Uit de Partij.
Vlaardingsche IJzerkoekjes,
commissie kan samenstellen, die een plan van arbeid
als door ons bedoeld kan ontwerpen en de leiding van
de uitvoering op zich kan nemen. De S. B. B. immers
beschikt over goedgeschoolde vakarbeiders (geschoold
in de organisatie) en over voldoende inteïlectueele
krachten. Er zijn bovendien bij de aangesloten vakver-
eenigingen werklooze leden genoeg om het noodzakelijke
schrijf- en loop- en verder werk te verrichten. En wat
de kosten betreft, indien die over de aangesloten ver
enigingen pondspondsgewijze worden omgeslagen, kan
daarin voor geen enkele vereeniging bezwaar bestaan.
Dit bezwaar is das slechts denkbeeldig, indien slechts
het vaste voornemen en de zekere wil bestaan om zulk
eea plan ter hand te nemen.
In de tweede plaats kan de bedenking worden ge
maakt, dat de vakvereenigingen met zulk een arbeid
buiten hun eigenljjk arbeidsveld zouden komen. Deze
bedenking heeft naar onze meening geen recht van
bestaan. Immers het doel der vakbeweging is, de
arbeidersklasse naar de door het burgerlijk voortbren-
gingsstelsel gevormde vakgroepen te organiseeren voor
den klassenstrijd, en door dien strijd eerst betere
arbeidsvoorwaarden te veroveren en daarna den over
gang tot het socialistisch voortbrengingsstelsel voor te
bereiden. Hoe sterker de organisatie, hoe beter en
sneller dat doel bereikt kan worden.
Ieder middel om de buitenstaanden binnen het organi-
satieverband te brengen moet dus worden aangegrepen.
En na is de werkeloosheid een dier maatschappelijke
verschijnselen, die de vakvereeniging in 't belang barer
organisatie kan gebruiken en haar daardoor aan kracht
kan doen winnen.
Bovendien zal het ontwerpen en toezien op de uit
voering van een plan tot werkloosheidsbestrijding de
vakvereeniging reeds die maatschappelijke functie doen
vervullen, die voor haar (in eenigszins gewjjzigden vorm)
weggelegd is in de komende maatschappij.
Een derde bedenking, die wij hoorden, is deze: Dat
werkloozendemonstraties nutteloos zijn en in strijd met
de taktiek van het N. V. V. Over 't algemeen kan
men naar onze meening evenmin zeggen dat demonstraties
nuttig als dat ze nutteloos zijn. Een demonstratie,
weergevende en uitsprekende wat er leeft en omgaat
in bepaalde groepen der bevolking op een tijdstip dat
de machthebbers daarmee in 't geheel geen rekening
willen houden, is o.i. het tegendeel van nutteloos, zelfs
indien de machthebbers ook de waarschuwing van een
dergelijke demonstratie in den wind slaan. Luisteren
de machthebbers er wel naar, dan is het doel der
demonstratie onmiddellijk bereikt. En luisteren zij er
niet naar, dan versterken zij daardoor de arbeiders
organisatie op belangrijke wijze en ziet deze zich daar
door zooveel nieuwe kracht toegevoegd, dat haar kansen
van slagen bij een volgenden aanloop bijna zeker zijn
geworden.
Te Schiedam zijn naar onze meening de omstandig
heden buitengewoon gunstig voor een dergelijke gevolgen-
rjjke demonstratie. De werkloosheid is groot. De
pogingen der vereenigde arbeidersorganisaties om den
Gemeenteraad de leiding der werkloosheidsbestrijding
in handen te doen nemen, zjjn mislukt. De verbittering
over die volledige afwijzing der arbeidersrechten is in
ruime kringen zeer groot. De tijden zjjn dus gunstig
om de arbeiders tot groote demonstraties te vereenigen.
Over het plan van werkverschaffing zullen wjj het
een ander maal hebben. Thans is het voldoende, den
weg der actie te hebben aangewezen. En wij rekenen
er vast op, dat de vereenigingen aangesloten bjj den
S. B. B. dezen arbeid, die naar onze meening een plicht
voor hen is, ter hand zullen nemen. De arbeidersklasse
zal er mee gediend zjjn. De arbeiders-organisaties
zullen er door groeien.
