J. DINKELAAR
DE J.VAN LEEUWEN
J. M. VAN PELT
No. 18,
ZATERDAG 3 Juli 1909.
9e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
Stukken voor 't eerstvolgend nummer moeten uiterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 uur in het bezit der Redactie zijn.
Afdeelingsnieuws.
Onze eerste Inzet.
District I. Stemt alleen op
REDACTEUR: Dr. J. VAN LEEUWEN.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j Uj vooruithetaUng.
franco per post 30 cent j J
Losse nummers 2 cent.
Redactie-adres: St. Liduinastraat 38.
Administratie-adres: Gebouw „Constantia".
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Wegens de gemeenteraadsverkiezing hondt het Bureau
voor Arbeidersrecht geen zitting op a.s. Woensdag,
1 Juli.
Het Bureau houdt nu volgende week zitting op
DONDERDAG, 8 JIM,
's avonds van 8% tot 10 uur.
OPENB. VERG. 6 Juli. Sprekers v. GEEUWEN
en DE BREIN.
HUISH. VERG. 7 Juli 's avonds half negen.
De biljetten voor de verkiezing van een lid van het
P.B. moeten DIEN AVOND ingeleverd worden.
VERSPREIDERS. Maandag 5 Juli 's avonds 8
unr in Constantia. Alle hens aan 't dek
HEISBEZOEKERS hebben we nog niet genoeg.
PARTIJGENOOTEN en GEESTVERWAN
TEN nog EENIGE DAGEN RESTEN ons. Denkt
er om, de laatste loodjes wegen het zwaartst. KOMT
DAN ALLEN I
GEDENKT ons VERKIEZINGSFONDS.
WERKT met onze STEUNLIJSTEN GELD,
GELD en nog eens GELD moeten we hebben willen
we de actie flink kunnen voeren. Helpt ons dus, groote
zoowel als kleine bijdragen zijn welkom.
Onze VERKIEZINGSBIIREAUX op Woensdag
7 Juli zijn gevestigd, voor district I en II in Constantia
Boterstraat, en voor district III, HOOGSTRAAT
66. Iedere kiezer die inlichtingen wenscht, kome die
halen.
Nog steeds MENSCHEN te WEINIG VOOR
DEN VERKIEZINGSDAG. Wie kan, make zich
vrij. FIETSEN hebben we ook nog noodig.
Zondagavond 6 uur VERGADERING VOOR
DE medewerkers op den Verkiezingsdag en verdere
belangstelling.
Het Bestuur van de Ajdeeling Schiedam.
Dinsdag 29 Juni 's avonds 8 uur hield onze Afdeeling
een openbare vergadering in „Constantia" met de candi-
daten v. Pelt, Dinkelaar en de Bruin als sprekers.
Het onderwerp voor dien avond luiddeIn naam der
democratie, stemt Rood. De zaal was flink bezet. De
Brnin opende de vergadering en gaf eenige inlichtingen
waarom van Leeuwen onze voorzitter niet present was,
daar hij toch ook candidaat is gesteld.
Daarop kreeg als 1ste spreker, van Pelt het woord.
Hij begon de vergadering er op te wijzen dat men
niet moest denken een mooie speech van hem te
hooren. De ongewoonte van in het openbaar op te treden
belette hem dit.
Hjj zal 2 punten behandelen, de „Gemeente als werk
geefster" en „De Gemeentebedrijven
Daarop zette hij met verschillende gegevens uiteen
wat de taak der gemeente is in haar kwaliteit van
werkgeefster zooals wij erover denken.
Dat is in de eerste plaats, hare werklieden goed te
behandelen beter als de eerste de beste patroon.
Erkenning der organisatie in alles wat tusschen de
gemeente en hare werklieden wordt afgespeeld en waar
tnsschenkomst der organisatie noodig bljjkt.
Dan met het uitbesteden van werk te zorgen dat
de arbeiders verzekerd zijn van een minimum loon en
maximum arbeidsduur.
Met nog meer feiten zette hij ons standpunt ten dien
opzichte uiteen.
Wat de „Gemeente Bedrijven" betreft, waren deze
vroeger particulier, zooals b. v. b. gas en waterleiding,
al sinds jaren exploiteert de gemeente deze.
