Maar half waar.
Bestrijding drankgebruik in branderijen,
king beteekende van het kapitalistisch
Ma m m onis t i sch conservatisme en dat
de versterking der sociaal-democratie
daartegenover een onvermijdelijke tegen
beweging was. En nu is dit gebeurduit de
c 1 e r i c a 1 e gelederen zijn groepjes zich gaan a f-
scheiden en hebben zieh bij de sociaal-democraten
gevoegd, u i t de vrijzinnige gelederen zijn vrij be
langrijke groepen voor goed naar rechts over
gegaan maar maken zich ook kleine groepen los die
toenadering zoeken tot de sociaal-democraten, en de
sociaal-democraten trekken de meest bewuste
kerkelijke arbeiders en de helderst den
kende vrijzinnige ambtenaren en mid
denstanders naar zich toe. Vandaar dat de
clericalen nu begonnen zijn te dalen en de sociaal
democraten te stijgen. Vandaar de 27V3 op 6 Juli en
de 28.9 op 8 Maart, en de 46VS op 16 Juli tegen de
50 op 18 Maart.
Deze cijfers en de daarin opgesloten
veranderingen kloppen volkomen met
onze stemlijsten en de ondervinding
onzer huisbezoekers.
De kerkelijke candidaat kreeg nu 52 stemmen meer
dan de 3 kerkelijke candidaten bij de eerste stemming
te zamen. Van de kerkelijke kiezers, die bij eerste
stemming opkwamen bleven er ongeveer 40 thuis, zoodat
nu 90 nieuwe stemmen op den roomscheu candidaat
zjjn uitgebracht. In die 90 zijn niet veel meer dan 20
nieuwe kerkelijke stemmen terug te vinden de overige
70 zijn vrijzinnige stemmen.
De sociaal-democraat kreeg nu 281 stemmen meer
dan bij eerste stemming. Van de 199 vrijzinnige kiezers,
die bij de eerste stemming opkwamen, bleven er 30
thuis en gingen er 76 op den kerkelijken candidaat
over, zoodat er 100 vrijzinnige stemmen in die 281
zitten. Die andere 181 nieuwé stemmen zjjn gedeeltelijk
zekere kiezers onzer partij, die wij bjj eerste stemming
niet uit de omliggende gemeenten lieten overkomen om
kosten te sparen, maar nu wel de reis- en verletkosten
bij stemming hebben uitbetaald, gedeeltelijk kiezers,
die wel vast op onze candidaten stemmen maar gehaald
moeten worden; wat wij bij de eerste stemming nalieten,
en gedeeltelijk kerkelijke arbeiders, die door onze
mannen of door onze tegenstanders naar de stembus
zjjn gebracht en .op Van Leeuwen stemden.
Dit laatste klopt weer met de berekeningen van
kerkelijke zijde bjj deze herstemming op den dag der
herstemming zelf gemaaktdat de heer Evers nl. een
meerderheid van 60 tot 130 stemmen (zóó liepen hunne
berekeningen uiteen) zou halen. Hun misrekening komt
voort uit hun meening, dat al „hun" kiezers ook rechts
hebben gestemd
En dat klopt ook met de bevindingen onzer huis
bezoekers, die heel wat gevallen tegenkwamen van
kerkelijke arbeiders, die genoeg hebben van het clericale
arbeidersvijandige conservatisme en rood gaan stemmen
Onze slotsom is derhalve:dat alle cijfers
en alle verdere ondervindingen het
bewijs lqveren van een scheuring in de
kerkelijke gelederen, een scheuring niet
van kerkelijken aard maar van maat-
schappelijken aard; het onvermijdelijk
steeds scherper wordend conservatisme
der kerkelijke meerderheid drijft de
arbeiders die meerderheid nit in de armen
der sociaal-democratie. En alle gelieg en gelaster
tegen de S. D. A. P. en alle ophitserij tegen Van
Leeuwen kunnen dit niet meer tegenhouden.
De vrijzinnigen.
