No. 52,
ZATERDAG 26 Februari 1910.
9e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
De Moker
REDACTEUR: Dr. J. VAN LEEUWEN.
ABONNEMENTSPRIJS:
25 cent per kwartaal j vooruitbetaling.
franco per post 30 cent j
Losse nummers 2 cent
Redactie-adresSt. Liduinastraat 50.
Administratie-adres: Gcbonw „Constantia'
ADVERTENTIEN:
3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
Stukken yooï 't eerstvolgend nnmmer moeten uiterlijk loensda g a. s. 's middags 12 nnr in het bezit der Redactie zijn.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar;:
Te Schiedam: Nieuwsticht N. Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Prijsverhooging.
Dit nummer is het laatste van den 9den
jaargang. Het volgende kost dus 3 inplaats
van 2 cent.
De Administratie.
Aan de Posïabonnees.
Met 1 Maart begint het nieuwe kwartaal. Gij zondt
het werk der administratie verlichten, indien het abon
nementsgeld, groot 40 cent, vóór 15 Maart opge
zonden wordt. Na den 15en wordt per postkwitantie
(47V8 cent) over het abonnementsgeld beschikt.
De Administratie.
Aan de Stadsabonnees.
Met 1 Maart begint het nieuwe kwartaal. Volgende
week zal de looper de kwitantie (35 cent) aanbieden.
De Administratie.
Afdeelingsnieuws.
Mededeelingen van de Administratie.
Door een wijziging in het bezorgen van De Moker
zullen eenige abonnees deze, inplaats van Vrydag
avond, des Zaterdags ontvangen.
De Administratie.
Huisbezoekers. Vergadering van huisbezoekers
op Zondag 27 Februari, te 5 uur, in Constantia.
Wij verwachten een zeer groot aantal partijgenooten
op deze vergadering. Er is nog veel te doen.
De Commissie.
Aldeelings-feestavond op Zondag 6 Maart, net
welwillende medewerking van „Excelsior" en „Kunst
en Strijd".
De Feestcommissie.
Afdeelings-kinderfeest op Zondag 3 April
De Feestcommissie.
Kinder-nitstapje. Op den 31 Augustas zal
er voor kinderen van 8 tot 14 jaar van partijgenooten
en geestverwanten een
feestelijk uitstapje
worden ingericht, De bijdrage voor ieder kind per
week is gesteld op 3 cent en zal van 1 April af moeten
gestort worden, zoodat e- 22 stortingen van 3 cent
per kind moeten worden gedaan.
Nadere aankondigingen over inschrijving enz. zullen
V0,£eD-
De I et stcom missie.
Feestcommissie. Vergadering der feestcom
missie op Zaterdag" 26 Februari, 's avonds te half 9,
in Constantia. 1
Nieuw Leven. Onze tooneel-onderafdeeling zal
op Zaterdag 12 Maart een uitvoering van Inte Onsman's
Cetrapten geven in Constantia en verder het programma
met voordrachten aanvullen.
Wjj wekken tot een druk bezoek op.
De Candidaatstelliug in III.
Tegenover den sociaal-democraat zullen das 3 bur
gerlijke candidaten staan, n.l. Dr. J. Endtz (vrijz.), de
heer J. H. Evers (roomscb) en de heer D. C. Kok
(antirev.)
Indien de vrijzinnigen een eenigszins bekwamen leider
hadden gehad, zouden zij den zetel van den heer Gouka
"hebben kunnen behouden, want van kerkelijke zijde was
ijiun te kennen gegeven, dat zij niet op eenigen kerkdijken
"m-candidaat hoefden te rekeneD, indien de door hen
lellen vrijzinnige voor de kerkelijken aannemelijk was.
T hulp der kerkelijken zou dan ook deze vrijzinnige,
jnals onlangs de heer van der Schalk, in den Raad
üfln gekomen. Maar de,[heeren van „Schiedam" hebben
hun kansen moedwillig verspeeld zjj hadden van te voren
kunnen weten dat Dr. Endtz niet door de kerkelijken
zou worden aanvaard.
