jr W— j
No. 10.
ZATERDAG 8 Mei 1909.
9e Jaargang
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
De Moker
Afdeelingsnieuws.
Van onze vroede vaderen,
Koningschap en oranjelol.
ABONNEMENTSPRIJS:
Losse nummers 2 cent.
Bureau Tan Redaktie
Gebouw „CONSTAMTIA", Boterstraat 30.
Bureau van Administratie
Rlioonschestraat Yboven
AD VERTEN TIEN:
3 cent per regel.
Bjj abonnement belangrjjke korting.
Stukken yoof 't eerstïolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a.s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwstickt N. Z. 32.
Zalmstraat 22
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardihgen W. de Gast, Callenburgstraat 58.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Referendums en Stembiljetten moeten voor
Zondag 9 Mei ingeleverd worden bij den secretaris
Dwarsstraat 603 of in de bus van De Moker in „Con-
stantia".
Alle leden nemen zeker wel aan deze stemming deel.
't Is ons aller plicht
Openbare Vergadering op Dinsdag 18 Mei
's avonds 8 uur in „Constantia."
SprekerDr. J. VAN LEEUWEH.
Vakvereenigingen gelieven rekeniDg met dezen datum
te houden.
Het Bestuur.
Verkrijgbaar Zaterdag en Zondag in „Constantia"
,,De Kunst van Uitbuiten". Soc. Prentenboek.
Prijs 10 cent.
Soc. Prentbriefkaarten a 3 cent.
Nog enkele ex. „In den Strnd" voorradig a
60 cent.
Wie een Congresverslag k 30 cent wenscht te ont
vangen, geve dit zoo spoedig mogeljjk op.
De Broch. handelaar.
Adres: Penningmeester der Afd. Schiedam van
den Alg. Ned. Metaalbëwerkersbond is thans
A. WIELAARD, Rozenburgschestraat 27.
4 Mei 1909.
Een vergadering van 5 kwartier. Een mager menu.
Schrale kost. Weinig eetlust. En bovendien gingen de
voornaamste schotels naar de keuken van B. en W. terug.
De zitting werd geopend met een dooje, suffe, muffe
Oranjedemonstratie, waaraan De Bruin en Koopmans
natuurlijk geen deelnamen, maar waarbij helaas de
tegenwoordig Oranjegezinde heer De Groot ontbrak.
Was die er maar geweest, dan hadden de Raadsleden
op zjjn voorstel wel het oude Geuzenstrjjdlied „Wil
helmus van Nassouwe" gezongen of het nog meer
populaire „Weg met de zozialen, leve WillemienNu
liep alles af met een speechje van den Voorzitter en
wat duf gestommel, dat den rol van instemmende
Oranje-vereering moest vervullen.
Een reeks van ingekomen stukken werd voor kennis
geving aangenomen of om praeadvies naar B. en W.
gezonden. De eenige, die de aandacht trokken, waren
le de aanvrage van den havenmeester J. Bitter om
eervol ontslag tegen 1 Januari 1910 op grond van
lichaamsgebreken, doch met behoud van recht op pen
sioen 't is jammer dat de ex-orgeltrapper van Gemeen
tewerken nu niet zorgen kan voor een opvolger van
den heer Bitter, zooals hij destijds zorgde voor een
opvolger van den heer Zoetmulder! en 2e de aan
vragen om verhooging van de gemeentelijke subsidies
aan de Ambachtsschool en de Alida-bewaarschoolwjj
dachten natuurlijk opnieuw aan 't schitterend fiasco van
het particulier initiatief met deze instellingenlater
zullen wij er wel meer van hooren.
Bij de stemming voor een lid in de Commissie van
Toezicht op het Lager onderwijs was de heer A. C. A.
Nolet zóó in diepe gedachten verzonken, dat hij vergat
te stemmen. Hij schrok er zelf van. Dit was het
eenige ernstige moment in deze 5-kwartiers-vergadering.
De rioleering en bestrating van het Singelkwartier
kwam nu weer aan de orde in verband met de aan
vrage van een aanvullingscrediet daarvoor door B. en
W. De heer van der Schalk wilde het nog wat uit
stellen, ter wille van de begrooting. De heer Van der
Laan beweerde, dat deze-aanvrage een nieuw bewjjs
was voor de onvoldoende voorbereiding bij Gemeente
werken. De heer Goslinga vroeg, hoe de Overschiesche
straat zou wordeD bestraat. En toen kwam de Wet
houder van Gemeentewerken, de heer van Westendorp,
aan 't woord. Hij legde uit, waarom deze uitbreiding
van het oorspronkelijke plan gewenscht was, maar
beging de fout, een sooit van vergoelijkende verdediging
van de aanvrage om een aanvullingscrediet ten beste
te geven in plaats van, zooals De Bruin later deed, te
doen uitkomen, dat deze aanvrage van een aanvullings
crediet niet voortvloeide uit misrekening of verkeerde
ontwerpen, maar alleen uit een geleidelijk voortwerken
aan het plan tot het geheel in orde maken van het
geheele Singelkwartier. De Bruin wees er dan ook op,
dat er nog meerdere aanvragen om dergelijke aanvul-
lingscrt dieten zullen moeten volgen, om het Singelkwar
tier in orde te krijgen. -
De verdere besprekingen over deze zaak waren van
weinig belang. En het voorstel van B. en W. werd
dan ook met algemeene stemmen bij acclamatie aan
genomen.