St. Xicolaas Kinderfeest. Zondag 31 Oct.
vergaderde de commissie voor de eerste maal ter ver
kiezing van een bestuur en bespreking der voorbe
reidende werkzaamheden. Tot voorzitter, secretaris en
penningmeester werden respectievelijk gekozen M. J.
vau Dijk, Jb. van Wagtendonk en W. Boender.
Wederom werd besloten met lijsten te werken en de
partijgenooten en geestverwanten op te wekken deze
steunlijsten zoo goed mogelijk te gedenken. Partij
genooten welke hun kinderen aan dit feestje wenschen
te laten deelnemen kunnen geven wat ze willenkan
men niets geven, men late zijn kinderen er niet voor
thuis, maar geve hen toch op. Voor geestverwanten
is het volgende tarief vastgesteld; in eens, of in weke-
lijksche termijnen kan het bedrag worden afgedragen
voor 1 kind 3(f cent, 2 kinderen 55, 3 k. 75, 4 k. 90
en 5 k. f 1.Nu is dit het minste waarvoor de
kinderen van geestverwanten kunnen meedoen, wij ver
trouwen dat de meeste geestverwanten (welke het ten
minste missen kunnen) wat meer zullen geven.
Het feestje zal op 5 Dec. in Constantia plaats heb
ben en wij zullen voor, als het kan een ander, maar
zeker niet minder amusant programma als verleden
jaar, zorg dragen.
Wij vertrouwen dat partijgenooten en geestverwanten
welke plan hebben hun kinderen mee te laten doen,
niet te lang zullen wachten met opgeven. A s. Zater
dagavond van 87jj10 uur en Zondagmiddag van 56
uur bestaat er gelegenheid tot inschrijving en verder
lij de leden der commissie aan huis. De adressen zijn
M. J. van Dftk, Dwarsstraat 602.
Jb. van Wagtendonk, Stationstraat.
W. Boender, Hagastraat.
Mej. As, Villastraat 18.
Mej. Verdjjsseldonk, Brouwerstraat 5 b.
Mej. van Woerkom, Bejjerlandschestraat 24.
P. Ooms, Bakkershaven 43.
Besloten werd voorts, de 7 aandeelen in het ameuble
ment van het gebouw, welke verleden jaar van de
resteerende gelden zijn gekocht, aan de afdeeling cadeau
te doen.
Klassenstrijd in Zweden en Spanje. De
Openbare Vergadering van onze afdeeling, gewijd aan
den Klassenstrijd in Zweden en Spanje, is uitstekend
geslaagd. Excelsior zong een drietal zijner mooiste
strijdliederen. En Van Leeuwen behandelde het aan
gekondigde onderwerp. Hij deed daarbjj vooral uit
komen, dat onder de meest uiteenloopende omstandig
heden in alle kapitalistische landen de klassenstrijd
voortgaat en zich verscherpt, en dat de tijd in 't zicht
komt, waarin de internationale samenwerking der
nationaal-georganiseerde arbeiders mogelijk en nood
zakelijk zal worden.
Een collecte voor de Zweedsche en Spaansche strijders
bracht f 8.18 op.
„De Zaaier". Zondagmorgen om half 11 cur
susvergadering met Van Gigh als spreker over „de
grondslagen der sociaal-democratie".
De str^d om de melkkoe. I. Eindelijk dan
is de strjjd om de melkkoe, de waterleiding, in het
volle licht gestreden. Sinds maanden werd er onderzocht,
„gerapporteerd," doch Jan Publiek had zijn neus er
buiten te houden. Totdat nu voor veertien dagen ein
delijk de „geheimhouding" werd opgeheven behalve
voor de juridische rapporten: dat is nog geen spekje
voor ons bekje
De zaak is by het in exploitatie brengen der water
leiding op 1 December 1885 werd in artikel 30 der
consessie-voorwaarden bepaald, dat
„de gemeente bevoegd is de waterleiding met
„alle gebouwen, inrichtingen, machinerieën, buizen
„en in het algemeen al wat er toe behoort, tot
„zich te nemen op 1 Januari van het 26e jaar
„na aanvang der exploitatie. (1 Januari 1911.)
