ge
dachte weer„liever een krachtige eenswillende partij
zónder Van der Goes dan een onderling verdeelde
partij mèt hem". En toen Troelstra zich tegen Gerhard
richtte, omdat hij in eenige uitlatingen van Gerhard
de aankondiging van een nieuwe sectarische oppositie
had gevoeld, kwamen de Congresleden onder dezen
indruk„dat Troelstra's vrees misschien in de vóór-
Deventer-periode op haar plaats was geweest, maar
thans niet meer".
De aanwezigheid van een door en door gezond en
zeldzaam veerkrachtig leven in onze partij blijkt uit
een zoo spoedig en zoo volledig herstel na een ver
deeldheidsziekte van eenige jaren en een zoo hevige
crisis als het Deventer Congres. Voor ons is dit de
hoofdbeteekenis van het Congres te Rotterdam.
Maar hiermee is toch nog alles niet gezegd. De
aanwezigheid van Huysmans als afgevaardigde van het
Internationaal Socialistisch Bureau en zijn officieële
verklaring namens dat Bureau dtukten op dit Congres
in het oog loopend het stempel van onze bijeenhoorig-
heid met de internationale sociaal-democratie en spraken
over de beschuldiging, dat de S. D. A. P. afwijken zou
van het internationale sociaal-democratische standpunt,
het vonnis uit van een vunzige leugen te zijn.
De scherpe krachtbewuste formuleering van ons ver
kiezingsprogram met zijn eischen ontleend aan den snel
fellerwordenden klassenstrjjd was een prachtige inzet
van den verkiezingsstrjjd, een direkte aanval op de ge-
heele burgerlijke regeer ingsklasse. De crisis met al kaar
gevolgen waarvan dat der werkloosheid voor de arbeiders
klasse het belangrijkste is, en de onwil en onmacht
der burgerpartijen om iets daartegen te doen, openen
duizenden de oogen voor den klassenstrijd van onze
dagen en de geschiedkundige taak der sociaal-demokratie.
De politieke verwording van alle burgerpartjjen en de
voortgaande splijtingen in die allen, het gevolg van den
economische ontwikkeling die in het teeken staat van
een eerste bankroet van het kapitalisme en de overgang
naar het socialisme, drijft de sociaal-demokratie ook op
politiek terrein naar voren. De uitspraken van ons
Congres waren de zelfbewuste formuleering van dezen
vooruitgang in beteekenis der S. D. A. P.
En nu aan den arbeid, partjigenooten. Het Rotter-
damsche Congres heeft met helderen doordringenden
toon het „verzamelt u voor den aanval" geblazen; nu
wijd en hoog overal den rooden vaan ontplooid en tot
den aanval overgegaan met al de geestdrift en de
hartstocht van het bewuste klassenstrijdende proletariaat 1
Ons Kinderkoor. L. 1. Zondag zijn de kleintjes
voor het eerst bjj elkaar geweest, doch zooals wjj reeds
van te voren vermoeden, van de zestig opgegeven kin
keren was slecht even de helft opgekomen. Voor 'n
groot deel schijnt de tijd van repetitie niet geschikt
gekozen te zijn. Het dan ook juist het uur waarop
door velen de Zondagschool wordt bezocht. Om daarin
nu tegemoet te komen, hebben we, in overleg met den
directeur, 'n beter uur gevonden, n.l. Zondag 's mor
gens 10 nnr.
Maar ook hoorden we van een meisje, dat nauwelijks
de schoolbanken heeft verlaten, en dolgraag tot het koor
wenschte te worden toegelaten maar geen andere gele-