Y rou wenkiesrecht.
Ditjes en Datjes.
Vlaardingsche IJzerkoekjes„
in de bouwvakken. Maar overal elders werden art.
1638c en d uitgeschakeld zonder dat er wat voor in de
plaats kwam. En dit is er de oorzaak van, dat de
werklieden zich nu tot de gemeenteraden wenden om
opneming dier bepalingen aan aannemers van gem.
werken verplichtend te stellen.
Deze pogingen der werklieden vonden steun in de
pers, bijv. De Werkmansbode (Red. Ds de Visser) en
Patrimonium (Red. v. d. Molen).
Maar toen gingen de patroonsorganisaties zich daar
tegen verzetten, o. a. te Dordrecht, Deventer (waar de
Raad eerst besloot de besproken bepalingen verplichtend
te stellen maar lat r onder pressie van den Landelyken
Bond van Aannemers daaiop terugkwam), Zeist enz
En nu is de kwestie te Schiedam aan de orde. Het
praeadvies van B. en W. komt spr. voor wel van een
goeden geest te getuigen maar te slap te zijn en te
vaag, omdat B. en W. de uitschakeling „zooveel
mogelijk" willen trachten te voorkomen.
En dit is „vaag", als men de bezwaren der patroons
nagaat. Deze. verzetten zich tegen een verbod van uit
schakeling van art. 1638c en d om deze redenenlo.
daardoor ingegrepen wordt in hun bedrijf, wat volgens
spr. onjuist is 2o. dat de risico onbekend is, door deze
op de werkgevers gelegd, wat volgens spr. slechts ge
deeltelijk waar is omdat er maatschappijen zijn die de
volle risicoverzekering willen dragen, althans wat art.
1638c betreftmaar ook voor de risico van 1638d is
toch berekening reeds elders mogelijk gebleken3o. dat
de inschrijvingssom niet te ramen is, wat volgens spr.
geen houtsnijdend bezwaar kan zijn 4o. dat de patroons
niet de kosten mogen dragen, alsof de patroons (aldus
spraan de gemeente de meerdere kosten toch niet in
rekening zouden brengen!
De Gemeente kan 2 wegen volgen1. óf een nit-
schakelingsverbod vaststellen2. of in de plaats daarvan
andere gunstige bepalingen in de bestekken opnemen.
De eerste weg is volgens spr. de minst goede, omdat
het wetsartikel niet scherp genoeg is.
De tweede weg is daarentegen beter omdat daar
zter duidelijke en scherpe bepalingen kunnen worden
gemaakt. De grenzen dier bepalingen kan ik, aldus spr.,
niet als mijn taak beschouwen nu te trekken. Alleen
wil ik wel zeggen dat men zeer ruim moet wezen
daarmee.
Hoe dat moet gebeuren, eindigde Spr., zullen de
Raadsleden en het college van B. en W. zelf wel kunnen
uitmaken.
Aan de gedachtewisseling, die op deze rede volgde,
namen onze partijgenoot van Leeuwen en het Raadslid
Goslinga deel.
Van Leeuwen betwistte, dat de Gemeenteraad iets
anders moest doen dan een uitschakelingsverbod vast
stellen, en meende dat het de taak der vakvereeniging
is verder voor zoo gunstig mogelijke arbeidsvoorwaarden
te zorgen.
De heer Goslinga begon met op te merken, dat de
sofiale maatregelen „volgens sommigen" een schaduw
zijn, waaruit o a. werkloosheid voorkomt. En voorts
wees hjj op de bezwaren van de zyde der arbeiders
(zieke 'en zwakke arb., verzekering door de arb. zelf
als verplichting door de aannemers gesteld enz.)
De heer Diemer verklaarde het met Van Leeuwen
eens te zijn dat de gem. zich niet op het terrein der
vakorganisatie mag begeven. Maar te Schiedam hebben
de aannemers en bouwpatroons geen van allen art.
1638 c. en d. erkend 'of gunstige bepalingen in de plaats
daarvan vastgesteld. De Gemeenteraad had dus geen
leiddraad in een of ander collectief contract waar het
zich aan kon houden en moet dus zelf die bepalingen
maken.