De gulheid der kerkelijken tegenover de vrijzinnigen
had geen anderen oorsprong dan de wenschelijkheid
voor hen, om de ruzie tusschen Roomschen en Anti-revo
lutionairen over dezen vacanten raadszetel niet naar
buiten te brengen. Door de onhandige candidaatstelling
van „Schiedam" wordt die ruzie nu evenwel toch voor
het publiek gebracht. En nu zal deze gedragslijn gevolgd
wordendat elke partij met zijn eigen candidaat uitkomt
bij de herstemming znllen dan de overige Christelijke
partijen den candidaat die in herstemming komt, over
nemen. Aldns deelde n.l. de heer Nolet volgens het ver
slag der N. S. Ct. (waarin het voorstel, aan de vrij
zinnigen gedaan, teekenend is weggelaten) in de verga?
dering van „Recht, Plicht en Orde" verleden Maandag
mede.
Eerst zullen dus de Christelijke stempelgenooten met
mekaar worstelen wie de sterkste is en dan gemeenschap
pelijk worstelen tegen den sociaal-democraat.
Het spel kan b gmnen.
Dat de kerkelijke partijen zich de weelde kunnen
veroorloven van deze onderlinge worstelpartij, danken
zij aan de opschuiving van een deel der vrijzinnige
kiezers naar rechts. De krachtsontwikkeling der sociaal
democratie is noodlottig geworden voor het liberalisme
en heelt dit tot de zwakste partij te Schiedam gemaakt
Een deel der vrijzinnige kiezers is toen uit zuiver anti-
socialisme naar rechts overgegaan en bezorgde dit bij
de laatste algemeene Raadsverkiezing de overwinning.
En nu maken de Roomsche en Protestantsche clericalen
beiden van deze tijdelijk groote overmacht gebruik, om
te trachten hun eigen positie te versterken ten koste
hunner bondgenooten. Heel christelijk is dat wel niet;
maar in den Mammonistischen Tempel bepaalt men zich
tot de prediking van het Christendom en is de toepassing
daarvan naar het rijk der fabelen verwezen.
Men kan hierbij evenwel niet genoeg nadruk leggen
op den eersten oorzaak van deze reeks, n.l. de krachts
ontwikkeling der sociaal-democratie.
De ruzie tusschen de Roomsche en de Protestantsche
clericalen is slechts een voorspel, een diablerie (duivelspel),
waarin de Roomsche eu de Protestantsche Machtsduivels
de hoofdrol spelen, onder de zinspreuk „Mijn Koninkrijk
is niet van deze Aarde".
Ret voornaamste deel van den strijd komt pas na
de eerste stemming, naafloop dezer Christelijke diableiie.
Dan gaat het tegen de sociaal-democratie. Dan loopen
de Roomsche, de Protestantsche en de vrijzinnige ver
dedigers van het kapitalisme te hoop om den sociaal
democraat te weren. Dan slaat Mammon zelf op den
trom om zijn Christelijke en paganistische volgelingen
en aanbidders le verzamelen voor den strijd tegen
Mammon's eenigen, strijdbaren, vijand,
het proletariaat.
Partijgenooten en geestverwanten, een prachtige ge
legenheid voor propaganda wordt n door deze omstandig
heden aangeboden. Laten wij nog grootere kracht
ontwikkelen dan de Roomsche en Protestantsche wed-
loopers.
Aan den arbeid
Gemeentelijke inkomsten.
