Christendom en Socialisme.
Uit de Vakvereenigingen.
Uit de Vakbeweging.
Ditjes en Datjes,
geilheid dan Zondagsmiddag na 1 nur, daar het kind
als „dagmeisje" alle werkdagen dienstbaar is van 's mor
gens 7 tot 's avonds 9 uur. Let wel, 'n kind, kort
van school, iederen dag 14 volle uren in verband
en Zondags om de veertien dagen tot 's middags 1 uur
Jammer voor 't meisje, die in 't beoefenen van den
zang zeker eenige afwisseling zon vinden.
't Eenige wat we ouders van dat meisje willen aan
raden is Ziet voor haar een ander dienstje te krjjgen
waarin haar de gelegenheid wordt gegeven aan het
koor te kunnen deelnemen.
Uitgezonderd voor het geval hierboven genoemd, wil
len we hopen dat thans alle bezwaren zijn uit den weg
geruimd. Dus verwachten we as. Zondagmorgen
10 uur alle opgegeven kinderen, ook zij die den vori-
gen Zondag verhinderd waren, in „Constantia", ditmaal
in een der bovenzalen, daar het beneden bezet is.
Zooals bekend is, bedraagt de contributie 5 ets., voor
een kind en voor elk kind meer uit één gezin 3 ct.
Op het repetitieuur kunnen nog nieuwe leerlingen
worden ingeschreven.
Het Bestuur van
„EXCELSIOR".
Wij ontvingen van den heer D. van der Zee het
volgende schrijven.
Geachte Redactie,
Een aangename verrassing was mij Uw waardeerende
kritiek op mijn brochure „Waarom christen-socialist?"
grootendeels ook daarom, dat ik nu gelegenheid vind,
eenige nadere toelichting te geven omtrent de zwak
verdedigde stelling, dat het socialisme voor dezen tijd
eisch is van het christendom.
Wanneer men even bedenken wil, dat deze rede ge
schreven werd kort na de bewust-wordi g mijner socia
listische opvattingen (1907), zal dit tekort in mijn betoog,
waarop in Uw laatste nommer de aandacht werd geves
tigd, niet als zoo zwaar worden opgenomen.
De stellingHet socialisme toch is de economische
vorm, waarin zich het christendom openbaart, mits
opgevat als stelling, geldig voor dezen tijd, handhaaf ik
beslist, en het iatuitieve voelen van eertijds, dat met
deze stelling het christen-socialisme staat of valt, wil
ik thans nog eens nadrukkelijk bevestigen.
Om eens, ter wille der duidelijkheid, in omgekeerde
richting te redeneerenHet christendom heeft alle eeuwen
door de pretentie gevoerd, en met recht, een
bijzondere levens- en wereldbeschouwing in zich te
sluiten. Wanneer dit waar is, wat-ik, met het oog op
het bestek, maar eens als vaststaande aanneem, dan is
het óók waar, dat het christendom voor ieder b-paald
tijdvak een bepaalde productiewijze als beginsel-eisch
wenscht.
Immers, een productiewijze grijpt dermate in in het
maatschappelijk leven, dat deze onbetwistbaar als object
valt binnen een zekere wereldbeschouwing. Het is niet
mogeljjk, zich een wereldbeschouwing te denken, die zich
niet met productie en verdeeling van het voortgebrachte
zou bezighouden, waar het stoffelijk bestaan der menschen-
wereld hiermede zoo nauw verbonden is.
Het is hier niet dienstig, na te gaan, welk een pro
ductiewijze als eisch van het christendom gesteld had
moeten worden door de christenheid, levende in vroeger
perioden. W\j hebben als christenen van dezen tijd, de
plicht, na te gaan en vast te stellen, wat wjj voor onze
dagen als eisch te stellen hebben. De productie, naar
eigen wet, onder Goddelijke toelating, zich o twikkelend
volgens de hedendaagsche techniek, laat naar twee
systemen zich slechts regeerenhet individualistische en
het socialistische. En nu is het voor den christen de
meest-eenvoudige zaak ter wereld, na te gaan, welk
dier systemen waarborgen biedt, dat de maatschappij
verhoudingen zich aanpassen aan de grond-ideëen der
christelijke religie: liefde en gerechtigheid.
