No. 30.
ZATERDAG 25 September 1909.
9e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
tDe Moker
Van onze Vroede Vaderen.
REDACTEUR: Dr. J. VAN LEEUWEN.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal J vooruitbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent.
Redactie-adres: St. Liduinastraat 38.
Administratie-adres: Gebouw „Constantia".
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stokken ïoor 1 eerstyolgen
1 nnmmer moeten niterlijk Woensdag a. s. 's middags 12 nnr in bet bezit der Redactie zijn.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar
Te Schiedam: Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen W. de Gast, Callenburgstraat 58.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bq adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
21 September 1909.
Er hoort moed toe om zoo'n vergadering bij te wonen.
Iets saaiers, iets suffers, iets loomers is haast niet
denkbaar. En daar zaten me toch een en twintig
Schiedamsche Vroeden met een keten-omhangen burger
vader en een gemeentesecretaris in gekleede jas bij
elkaar
Schiedams jongste Vroede, de onde heer Klein, was
erg beduusd op dien dag. Geen wonder, zijn coalitie
vrienden lieten hem den viezen rol spelen van uitsmijter
van De Bruin uit de Commissie voor Gemeentewerken.
En onze oude heer, hoe graag ook weer „orgeltrapper",
vond het (gelukkig voor hem niet al te prettig, dat
hjj dat baantje op zulk een wjjze krijgen moest
Trouwens, ook de andere „nieuwelingen" waren niet
geheel op hun gemak. De heer Van der Schalk moest
gedurig even naar een hoekie in de zaal ernaast. En
de heer Van der Meer zat sterke Engelsche pepermunt
te verorberen alsof hij bang was voor cholerine.
Gelukkig was het op de publieke tribune minder suf.
Daar weiden moppen getapt op de broedende houding
die Mr. Jansen sedert een paar zittingen aanneemt, en
daaraan technische beschouwingen vastgeknoopt over
den aard van het uit te broeden gedierte in verband
met de lengte van den broedtijd. En daar vermaakte
men zich met de eerbiedige houding van de Vroeden
Van der Meer, Van der Velden en Van der Drift tegen
over meheer Von Briel Sasse. En daar schoot men in
een gullen lach, wanneer de -beknijpbrilde neus van
Vroede Van der Velden zich wendde tot den beknqp-
brilden neus van Vroede Van der Drift met bewegingen
als in een deftigen poppekast. En daar werd menige
grappige hatelijkheid getapt op de vele vergissingen,
die onze edelachtbare heeren bij de stemmingen begingen.
Een heerlijke uitvinding de publieke tribune bjj de
vergaderingen der vroede vaderen 1 Wat zou 't anders
een dooje boel zijn in zoo'n raadszaal op zoo'n dag.
Nadat de heeren Klein en Van der Schalk beëedigd
waren en besaust waren met een allervervelendste toe
spraak van den Burgervader, die sprak op een manier
alsof hij zijn eigen vervelendheid hoorde, begon de
eigenlijke zitting.
Een reeks van ingezonden stukken passeerde met be
grafenisdeftigheid de revue. Slechts één ervan wierp
stof op en dit stof daalde ten slotte neer op de slordig-
onderuitgezakte gestalte van raadslid Goslinga, die
met het stof opjagen was begonnen. De kwestie was
deze: door het doortrekken van de Brouwerstraat tot
aan de Hoofdstraat is een flink stuk ingesloten tuin
grond, prachtige bouwgrond aan de Brouwerstraat en
daardoor van ongeveer waardeloos terrein, minstens
f 10— per iz2. (de prijs die de gemeente voor den
daar gekochten grond betaalde) waard gewordenmaar
nn ligt die bouwgrond geworden tuingrond nog door
een strook gemeentegrond van de Brouwerstraat ge
scheiden, en voor die strook vraagt de gemeente een
behoorlijke prijsde wethouder noemde het bedrag van
f 170.—. De heer Goslinga maakte aanmerking op
die prijs en verlangde, dat de Baad dat bedrag aan
den heer Gabel, den eigenaar van dien tuingrond, zou
schenken. Hij verdedigde zijn verlangen door dit argu
ment: dat de gemeente het moest waardeeren, dat par
ticulieren door het bouwen van mooie huizen de stad
willen verfraaien, en die verschooningsbegeerte van
particuliere bouwers niet mocht tegenwerken.