Den heer Goslinga antwoordde spr., dat hij het los
laten van 1539 c. en d. op grond van de plaatselijke
toestanden had aanbevolen. Het standpunt van den heer
Goslinga inzake werkloosheid noemde hij verouderd.
Wat de bezwaien der arbeiders betreft, door den heer
Goslinga genoemd, deze achtte Spr. zeer overdreven,
zooals hij nader met eenige voordeelen toelichtte.
Na repliek van Van Leeuwen, den heer Goslinga en
den spreker, sloot de voorzitter de vergadering, die
behalve door de commissie en de Raadsleden Brants,
Honnerlage Grete, Van Westendorp, Wittkampf, Koop
man?, Klein, Goslinga en Van der Meer, door slechts
50 personen was bezocht.
Een onderwerp als het bier behandelde had een beter
verdiend.
De vergadering van de afd. Schiedam der vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht verleden Dinsdagavond in het
Volkshuis was behalve door de dames-bestuursleden door
11 dames, 3 heeren, 5 jongelui en 2 verslaggevers bezocht.
De voorzitster toonde zich verheugd over de tamelijke
opkomst. Mejuffrouw Wolswijk droeg daarop twee femi
nistische gedichten voor. En daarop sprak mej. Kramers
baar propagandarede uit.
Zij begon met eenige cijfers en feiten aan te toonen,
dat de vrouwenbeweging een economischen grondslag
heeft. Den samenhang tusschen deze economische ver
schijnselen en den politieken eisch van vrouwenkiesrecht
zocht spr. in 't belang der vrouw bjj billijke belastingen,
goede woningtoestanden, goed geregeld onderwijs enz....,
en voor de loontrekkende vrouwen bovendien in de
wettelijke regelingen als arbeidscontract en dergelijke.
Daarna betoogde spr., dat de vrouwen evenveel belang
hebben bij allen staatkundigen arbeid als de mannen,
en dat de vrouw in de wetgeving schandelijk verwaar
loosd wordt. Met een aantal voorbeelden schetste spr.
de Nederlandsche wetgeving als een eenzijdige sekse
wetgeving, waarin de wetten makende mannen, hoewel
het onrecht daarvan erkennende, maar steeds geen ver
andering brengen, omdat zij alleen vertegenwoordigers
van mannen zijn, en te veel om hun 2000,denken.
En zoolang de vrouwen geen kiesrecht hebben, zullen
de mannen nooit tijd hebben om de belangen der vrou
wen te behartigen.
In de staten, waar de vrouwen reeds kiesrecht heb
ben, wordt de staatstaak volgens spr. meer zorgend dan
in de alleen door mannen geregeerde staten.
Willen de vrouwen in Nederland ook tot 'zulk een
beteren toestand komen, dan moeten zij zich vereenigen,
betoogde spr., omdat zij overal de belangen der vrouwen
aan 't licht moeten brengen. En dan moeten zp zich los
van alle politieke partijen vereenigeD, omdat zij anders
in partijpolitiek verward raken en haar zuivere vrou-
wenpropaganda laten verloopen. Partytrekken voor de
een of andere pol. meening of te velde trekken teg6n
de een of andere pol. meening doet dus ook de ver
eeniging voor vrouwenkiesrecht niet.
Hierna onderzocht spr. de bezwaren, tegen het vrou
wenkiesrecht ingebracht, n.l. het belang van de vrouw
in 't gezin, de onmogelijkheid van dienstplicht voor de
vrouw, de vrees voor ruzie tusschen vrouw en man,
de onverschilligheid der vrouwen voor het kiesrecht, enz.,..
Met een korte uiteenzetting van de statuten der ver
eeniging en een opwekking om lid te worden eindigde
spr. haar rede.
Na de pauze droeg mej. Wolswijk nog een twee-tal
gedichten voor. Een paar der aanwezige jongelui ge
bruikten op een allertreurigste manier de vergadering
als oefeningsplaats in het debatteeren en werden op een
leuke manier door de spr. in het zonnetje gezet. Waarom
de voorzitster zooveel tyd aan die gekheid liet besteden,
begrippen wjj niet.
Zonder debat eindigde deze vergadering.
ballast uit het schip geworpen opdat er een betere
lading in geborgen zou kunnen worden.