De kapitalistische productiewijze, die slechts tot on
recht voert, omdat ze krachtens haar wezen tot niet
anders voeren kan, waar ze „den naaste" degradeert
tot „loonslaaf" of „concurrent" ligt al dadelijk zwaar
onder het oordeel. Daarentegen ligt de socialistische
productiewijze, die de loonslavernij en de .concurrentie
breekt, en ieder dat deel der producten waarborgt, dat
overeenkomt met zijn arbeidspraestatie, volkomen in de
lijn der christelijke grondbeginselen.
Mijn stelling wil dus niet zeggen (hoewel ook dit
wellicht nog te verdedigen zou zijn) dat de socialistische
productiewijze voor alle tijden de eenig-juiste, de eenig-
met-het-cris endom-overeenkomende zou zijn. Stellig wil
ze dit zeggendat voor onzen tjjd alleen de socialis
tische productiewijze door de christelijke wereldbe
schouwing moet worden geëischt. De rechtvaardigheid--
idee, die aan het socialisme ten grondslag ligt, is de
zuiver-christelijke rechts-idee, waarom dan ook het
socialisme d economische vorm is der christelijke ge
dachte.
Ik vertroudat deze korte toelichting veel zal ver
helderen en ben u dankbaar voor de afgestane plaats.
Hoogachtend,
gaarne uw dn.
Daan van der Zee.
Het belang van het onderwerp noopt ons, eenigszins
uitvoerig op dit schrjjven van den heer Van der Zee
in te gaan. En dan beginnen wij met de opmerking,
dat ook dit stuk van den heer Van der Zee weer een
bewijs is van de waarheid van Marx stelling over den
invloed van de economische verhoudingen en van de
wijziging daarin, op de denkbeelden der menschen. De
heer van der Zee ondergaat een verandering in allerlei op
vattingen, zoekt als denkend mensch naar den oorzaak
dier verandering en vindt die inde economische
omwenteling die bezig is zich te voltrekken.
Maar wat blijkt uit deze zelfondervinding eri zelf
ontleding van den heer van der Zee anders dan dit:
dat de economische omwenteling oorzaak is van een
omwenteling in de opvatting van de „Christelijke levens
beschouwing"' over de „beste productiewijzevoor onzen
tijd? Met andere woorden: dat niet het Christendom
de verandering in de productiewijze veroorzaakte door
den invloed van een christelijk beginsel, maar dat de
christelijke levensbeschouwing zich regelmatigt wijzigt
naar de economische verhoudingen.
En wat is dit weer anders dan de bevestiging van
het sociaal-democratisch inzicht in de beteekenis van de
economische verhoudingen?
Nog even willen wij er den nadruk op leggen, dat
de heer van der Zee, wanneer hij constateert dat „de
christenen van onze dagen" moeten nagaan welken
eisch zij te stellen hebben aan „de productiewijze,"
daarmee precies hetzelfde zegt als wij, zij het ook met
andere woorden. Eu wij ontleenen aan die overeen
stemming opnieuw een onzer argumenten voor de
bewering, dat de christen-socialisten in de S. D. A. P.
behooren.
Timmerlieden. De afd. Schiedam der Alg. Ned.
Timmerliedenbond hield Vrijdag 2 April een ledenver
gadering.
In zjjn openingswoord deelde de voorzitter mee, dat
de afd. wederom twee leden sterker was geworden.
Hij heette de nieuwe strijders welkom, en hoopte dat
zij een rnim aandeel zouden nemen in den strijd voor
verbètering van onzen toestand.
Verder gaf de voorzitter een overzicht over het verloop
der actie, welke de afdeeling gevoerd heeft tegen de
directie der Chemische fabriek in de Konijnenbuurt.
Op bedoelde fabriek was onze medebestuurder P. B.
de Graaf, plotseling, zonder eenige opgave van redenen,
met eenige dagen opzegging, ontslagen. Het bestuur
riep de hulp van het Hoofdbestuur in om het ontslag
ingetrokken te krijgen. In een onderhoud, hetwelk de
directie met onzen bondssecretaris v. d. Wal en den 2e
voorzitter van den S. B. B Dinkelaar had, verklaarde
zij, dat ze steeds zeer tevreden was geweest over den arbeid
van de Graaf, maar dat het toch aan haar stond te bepalen,
wien en wanneer zij iemand wenschte te ontslaan.
