Vlaardingsche IJzerkoekjes
Timmerliedenbond, om de arbeiders en arbeidsters,
welke niet in de gelegenheid zjjn geweest de tentoon
stelling van Huisindustrie te bezoeken, toch een juist
beeld te geven van den jammer en de ellende welke
de huisindustrie over de arbeiders en vooral arbeidsters
uitstort, kan zeer geslaagd heeten. Niet dat het publiek
zoo talrjjk was. Jammer genoeg hadden maar weinig
arbeiders(sters) deze gelegenheid te baat genomen, om
iets te zien en te hooren van dezen tak van industrie.
Of gelooven zjj, dat hun toestand zoo is dat het niet
erger kan Op deze vergadering waren zij wel anders
te weten gekomen. We hebben in „woord en beeld"
toestanden gezien welke een huivering door de leden
jaagt. En terecht kon de voorzitter bjj de sluiting con-
stateeren, dat degenen die tegenwoordig waren geweest,
weer een b eeder, een helderder, een scherperer kijk
gekregen hebben op onze maatschappelijke toestanden,
Maar ter zake.
De heer Th. Jalink van Rotterdam, het woord voe
rende, begon de geschiedenis van de tentoonstelling van
huisindustrie, welke tentoonstelling het vorige jaar in
Amsterdam gehouden werd, te vertellen. Wat spr.
hedenavond met lichtbeelden zou vertoonen is in hoofd
zaak op deze ten'oonstelling ten toon gespreid. In de
etrste plaats liet spr. ons het leven en werken van
naaisters zien, en gaf cjjfers van loonen die verdiend
worden. Voor het maken van een boezeroen wordt de
kapitale prjjs betaald van 10centen. Het gemid
delde uurloon van deze menschen bedraagt 5V2 a 6 cent.
Om dan ook een ietsje te verdienen, worden zelfs de
jongste kinderen aan den arbeid gezet, wat verduidelijkt
werd door mooi uitgevoerde interieurs van woningen,
waar de naaisters in werken en wonen
Verschillende vakken werden verder door den Heer
Jalink besproken en vertoond. De voornaamste laten
wij 'hier volgen
Het erwten lezen. Dit bedrijf, het meest beoefend
in Middelburg en Enkhuizen ook hier is pas zoo
iets begonnen is wel een van het slechtste. Geheele
huisgezinnen nemen deel aan dien arbeid. Kinderen nog
nauwelpks het woord „Vader"'kunnende stamelen,
moeten al mee helpen het loon wat aan te dikken.
Men zag ze itten, bleek en hongerig, met slaperige
oogen voorovergebogen, bang voor den blik van vader
als zjj even stil zaten. Hoe menige kinderziel gaat er
op zoo'n mani-r verloren En het loon Voor gewone
erwten krijgt men 60 en voor groote boonen 35 centen
den H.L. In Enkhuizen wordt daar nog de vracht
a 10 cent af gohoudeD. Men moet dan ook een heele
piet wezen wil men wekelijks een rijksdaalder verdienen.
Het qarnalen yellen. De Burgemeester van Harder
wijk had volgens spr. eens gezegd, dat het garnalen
[ellen een „zegen" voor Harderwijk was. Spr. bewees
echter met feiten en cijfers dat het garnalen pellen
geen „zegen" doch een „vloek" was. Een geheele ge
demoraliseerde bevolking. Terwijl door onreinheid
de besrn tting sterk in de hand gewerkt wordt. Ook
daar moeten reeds jonge kinderen meehelpen, omdat
anders het loo i te klein is,
Het jute weven. Dit vak, meer bekend geworden
door de staking te Rijssen, werd in al zijn afzichtelijke
gedaante vertoond.
Interieurs van hokken, woningen kunnen we het ge
voegelijk niet noemen, gaven een juisten blik van het
ongezonde van dit bedrijf. Een vrouw, juteweefster,
werd vertoond, wier trekken op een grijsaard gel-ken,
doch die pas 38 jaar was.
