Ditjes en Datjes.
„OUWE TOON".
Vlaardingsche IJzerkoekjes,
datzelfde stelsel met zijn concurrentie tot een dermate
verbitterenden onderlingen strp gedwongen, datzij elkaar
meer als tegenstanders en vijanden dan als belang
hebbende lotgenooten moeten beschouwen.
Merkwaardige dingen zeiden een paar leden. Het eerste
lid had het over het verkoopen van „minderwaardige
artikelen" op de markt. Hij beweerde, die niet op de markt
te kunnen gaan verkoopen, omdat hij dan direkt zijn krediet
in zijn winkel zou kwijtraken. Te Rotterdam zou dat wat
anders zijn omdat de marktkoopers daar toch de winkeliers
nit de verder gelegen wjjken niet kennen. Dit heerschap
gaf aldus op onbedekte wpe een schitterenden kjjk op
de burgerlijke moraal„als je de menschen minder
waardige artikelen kunt verkoopen omdat ze je toch
niet kennen dan ben-je een verstandig mensch, maar je
bent een ezel als je dat doet wanneer ze weten wie je
bent want dan raak je het crediet in je winkel kwijt"
Lekker toch een maatschappij, waarin zulk soort moraal
heerscht
Een ander lid beweerde, dat „de Zaterdag-avond-
markt op dezelfde gronden moest worden afgeschaft
waarom de kermis werd afgeschaftde zedeloosheid
en bandeloosheid die zich na afloop der markt door
tal van opstootjes op de Hoogstraat doen kennen, en
het gezondheidsbelang door het verkoopen van minder
waardige artikelen op de markt". x) Wij vinden deze
opmerking volkomen juistalle ondernemingen om winst
of lol zp schadelijk. Maar daar de burgermaatschappij
berust op winstmaking en voor de menschen geen
andere „troost" beschikbaar heeft dan lol met jenever,
moeten haar schadelijke ondernemingen als een gemeene
stoet van hynena's elkander wel blijven opvolgen.
Op deze opmerking van dit lid volgde gedachte
wisseling. En anderen bestreden toen die opmerking,
en betoogden dat om eerstgemelde reden dan ook
Paardenmarkt en Oranjefeest zouden moeten afge
schaft worden. x)
Hier werden dus zonder protest Zaterdagavondmarkt,
Paardenmarkt en Oranjefeest op één lp gesteld als
bronnen van zedeloosheid en bandeloosheid.
En toch vonden de heeren, dat al die bronnen van
bederf en ontaarding moesten big ven vloeien, immers
de middenstand moet ook in de inkomsten van die
dingen een bestaansmiddel vinden
„Deugd en ondeugd wisselen stuivertje in de praktijk
onzer christelijke maatschappij", niet waar, raadslid
Goslinga? r'
Bjj de beraadslagingen over de kwestie der water
meters bleek, dat de Middenstanders het onbillijk vinden
dat in een heerenhuis slechts f 1.50 voor een closet wordt
betaald en in een bedrijf tot f 7.20 toe, tengevolge van den
watermeter. Maar hoe kunnen deze voorstanders van het
particuliere initiatief en de bescherming van den parti
culier in 't algemeen zich er nu over beklagen dat ouk de
particuliere faecaliën bij de waterleiding een streepje
vóór hebben boven de bedrijfsfaecaliën Dat is niet
logisch van hen. En zij vergeten bovendien, dat er
Verslag „Nieuwe Schied. Courant".
FEUILLETON.
't Was reeds lang hommeles in het bouwbedrijf te A.
Er broeide wat zei Horstman, den onderbaas, tegen z'n
patroon, den rijken aannemer v. Dorsel. „Gisteravond,"
vervolgde hij, „had de afdeeling van de Centrede Bond
een openbare vergadering uitgeschreven waar een van
hun hoofdbestuurders het woord voerde. De zaal was
tot aan den nok toe gevuld. Bijna alle metselaars en
opperlieden waren opgekomen Zelf was hjj er natuurlijk
niet geweest, doch een van de Ini had hem alles over
gebriefd. Na afloop hadden de gezellen huishoudelijk
vergaderd en daar zou over staken gesproken zijn."
Mjjnheer van Dorsel lachte smalend.