„De gemeente zal, indien zjj van deze bevoegd
heid tot overname op den bedoelden termijn
„gebruik maakt, daarvan een jaar te voren aan
„de concessionarissen schriftelijk kennis moeten
„geven. (1 Januari 1900.)
„Het bedrag hetwelk de Gemeente als vergoe
ding voor deze overname aan de concessionarissen
„zal hebben te betalen, zal door drie deskundigen,
„te benoemen als omschreven in art. 35, worden
„bepaald, welke te dien einde de geheele zaak als
„indnstrieele onderneming zullen taxeeren, en bij
„die taxatie rekening zullen moeten houden met
„de winstgevendheid der zaak op het tijdstip der
„overname, alsmede met de waarde op gemeld
„tijdstip van alle roerende en onroerende goederen,
„de onderneming rakende.
„Het in de vorige alinea bedoeld bedrag zal
„echter in geen geval minder zjjn dan het bedrag
„van het maatschappelijk kapitaal.
„Onder maatschappelijk kapitaal wordt verstaan
„het kapitaal blijkens deugdelijke bescheiden
„werkelijk ten behoeve van de oprichting dezer
„onderneming uitgegeven.
„Uitbreidingen van het maatschappelijk kapitaal
„tijdens den duur der concessie, zullen bjj de
„berekening van het maatschappelijk kapitaal, in
„de vorige alinea bedoeld, in aanmerking worden
„genomen, mits door concessionarissen nit deugde
lijke bescheiden kan worden aangetoond, dat die
„uitbreidingen werkelijk hebben gestrekt ten behoeve
„van de uitbreiding der zaak."
Summa summarum: wil dus de gemeente de water
leiding annexeeren, dan moet zjj daartoe het verlangen
te kennen geven met 1 Januari a.s. Teneinde het al
of niet wenschelijke dezer overname te onderzoeken,
benoemde de Gemeenteraad in zijne vergadering van 13
Mei j.l. een commissie, bestaande uit de heeren De
Bordes, Hoogendjjk en Schippers, de laatste als voorzitter.
Het resultaat van het wetk dezer commissie, een
meerderheids(Schippers-De Bordes)- en een minderheids
(Hoogendjjk)-rapport, benevens de rapporten van den
Directeur van Gemeentewerken, den Gemeente-Accoun
tant, van Burgemeester en Wethouders, Gezondheids
commissie etc., aanvullings-rapporten van deze en gene,
en Joost zal weten wat meer, de geheele rompslomp,
minus de juridische paperassen, ligt thans voor ons, en
heeft ons een kwaden achtermiddag bezorgd
Wij hopen niet, en gelooven trouwens ook niet, dat
wij onzen lezers met ons twee- of drietal artikeltjes
over deze zaak even zooveel kwade avondjes zullen
bezorgen, want èn de streek van de commissarissen der
Vlaardingsche Waterleiding-Maatschappij om de melkkoe
te blijven bezitten, èn het diplomatisch geredeneer in
het meerderheidsrapport, èn de zaak zelf, zijn belangrijk
genoeg om er aandachtig bij, stil te staan.
Wij intusschen benijden den lezer, die met een paar
kolommen van ons blad niet veel minder van de zaak
zal weten dan wij met 150 pagina's druks.
De voornaamste, de allesbeheerschende vraag ook
voor ons is, of de stand, de resultaten, de vooruit
zichten van het bedrijf van dien aard zijn, dat de ge
meente bij redelijke overnemingsvoorwaarden aan de
overname geen strop zal kunnen hebben.
Ten einde deze vraag te beantwoorden slaan wjj een
blik op de „winstgevendheid" der onderneming. De
cijfers ontleenen wij aan het rapport van den Gemeente-
Accountant.