Toch is er nog één bijzonderheidje te vermelden. De
heer Van der Laan verklaarde nl. zelf, dat hij volkomen
leek is in dergelijke zaken en dat hij zelfs niet de
kaart kon lezen, die destijds bjj het Singelplan was
gevoegd. Deze bekentenis van onbevoegdheid is daarom
van beteekenis, omdat de heer Van der Laan daarmee
natuurlijk bedoelde de gemoederen gerust te stellen
door de verklaring„Wethouder van gemeentewerken
wil ik dus niet worden." Wjj hopen, hem spoedig soort
gelijke bekentenissen te hooren afleggen over de andere
takken van wethouderljjken dienst. De heer Van der
Laan kan er zeker van wezen, dat ook aan die beken
tenissen, als zijnde bewijzen van zeer groote zelfkennis,
een eereplaats in De Moker zal worden afgestaan.
„Mensch, ken u zelf", is een der waardevolste spreuken
der oudheid, niet der gymnasiale oudheid, maar der
geschiedkundige.
De aanvrage om verhooging van de gemeentelijke
subsidie met f 3000.(dus tot f 3500.—) door de Huis
houd- en Industrieschool en het praeadvies van B. en
W. om die af te wijzen, lokten een zeer eigenaardige
bespreking uit.
De heer van der Schalk, met de doodleukste kalmte
sprekende als bestuurslid der Huishoud- en Industrie
school en totaal vergetende dat hij op dat oogenblik
Raadslid ivas, vertelde n.l. dat de Huishoud- en Indu
strieschool in plaats van f 1500.— gemeentesubsidie er
f 3500.noodig had, om een verhoogde Rijks- en een
verhoogde provinciale subsidie te kunnen krijgen. En al
dat meerdere geld was hoog noodig om bjj den meer
deren toeloop van leerlingen de grootere uitgaven te
kunnen bestrijden. Maar hjj zei ten slotte, dat als de
gemeente geen f 2000.meer kon geven, de school
ook met f 1000.tevreden zou zijn.
De wethouder Lagerwey, ditmaal pogingen doende
om niet te wiegen, trachtte den minister en de gede
puteerde staten te verdedigen tegen de beschuldiging,
dat zjj de gemeenten feitelijk wilden dwingen meer geld
toe te staan, maar hjj moest er mee uitscheiden met de
verzuchting„hoe is dat woord toch Hij wist het
niet en zweeg wanhopig verder stil.
De wethouder van Westendorp kwam daarop vertellen,
dat hij vóór de verhoogde subsidie was. En de heer
Ris, die onhandigjes liet merken, dat hjj pas uit deze
discussies te weten kwam waarom het eigenlijk ging,
zette het college van B. en W. even in 't zonnetje door
op te merken „wethouder Honnerlage Grete is tegen
de subsidie om financieele redenen, wethouder Lagerwey
om principieele redenen en wethouder van Westendorp
is er voor; waar is nu het advies van't heele college
Opschieten deed 't gevalletje intusschen niet. De heer
Witkampf, een man met invallen, bedacht toen 't voorstel
om vast f 2000.op de begrooting voor 1910 uit te
trekken, ten einde daardoor Ged. Staten te vermurwen.
Maar de voorz. poeierde gauw dat onmogelijke voorstel
af. De heer de Groot wilde vervolgens, dat de Raad
zich tot Ged. Staten zou wenden met de mededeeling,
dat de Raad o zoo goed van wil is en zoo graag zou
helpen maar heusch niet kan. Als reddende engel
trad toen de heer van Briël Sasse op. Hjj gaf B. en W.
den raad hun voorstel terug te nemen en, rekening
houdend met den duidelijk gebleken wensch van den
Raad om de school te helpen, in de volgende vergade
ring met een ander voorstel te komen.
Aldus geschiedde. De Raad en B. en W. gaven hiermee
leeljjk bljjk van bitter weinig ernst en standvastigheid.
