STEUNT
Stemmen verbindingen
Ditjes en Datjes.
Onderwijs-nootjes.
wegens leugen aan de kaak trachtte te stellen, dat
nu gebleken is dat van Leeuwen iets heel anders ge
zegd heeft dan in dien zin stond vermeld, en
dat dus
Toch buit de Nieuwe van Woensdagavond dit ge
valletje nog tegen van Leeuwen uit. En wij zijn er
zeker van, dat men dat nog meer zal doen in deze
verkiezingsdagen.
Maar wat te zeggen van christelijk" zich noemende
menschen, die dergelijke zedelooze middelen willen ge
bruiken om met laster en eerroof te trachten, eenige
stemmen van de sociaal-democraten af te trochelen en
daardoor zelf de meerderheid te krijgen
Mr. Jansen had volkomen gelijk, dat hij dien zin tegen
van Leeuwen trachtte te gebruiken. Maar nu gebleken
is, dat van Leeuwen heel iets anders heeft gezegd, nu
heeft niemand het recht meer, die alinea aldus uit te
buiten.
Wij hebben hiermee intusschen weer een nieuwe
bijdrage gekregen voor de zedelijkheidsopvattingen, die
heerschen in politieke christelijke kringen. Wij benpen
ze niet.
Een onzer partijgenooten heeft bij de stemming in
district I de verschillende stemmenverbindingen opge-
teekend. Voor de aardigheid deelen wij ze mede. Inge
leverd werden voor:
kath. candidaten404 biljetten.
vrijz. candidaten.
soc. dem. candidaten
vrp. cand.
vrijz. cand.
soc. dem. cand.
soc. dem. cand.
soc. dem. cand.
soc. dem. cand.
kath. en 1
kath. en 2
kath. en 1
kath. en 2
vrijz. en 1
vrpz. en 2
kath., 1 vrp. en 1 s.-d. cand.
kath. candidaten
vrpinnige candidaten.
soc. dem. candidaten
1 kath. en 1 vrijz. cand.
1 kath. en 1 soc. dem. cand.
1 vrijz. en 1 soc. dem. cand.
Mr. W. H. Jansen alleen
A. C. A. Nolet alleen
F. J. Smit alleen
J. Montfort alleen
J. M. van der Schalk alleen
J. Dinkelaar alleen
Dr. J. van Leeuwen alleen
47
64
16
5
4
5
57
23
13
6
23
3
7
5
16
3
8
4
2
19
1
17
Vrees voor rood. Onder de rechtsche partpn
heerscht een geweldige vrees voor rood. En met inspan
ning vertoonen zjj het roode spook in zp meest afgrijselijke
gedaanten. Vermakelijk is daarbij hun houding ten
opzichte der liberalen, wier onverstand breed wordt
uitgemeten omdat zij liever op een sociaal-democraat
dan op een clericaal stemmen. Ouder gewoonte laat de
redactie der Nieuwe Schiedamsche Courant dat aan
inzenders over, die dat met grootere vrijheid kunnen
doen dan de redactie zelveDitmaal prijken die ingezonden
stukken met de onderteekening M. J. Het eerste daarvan
eindigde aldus:
„En wat te zeggen van de houding der liberalen of
vrpinnigen, die aldus niet enkel hun vaandel verlaten,
maar het bezoedelen zelfs. In plaats van fier te strijden
voor hun eigen principe, loopen zij over naar het roode
kamp, naar het kamp der aasvogels, die het oog slechts
hebben gericht op de beurs der bezitters, van wie zij
alles en nog wat willen halen. Men leze slechts hun
strooibiljet, dat één reeks van eischen bevat, aan de
kas der gemeenschap gesteld. Die kas, welke gevuld
wordt door de bezitters en den nijveren middenstand,
willen zij ten eigen ba*e uitbuiten. Daarom mag het
verbazing wekken, dat zoovele liberalen zich blijkbaar
enkel door hun haat tegen de meerderheid laten leiden,
en zich blind toonen voor het financieel gevaar dat ook
hun van den kant der rooden bedreigt. Men zegt wel:
och, zoo'n rood mannetje méér in den raad zal geen
kwaad doen, maar wij weten wel hoe het gaat. Vandaag
een, en morgen een, en zoo gaat het door, totdat plot
seling de geheele bende aanrukt en de kinderen den
vadei1 verslinden. Dat lot staat den liberalen te Wachten,
die door hun „neefjes" overweldigd zullen worden. Thans
willen zij, in plaats van zelf te strpen in den Raad,
den politiehond er op af zenden, om den tegenstander
naar de keel te springen. De kortzichtigenBinnen niet
te langen tijd zullen diezelfde politie-honden ook hen
aanvallen en ten onder brengen.
Het is te hopen, dat de meer bezadigden en ver-
standigen onder de liberalen, zij die zich niet enkel door
hun haat laten vervoeren, van beter inzicht zullen bljjk
geven, en zichzelven en anderen behoeden zullen voor
de schande en de schade welke hun partij bedreigt!
De rest sparen wij onze lezers.