In de laatste vijf jaren bedroeg de winst:
1903
1904
1905
1906
1907
28.021.38
35 921.17
29.605.837,
24.459.39
33.112.997,
f 151.120.77.
of gemiddeld f 30.224.15 per jaar.
Bovendien werd echter in deze 5 jaren aan intrest
van de obligatieleening, groot f 52.000.betaald de
som van f 11.900.of gemiddeld f 2.380.per jaar.
De gemiddelde bruto-winst bedroeg dus in de laatste 5
jaar f 30.224 15 en f 2.380.dat is
t 32.604.15 per jaar.
Om te komen tot de zuivere ondernemers-winst zouden
wij van dit bedrag moeten aftrekken ten eerste de
afschrijving op de werkende eigendommen der maat
schappij, die door de maatschappij zelf in de balans
van 1907 is gesteld op f 13.000.ten tweede een
rente van 4 pCt. van het gemiddelde kapitaal.
Dat bedroeg in
1903 f 339.000.—
1904 ....- 336,000.—
1905 ....- 335.000.—
1906 ....- 330.000.—
1907 - 327 000.—
f 1.667.000.—
gemiddeld f 333.400.— a 4 pCt. f 13.336.—
Afgetrokken dient dus van de bruto-winst, groot
f 32.604.15, aan afschrijving f 13.000.f13.336.
aan rente van aandeelen-kapitaal en obligatie-leening,
zoodat de zuivere ondernemerswinst bedroeg
f 6.268.15 per jaar.
Geen wonder, dat bjj zulke finauciëele resultaten zoo
goed als allen tot de slotsom komen, dat overname ge-
wenscht is wat nog niet zegQen wil, dat zij ook zal
plaats hebbenl
Want men voelt het, vooral bjj het lezen van het meer
derheids-rapport der Raads-commissie: slechts schoor
voetend stemt men toe. Ja-knikkend bij het aanschouwen
dezer cijfers, argumenteert men neenen stapelt be
zwaren op bezwarenzoodat met recht van dit rapport
kan worden gezegdde conclusie slaat op het aange
voerde als een tang op een varken. Doch daarover in
ons volgend artikel.
Hoofdzaak is voor 't oogenblik, dat met deze enkele
cijfers is bewezen, dat de onderneming genoeg oplevert,
om lo. de waarde-vermindering van het materiaal te
kunnen vergoeden, 2o. op het geheele er in gestoken
kapitaal een rente van 4 pet. te kunnen behalen, 3o.
nog een zuivere winst van ruim 6000 gulden af te werpen.
En 4o., zouden we willen zeggen, blijft er bovendien
nog wel wat aan den strijkstok hangen. Niet voor he,t
lagere personeel, natuurlijkMaar daar is bijv. een
directeur, die zoo'n uurtje per week z'n achterwerk laat
zien, en daarvoor f 2000.per jaar of f 40.per
week opstrijkt. Daar zit ook nog menig honderdtal
guldens, dat bij het winstcijfer behoorde te worden
getrokken.
Zelfs was de geheele raadscommissie het er over eens,
dat op dit salaris wel f 1000 was te besparen, wijl de
directie bij Gemeente-exploitatie, volstrekt niet aan een
afzonderlijk Directeur behoefde te worden opgedragen.
Wat de vooruitzichten betrefttegenover de nood
zakelijkheid voor de gemeente, om na de overname tot
herstelling en uitbreiding van verschillende onderdeelen
van het bedrijf over te gaan, welk feit door de vóór-
knikkende tegenstanders op schrikkelijke wijze als een
zeer bezwarende omstandigheid wordt uitgemeten
tegenover deze noodzakelijkheid staat, dat door het
toenemend gebruik ook de inkomsten stijgen.
In het minderheids(Hoogeudijk)-rapport vinden we het
volgend staatje over het meerder watergebruik in de
laatste 10 jaren.
in
1899
10768 kub.
1900
24994
1901
40101
1902
38184
1903
56865
1905
1695
1906
15320
1907
2305
1908
56920
247152
1904
8555
Meerder verbrnik in 10 jaren 238597 kub. M.
