De voorlichter der katholieke arbeiders. No. 22. Zaterdag 30 Juli 1910. 10e Jaargang. SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM. De Moker De nieuwe motor. ABONNEMENTSPRIJS: 35 cent per kwartaal franco per post 40 cent Losse nummers 3 cent. bij vooruitbetaling. Redactie- en Administratie-adres «EBOUW „CONSTANTIA". ADVERTENTIËN: 3 cent per regel. Bp abonnement belangrijke korting. is eiken Zaterdag verkrijgbaar: Te Schiedam: Nieuwsticht N.Z. 32. Zalmstraat 22. „Constantia", Boterstraat 30. Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27. Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne menten aangenomen. De abonné's worden verzocht bij adresverandering daarvan kennis te geven aan de Administratie. In 1874 kregen wij het kinderwetjefabriekskinderen moesten minstens 12 jaar zijn. Maar het werd slecht nageleefd. Eerst 15 jaar nadien werd na de kiesrechtnitbreiding van 87 een tweede stap gezet. Maar groot was de stap nog niet. De vrouwen en de jeugdige personen (1216 jaar) mochten niet langer dan 11 uur daags in de fabrie ken werkende wet bemoeide zich niet met landbouw, boschböuw, veeteelt en veenderij. En eerst in 1907 en 1908 werd door den Hoogen Raad uitgemaakt dat de wet ook gold voor huisindustrie en loopwerk. Wel werd een arbeidsinspectie ingevoerd, maar de rechterlijke macht pakte de overtredende patroons met haar zachtste glacéhandschoenen aan. De boeten waren zoo laag, dat ze meer geleken op aanmoediging om nog maar meer te overtreden, dan op afschrikwekkende straf. De rechterlijke macht deed als het ware [haar best om ons sociaaldemokraten te bewjjzen, dat wij niet ten onrechte van klasse justitie spreken. Ja, toen het er om ging een voorbeeld te stellen, toen de fabrikanten Pot en Terborg door onachtzaamheid en schuld den dood van een arbeidersjongen op hun geweten hadden, toen was de vrjjzinnigdemo- kratische minister Van Raalte wel zoo patroonslief om gratie aan die heeren te doen geven. Een patroon mag niet d e n b a k' i n, die is voor arbeiders. Zoo sukkelen wjj door tot op heden. Ja, waarachtig. Zes-en-dertig jaar geleden werd bepaald: de kinderen niet voor hun 12e jaar iu de fabriek. En thans, 36 jaar nadien, zijn we nog even ver ten opzichte der kinderen. Is er dan na 1889, na de Arbeidswet, niets meer voor ons gekomen? Ja, wel iets; maar let nu weer op de jaartallen. De kieswet Tak van Poortvliet, die z e e r uitgebreid kiesrecht brengen zou, stikte in den modder van het bourgeoisparlement. De arbeiders hadden hun mooie kiesrechtaktie laten verloopen, en dus viel de wet Tak. Maar de beweging had diepe voren in de publieke opinie gegroefd. Iets moest het kiesrecht verbeterd worden. Toen kwam Sam van Houten ('96) met zijn kiesrecht voor den gezeten arbeider. De opzet dezer kieswet was, om aan hen, die wat te verliezen hebben, het kiesrecht te gevenom een kloof te graven tusschen de arbeiders met hoogere loonen en de groote massa; om aan den schijn van ruimer kiesrecht een ofler te brengen, maar meteen te trachten voor de toekomst een kiesrechtbeweging zoo moeilijk mogelijk te maken. Toch gaf die knoeiwet meer kiezers. Troelstra, Van Kol, Schaper kwamen in de kamer. En als vanzelf volgde ook op deze kiesrechtuitbreiding een stuk wetgeving, wat ten deele de arbeiders ten goede kwam. De Woningwet, de Ongevallenwet kwamen tot stand. Toen zei de bourgeoisie: Het is welletjes, neen, 't is al te veel. En ze huurde Kuyper in. De geloovige arbieders, die niet inzagen, dat nu een tijdperk van misleiding en reactie ging aanvangen, juichten. Zij kregen uit dankbaarheid de dwangwetten, die ook hun eigen vak beweging in de toekomst meer en meer zal belemmeren. De speetsers kregen nachtarbeid, om toch vooral het gezinsleven te bevorderen. En er werd hard gewerkt aan de Wet op het Arbeidscontract (die dan ook hoewel door het heidensch ministerie De Meester werd gegeven). Vraag nu den Christelijken arbeiders eens wat ze van die Arbeidswetgeving" denken! Zoo werd bewaarheid wat de sociaaldemocraten voorspeldenDe goedgeloovigen werdenen worden nog misleid. Een oogenblik scheen het of het Christelijk ministerie wat zou doen: Tegen 1904 kwam een wetsontwerp dat de kinderen tot hun 13e jaar beschermde, de vrouwen den 10-urendag zou geven. Maar de Twentsche en Tilburgsche donder begon te rollenen Kuyper schrapte alle waarlijke verbete ringen uit zijn ontwerp. Toen hij in 1905 viel, werd meteen het volkomen verknoeide ontwerp, nieuw bewjjs van misleiding der geloovige arbeiders, in de parlemen taire prullemanden begraven. Stil, doodstil werd tëet op het gebied der arbeids wetgeving. De machine kwam niet meer in beweging; alles wachtte en wacht op den nieuwen motor, Op den str[jd voorhet Algemeen Kiesrecht. De Nieuwe geeft- na ieder raadsverslag een be schouwing die „Onze Vroedschap" genoemd wordt. Daarin wordt het in den Raad verhandelde en in het verslag reeds vermelde nog eens „overgehaald" en alles en allen wat en wie niet in de gunst of genade van zjjne Hoogheid, den „Onze Vroedschap"-schrjjver deelt, wordt onverbiddelijk terneergeslagen. Vooral „onze roode vroede" heeft het steevast b\j 'm verkorven en moet er dus aan gelooven. Deze paus der Schiedamsche gemeentelijke politiek heeft de groote overeenkomst met het tegenwoordige hoofd der R.-K. kerk (vergeef de vergelijkingdat hjj tot op het gebeente is aangevreten door de bacterie van het conservatisme. De Schiedamsche heilige vader is o. i. naar matige schatting een duizend jaar te laat geboren en om die reden zal hjj vermoedelijk wel weer van de R.-K Gelderlander, waaraan hij een blauwe week is werkzaam geweest, zijn teruggezonden. Enfin, we zullen den man over z'n te late verschijning in dit ondermaansche geen verwijt maken, evenmin over het feit dat hij ten allen tijde z'n lichaam eraan waagt om het rad des tijds, dat trots alle achterlijke stumperds, onverbiddelijk voortwentelt, tegen te streven we willen alleen de merkwaardigheid konstateeren, dat dit heerschap tot op het oogenblik zich als „voorlichter-' der Schiedamsche katholieken weet te handhaven. Met de centen van oome Nolet houden ze d'r Nieuwe op de been en worden de arbeiders behoorlijk onder wezen in al wat conservatief is. Het verzoek van de Afd. Schiedam van den R.-K. Volksbond tot het houden van een openluchtmeeting ten gunste van den wettelijken 10-urigen arbeidsdag, vond in den Gemeenteraad bestrijding bij Mr. W. H. Jansen en dus natuurlijk ook bestrijding in„Onze Vroedschap". De heer Mouwens, voorzitter van de Afd. Schiedam van den R.-K. Volksbond, beviel voorspoedig van een ingezonden stuk, dat het houden van zulk een be- betooging op Zondag (o ergernis der anti'smoest goedpraten. Maar de schrijver van „Onze Vroedschap" beviel ter zelfder ure van een onderschrift, dat lang niet mis was. Laat ons (louter ter variatie) eens grasduinen in dat onderschrift Waar nu de geachte inzender zegt, dat wij van het houden van vergaderingen op Zondag geen prindpieele tegenstanders zijn, is dit in zoover waar, dat wij van den Zondag niet die opvatting hebben die daaromtrent bjj een deel onzer christe lijke broeders bestaat: waar voor ons hoofdzakelijk geldt het verbod van „slafeljjken arbeid", rekenen wij daaronder niet het houden van een leerrijke vergadering of 't ons vergunnen van eene be hoorlijke ontspanning buiten de uren voor de Gods dienstoefeningen bestemd. Ho, even Kan uwes ook zeggen of b.v. het branderij- werk ook ressorteert onder „slafeljjken" arbeid P En als (naar vermoeden) het antwoord bevestigend luidt, heeft uwe Excellentie nooit aanleiding gevonden den katholieken branderspatroons, die dat verbod 