„Staken Jawel, dat ook nog. De kerels hebben
zich zeker weer door dien raddraaier van den Bond
laten ophitsen. Uit zichzelf zullen ze natuurlijk over
zoo iets niet beginnen."
„Sedert de laatste weigering van de patroons, op
het verzoek van de organisatie om loonsverhooging en
werktijdverkorting," ging Horstman verder, „zijn de
arbeiders alles behalve goed over de patroons te spreken
en 't zou mij niets verwonderen als het binnenkort
tot een uitbarsting kwam. Temeer nog daar ook de
ouderen onder de arbeiders zoj zijn. Zelfs de oude Toon
Mulder, de oudste van het personeel, moet zich op die
vergadering alles behalve malsch over de patroons
hebben uitgelaten."
„Wie Toon Mulder zeg je die kerel moest wijzer
wezen. Een ziek wp en een hoop kinderen
Wacht, daar valt me wat in. Laat de vent vanmiddag
even bij me op 't kantoor komen. Ik zal er de schrik
wat iDjagen, dan zullen de anderen zich wel eenige
malen bedenken, voordat ze van die onzinnige bokken
sprongen maken.
Die „ouwe Toon." Dat had ik nooit van hem gedacht.
1) Uit „De Vrouw" bijvoegsel van 't Orgaan van den Centr.
Boud van Bouwvakarbeiders.
voor de doorspoeling der bedrpsfaecaliën heel wat meer
water noodig is dan voor de gemiddelde particuliere.
De beraadslaging stikte aldus in de faecaliën. En
toen was na een korte rondvraag de vergadering uit.
Schiedams Middenstand kan rustig zijn. Zp belangen
zijn in uitmuntende handen. En ook de maatschappij
kan er zich gemoedelijk bg neerleggen: de zedeloosheid
en bandeloosheid zullen niet worden bestreden als er
maar winst aan zit, maar de bedrpsfaecaliën zullen
goedkooper worden doorgespoeld, als deze vereeniging
haar zin slechts krijgt.
Tan een sloot, een mnnr en de bonw-
politie. Op den hoek van de Fabristraat en den
West-Frankenlandschen laan wordt een blok huizen
gezet, dat gedeeltelijk den gevel aan de Fabristraat en
gedeeltelijk aan den West-Frankelandschelaan krijgt.
Dit laatste stuk eindigt met een muur, in een sloot
gebouwd. Die sloot was daarvoor dichtgegooid; in dat
dichtgooisel waren een paar kinderpaaltjes geslagen;
en zoo kreeg men een prachtigen grond voor het
fundament.
Nauwelijks was dan ook de eerste bintlaag aange
bracht, of deze mour-in-de-sloot begon te zakken, on
heilspellend. De bouwpolitie werd daarop attent gemaakt
en besloot, op dien eersten bintlaag zooveel steenen
op te stapelen als de zakkende muur-in-de-sloot nog
voor den bovenbouw te dragen krijgt, en vergunning
tot verder bouwen te verleenen als de muur onder dit
gewicht van steenen niet verder zakt.
Wij vermoeden intusschen dat dit besluit der bouw
politie slechts e n deel is van een reeks, en dat na
den drukproef met de steenen een drukproef met het
benoodigde hout en ijzer zal worden genomen en daarna
een drukproef met het vermoedelijk meubel- en menschen-
gewicht (dit kan een nieuwe vorm van werkverschaffing
wordenEn als na al die drukproeven de muur-in-de-
sloot nog niet verder gezakt is, welnu, dan is de zaak
in orde; dan komen steenen, hout, per, meubelen en
menschen te zamen aan de beurt 'van den drukproef.
En dan
Wij wekken intusschen onze lezers op tot een bezoek
aan deze Schiedamsche drukproefvertooning, gratis ge
geven door een bouwer en de bouwpolitie.
Waarachtig, Schiedam gaat Kampen achterna; alleen
zullen we dan „christelijke" uien krijgen terwp Kampen
slechts paganistische leverde.
De poepdoos ontbreekt. Bij den aanleg van
de verlenging der St. Liduinastraat zijn nu reeds eenige
weken een 20 man aan het werk en nog steeds ont
breekt de poepdoos. Bij het kleinste bouwwerk moet
zulk een instrument aanwezig zp. Bg een werk als 't
genoemde schpt dat niet noodig.