Het was o. a. de heer Goslinga, die op de meest
onwaardige wijze het streven van „Kunst aan het Volk"
om de menschen met zeer kleine inkomsten het genot
en de verheffing van kunst te verschaffen bestreed.
Die innerlijke „verfraaiing" vond hjj nit den booze.
Het was nn die zelfde heer Goslinga, die ter wille
van een „Christeljjken" bouwer met het argument van
uiterlijke verfraaiingvoor den dag kwam.
Maar waarom ons daaroiver verwonderd De sub
sidie aan „Kunst aan het ;Volk" zon voornamelijk de
arbeiders en daarmee gelijkstaanden ten goede zijn
gekomen. En nu trad de heer Goslinga in het strijd
perk voor een „ondernemer
Vooral na de heldere uiteenzetting van de kwestie
door den heer Gouka maakte de eisch van den heer
Goslinga den indruk van een onrechtvaardige bevoor
rechting en sloeg de heer Goslinga een treurig figuur.
Alleen de heer Klein voegde zich bjj de stemming aan
de zjjde van den héér Goslingazjjn humoristische ge
negenheid voor de ridders der droevige figuur liet hem
ook nu niet in den steek. Alle andere Raadsleden
lieten den heer Goslinga in zijn hemd staan.
De heer Ris was zoo onvoorzichtig, na de eerste
speech van den heer Goslinga zich aan diens zjjde te
scharen. Later bleek hem, dgt de kwestie totaal anders
was dan hjj uit de uiteenzetting van den heer Goslinga
had begrepen. Toen moest hjj dns zich weer losscheuren
van 's heeren Goslinga's zjjde en zjjne bekeering ver
kondigen. Den heer Ris zjj meerdere voorzichtigheid
als een deugd aanbevolen
Bij het ingekomen stuk van de Gezondsheidscom-
missie, inhoudende haar advies over de stichting van
een Volksbadhuis, trachtte de Burgervader de heeren
aan het spreken te krijgen. Maar de heer Wittkampf
merkte toen op, dat de Wethouder van Gemeentewerken
bjj de laatste bespreking der badhuiskwestie een be
hoorlijke oplossing der zwemhniskwestie in 't uitzicht
had gesteld en vond het daarom beter, eerst het advies
van B. en W. af te wachten.
De Burgemeester haalde een langen neus en las
verder.
Kort daarna gaf hfi den heer Wittkampf troef. Deze
veroorzaakte n.l. eenige rumoerigheid door zjjn ruim-
zittende buren ter linkerzijde te vragen, wat op te
schuiven, ten einde hem zelf en zjjn nauwzittende truren
ter rechterzijde eenige zitruimte te verschaffen. De
Burgemeester staakte toen zjjn eentonige lectuur van
stukken en zeide„ik zal wachten tot de heeren daar
wat rustig zijn". De heer Wittkampf lachte joligjes
alsof hti zeggen wou„zoo'n ooljjkerd"voerde het
opschuivingsbedrjjf kalm ten eindesloot met een „zie
zoo". En toen ging Dr. Brants verder met de behande
ling der gemeentezaken.
Lezers, zegt nu niet, dat onze vroeden ten onrechte
aan kleinigheden hechten want er staat geschreven
kleine geschenken onderhouden de vriendschap.
Van één ingekomen stuk moeten wjj nog melding
maken, n.l. van het adres der Stadsziekenhuis-Commissie,
waarin deze vraagt of de Raad haar wil meedeelen,
of hij het met haar eens is, dat het tijd wordt
een nienw ziekenhuis te bouwen, eti zoo ja,
of zij dan plannen voor een nieuw zieken
huis kan indienen,
en of de Raad haar machtigen wil tot eenige uitgaven
voor onmiddellijk noodzakelijke verbeteringen. Toen
De Bruin in de zitting van den 15 Juni precies hetzelfde
voorstel deed, besloot de Raad tot uitstel. In de zitting
van 3 Augustus kelderde daarop dat voorstel van De
Bruin na een treurige bestrijding door de heeren Van
der Laan, Wittkampf en Honnerlage Grete (de heer
W. a. Beukers, het eenige aanwezige lid der Zieken
huiscommissie, stemde toen vóór de motie-de Bruin).