In Juli en Augustus van het vorige jaar hebben de
vrijzinnigen nog eenige actie gevoerdbij de her
stemming van 16 Juli werkten vrijzinnigen met onze
luidjes samen.
Nu, zoowel den 8 Maart als den 18 Maart voerden
zij hoegenaamd niets uit.
Het is nog niet zoo heel lang geleden, dat de vrij
zinnigen volkomen heer en meester waren te Schiedam.
Waarlijk, hun val is wel groot.
Maarover de dooden niets dan goeds
Onze positie.
De positie onzer partij wordt met den dag sterker.
Iedere nieuwe verkiezing Vewjjst nieuwen groei. En
die groei gaat niet met onstuimige sprongen maar met
den geregelden normalen gang van elk gezond leven.
Maar onze tegenstanders worden daardoor steeds
giftiger en gemeener. Indien er geen klas-
senstrijd bestond, zou onze geregelde vooruit
gang hen tot vermindering hunner heftigheid brengen
en hen uit eigen "belang tot toenadering en rekening
houden met ons bewegen. Maar omdat ook te
Schiedam de politieke strijd steeds
duidelijker en vollediger alleenlijk
klassenstrijd wordt, is iedere vooruitgang
onzer macht voor onze tegenstanders een reden van
nieuwe machtelooze matelooze woede en angst. Zij kunnen
niet anders dan tot woede-waanzin vervallen; de
zwaksten, zooals de heer Goslinga het eerstdeze ver
klaarde bij de feestelijke viering der rechtsche „over
winning", dat het
een schande (is), dat de partij die zich vijandig
toont aan God en Godsdienst, Vaderland en Koningin
ons allen dierbaar, ook maar door een enkel lid
in den Raad vertegenwoordigd is.
En zulk een waanzinnigheid wordt uitgekraamd door
iemand, wiens part ij bij alle krachtsin
spanning niet meer dan 14.1 procent der
stemmen kon halen, terwijl wij zonder eenige
krachtsinspanning (die moesten wjj om flnancieele
redenen voor de herstemming bewaren) tot 28.9 procent
kwamen.
Over zulke waanzinnigheden ergeren wjj ons niet
meer.Wij kunnen er nu om lachen, wetende dat
woede-waanzin een teeken van aangebroken onmacht is
De „winste" rechts.
Veel woorden zullen wij daaraan niet wijden De
heer Evers, door zijn Roomsche vrienden als zoo buiten
gewoon „bekwaam' voorgesteld, is iemand van zoo
weinig b-teekenis en zoo groote middelmatigheid, dat
zijn intrede in den Raad niets meer is dan een
stem meer voor de Roomschen en in
andere gevallen voor de kerkelijke
coalitie. Het eenige gevolg ervan kan dus slechts
zijn: een verschepte uitvoering der benoemt-Roomschen-
politiek (door den heer Smit verraden) en een vergroot
misbruik maken van de meerderheidsmacht. Het is
niet mogelijk, dat er iets anders uit voorkomt en even
min is het mogelijk dat de christelijke politiekers niet
aan hun machtshonger zouden toegeven.
Het is zelfs nog de vraag, of deze „winste" rechts
voor ons niet een veel belangrijker win-t is dan
de verovering van den zetel van den heer Gouka zou
zijn geweest, ook omdat de niet-verkiezing van
Van Leeuwen veel meer revolutioneerenden invloed in
breede kringen zal moeten uitoefenen dan zijn ver
kiezing zou hebben gedaan.
Voor de burgerlijke partijen, die geen ander doel
hebben dan zeteltjes veroveren, is dat misschien onbe
grijpelijk. Later zal hun dat door de feiten wel be
hoorlijk aan 't verstand worden gebracht. Wij hebben
vóór alles behoefte aan een revolutionair-denkende,
klasse-bewuste arbeidersmassa en niet vóór alles aan
zetels. Die hebben pas volle waarde voor ons, wan
neer de klassemacht van het proletariaat groot genoeg
geworden is om aan onze vertegenwoordigers in den
Raad ook werkelijke macht te verschaffen. Natuurlijk,
onze vertegenwoordigers kunnen ook zonder die macht
goed werk verrichten, maar dat kan niet anders dan
kritisch en min of meer opstuwend zijn, juist omdat
de wezenlijke macht nog ontbreekt.