Of dat uit medelijden geschiedt met de jonggeboren
vliegen en muggen, die in overbodige massa's zich in
deze streken ophouden.
Wel kon hjj soms wat koppig wezen, maar 't is een
goed vakman, en dan laat je wel eens wat door den
beugel, 't Zal wel zoo'n vaart met Toon niet loopen.
Hij is al vijftig en niet zoo vlug meer als de anderen.
Hij zal zelf ook wel begrijpen, dat hij zoo zachtjes
aan genadebrood begint te eten. We zullen vanmiddag
eens zien."
Toon, een metselaar, in den wandel „ouwe Toon"
genoemd niet omdat hij zoo oud was, doch zp rug
was tamelijk gebogen door den jarenlaugen zwaren
arbeid en zp huid was door weer en wind gerimpeld,
had werkelijk een oud aanzien, alhoewel wel te zien
was dat hij in z'n jaren een type van een stoer arbei
der was geweest, stapte het kantoor binnen, nadat
op zp geklop een „binnen" was gevolgd.
„U hebt laten vragen, mpheerHorstman heeft
me gezegd dat ik bjj u moest komen."
„O, ben jij 't, Toon Ga zitten kerel," een stoel
bpchuivend. „Hoe gaat het? Een sigaar? Nou een
vlammetje, ziezoo. Hoe is 't thuis gesteld, de vrouw
nog altp ziek En je dochter, zeker altp nog dezelfde
frissche meid. Ziet er beter uit dan je vrouw. Geloof
niet dat die de tering zal krjjgen."
„Nou mpheer, dat zou ik vroeger van m'n vrouw
ook niet gezegd hebben," zei Toon, eenigszins verwon
derd over de wpe waarop de patroon hem ontving.
„M'n vrouw was vroeger even frisch en vroolp als nu
m'n dochter. Maar hoe gaat dat met onze vrouwen.
De eerste jaren nadat je getrouwd bent, och dan kun
je het zoo even stellen, maar als er eenige kinderen
komen, wordt de spoeling wat dun mpheer, en dan
moet er wat bij komen. De vrouw gaat dan uit werken,
tobt en slooft al wat ze kan om het huishouden in
stand te houden en met een karige voeding, mpheer,
moet dat een lichaam op den duur wel sloopen
„Jawel Toon, maar daarvoor heb ik je eigenlijk niet
laten roepen. Ik wilde je namelp over andere dingen
spreken. Kijk eens. Jij weet ook wel, dat sedert die
vakvereeniging hier bestaat, de metselaars en opperlie
den niet meer zooals vroeger zijn. Ze doen hun werk
wel, maar je kunt zoo merken dat de lui worden op-
Of dat er een stuk christelijk opvoedingsstelsel in
zit, om van de natuurlpe dingen geen geheim te maken.
Wij kHnnen er slechts naar raden. Wij constateeren
slechts dat het ontbreken eener poepdoos van zeer
weinig zorg voor de betrokken werklieden getuigt.
En wij schrpven ook dit feit met zwart op den balk
der zonden van ons christelp stadsbestuur.
Kunst aan het Volk. Onder de meest
gunstige omstandigheden ging K. a. h. V. het derde
seizoen in. Het ledental blijkt steeds stijgende, volgens
het jaarverslagde financieele toestand is niet onbe
vredigend (en dat zegt wat voor zulk een vereeniging
en de Yrpagavond gehouden jaarvergadering bleek
van belangstellend meeleven der leden in de zaken
der vereeniging. Geanimeerde besprekingen hadden
plaats en verschillende nuttige wenken werden gegeven.
De uitvoering van Maria Stuart deed weer een stroom
van nieuwe leden komen en Woensdag reeds werd be
richt de zaal is uitverkocht.
De zaal der S. O. V. was natunrlp das stgf bepakt
en de gebreken van onze „Groote Schouwburgzaal",
zp Maandag weer treffend gebleken, 't Was er een
bpa onhoudbare temperatuur.
Nadat de voorzitter Van Leeuwen met een enkel
woord had gewezen op de steeds verbeterende binnen
komst en er op had aangedrongen, in den vervolge
toch niet zoo vroeg te komen, ging het doek omhoog.