Jammer, zeer jammer mag het heeten dat deze ver
gadering door zoo weinig personen bezocht is geworden.
Werkelijk, dergelijke onderwerpen verschaffen een gees
telijk genot, wat waarlijk in dit zwart Schiedam niet
als overbodig weeldeartikel beschouwd mag worden.
B.
Bond van werkl. in alcoholh. en vrge dran
ken afd. Schiedam. Het 7-jarig bestaan werd
Zaterdag j 1. feestelijk herdacht in „Constantia". De zaal
was stampvol, eigenlijk te vol, en daar er enkelen waren,
welke wij liever niet op onzen feestavond hadden ge
zien, vereischte het bewaren der goede orde groote in
spanning.
Ingezet met de „Internationale", werd na de openings
speech van den Voorz. het woord gevoerd door den Bonds-
propagandist Kruit, welke in een kort betoog de aan
wezige ongeorganiseerden aanspoorde lid hunner vak
vereeniging te worden.
Tusschen de opwekkende muzieknummers van „Kunst
en Strijd", afgewisseld door luimige voordrachten, werd
door „Nieuw Leven" opgevoerd „Vaders Jaardag"
wat een tragisch stuk uit het arbeidsleven te aanschou
wen gaf. Jammer, dat door een deel der aanwezigen
niet de ernst van dit tooneelstukje begrepen werd, voor
velen de indruk verloren ging. „Een huis met Commen
saals" lokte, door z\jn comische scènes, herhaaldelijk een
uitbundig lachsucces uit.
Beide stukjes werden zeer verdienstelijk door „N. L."
opgevoerd. Door afgev. der zusterafd. Rotterdam en
Den Haag werden de groeten en beste wenschen hunner
resp. afd. overgebracht.
Het programma werd besloten met een dansje, hetwelk
nog een groot deel der aanwezigen tot laat in den nacht
bijeen hield.
Namens het Bestuur brengen wij dank aan allen,
welke hebben meegewerkt aan het welslagen van onzen
feestavond. Secr.
Hultatnli-lierdenking. Zondag 6 Febr. sprak
de heer Damme van Rotterdam voor de afd. Schiedam
der Dageraad. Met het oog op de Multatuli-beweging
in den laatsten tijd was het onderwerpMuit. als
deDker. In een gloedvol betoog zette spr. uiteen hoe
Muit. steeds had vooropgezet het zelfdenken en zelf
onderzoeken bij verkondiging eener nieuwe levensbe
schouwing. Wat gij zijt, wees dat goed en doe het van
ganscher harte.
Het is noodig een aantal legenden omtrent Muit.
voortdurend te weerleggen. „Genot is deugd!" had hy
gezegd. „Zie je wel," zeggen zijn tegenstanders, „een
aanbidder van het zinnelijke". Zij, die evenwel bekend
zijn met het edel denken en streven van M., weten dat
er een hemelsbreed verschil is tusschen datgene wat hij
genot noemt en de zinnelijke genietingen door zijn tegen
standers bedoeld. Muit. was een atheist, maar zoo
schreef hjjeen Atheist heeft iets anders te doen dan
het aanbidden der stof. De vraagstukken des levens
moet de Atheist onderzoeken en verklaren, en zoeken
te begrijpen wat tot heden onverklaarbaar scheen, is
zyn taak.
Muit. heeft geen maatschappelijk stelsel voorgesteld,
maar hjj is de pionier, de wegbereider geweest voor
een betere samenleving. Hij heeft met forsche hand de
Yan eerbied voor de Orde en het Gezag.
De middenstand en de vertegenwoordigers van de
Orde en het Gezag zijn dikwijls dikke vrienden. Althans
als men mag afgaan op de groote mond die de mid
denstanders opzetten als de orde en het gezag door de
arbeiders niet geëerbiedigd worden. En speciaal dat
gedeelte van den middenstand - in onze stad zoo
ruim vertegenwoordigd dat de orde en het gezag be
schouwt als een ordonnantie Gods en juist daarom van
de arbeiders altijd onderwerping vraagt.
Van de arbeiders, zeggen wij met nadruk. Want van
zich zelf vragen zij niet altijd gehoorzaamheid aan wat
de boven hen gestelde machten meenen, dat moet wor
den nageleefd.