Op den avond der herstemming beweerde de heer
Evers o. a. het volgende
Als Limburger had hij te Roermond ménigen
verkiezingsstrijd bijgewoondmaar daar ging 't
alleen over personenhier echter staat de strijd
op hooger peilniet de persoon maar het beginsel
heeft in dezen hevigen strijd gezegevierd.
Dat is geheel waar, voor zoover het d e
sociaal-democraten betreft, maar onwaar
voor zoover het dekerkeljjke part ij en aangaat.
En indien wjj van onze zijde niet telkens
en telkens opnieuw weer de kerkelijken
dwongen zich op hooger dan Limburgseh
peil te plaatsen, dan hadden wij sinds
lang ook hier Limburgsche toestanden.
Ook bij de laatste verkiezing hebben w ij alleen den
strijd der meeningen gevoerd en van begin tot het eind
onze tegencandidaten persoonlijk buiten het debat ge
houden. Noch schriftelijk, noch mondeling, is onzer
zijds een onzer 4 tegencandidaten in den strijd betrokken
geworden. Wij hebben hen steeds als vertegenwoor
digers eener bepaalde partij en van een bepaald program
behandeld en bestreden.
Maar, indien de heer Evers op de hoogte der zaak
is, zal ook hjj weten, dat van de zijde der kerke-
1 ij k e n geheel anders gehandeld is. En ook daarin
waren de partijgenooten van deu heer Evers de grootste
belhamels. In het strooibiljet van de R. K. kiesvereeni-
ging „Recht, Plicht en Orde' werd een zoo smerige,
beleedigende aanval op Van Leeuwen persoonlijk gedaan,
dat deze in De Moker de mogelijkheid eene strafrech
terlijke vervolging tegen het bestuur der R. K. kies-
vereeniging heeft gesteld.
De vuile aanvallen van het Schiedamsch Volksblad
en in het tweede strooibiljet der A. R. kiesvereeniging
op den persoon van Van Leeuwen, die daar zonder
eenig bewijs en volkomen in strijd met de waarheid als
sociaal-democraat op één lijn gesteld wordt met be
driegers, leugenaars, huichelaars en oproermakers,
getuigen van de onjuistheid van 's heeren Evers' beweren
ten opzichte der anti's.
En het zal -den heer Evers toch ook wel niet onbe
kend zijn dat zoowel mondeling als schriftelijk (o. a. in
het strooibiljet der christelijk-historischen) tegen Van
Leeuwen persoonlijk dit argument aan kerkelijke zijde
is gebruikt: dat de intree van Van Leeuwen in den
Raad voor den Burgemeester en een paar Raadsleden
reden voor ontslagneming zou zijn. Is dat geen grenzeloos
smerige persoonlijke aanval
Dat het nog niet erger is geweest, dat is ons werk,
onze invloed. En of de heeren willen of niet, ook in dit
opzicht zullen wij hen dwingen, zich aan onzen invloed
te onderwerpen.
Door de Kamer van Arbeid voor de Voedings- ei
Genotmiddelen is de volgende circulaire aan alle brandeis
hier ter stede toegezonden
Door bovengenoemde Kamer werd in hare
ring besproken de gewoonte, die hier nog in vele bran
derijen bestaat om aan ieder die er om vraagt,jenever
om niet te verstrekken.
Welke de gevolgen zijn, die daarvan in vele arbei
dersgezinnen worden ondervonden, behoeven wij U niet
nader uiteen te zetten, herhaaldelijk is dit reeds vroeger
in geschriften en courantenartikelen door anderen zeer
juist aangetoond.
Waar het hier een zaak betreft die zoowel voor
patroons als voor werklieden van zeer groot belang
is, heeft onze Kamer gemeend hier handelend te moeten
optreden door middelen te beramen, om die treurige
gewoonte krachtig te bestrijden, zoo mogelijk geheel to
doen ophouden.