52 maal per jaar overtreden, eens te kapittelen over die zonde Nooit over gedacht zeker? Ge zjjt groot in genade en kippigheid, o vroedschapschrijver Maar nu is het honden van eene gewone ver gadering op Zondag toch heel iets anders dan het honden van een rumoerige openluchtmeeting op 's Heeren dag: een optocht met vaandels en muziek naar het terrein der meeting, wat werkelijk geheel li»t in de lijn der S. D. A. P., die ze ons ieder jaar tegen den tijd van de nieuwe parlementaire zitting bij afwisseling in verschillende plaatsen te zien geeft. Wat te beschouwen onder een gewone vergadering op Zondag We doen een gooieen gewone ver gadering is er eene in de spelonk van den Volksbond zelve, zorgvuldig afgesloten voor ieder andersdenkende, waar oome adviseur Jan-en-alleman afmaakt op zijn manier, d. w. z. zonder dat iemand hem mag tegen spreken. Geraden Ja, héDan gaan we weer verder, onder de bescheiden opmerking dat ook door tamme vrijzinnig-democraten en eerzame Werkliedenverbonders wel meetingen worden gehouden voor Staatspension- neering, algemeen kiesrecht enzoovoort, wat zooveel zeggen wil, als dat de al-bedillende vroedschapschrijver nooit verder schijnt gekeken te hebben dan het neusje van Zijne Hoogheid lang is. Waar de geachte inzender getuigt„wij gehoor zamen als goede organisatiemannen aan het cen traal bevel", kan ik ook die opmerking niet beamen. De kloosterlijke gehoorzaamheid behoeft hier zeker niet toegepast te worden. Wel Jandorie ('t is zonde dat ik het zegnou wordt de kerel nog revolutionair ook Dat is opruien, meneer, opruien in den letterlijken zin van het woord, eene feitelijkheid tot iets te doen of niet te doen enz., je weet wel, waar oome Kuyper van-den-wortel zoo'n mooie strafwet voor heeft gefabriekt. Behoeft die gehoorzaamheid niet te worden toegepast? Waarom wel altijd bij verkiezingen bijv. en waarom nu niet? Is het soms, omdat het nu „maar" den 10-urigen arbeidsdag betreft Zeg het eens zachtjesdoet uwes ook aan stuivertje wisselen Bloos maar gerust, 't zal je goed doen Attentie alweer Ook kan ik 't alleszins beamen, dat een werkman in onzen tijd zich zooveel mogelijk ontwikkelt en ik hoop zelfs dat velen daarvan bij behoorlijken arbeidstijd een ruim gebruik zullen maken, hoewel ik op dit punt niet zonder vrees ben. Jaja, man, dat je niet zonder vrees bent, laat zich denken. Want als je oprechte hoop (hmvervuld wordt en de werkman zich gaat ontwikkelen, heb je meer dan groote kans, dat hij jon en je zaakje aan den kant doet. En waar kunt ge heen Aan de Gelderlander is niet veel kans meer en bjj een ander al precies evenveel. Zoo'n 10-urendag heeft toch eigenlijk meer bezwaren dan dat een gewoon mensch zou zeggen Laten we nou ook de i/o/cer-lezers (die misschien nog niet allemaal abonnees van de Nieuwe zijn) ook den laatsten snik uit het vernuftige onderschrift weergeven En dan houd ik beslist vol, dat onze katholieke sociale actie een waardiger en krachtiger betoog voegt dan in een rumoerige demonstratie op Zondag: een optocht met vaandels en muziek, is gelegen, ondanks het advies van de Federatie der vijf diocesane katholieke werklieden-verbonden als die 't ten minste zóó bedoeld heeft, als 't nu voor de afdeelingen van onzen Volksbond wordt opgezet. De schrijver van „In Onze Vroedschap". Ei, ei! wat zou er al zoo kunnen gebeuren Zijn de Volksbond-luitjes zóó rumoerig? Bij deKloosterman- aktie zijn er dolken gevonden zouden ze nu met revolvers, metmet bommen mogelijk komen demonstreeren Wat denk je ervan een steunpenning in Be Moker te openen voor reisgeld om een beangste ziel in de gelegenheid te stellen op 7 Augustus dat rumoerige oord te ontvluchten en z'n hachie elders (Delft bijv.) te bergen Wie er wat voor over heeft

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1910 | | pagina 1