Nog een aantal vakken werden besproken, het een
al verschrikkelijker dan het andere, doch onze ruimte
laat niet toe dit alles weer te geven. Wjj zijn het echter
volkomen met den spr. eens dat de huisindustrie een
kanker voor de maatschappij is. Loonen van 51 /3 a
6 cent per uur met een onbepaalden arbeidsduur, dagen
van 18 en meer uren werkenmoeten den mensch ont-
eeren. Hoe gunstig stak bjj dit alles af wat spr. ver
toonde van de cuöperatieve naaistersvereeniging „De
Voorzorg". Spr. wees op het enorme verschildaar
ruime en goed verlichte werkzalen, behoorlijk loon,
den 8-urendag en 14 dagen vacantie.
Hier de samenwerking, daar de doodende concurrentie.
Tusschen dat alles door wekte de spr. de aanwezigen
op, om lid te worden van hun vakvereeniging, lid te
worden van de S. D. A. P. en van de coöperatie, mee
te strijden tegen Koning Alcoholen lest-best vooral
de arbeidersbladen te lezen.
Beloond met een dankbaar applaus besloot spr. zjjn
leerzame redde. Op verzoek van de aanwezigen ver
toonde de heer Jalink na afloop der vergadering eenige
plaaijes van Limburg.
Zeer tevreden over het geen men gezien had ging
men uiteen. D.
Fabrieksarbeiders. De afd. Schiedam van
den fabrieksarbeidersbond hield Zondag een openbare
vergadering, waar de bondssecretaris Stenhuis het onder
werp behandelde: „Hoe leven de fabrieksarbeiders?"
Nadat de voorzitter den plaatseljjken toestand aan een
korten kritiek had onderworpen, kreeg de spreker het
woord. Hij zette in breede trekken uiteen, hoe het
fabrieksleven vroeger was. en hoe of het heden is, en
toonde met cijfers aan hoe men uit het moeras kan en
moet ko en. Maar veel propaganda zal er voor noodig
zjjn en noodig zullen er zjjn mannen die met bewustheid
het bondsleven zullen verdedigen om tot een flinke,
sterke organisatie te komen.
Voorts zegt de spreker, het gaat de organisatie ook
niet altjjd voor den wind, een organisatie moet moreel
hoog staan, maar financieel zeer sterk. Care Legien
schrijft„een hooge contributie stelt bjj staking hooge
eischen. Men organiseert zich niet voor een dag, maar
voor 't leven. Kon men nu den patroon zeggen geeft ons
brood en kleeren, geeft ons tjjd voor ontwikkeling en
ontspanning, gij zoudt geen organisatie noodig hebben
maar juist omdat gjj het niet krjjgt, en het toch noodig
hebt, moet gjj U wel organiseeren, want gjj hebt brood
en kleeren, tjjd om te msten en ontspanning noodig
om te knnnen leven.
Laatst schreef de N. R. Cl.het is noodzakelijk dat
de mensch 6 uur slaapt en wel een zeer vaste slaap,
terwjjl hij verder schrjjft, een lange arbeidsdag ver
dierlijkt den mensch. En wat de voeding aangaat, eeii
werkman moet zich goed voed-n en trachten zjjn arbeid
te verkorten om zijn leven te rekken, want hjj eet en
rust om zjjn verloren krachten te herkrijgen.
Grieven van algemeenen aard zjjn overal dezelfde
een te lange arbeidsdag, te laag loon, willekeurig ont
slag, en het beestachtig leven in de fabriek. Deze
geven een onzekerheid aan den arbeider zjjn bestaan.
Daar bjj de werkloosheid, en het ongeval in het jaar
1908 zjjn er niet minder dan 1872 dooien, alleen in
het fabriekswezen.
De arbeidsinspektie toonde in zake den arbeidsdag
over 1905 aan, dat op 832 fabrieken langer wordt ge
werkt dan 13, uur per dag, over 1906 op 688 fabrieken.
Terwijl over datzelfde tijdsverloop in Denemarken aan
259 fabrieken van 10 tot 12 uur werd gewerkt, en 31
op de 100 minder dan 10 nur.
Over slechte tjjden voor de patroons spreekt men
ook wel eens. In het jaar 1908, het jaar van de
crisis, was het een slechte tjjd voor de patroonsde
patroons maakten toen maar een spaarpotje van
71000.000 guldens. Terwjjl op datzelfde tjjdstip ge
constateerd werd dat de levensmiddelen, het graan en
de suiker, met 30 pCt. de laatste 6 jaren waren gestegen.
