No. 12.
ZATERDAG 22 Mei 1909.
9e Jaargang.
ORGAAN der Afd. Schiedam en Vlaardingen der Sociaal demokratische Arbeiderspartij.
Stukken voor 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
De Moker
Bij het nieuwe kwartaal.
Kinderkoor „Excelsior".
Oproeping.
Op den goeden weg
Aan alle ouders van kinderen en
al degenen die belang stellen
in goed volksonderwijs.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal
franco per post 30 cent
Losse nummers 2 cent.
bij vooruitbetaling.
Bureau van Redaktie
Gebouw „COIfSTANTIA", Boterstraat 30.
Bureau van Administratie:
Rhoonschestraat 7boven
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bp abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Nienwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen W. de Gast, Callenbnrgstraat 58.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
De inkomsten van „De Moker" zijn niet voldoende
om de uitgaven te dekken. Na onze oproeping in „De
Moker", hebben zich reeds eenige aboné's bereid ver
klaard hun abonnement vrijwillig te verhoogen. Echter
nog geen voldoend aantal om met volkomen gerust
heid het nieuwe kwartaal in te gaan. Wjj dringen er
dan ook met de meeste nadruk bij dengene op aan, die
maar eenigszins in de gelegenheid is een paar centen
voor ons blad af te zonderen, achterstaand biljet in te
vullen en op te zenden naar de Administratie of af te
aan een der loopers. De Administrateur.
(Directeur de heer L. Scheffers.)
Partijgenooten en geestverwanten wekken we ernstig
op hun kinderen bij dit koor te doen inschrijven en
hen, die dit reeds deden, herinneren we eraan, dat een
geregeld bezoek der repetitiën zeer gewenscht is.
De repetitiën hebben plaats des Zondagsmorgens,
voor kinderen van 8—10 jaar van 10—11 uur, voor
kinderen van 1012 jaar van 11—12 uur.
De contributie bedraagt voor 1 kind 5 cents, voor
meerdere kinderen uit één gezin 3 cent per week.
Het Bestuur van „EXCELSIOR".
De tooneelvereeniging „NIEUW LEVEN" heeft een
nieuw tooneelstukje in studie genomen, getiteld
„Vergulde leugens"
door De Visser (Inte Onsman.)
De fabrieksarbeiders, die de noodzakelijkheid van
vakorganisatie erkennen en willen medewerken tot het
oprichten van een afdeeling van de „Nederl. Ver-
eeniging van Fabrieksarbeiders" (waartoe
reeds een aantal personen zich bereid verklaarden)
worden uitgenoodigd aan ondergeteekenden kennis
te geven.
Tot gemelde organisatie kunnen toetreden de ar
beiders van „Apollo", der wasscherg-inrichtingen, van
stoom- en windmolens, chemische fabrieken e. d. in
richtingen.
Voor het Dagel. Bestnnr van
den Schied. Bestuurdersbond,
P. DE BRUIN, Voorz.
J. M. VAN PELT, Secr.
Lange Achterweg 857.
Op de jaarvergadering van het Nederl. Verbond van
lakvereenigingen werd o.m. een motie aangenomen van
den volgenden inhond
„De algemeene vergadering,
gehoord de inleiding en bespreking van het
vraagstuk der plaatselijke organisatie,
spreekt als haar oordeel uit, dat de afdeelingen
der bg het Verbond aangesloten vakbonden zich
zullen moeten aaneensluiten in plaatselijke orga
nisaties en dat wel op denzelfden grondslag als de
aaneensluiting dier vakbonden in en door het
Verbond zelf plaats heeft,
noodigt de aangesloten bonden uit, waar de
toestand zulks gedoogt, hunne afdeelingen te ver
zoeken te streven naar eene samenstelling der
plaatselijke federaties als boven is aangegeven,
dringt er echter op aan, dat zij hunne afdeelingen
opdragen in bestaande plaatselijke organisaties,
waarvan deze deel uitmaken, zich te verzetten
tegen het eventueel verleenen van stenn, wanneer
daartoe geen oproep van het N. V. V. is uitgegaan,
tenzij de strijd gaat om feiten, welke niet uitsluitend
op het terrein der vakbeweging liggen,
en gaat over tot de orde van den dag."
De bedoeling dezer motie was in de eerste plaats de
wenschelijkheid uit te spreken, dat de afdeelingen der
S. D. A. P. zich uit den Bestnnrdersbond zullen terug
trekken. Een kwestie, die reeds lang en druk besproken
is, waar een en ander vóór en een en ander tegen te
zeggen is en wier beslissing misschien door velen van
belang zal worden geacht, al moeten wij eerlijk ver
klaren dat de urgentie van het vraagstuk ons nog over
het hoofd ging.
Maar de motie werd o.a. door Keesing zóó verklaard,
dat de typo's en onderwijzers, die hier en daar nog bg
den B. B. zgn aangesloten, er nit moeten gezet worden.
Deze beweringen werden, zoover ons bekend, niet tegen
gesproken.
En hier krijgt de motie eerst ernstige beteekenis.
In den Onderwijzersbond zoowel als in den Typo
grafenbond hebben de voorstanders het nog niet tot
aansluiting bjj het N. V. V. kannen brengen. Maar in
verschillende plaatsen staan de afdeelingen dier orga
nisaties aan onze zijde en helpen de plaatselijke bewe
ging op het paard. Laten we erkennen dat er nog
verschillende Bestunrdersbonden bestaan meer in naam
dan metterdaad. En de typo's en onderwijzers leggen
schier overal de kiemen der organisatie en hebben
meestentijds de leiding, voor zoover de S. D. A. P. de
krachten niet levert. Daarvoor zijn ze krachtens hnn
ontwikkeling het meest aar gewezen.