De voorstemmers waren toen de heeren Ris, Van
Westendorp, Gouka, Koopmans, De Bruin en Beukers
de tegenstemmers de heeren Lagerwey, Jansen, Von
Briel Sasse, Smit, Goslinga, Van der Velden, Van dei-
Drift, Wittkampf, Van der Laan, Nolet en Honnerlage
Grete. En nu komt de Ziekenhuiscommissie den Raad
vragen een uitspraak te doen, zooals de motie-De Bruin
voorstelde
Commentaar is overbodig.
Hierna kwam de benoeming van voorzitters en leden
der vaste raadscommissies aan de orde. Een paar be
langrijke opmerkingen zjjn daarbjj te maken.
In de eerste plaats maakte het een zeer zonderlingen
indruk, dat er zoovele malen ongeldige stembiljetten
werden ingeleverd, bjj ééne stemming zelfs 2 tegelijk.
Er schjjnen er onder de 21 vroeden dns nog eenigen
te zjjn, voor wie de behoorlijke invulling van een stem
biljet moeieljjkheden van onoverkomelijken aard oplevert.
In de tweede plaats trok het de aandacht, dat in de
Commissie van het Grondbedrijf voor de opengevallen
plaatsen van de heeren Van der Laan en Bender de
heeren Goslinga en Von Briel Sasse werden gekozen,
2 verklaarde tegenstanders van gemeentelijk grondbezit
en beiden bekend als „beschermers" van den loinst-
begeerigen ondernemer
En in de derde plaats maakte de uitwerping van De
Bruin uit de Commissie voor Gemeentewerken en zjjn
vervanging door den heer Klein een zeer naren indruk.
De „Christelijke" Raadsmeerderheid maakte dus een
voudig van haar meerderheidsmacht gebruik, niet slechts
om haar plicht tot aanvaarding van het bestuur na te
komen, maar ook om den toch eveneens door den kiezers
afgevaardigden sociaal-democraat uit alle commissies te
weren. Het zjjn steeds de „Christelijke" politieke partjjen
geweest, die het hardst hebben geschreeuwd over het
schandelijke onrecht van de onderdrukking der minder
heden, en die nu ook te Schiedam zich het sterkst aan
dat onrecht bezondigen. Daarmee bewijzen zij in de
praktijk, dat al hun beginselen in dezen slechts ver
siering zijn, en dat het bjj hen niets is dan een bloote
machtskwestie. Niet „recht tegen recht" of „beginsel
tegen beginsel", en niet „erkenning van anderer meening
en overtuiging", zjjn de grondslagen van hun daden,,
maar alleenlijk „macht tegen macht"de macht der
regeeringsklasse tegen de macht der arbeidersklasse. Het
is goed, dat ook nu weer eens te kunnen conscateeren.
Dat De Bruin, door deze meerderheidsdaad uitge
sloten van ieder aandeel aan dit deel der Raadswerk
zaamheden, meer dan tot nu toe aangewezen is op
critischen arbeid, spreekt van zelf. Het is niet onmoge
lijk, dat de heeren dat tot hun nadeel zullen onder
vinden. „Iedere verkeerde daad wreekt zichzelf reeds
hier op aarde", zegt een oud spreekwoord niet ten
onrechte.
Na eenige benoemingen van ambtenaren kwam het
adres van de Slagersvereeniging „Onderling Belang"
aan de orde, verzoekende om afschaffing van het
keurloon.
De heer Smit waagde nog eens een poging om deze
belasting vhn het slagersdeel van den middenstand door
den Raad te doen afwentelen op de gemeenschap.
De heer De Oroot vertelde met zjjn prikkelend
kinderstemmetje, dat deze belasting reeds lang afge
wenteld is op de verbruikers en het overdragen van de
keuringskosten op de gemeenschap dus een cadeau aan
de slagers zou zjjn.
Wethouder .Laqerweij zeide met cijfers te zullen
komen om te bewjjzen, dat die onrechtvaardige druk,
op den middenstand uitgeoefend volgens den heer Smit,
slechts apekool is. Hjj sprak van 8000 stuks vee en
40000 K.G. vleesch en trok uit die getallen den slot
som, dat „dus de geheele gemeente als 't ware hoofde
lijk slechts voor een zeer klein deel belast is" (woorde
lijk aldus
De burgemeester keek alsof hjj zeggen wou: „had
maar liever .je mond gehouden!" En ditmaal had hij
gelijk, want niemand begreep iets van 's heeren Lager-
wey's poëem. Op den heer Lagerwey rnst nu eenmaal
het noodlot der onbegrepenen, wier verdienste alleen
door het nageslacht kan worden beoordeeld.