Ook zjjn er nog die spraken van harmonie, maar de
spreker noemde dat een frase en stelde als voorbeeld,
dat als hjj met zjjn patroon van hier uit ging naar
Rotterdam, hjj dragende 50 kilo, en zjjn patroon niets,
dat er geen een harmoneerend patroon is die 25 kilo
voor hem over zou nemen.
Er zjjn ook patroons die zeer goed zijn en wel eens
wat gevenhjj, die dat doet, doet het uit vrees voor
de vakbeweging, en ook om den naam van humaan
patroon te hebben, wetende daarmede de organisatie
het best te bestrjjden.
Met een woord van opwekking sloot de voorzitter
de vergadering,
De Correspondent.
Typografen. Dinsdag 18 Jan. hield de afd.
Schiedam van den Alg. Ned. Typografenbond een h.h.
vergadering. De opkomst was vrjj talrijk. De Terg.
werd, daar Godschalk door omstandigheden verhinderd
was, door De Bruin geopend. Onder een reeks inge
zonden stukken bevond zich een verzoek van den Schied.
Bestuurdersbond om een bestuurslid te benoemen, die
geregeld verslag uitbrengt over de belangrijkste behan
delde punten, daar de meeste leden der aangesloten
vereenigingen zöo weinig op de hoogte zjjn met het
werken van den S. B. B. De secretaris werd hiertoe bereid
gevonden.
Ook werd behandeld een ingekomen vragenlijst van
de Kamer van Arbeid omtrent loon en arbeidsduur in
het drukkersbedrijf.
Een bestuursvoorstel werd aangenomen tot het instellen
van een enquête, in hoeverre aan de regeling van loon
en arbeidsduur wordt voldaan, vervat in het Landeljjk
loontarief.
Tevens werd nog een besluit genomen een afzonderlijke
vergadering te houden ter bespreking van de leerling
opleiding, met het doel meer tot een systematische
opleiding te geraken, daar dit van zeer groot belang
werd geacht voor de toekomstige typografen.
Ten slotte di nt nog vermeld te worden, dat door
een 15-tal leden uit de verg. besloten werd tot het
oprichten van een Landelijk Tuberculosefonds, terwijl
verwacht wordt, dat meerdere leden zullen toetreden.
De Bruin heeft zich voorloopig met de correspondentie
hiervan belast.
Brandersknechts. Op de Vrjjdag j.l. gehouden
huish. verg. bracht de voorzitter in herinnering, dat het
thans circa 7 jaar geleden was, dat de toenmalige
„Bond van Branders- en Distillateursknechts" op initia
tief van den S. B. B. w erd opgericht. In korte trekken
zette hjj uiteen, wat deze 7 jaren voor den Bond zijn
geweest. Hoe bjj de oproeping in September 1902 „Bran
dersknechten, vereenigt u", een vlam van hoop op
beter leven in de rjjen der branderjjslaven oplaaide, en
de Bond direct een groote vlucht nam. Hoe kort daarop,
na de bij de brandersknechteu welbekende mislukte
Paaschbeweging in 1903, de geestdrift spoedig was
uitgebluscht, en voor den Bond toen moeilijke tjjden
aanbraken. Een kern van bewuste leden hield haar
toen staande. Met genoegen constateerde de voorzitter,
dat ook op deze vergadering een goed aantal leden
aanwezig was, welke vanaf de oprichting steeds trouw
gebleven waren aan de organisatie. Herinnerd wordt
voorts aan de samensmelting van den Bond met den
„BBrbrouwersgezelleubond" in 1905, op advies van het
N. V. V., waardoor de Bond van „Branders- en Distil
lateursknechts" een afd. werd van den landelijken „Bond
van werkl. in alcoholh. en -vrije dranken".- Met een
woord van aanmoediging eindigde de voorzitter zijne
inleiding.
Het jaarverslag van den secr. vermeldde o.a. dat de
propaganda dit jaar met kracht gevoerd is door huis
bezoek en vergaderingen. Het ledental was gedaald,
daar een aantal leden, door huisbezoek gewonnen, zich
weer spoedig teruggetrokken had. Een adres was aan
de Regeering gericht met verzoek om wettelijke afschaf
fing van den nachtarbeid in de branderijen' Met
den Dir. Gen. van den Arbeid had hierover een con
ferentie plaats gehad.
Een ruime bespreking had plaats naar aanleiding
van het ingekomen schrijven van den „Brandersbond".
(Zie De Moker van 12 JanScherp werd de houding
van het Bestuur van dezen Bond afgekeurd.