Of men is, zooals de heer van Westendorp, vóór sub-
sidieering, óf men is er tegen. Of men acht de subsi-
dieering on financieele redenen onmogelijk, óf men heeft
niet een dergelijk bezwaar. Waarom nu zoo slap ge
handeld En waarom niet flink weg vóór of tegen de
subsidie gestemd, zooals de heer van der Drift zeer
terecht voorstelde.
Het speet ons, dat de Bruin zich niet in deze discussie
kon mengen. Hij had vóór 't begin ervan verklaard, al
weer niet in de gelegenheid te zjjn geweest, de stukken
behoorlijk na te gaan, omdat 's avonds het gemeentehuis
gesloten is en gesloten blijft ondanks zjjn verzoek, het
den avond vóór iedere raadszitting voor de raadsleden
open te stellen. Over dag heeft hij geen tjjd omdat
hij dan op zjjn werk is, en 's avonds is 'f stadhuis dicht.
De voorzitter beloofde deze zaak nog eens in 't college
van B. en W. te bespreken. Wjj hopen dat 't resultaat
van die bespreking zal zijn, dat de Bruin's zeer billjjke
wensch zal worden ingewilligd.
Het voorstel tot verbetering der Waranda werd even
eens aangehouden, op verzoek van den heer Witkampf,
die van een belanghebbende had vernomen, dat de ge
drukte stukken betrekking hebbende op dit voorstel pas
4 dagen te voren rondgezonden en het publiek dus nog
geen gelegenheid had gehad, zich er over uit te spreken.
Wij jnicnen deze poging van den heer Witkampf,
om de gemeentenaren de gelegenheid te geven, zich
uit te spreken over gemeentezaken die in den Raad
aan de orde zullen komen, t-n zeerste toe. De Gemeente
raad is geen knus onder-onsje nnar de vertegenwoor
diging der burgerij in haar geheel en heeft de taak de
belangen van de verschillende deelen der bevolking,
voor zoover de Raad dat kan en moet, te behartigen.
En het is zeer logisch, dat de belanghebbenden zich
eerst uitspreken en dan pas de Raad een beslissing
neemt.
Zeer eigenaardig was, dat de heeren Goslinga, van
Westendorp en Gouka nog even het voorstel Witkampf
bestreden.
Dit is nu de tweede zitting, die zoo flauw afloopt.
Tegen korte zittingen heeft natuurlijk niemand bezwaar.
Maar er ligt nog zooveel op afdoening te wachten, bijv.
het reglement voor de gemeente-werklieden, het adres
van het Werkloosheidscomité enz....
Waarom moesten die nu weer blijven liggen? Vooral
't eerste wacht nu al meer dan een jaar. Of zijn de
arbeidersbelangen voor de heeren op 't stadhuis zoo
weinig van beteekenis Het wordt tjjd dat de arbeiders
zelf dan maar eens laten merken, dat zij daar anders
over denken.
Waarde lezerGe hebt zeker wel bemerkt, dat we
in ons land er nog een koningschap op na houden.
Ge zoudt het onder de beslommeringen van het dage-
lijksche leven haast vergeten, daar ge zoo'n dtommelsch
beetje van die macht der vorstin bemerkt, maar die
herrie van de vorige week, die dronkeraanstooneelen,
die hartverheffende tonen van
Weg met die socialen,
Leve Willemien,
hebben het u immers weer luide gepredikt, dat er een
koningin in ons land is en tevens hebt ge kunnen zien,
'op welke waardige wijze men die het meest meent te
huldigen.
Zoo 'n paar dagen in het jaar merkt ge nog iets van
het koningschap. De bourgeoisie weet een paar dagen
in het jaar tot een zoogenaamd groot feest op te
schroeven. Hoe meer er op die dagen gezopen wordt
aan oraDje-bitter, of aan „vreugde-bitter", hoe meer er
geschreeuwd wo'dt van „weg met die socialen", des te
grooter is de hulde, die dan aan het koningschap is
gebracht.
De rest van het jaar bemerkt ge weinig van het
bestaan van het koningschap. In vroeger tijden, ja, toen
waren de vorsten werkelijk soms menschen, die invloed
op hun tijd uitoefenden. Een Lodewijk de veertiende,
die van 1643 tot 1715 over Frankrijk regeerde, kon
snoevend zeggen„De staat ben ik", daarmede te
kennen gevende, dat hjj en hjj alléén de macht in
handen hadmaar die dagen van de absolute macht
der vorsten zjjn voorbjj.
De Oranjes hebben die absolute macht hier trouwens
nooit gehad. De verschillende prinsen van Oranje
Maurits, Frederik Hendrik, Willem II, Willem III,
MOKER
4e