Prettig. In de vergadering der Roomschen op
6 Juli, den avond voor de eerste stemming, waarin de
anti-revolutionairen Goslinga en von Briel Sasse zich
uitsloofden om de Roomschen uit te leggen, dat Room
schen en Calvinisten bijeen hooren en feitelijk één zp,
sprak de voorzitter, de heer A. C. A. Nolet, het slotwoord.
Hij dankte de heeren Goslinga, mr. von Briel Sasse en
Moerel voor hun opwekkend woord, en zei daarop;
Vooral den laatste, die op zoo geestdriftige, sterk
sprekende wpe allen gewezen had op hun plicht,
en wel het leeuwendeel had aan het succes, riep
hij niet een vaarwel maar een „tot weerzien" toe.
Prettig voor de ketters onder de sprekers!
De Oranje-Vereeniging. Deze Vereeniging
gaf haar jaarverslag uit, dat een nadere beschouwing
verdient.
De inkomsten over 1908 bestonden uitf 932 65 aan
contributie, f 342.aan inzameling met lijsten en
f 237.10 aan gecollecteerde gelden samen dus f 1532.15,
De uitgaven bestonden uitf 372.9272 nadeelig
saldo en f 811.217j gewone uitgaven, zoodat 1909
begon met een kassaldo van f 348.01.
Het aantal leden wordt niet opgegeven. Dat zegt
meer dan een cijfer ban doen.
Uit de mededeelingen van den penningmeester bleek,
dat „door de feestelijkheden ter gelegenheid der ge
boorte van prin es Juliana niet alleen het batig saldo
van 1908, maar ook een niet onbelangrp bedrag der
ontvangsten van 1909 is verbruikt."
Al deze gegevens bewpen intusschen, dat de Schie
damsche bevolking slechts voor een zeer, zeer klein
procentje met de Oranje-Vereeniging sympathiseert een
dat het een paar politieke raddraaiers zijn die met een
paar stroopoppen deze vereeniging in 't leven houden
ter opkalefatering van hun eigen standje. Daarom is
het dubbel erg, dat de Gemeenteraad deze vereeniging
nu weer f 500.subsidie heeft toegestaan, hoewel er
evenmin als voor „Kunst aan het Volk" een post kan
aangewezen worden op de begroo ing waaruit deze som
moet worden betaald. Maar de clericale heeren nemen
liever f500.uit de gemeentekas voor oranjever
siering van het clericale kapitalisme dan voor ver-
schaffig van kleediug en voeding aan de ergste slacht
offers van dat kapitalisme.
Hartvochtige partijpolitiek is ook hier aan het woord.
We zullen het niet vergeten.
Nog meer verkiezingen. W\j vernemen, dat
het Raadslid, de heer Van der Laan de stad Schiedam
zal verlaten. Dat »ou dus een nieuwe verkiezing in
district II geven. Ons best
Bureau voor Arbeidersrecht. Het Bureau
voor Arbeidersrecht behandelde in het 2de kwartaal
1909 83 zaken, nl. betreffendebelasting 44, arbeids
contract 23, ongevallenwet 5, erfenis 1, burg. zaken 4,
huurgeschil 1, schuldvordering 2, militie 2, strafver
volging 1. Het aantal bezoekers bedroeg 154.
Voor het Bureau
G. Brouwer.
De Vryzinnig-Democraten. De vrijz. dem.
vereeniging „Schiedam" nam in haar laatste vergade
ring de volgende motie aan:
„De V. D. Kiesvereeniging „Schiedam", geplaatst voor
de keuze tusschen 3 kerkelijken en 3 soc.-democraten;
overtuigd, dat het beginsel van algemeen staats- en
gemeentebedrijf in afzienbaren tjjd zonder practische
beteekenis is;
dat de vaak afkeurenswaardige strijdwijze der soc.-
democraten het best wordt gekeerd als hun voornemen
in de besturende colleges practisch moeten werken
dat van de kerkelijke conservatieven blijkens de
ervaring in den Raad slechts tegenstand tegen hervor
mende maatregelen als verbetering van het openbaar
onderwijs, belasting naar draagkracht, verbetering dei-
volkshuisvesting. enz., hervormingen, waarop het in den
gemeenteraad juist aankomt, te verwachten is, en van
de sociaal-democraten steun;
besluit de verkiezing van de sociaal-democraten met
alle te dienste staande middelen te bevorderen."
Voor 't oogenblik volstaan wij met de algemeene
aanbeveling, de motie aandachtig te bestudeeren.
DE UITGESLOTEN EN STAKENDE SLACHT
OFFERS VAN HET ARBEIDS-CONTRACT.
WEKELIJKS IS ER VEERTIEN HONDERD
GULDEN NOODIG. TEEKENT ZOO RUIM
MOGELIJK OP DE LIJSTEN VAN HET N.V.V
Jhr. de Savornin Lohman schreef
„Men wil dat de openbare school hier en daar van
lieverlede verdrongen is door de school der ouders,
Maar ook dat is onjuist. Niet de ouders zijn begonnen
met de stichting van bijzondere scholen maar in den
regel althans de vereenigingen, die belang stelden in
een christelijke opvoeding. Natuurlijk kunnen de ouders
zich over het onderwijs of de onderwijzers beklagen,
maar te zeggen of te beslissen hebben ze niets, noch
in de openbare, noch in de bijzondere school."