De wjjze waarop zp dit doet is lang noch niet de goede.
Om maar eens iets te noemen, het drinkwater.
Het schijnt dat men daar maar niet aan wil deze
onhoudbaren toestand te verbeteren, 's Zaterdags' is het
drinkwater dan ook niet te gebruiken.
De exploitatie zooals wp die willen moet bp zooveel
andere verbeteringen, zpn ten voijrdeele van de gemeen
schap, goed en goedkoop, en geen winstbejag.
Hp haalde nog andere bedrpven aan, waaruit blpkt
dat de gemeente als werkgeefster heter dan een par
ticulier kan optreden.
Hierbij eindigde hij zpn uiteenzettingen en drong er
bp de aanwezigen op aan, wil men hierin verbetering
brengen, zorgt dan dat er nog eens wat nieuw bloed in
komt, brengt dan Uw stem op 7 Juli uit op de soc.-dem.
candidaten. Applaus.
Dinkelaar als 2e spreker behandelde een 3 tal
punten, zijnde de Woningwet, Het Onderwijs en het
Werkloozen vraagstuk.
De woningwet, aldus spreker, stelt zich ten doel de
slechte toestand der woningen eenigszins tegen te gaan.
Bij een democratische gemeenteraad wordt deze wet
democratisch uitgevoerd. Aangezien we hier kunnen
bogen op een uiterst conservatieve raad, wordt dit
natuurlijk juist andersom uitgelegd.
In de verordening welke er op is gemaakt, hebben de
arbeiders niet kunnen meespreken, wanneer er weer
zoo'n verordening aan de orde komt, laten de arbeiders
dan zorgen dat ook hun stem voldoende op het raadhuis
wordt gehoord.
Verschillende straten welke op een slechte woning
toestand kunnen bogen, worden door spr. genoemd.
Met cijfers en feiten licht hp toe de ellendige toestand
hier ter stede op het gebied van de woningkwestie.
Volkshuisvesting kan ook niet aan 'haar doel beant
woorden, vanwege de financiën.
Hp behandelde uitvoerig hoe het [in den Raad toeging
bp de behandeling van de subsidie die indertijd door
Volkshuisvesting was gevraagd en waar hp bij tegen
woordig was op de tribune. Het was om rebelsch te
worden zooals de heeren de belangen der huisjesmelkers
voorstonden. Verschillende kerkeljjken waren er eerst
voor en naderhand weer tegen.
Het kan niet anders worden of de gemeente moet
ingrijpen.
Verschillende cpfers uit verslagen der Gezondheids
commissie brengt hp te berde om aan te toonen dat
deze commissie ook overtuigd is van de slechte toestand.
Bp de behandeling van Onderwijs wees hp er op
dat de soc.-dem. goed onderwijs willen, niet direct uit
liefde voor het kind als wel om zoodoende later ge
schoolde en goed onderwezen strijders te krijgen. Met
enkele woorden bracht hij de opening van de nieuwe
Chr. school ter sprake, waar Burgemeester Brants sprak
van lucht en licht voor de kinderen is zoo uitstekend
in de scholen. Dit scheen de Burgemeester zeker enkel
voor deze kinderen nuttig te achten, voor de kinderen
der openbare lagere school is hp niet zoo goedgunstig
gezind, dat bewees z'n houding ten opzichte van de
school aan de Broersvest en de Doele.
Hp maakte een vergelijking tusschen het dure gym
nasium en de lagere scholen.
Hoe was de houding der kerkelpken bp de bespreking
over een school voor zwakzinnige kinderen. Bedonderd
op en top. Het is een ergelpk feit dat menschen die
geregeld den Christusnaam op de lippen hebben, voor
het arbeiderskind totaal niets over hebben.
Wanneer de arbeiders werkelijk ook daarin veran
dering willen moeten ze de soc.-dem. kiezen, als de
eenige die het werkelijk ernst is met het arbeiderskind.
Alsnu komt de uiteenzetting van het laatste punt
het Werkloozenvraagstuk"
Wij beschouwen dit vraagstuk als een euvel in onze
maatschappij. Geen een arbeider die werkloos is voor
z'n plezier, want het devies is dan „geen werk, geen
eten."