Het door ons met officieele cijfers aangewezen feit,
dat er in onze stad tegelijkertijd een snelle ver
mindering van het aantal meergegoeden (belastbaar in
komen, boven de t 1500) plaats heeft, in 't laatste jaar
zelfs een vermindering van 24.9 procent en een ge
regelde achteruitgang van het aantal belastbare prole
tariër sinkomens, in 't laatste jaar met 5 procent, heeft
lenigen onzer lezers de vraag tot ons doen richten, of
dit feit voor de financiën onzer gemeente niet inde
hoogste mate bedenkelijk is en tot een financieele crisis
voor onze gemeente moet leiden.
In de eerste plaats- wijzen wij er op, dat naast de
sterke daling van het aantal belastbare inkomens boven
de f 1500.een vrij belangrijke stijging van het
hoofdelijk belastbaar inkomen in die groep staat, en
wel met f 559 of 12.8 procenthet gemiddelde in
komen in deze groep steeg nl. in 't laatste jaar van
t 4379.— tot f 4938. Dit bewijst een toenemende ver
rijking onder de hoogstaangeslagenen.
En ia de tweede plaats verwijzen wij naar onze be
rekeningen in de nummers 48 en 49, waaruit o.a. blijkt
dat een groep* van 36 aangeslagenen (0.97 procent)
eventjes 24.68 procent van het geheele belastbare in
komen heeft, dat een groep van 109 aangeslagenen
(2.91 procent) over niet meer of minder dan 38.76
proceDt van het geheele belastbare inkomen beschikt,
dat bij het zwaarste progressiestelsel die 109 hoogst
aangeslagenen na aftrek van hun belastingbedrag nog
t 3463 tot f 56 855 van hun belastbaar inkomen over
houden, terwijl die som voor de 2994 (79.77 procent)
der 10 laagste klassen slechts loopt van f24.39 tot
t 533.20, enz
Door een zoo scherp mogelijk ingericht progressie-
stelsel kan de gemeente Schiedam haar inkomsten dus
nog gemakkelijk vergroeien, althans gedurende eenigen
tijd. Dat zij daardoor de meergegoeden nog sneller de
stad zou uitdrijven dan nu reeds geschiedt, kan op goede
gronden worden bestreden. Met volkomen zekerheid kan
gezegd worden, dat de meergegoeden, die er maar
eenigszins kans toe hebben gezien, Schiedam zijn uitge
vlogen, dat de achtergeblevenen öt ingeroest zitten
in onze stad en er dns in geen geval uit znllen trekken
óf door omstandigheden van zaken of kinderen nog niet
hebben kunnen weggaan, doch slechts het oogenblik
afwachten dat hun het heengaan zal toelaten, en
dat de nienwgekomen bedrijven wel eenige kleinere
eigenaren en een aantal „fatsoenlijk" bezoldigde ambte
naren hier heeft gebracht, maar niet de groote bedrijfs
eigenaren. Welnu, al deze verschijnselen en feiten be
rusten op denzelfden grond:
het volkomen gemis van iedere aantrekkelijkheid
onzer gemeente.
De stad is intens leeljjk. Wandelingen zijn er niet.
De winkels zijn ouwerwetsch en onvoldoende vooizien
voor de eischen der meergegoeden. De geestelijke ont
wikkeling is beneden peil. De „conversatie" is voor
meergegoeden, komende uit andere steden, weeizin-
wekkeud laag-bij-de-grondsch en onbeschaafd. De „toon
gevende" kringen stinken van brutale domheid en
oppervlakkige aanmatiging. Een laster- en babbel-zieke
kringetjesgeest knabbelt overal aan. En het.beheei over
al deze heerlijkheden is in handen van een op-en-top
onbekwaam gemeentelijk bestuur, waarin een paai nijvere
werkers nog wat gang weten te houden, maar dat
stuur- en richting-loos zich door allerlei kleine be
langetjes van allerlei losloopende menscbjes en groepjes
laat heen en weer slingeren en tot eenige groote daad
of eenig krachtig beheer niet in staat is.
Het kan niet anders of de menschen en families, die
zich aan zulk een omgeving kunnen onttrekken, doen
dat met een onverholen vreugde. En daar déze toe-