Door v. d. Dool werd met nadruk op het onrechtvaar
dige van deze handeling gewezen. Niets hielp het ont
slag 'fbleef gehandhaafd. Wel bleek uit het onderhoud,
dat het ontslag gegeven werd op aandringen van den
bjj de Schiedamsche timmerlieden welbekenden Kris
Bras. Zoo'n machtige directiezij zon ontslaan wien en
wanneer zij wilde, maar ze liet zich leiden door iemand
als BrasDe directie laat haar fabriek vergrooten en
dit geschiedt zoogenaamd onder leiding van Bras, doch
in werkelijkheid berust deze bij de aldaar werkende
timmerlieden, want Bras zorgt alleen, dat als er heeren
komen hij dan aanwezig is met een rol teekeningen
onder den arm. En zoo iemand bewerkt dat een ander
op straat gesmeten wordt!
De Graaf vond echter onmiddelijk ander werk en
daarom besloot de afd. geen gevolg meer aan de zaak
te geven.
De meer dan treurige houding van Bras in deze ver
wondert ons echter niets. Wij zijn het van hem gewoon.
We weten nog wel ergerlijken staaltjes door hem bedreven,
toen hij nog bij de firma Wienhoven was. Doch laat
hij vooral bedenken dat ook hij kan vallen en zoodoende
weer aan den schaafbank terug zal moeten komen
Verder besloot de afd. het 4-jarig bestaan feestelijk
te herdenken op Zaterdag 22 Mei as. We kunnen van
de commissie, welke de voorbereiding ervan in handen
heeft, verwachten dat deze avond een zeer mooie zal
worden.
In de rondvraag werden nog enkele inlichtingen
gevraagd, in zake de actie tegen het arbeidscontract.
Met een woord tot opwekking tot propaganda voor
de organisatie sloot de voorz. de vergadering.
Secr.
Metaalbewerkers. De Directie van de Neder-
landsche kettingfabriek plaatste het personeel plotseling
voor een loonsverlaging op de duimsketting van 25 cent
per 100 kilo, wat voor de smeden een loonsverlaging
van circa 2 gulden per week beteekende. Waar boven
dien te verwachten was dat het bij deze loonsverlaging
alleen niet blijven zou, meerdere series dus verlaagd
zouden worden, kwam er gisting onder het personeel
en werd de hnlp van de Hoofdbesturen ingeroepen
Dekkers en Kuiper confereerden Zaterdag 25 Maart
geruimen tjjd met de Direktie, doch buiten vage
beloften, was van toenadering geen sprake. De Engel-
sche concurrentie was de boeman. Ouder leidin^,^
Dekkers en Kuiper vergaderde dienzelfden avond\>j
personeel en na aanwijzing van de leden van heft-
scheidsgerecht werd besloten dat dit college alsnog op\
Maandag 29 Maart een poging zoude doen om inzage
te kunnen nemen van de bescheiden der Engelschs
leveranciers die, volgens zeggen van de Direktie, door
lagere aanbiedingen op de markt te br-ngen haar tot
loonsverlaging noodzaakten. De resultaten van het
scheidsgerecht waren nihil, en de Hoofdbesturen hiervaa J
verwittigd, vergaderden hierover op 30 Maart en namen
afdoende besluiten.
Des volgenden dag toogen Dekkers en Kuiper op
nieuw ter conferentie en slaagden er in na een beslisk
verklaring afgelegd te hebben, een schriftelijke over
eenkomst machtig te worden waarin bepaald werd dat
de jongste verhooging der 9/s ketting verdeeld zal
worden over de duims en wel zóó dot de duims slecht;
10 cent aftrek zouden krijgen, en de 9/s 15 cents.
Waar nu de 9/s ketting bij een vroegere gelegenheid
met 25 cent was verhoogd is de schade voor de ar
beiders tot nul gereduceerd.
Bovendien vervat de overeenkomst de verklaring dat j
voor 1 Mei 1910 geen ivijzigingen in de larie»e»
zullen gebracht worden.