Bjj de periodieke verkiezing van bestuursleden, werd
bij acclamatie herkozen als voorzitter J. H. Rodenberg.
Tot bestuursleden ge- en herkozenW. Oranje en Van
't Zelfde.
Medegedeeld werd dat op einde Februari wederom
een cursusvergadering zou worden belegd.
Na enkele besprekiugen inzake het op 5 Februari te
houden 7e jaarfeest, werd de vergadering gesloten.
Secr.
Uit de liedendaagsclie maatschappij.
Wie kent niet de soort van menschen, die week aan
week onze stad bezoeken en hun vaste klanten hebben,
waar zjj wekelijks een cent gaan ophalen? Misschien
hadden wjj ze zelf wel wekeljjks aan onze deur en zjjn
ze min of meer onze vertrouwden geworden. Wjj leer
den dan van sommigen de levensomstandigheden kennen
en weten dan, dat hier ziekte, en ginds een lichaams
gebrek, en elders voortdurende werkloosheid van die
menschen gemaakt heeft wat ze nu voor de openbare
meening zjjnbedelaars.
't Heeft heel wat gekost voor zij er overheen waren
en de noodige vrijmoedigheid hadden, om week aan
week bjj dezelfde menschen om een aalmoes te gaan,
maar de gewoonte maakte het ten slotte tot een tweede
natunr. En bovendien, hun ziekte of hun lichaams
gebrek is ongeneeslijk, werk kunnen zjj niet meer vin
den en dus verhongeren of bedelen is de feenige
keus, waarvoor de harde wreede maatschappjj hen stelt.
En wjj, we geven niet, omdat wij het zoo goed vinden,
niet omdat wjj bedelarjj in de hand willen werken,
maar omdat wij, waar de maatschappij zegt„gij zjjt
tot niets nut en daarom onderhouden wij n niet," toch
niet mogen volstaan met dat „vecht mee tegen de
maatschappjj, die de zwakken in een hoek drukt en
voor een, waarin brood is voor allen."
De vereenigde armbesturen te dezer stede plaatsten
een paar weken terug een ingezonden stuk, waarin zjj
waarschuwen tegen het geven aan bedelaars „omdat de
centen in de meeste gevallen naar de kroeg of naar
zedelooze vrouwen gaan".
Zoo zjjn er, helaas, en ieder is het met de burger
lijke armverzotgers eens, dat aan dezulken niet gegeven
moet worden. Een andere vraag is natuurlijk of de
maatschappelijke overheid tegenover deze menschen nog
niet iets anders heeft te doen, dan te zeggen
„niets geven".
Maar de aandacht wordt er doSr hen ook op geves
tigd. dat de „politie-verordening een art. heeft om de
verkapte bedelarij (die door z.g.n. negocianten) tegen
te gaan en dat de politie op de naleving van dat en
het hierboven afgedrukte artikel nauwlettend toeziet."
Ja, dat weten wewjj weten dat de wekelijksche
klanten worden vervolgd en zien een doorloopend ziek
man nu achter een karretje het restje kracht verslijten.
En zoo zien we, nu eens een koopman met een enkele
parapiuie, naast een politieagent optrekken naar het
bureau en dan weer zien wij een agent op de fiets een
koopman in stoven nagaan en bespieden.
Arme maatschappij, die door haar macht so'rganen
niets anders weet te doen dan dreigen, vervolgen en
straffen en geen remedie weet om het kwaad te voorkomen.
Met het eerste bereikt zjj slechts de vernietiging van
menschenadel en gevoel van eigenwaardeals zjj het
laatste kon zou zjj verheffen en veerkracht geven.
Dat kan zjj niet, dat kan alleen wanneer de machts
verhoudingen anders zijn geworden en de grondslagen
der samenleving niet meer kapitalistisch. Want bedelaars
zjjn ten slotte voor het grootste gedeelte slachtoffers
van het kapitalisme. En als het slachtoffers gemaakt
heeft, weet het kapitalisme niets beters te doen, dan
ze bedreigen, vervolgen en straften.
Aan ons is, dat haar voor te houden en daaruit een
der teekenen van ontbinding te lezen.
4c
„Met hechtenis van ten hoogste 12 dagen
„wordt gestraft, als schuldig aan bedelarij,
„hjj, die in het openbaar bedelt."