Oij, christelijke ouders, hoort ge ,t. Gij hebt niet»
over Uw school te zeggen, en niet alleen over uw
school, ook niet over Uw kinderen.
Hoe velen van u kozen uit eigen beweging de bijzon
dere school, hoevelen werden gedwongen door christe
lijke werkgevers, door kerk en armbestuur, hoe velen
van n hier in Schiedam ontvingen bezoek en aanmaning
van dominee of pastoor. Uw priesters, nietwaar, eischen
van u nakoming der doopbelofte. Maar hebt ge dan
beloofd, uw kind over te leveren aau hen, wie uwe
ontwikkeling een doorn in 't oog is.
Het is alweer Jhr. de Savornin Lohman, die ons op
de hoogte helpt van der clericalen liefde voor 't onder
wijs, wanneer hij schrijftDe bijzondere school zon
waarlijk vrij zijn, „indien de bijzondere school niet reeds
gedwongen was geweest om haar onderwijspersoneel
uitsluitend uit vakmannen te doen bestaan in plaats
van althans voor sommige vakken of klassen ook uit
personen, die tijdelijk en uit liefhebberij zich aan de
opvoeding der jeugd wilden wijden, indien zij naar eigen
goedvinden de hulp van kweekelingen mocht bezigen.'
De heer Mackay zeide bij de behandeling der leer
plichtwet „Ik erken, dat er elementaire vakken zijn,
die op elke lagere school onderworpen moeten worden,
maar op de bijzondere school bljjve de keuze aan die
scholen."
Mr. Everts (katholiek) sprak 12 Mei 1898. De poging
het hooger onderwijs te brengen in het bereik van alle
klassen der bevolking, acht ik geheel nutteloos, in
sommige opzichten gevaarlijk werk'\
Dr. Vermeulen (katholiek) sprak„Welke waarde
heeft voor de vrouw uit de volksklasse het onderwijs,
dat zjj genoten heeft?"
Pastoor A. Hoogenboom schreef: „Wel is het onder
wijs zeer nuttig, doch niet voor alle kinderen zoo vol
strekt noodzakelijk".
Weet gij arbeiders, voor welke kinderen zulke personen
het onderwijs niet nuttig vinden? Voor de Uwe\
Hoor ge 't, dat Uw vrouw geen onderwijs noodig
heeeft! Weet ge, waarom het onderwijs in sommige
opzichten gevaarlijk werk is? Begrijpt ge, waarom
kweekelingen en liefhebberij-onderwijzers goed genoeg
zijn om Ow kinderen te onderwijzen.
Het is om Uw kind het eerst noodige te
onthouden, noodig om later op gemakkelijke wjjze
den strijd om 't bestaan te voeren. Het is, omdat
gevreesd wordt voor een ontwikkeld proletariaat, dat
ontwikkeld genoeg zal zijn, de politieke christelijke
huichelarij te doorzien. Het is om U dom te houden,
om te voorkomen dat gij, thans slechts werkbeesten,
zult vragen naar een meer meuschwaardig bestaan, te
voorkomen, dat ge ooit zult vragenWat deedt ge
voor mij Wat doet ge voor mijn kind
In België, waar de clericale regeering zijn 25-jarig
jubileum gevierd heeft bestaan de vo'gende toestanden:
Provincie.
Oost-Vlaanderea
West-Vlaanderen
Henegouwen
Limburg
Antwerpen
Brabant
Luik
Namen
Luxemburg.
Niet lezen
of
schrijven.
30 v/d 100
39
33
32
32
30
26
21
20
Getal vrije
scholen.
Getal open
bare
scholen.
410
453
318
261
261
270
171
200
151
361
282
977
145
282
659
725
552
500
Wat ziet ge? Waar 't aantal bijzondere scholen
't grootst is, zijn de meeste menschen, die niet lezen
en schrijven kunnen, behalve in Henegouwen, maar dit
komt door het groote aantal werklieden, die daar nit
Oost- en West-Vlaanderen gekomen zijn.
Spanje vertoont hetzelfde beeld, 't Onderwijs is daar
heelemaal in de macht der kerk en ruim 60 pCt. kunnen
lezen noch schrijven. In Frankrijk was het zoo erg, dat
men, met groote moeite, 't onderwijs aan de kerk heeft
moeten onttrekken.
Ook in ons land heeft Limburg, waar de kerk zoo
goed als geheel het onderwijs in handen heeft (de
openbare scholen zijn gewoon Room-che scholen) het
grootste aantal analphabeten en daar heerscht de-meeste
dronkenschap, onzedelijkheid, moordlust enz.,
De bijzondere school schroomt bovendien niet het
grofste stand-nverschil te handhaven en te bevorderen.
En toch, in onze stad bijv., aan de Mariaschool
worden de arbeidersmeisjes als de schurftige schapen
gescheiden van de meer gegoede kinderen. En zoo is
het overal.