Maria Stuart is een van Schiller's werken, die naam
verworven hebben. Het is een meesterwerken al is
het altijd zeer moeilijk zulke letterkunde aan het groote
publiek verstaanbaar te maken, we meenen te mogen
zeggen, trots het gezanik van deze of genen zeurkous,
die in groote bezorgdheid over het publiek haast alles
„te hoog" vindt wat door ..K. a/h V". gegeven wordt,
dat de onverstoorbare rust, de groote aandacht en het
donderend applaus bewezen hebben, dat de Rotter-
damsche Tooneelisten ook dezen avond erin geslaagd
zijn, de kunst onder het volk te brengen.
Het spel was fijnde hoofdrollen die het geheel
dragen en zoo hooge eischen stellen, werden onberispelijk
gegeven het decor was, gezien de uiterst gebrekkige
hulpmiddelen, drageli:k.
'tWas voor K. a/h. V. een goeden avond.
Uit den Baad. Het ging er knusjes, soms zelfs
jolig toe in de Raadszitting van Dinsdag. Wel gaf de
behandeling van de 150 artikelen groote ontwerp-
politieverordening, die zooals begrijpelijk de hoofdschotel
van deze zitting vormde, alle reden tot spotternij, maar
toch: het leek weer of een verbroedering tusschen de
heeren had plaats gehad, zóó kalmpjes en gezellig
wikkelden de debatjes zich af; zélfs het allerschande
lijkste artikel 36, dat de colportage met gedrukte stukken
in allerlei vormen opnieuw verbiedt, en het afwijzend
preadvies a la Théo op het adres van de afdeeling van
den Centralen Bond om goede bepalingen voor degelijk
geruid. Vroeger vlogen ze voor je door 't vuur bpa,
terwijl ze 't nu zelfs wel durven wagen tegen te spre
ken. Zie Toon, dat grieft me soms. Je weet, ik ben
altp goed voor m'n personeel geweest. Ik betaal toch
goed loon, geef met nieuwjaar nog een fooitje. Wat
willen ze nog meer. Toen m'n vader vroeger de zaak
nog had hoorde je nooit dat gemor. Niemand die er
aan dacht ontevreden te zp. En dat hoefde ook niet.
Nu evenmin. Zeg jg 'ns Toon, heb jy ooit reden tot
klagen gehad
„Och mpheer, wat zal ik u zeggen, de tijden zp
veranderd. Vroeger werd er weliswaar niet geklaagd,
maar
„Wat, maar! Hebben die lui jou ook al aangestoken
„U hebt mij niet laten uitspreken mijnheer. Ik wilde
maar zeggen dat vroeger nooit gemopperd werd, niet
omdat de menschen tevreden waren, och neen, dat kon
den ze evenmin zp dan nu, maar de menschen wisten
niet beter. Bovendien zouden ze ook niet gedurfd
hebben. In deze dure tp is dat wat anders. Sedert hier
een afdeeling van de Centrale Bond is gesticht, is men
meer en meer gaan inzien, dat er zooveel aan onze
toestand hapert, onze loonen en werktp zoo noodig
wijziging behoeven."
„Meen je Toon, dat die vereeniging werkelijk voor
jullie verbetering zou kunnen aanbrengen. Kom, wees
wpzer. Wanneer jullie wat hebt, spreek er dan zelf
met ons over, dan kom je veel verder dan dat je het
die lui van den Bond laat doen."
„Dat hebben we vroeger ook gedaan mpheer. Zelf
heeft het personeel mij eenige malen in een commissie
benoemd om met u over het loon te spreken. U gaf
dan ten antwoord, dat de concurrentie het niet toe
liet het loon te verhoogen. We durfden dan niet tegen
te Spreken, alhoewel we wel beter wisten, maar de
vrees voor ontslag weerhield ons daarvan. Nu is dat
wat anders. We hebben nu een Bond die eenige men
schen heeft vrij gemaakt. Dat daar de patroons niet
mee gediend zp, is begrpelijk. Hun kunnen ze niet
met ontslag dreigen, wanneer zij onze wenschen ken
baar maken."
(Wordt vervolgd.)
j