En nu moeten al die elementen buiten de deur worden
gejaagd. O, niet in eeDS. Eerst in de groote plaatsen,
dan in de kleinere.
Dat wil zeggen, als deze veroordeelden zoo vriendelijk
willen zijn even op hnn executie te wachten. Maar
misschien doen ze dat niet overal, misschien nergens.
Het Volk vond dat de vakbeweging met deze besluiten
op den goeden weg komt.
Wg verstaan dat niet. Als zoo zonder eenige voor
bereiding een zoo ernstig beslnit kan worden genomen,
waarvan de draagwijdte o.i. nooit voldoende kan over
zien zijn, dan heeft die goeden weg nog leelgke bochten
en hellingen.
Nemen we de Schiedamsche beweging, die misschien
geen model, maar toch ook de slechtste niet is.
De onderwijzers leveren een schrijver voor het Bureau
voor Arbeidsrecht. Een onbetaalbare kracht weg
met hem
De onderwijzers leveren sinds 3 jaren de leiders
onzer taalcursussen ook maar weg
De typo's leveren een der meest werkzame leden
van het Dagel. Bestuur van den B. B. ook al weg
De S. D. A. P. levert den len Voorzitter, vooruit
met hem.
De vraag is wat blijft er over Een ruïne
Schitterend resaltaat van zulke onverantwoordelijke
besturen.
De meeningen der betrokken B. B. zélve te vragen,
scheen niet noodig te zijn. Het „groote" instituut kon
zoo wel beslissen over het lot dier nietelingen. De
methode is o.i. nit demokratisch oogpunt moei
lijk te verdedigen.
Men heeft met dat al de organisaties der typo's en
onderwijzers geprikkeld en daar, waar de liefde toch
al niet overgroot meer is, zullen ze een prachtig motief
hebben zich geheel terug te trekken en elk verband
met de arbeidersbeweging, zooals wij ze wenschen, te
verbreken.
Het is een groote fout over aangelegenheden van
strikt plaatselijken aard, in een lichaam als het N. V. V.
te gaan beslissen.
Wat ons betreft, en wellicht zullen meerderen mét
ons, die ook in de plaatselijke beweging nog wel heil
genoeg zien om ze niet te willen neertrappen, dezelfde
gedachte in zich hebben voelen oplevenverstandige
besluiten van het N. V. V. willen we gaarne helpen
uitvoeren, maar tegen onverstandige zullen we de arbei
dersbeweging trachten te beschermen.
En zoover onze bescheiden krachten gaan, willen we
in onzen kring er voor trachten te zorgen, dat het
heillooze beslnit, dat de beweging, inplaqTSuvan op den
goeden weg, ten verderve voert, niet wordt*pitgevoerd.
Wij stellen de medewerking der goedwillénde typo's
en onderwijzers nog te zeer op prijs.
P. de Br.
L. S.
Gij zult het zeker wel met ons eens zijn, dat onder
de groote pnblieke belangen, ook behoort ons volks
onderwijs, het onderwijs uwer kinderen.
Met dat onderwijs gaat het op het oogenblik niet
zooals het behoort.
In 1905 tijdens het Ministerschap van den alom be
kenden Dr. Knyper, werd er een wet aangenomen, die
bepaalde, dat voortaan ook het bizonder onderwijs,
voor het grootste gedeelte, nit de staatskas betaald
zon worden.
De noodlottige gevolgen van deze wet zijn niet uit
gebleven.
Overal waar men maar gelegenheid ziet een 25-tal
kinderen van een bepaalde gezindte bij elkaar te schar
relen, gaat men bizondere scholen stichten, zoodat men
nn in plaatsen, waar men vroeger één goede school voor
allen had, de openbare school met één onderwijzer
voor elke klas, zooals 't eigenlijk behoort, men er nu
twee, drie of meer kleinere krijgt, met slechts één,
twee of drie onderwijzers elk, die nu ieder twee, drie
of nog meer klassen tegelijk onder hun leiding hebben.
En waar de toestand zoo was, dat de openbare school
al reeds minder dan zes leerkrachten telde, wordt het
nog erger.
Ge begrijpt natuurlijk, dat het onderwijs daardoor veel
slechter wordt, want één onderwijzer kan maar aan
één klasse tegelijk goed lesgevenin dien tjjd leeren dus
de andere klassen niets of nagenoeg niets.
Door bovenbedoelde wet is dus het onderwijs veel
duurder, en tegelijkertijd veel slechter geworden. En
dat moet nog betalen bovendien is het niet aan
schoolgeld, dan is het aan verhoogde belasting. Zjjt ge
het niet met ons eens, dat dit erg jammer is
Toch wil men het nog erger maken, dan
het reeds is.
Op een groote vergadering van anti-revolutionairen,
dezer dagen te Utrecht gehouden, sprak Dr. Knyper
het nit, dat, als de Christelijke partijen bij de aanstaande
verkiezingen weer de baas werden, nog meer subsidie
uit de staatskas aan de bizondere scholen zal moeten
gegeven worden.
Wij zijn er nooit tegen geweest, van de menschen
meer geld te vragen, voor meer en beter onderwijs,
maar hoogere lasten, en dan nog slechter
onderwijs, dat is toch al te gek.
En zeg nn niet, „het zal zoo'n vaart niet loopen"
het is nn al zoo erg, dat zelfs voorstanders van het
bizonder onderwijs, medestanders van Dr. Knyper,
beginnnen te klagen over de oneindige splitsing der
DE MOKE