Toch zpn er wel menschen die altijd werkloos zpn
en toch voldoende te eten hebben. Zooals men weet
is er een Comité tot bestrijding der Werkloosheid. Dit
Comité waarin alle partijen vertegenwoordigd zpn vroeg
aan den Raad een bureau voor statistiek onder beheer
der Arbeidsbeurs in te voeren't werd afgeketst.
Maakt alleen voor hun namen de stipjes zwart.
Wanneer er werkelijk iets goeds voor de arbeiders
kan tot stand komen dan is heel de burgerklasse op
't stadhuis in actie om de boel te bederven.
Het bekende Art. 5 der Arbeidsbeurs werd uitvoerig
door hem behandeld.
Het Gentsche stelsel was in beginsel door den Raad
aangenomen, door het drijven van de heeren Goslinga
en Ris hebben we nu een Schiedamsch stelsel gekregen.
Al deze dingen te zamen genomen behoeven de arbei
ders zich niet af te vragen wie zullen we de volgende
week stemmen, het kan niet anders zijn dan „Rood"
(Applaus).
Nu kwam de beurt aan de Bruin.
De Bruin feliciteert de kiezers met de groote keuze
van candidaten.
Veel namen dan kan men zich gemakkelijk vergissen.
Denkt er dus om wie men hebben wil. Rechts en links
doen opgeld.
Wanneer men rechts houdt handhaaft men deze ge
meenteraad.
Hp stelt de vragen, wat heeft de rechtsche meerder
heid gedaan in dien tpd, en wat is zuiver rechts?
Er is geen verschil tusschen de regeering der oud
liberalen zooals we die hier eenige jaren terug kenden
en tusschen hen die nu aan het roer zitten, in de
uitoefening van hun regeeringsmacht.
In de 2 jaar, dat spr. in den raad zit, hebben ze wel
dikwijls over zaken zitten redetwisten, maar nooit geen
godsdienstige dingen te berde gebracht.
Een goed lid van den Raad moet de belangen van de
gemeenschap behartigen.
Rechts heeft dit niet gedaan, zij hebben veel gedaan
wat ze moesten laten en hebben veel gelaten wat ze
hadden moeten doen. De Vrijzinnigen hebben hen daarin
trouw gesteund. De heeren v. d. Schalk en Witkampfl
weten precies wat het socialisme niet is. Men verwijt
spr. dat hp naar ééne zpde kijkt.
Enkel de belangen der arbeiders zpn niet de belangen
van het geheel. Evenmin als de middenstandsbelangen de
gemeenschapsbelangen niet zpn, al zegt de heer v. d.
Laan dat de middenstand „het merg der maatschappij
is" en Smit hem dit trouw mee helpt verkondigen.
Het welzpn der arbeidersklasse beteekent welzijn der
middenstand.
Vroeger hadden we hier zoo iets van een regenten
systeem.
Tegen dit overheerscherssysteem hebben de soc. dem.
in Schiedam zich sterk verzet. Men verwpt ons
klassepolitiek te voeren, daar worden we niet boos om,
maar dan wijzen we hen op hun regenten-systeem dat
dan heeren-klassepolitiek is.
Over het Gymnasium vult hij eenige dingen aan, die
al door Dinkelaar zijn behandeld.
Het Gymnasium telt 34 leerlingen, waaronder II,
zegge elf Schiedammers. Als subsidie geeft de Raad
f 10.000, dus ongeveer f 1000 voor iedere Schiedamsche
leerling, de buitensteedsche laten wij er buiten, wij vragen
hun niet, dus rekenen hun ook niet. Met veel moeite,
o.a. advertenties in de Leidsche Courant, zpn deze 34
leerlingen bp elkaar gescharreld.
Toen we indertijd het voorstel deden om dit instituut
op te heffen, kwam de zuinige mijnheer von Briel Sasse
zeggen, dat we dat om die eenige duizenden guldens
toch niet moesten doen.
De eenige voorstemmers tot opdoeken waren Koop-
mans en de Bruin. 1 Oct. 1907 vroeg hp aan de