Dat deze mogelijkheid bestaat daarvan zijn wjj ten
volle overtuigd maar dan moeten ook allen, voor zooveel
dat in hun vermogen is, medewerken om tot dat doel
te geraken.
Aan den ingang van bijna alle branderijen staat wel
reeds het „verboden toegang" duidelijk te lezen, maar
in vele gevallen wordt dit verbod niet nagekomen.
Aangenaam is het ons echter ook hier te kuunen con-
stateeren dat reeds in enKele branderijen geen jenever
meer wordt verstrekt wat zeer zeker te danken is aan
het ontreden zoowel van patroon als van meesterkuecht.
Hen brengen wij dan ook gaarne onze hulde voor het
goede voorbeeld, dat daardoor aan anderen werd ge
geven. Wij hebben hier echter het oog op hen, van
wien het laatste niet kan worden gezegd en juist tot
dezen is ons ernstig en dringend verzoek om hunne
fabriek(en) niet langer een plaats van samenkomst te
doen zijn van personen, wier eenig oogmerk het is
jenever te kunnen drinken. In geen andere bedrjjven
wordt toch toegelaten dat iedereen kosteloos van de
vervaardigde producten kan g bruik maken.
Op grond van het vorenstaande zijn wjj daarom zoo
viij Uwe onmisbare medewerking in te roepen teneinde
met ons die kwade gewoonte te bestrijden en zoodoende
tevens een einde te maken aan de treurige gevolgen
hiervan. Sluiting van Uwe branderijen voor allen die
daarin niet noodig hebben is dan ons inziens ook thans
het eenige middel dat hier kan helpen en daarom ver
zoeken wjj U met den meesten aandrang aan onze
uitnoodigiug gevolg te geven gij kunt er U van over
tuigd houden daardoor aan vele gezinnen een weldaad
te h bben bewezen.
Het. zou ons aangenaam zjjn wanneer U het voren
staande ook ter kennis van Uwe meesterknechts bracht
en wjj binnenkort van U bijgaande kennisgeving inge
vuld mochten terug ontvangen, met de mededeeling,
dat gjj voor zoover dit althans nog niet is geschied
aan ons verzoek gevolg hebt gegeven en Uwe fa
brieken voor vreemde indringers voor goed hebt ge
sloten.
De Kamer van Arbeid
voor de Voedings- en Genotmiddelen te Schiedam
F J. SMIT, Voorzitter.
S. NIPIUS, Secretaris.
Groote Markt li
Wjj voldoen met genoegen aan het verzoek dezer
Kamer van Arbeid om deze circulaire in ons blad op
te nemen en het doel ervan aan te bevelen. Steeds is
niet slechts de bestrijding van het drankmisbruik maar
ook die van het drankgebruik door ons met woord en
daad gevoerd. Het sprekendste voorbeeld daarvan is
ons
geheelonthoudersbuffet
in Constantia.
Wjj zijn evenwel van meening, dat de branders zelf,
di- zoo verbazend afhankelijk zijn van hun meester
knechts, er niet gemakkelijk toe over zulleu gaan tegen
den zin huuuer meesterknechts het draukschenken aan
vrienden ,en keunissen te verbieden ot af te schaffen.
En die meesterknechts zullen er voor 't grootste deel
niet van willen weten, omdat zij zelf wel van een borrel
houden en omdat in het schenken aan vrienden en
kennissen indirekte voordeden zitten, die zjj niet
makkelijk zullen prjjs geven, zoolang niet de geest
geheelonthouders vaardig is geworden over hen. En dat
zal niet geschieden, voordat zij door deelneming aan
den strijd voor de vrijmakiug der arbeidersklasse uit
de boeien van het kapitalisme van slaven weer menschen
zjjn geworden.
Wil de Kamer van Arbeid succes hebben op haar
zeer toe te juichen streven, om een eind te helpen
maken aan het drankgebruik in branderijen, dan moet
zij zich niet alleen tot de branders maar ook en voor
namelijk tot de brandersknechts wenden. Dan moet zjj