Dit laatste nu was de grootste reden tot onteyreden-
heid. De vergadering van het personeel die hierop j
volgde, nam dan ook met algemeene stemmen ge- j
noegen met de verkregen resultaten. Het is geen gering
succes een tariefsverlaging in dezen tijd van malaise
te kunnen tegengaan.
Doch alleen een krachtige vakorganisatie is daartoe
in staat en het personeel vai de Schiedamsche ketting-
fabriek is krachtig georganiseerd. Had de directie de
loonsverlaging van 25 cent op de duimsketting en nog
andere soorten gehandhaafd, zonder nadrukkelijk over
een te willen komen dat zij van verdere loonsverlaging
afzag, dan had een strijd het onvermijdelijke gevolg
hiervan geweest.
Denzelfden dag dat de actie op de kettingfabriek
zoo'n goed verloop had, confereerden Dekkers en
Kuiper nog met de firma Landman Zoon over de
invoering van een premiestelsel als prikkel tot plichts
betrachting inplaats van boeten.
Onze afgevaardigden kregen van de firma een heel
relaas van patroonsmisère te hooren, natuurlijk kregen
de arbeiders weer de grootste schuld.
Wij hebben het den heeren anders verteld en er op
gewezen dat de dolzinnige concurentie op de loonen
der arbeiders de oorzaak is.
De firma Landman gaf ons ten slotte de verzekering,
dat zij, indien de fiuancieele toestand der onderneming
het eenigszins gedoogde, aan de arbeiders, hetzij een
aandeel in 'de winst, hetzij een extra premie zou toe
kennen. Verder zei ons de firma steun toe, zoodra wij
bij de nieuwe Werkgevers-vereeniging in de Metaal
industrie aan zullen kloppen voor een bespreking voor
een collectief contract.
's Avonds had na afloop van de vergadering nog een
vergadering van het personeel der firma Landman
plaats, waar -Dekkers en Kuiper verslag uitbrachten!
van hun bevinding. Jammer, dat die vergadering door
een misverstand niet beter bezocht was. Het personeel
van Landman zal echter binnenkort opnieuw ter ver-
gadering worden opgeroepen.
Vlaardingen. Een heele lijst van grieven werd
ons hoofdbestuur gezonden over de fabriek van de firma
De Jong, en waar onderlinge geschillen de eenheid
onzer mooie aldeelingen Vlaardingen dreigden te ver
storen, was de tnsschenkomst van ons hoofdbestuur
verzocht.
Dekkers was Maandag 29 Maait op de personeel-
vergadering aanwezig en gaf, na een uitvoerig overzicht
gegeven te hebben van de plannen van het hoofdbestuur
inzake collectieve contract:-n met alle firma's fin de j
metaalwarenindustrie, zjjn oordeel over de inwendige'
geschillen. Het resultaat was, dat men eenstemmig ver-
klaarde kameraadschappelijk te zullen voortwerkec aai t i
de grootmaking der organisatie. De beide leden, diej
bedankt hadden, zullen dan ook weer tot de afdeeling
toetreden. {De Metaalbewerker.)
Een schandelijk ontslag. Men schrijft uit
Barneveld
Op 23 Maart belegden, op verzoek van eenige land
arbeiders, voorzitter en sekretaris der afd. Barneveld
van de S. D. A. P. een propaganda-vergadering voor
landarbeiders, met het gevolg dat tien landarbeiders zich
tot een plaatselijke vakvereeniging organiseerden.
Dit deed den meelhandelaar De Heus in woede ont
steken en hij zond een rekest aan de directie der Ned
Centraal-Spoorweg Mij., waarbij de beide bestuurders
onzer partijafdeeling, v. Meizen en Japing, konducteur
zijn, met het verzoek hen over te plaatsen.
De directie der Centraal Spoor volvoerde dit verzoek
van een mede-kapitalist met een welwillendheid en voort
varendheid die de wenschen van den verzoeker nog
overtrof. Zij ontsloeg onze beide af'deelingsbestuurden
tegen 3 Mei uit den dienst der Maatschappij en ontsloeg
er voor het gemak den afdeelingspenningmeester van