Dat er werkgevers zijn die zich aan 's lands wetten
ook een stuk ordonnantie niet storen bij den arbeid
van minderjarige ondergeschikten, weet langzamerhand
ieder wel. Ja, men krijgt menigmaal den indruk dan
eerbied voor de orde en het gezag de werkgevers alleen
goed voorkomt voor ondergeschikten, terwijl zjj zelf
zich daaraan niet verder storen als hun zaken er niet
door geschaad worden.
Een typisch staaltje daarvan levert de geschiedenis
der verordening te dezer stede ingevoerd waarbij
de bakkers gehouden zijn, brood van zeker gewicht te
leveren.
Menig bakkerspatroon is een groot vereerder van de
orde en het gezag, maar nu, een ware revolutie, zoodat
zelfs de rechter er aan te pas is moeten komen en
de Gemeenteraad de-bepalingen heeft moeten verscherpen.
Nu kwam het eigen belang in botsing met de meening
der overheid die maatregelen meende te moeten nemen
in het belang van allen en de middenstand verzet zich.
Dus, verzet zij zich tegen dezelfde instellingen waarvan
zoovelen onder hen prediken dat zij van hoogerhand
zijn ingesteld en dat daarom de arbeiders alles wat over
hen gedecreteerd wordt moeten eerbiedigen.
Waaruit wij dan zoo vrij zijn de conclusie te trekken
dat heel hun verdediging der maatschappelijke orde maar
volksverlakkerij is, ingegeven door de zucht tot zelf
behoud, van een zich zelf onderling doodconcurreerende
middenstand, die één ding zeker blijkt te weten, namelijk
dit, dat het verzet der opwaarts strevende arbeiders
beweging geen rekening houdt met hun speciale be
langetjes.
Feestavond van „De Stem". - Op Zaterdag
19 Februari viert de Zangvereeniging .,De Stem des
Volks" haar vierjarig bestaan in de zaal Harmonie. Men
zie de advertentie in dit blad.
Wie zoekt hier den strgd? Socialisten en
menschen van algemeene vakvereenigingen, (precies het
zelfde zou de Heer Diemer zeggen) zijn eigenlijk on
ruststokers, die de arbeiders opruien tegen hun patroons,
die op strijd en staking aansturen om daardoor opnieuw
ontevredenheid te wekken, in één woord 't zijn lieden
die geen ander doel en geen ander motief voor hun daden
hebben dan het aanblazen van den klassenstrijd.
Dat zij vaak precies het omgekeerde doen en den
strijd dien de patroons blijkbaar willen, trachten te voor
komen, 't komt niet op in de hoofden van hen die er
belang by hebben een zeer sterk vooroordeel te doen
bestendigen of ontstaan.
Onderstaand staaltje zal opnieuw bewijzen dat er ook
patroons zijn, die men met volle recht ontevredenheid
zaaiers noemen kan.
Bij de Firma de Jong en Co. alhier heeft de Alg.-
Ned.-Met.-Bond ten vorigen jare een collectief arbeids
contract gesloten.
Dat kon de A. N. M. Bond doen omdat alle arbei
ders georganiseerd waren, en dus een Hinken macht
konden vormen tegenover den Patroon. Rekening hou
dende met den stand van het bedrijf en den niet zoo heel
groote kapitaalkracht van den patroon kwam een con
tract tot stand, dat heusch niet de gebraden eenden in
de arbeiders hun magen zal doen vliegen, maar dat
niet te min aannemelijk was.
Zoo bepaalt art. 4 van bovenbedoeld contract dat de
loonen, ook de stukloonen, niet verlaagd mogen worden.
Natuurlek, zal men zeggen, bij 't steeds duurder worden
der levensmiddelen gaat 't niet aan minder te gaan
verdienen. Niet alzoo genoemde patroondaar waar hij
maar eenigszins kan (er werken tegenwoordig ook niet
bij dén bond aangeslotenen) tracht hij er wat af te
pingelen.
Meermalen is door het bestuur van den A. N. M. B.
daartegen bezwaar gemaakt, er werd dan ook verder
geen gevolg aan gegeven en de loonen hielden vrijwel
stand.
Maar wat deed de patroon dan, om dan toch die
