ru
ie
Bt
No. 25,
Zaterdag 20 Augustus 1910.
10e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
De Moker
Kunst en Strijd.
ïangvereen. „Excelsior" en Kinderkoor.
ngekomen aan steun voor Enschedé.
Het weinige en zelfs dat in gevaar.
Reken maar van neen!
bank
idigd
ibaar
niets
n de
teeds
hade
ver
weer
vest-
ieren
aaat-
ïr te
eve"
nzp
iven,
teurs
nood
reten
ndea
mde
eve'
E.
ct.;
d;
niet
lHN.
taal.
ding
ABONNEMENTSPRIJS
35 cent per kwartaal
franco per post 40 cent
Losse ^nummers 3 cent.
bij vooruitbetaling.
Redactie- en Administratie-adres
GEBOUW „CONSTASTIA".
ADVERTENTIËN:
3 cent per regel.
Bg abonnement belangrijke korting.
eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwst,icbt N.Z. 32.
Zalmstraat 22.
„Constantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne-
lenten aangenomen.
abonné's worden verzocht bij adresverandering
sarvan kennis te geven aan de Administratie.
Zondag 20 Aug. geen repetitie.
Het Bestuur.
Aan de leden wordt in herinnering gebracht dat deze
.eek de repetities weer aanvangen. A.s. Zondag voor
k kinderen en a.s. Maandagavond voor de leden van
et groote koor.
Allen zorgen op tijd present te zijn en brengen zoo
nogelpk nieuwe leden mee.
Het Bestuur.
Op steunlijst
No. 1745
4262
4284
4259
4296
4260
1717
4263
4257
„Oud gast"
Bonboekje No. 1386
2606
2608
2621
2598
Van een
0.50
1.80
2.80
1.50
3.10
085
1 80
2.70
1.10
1.—
1
1
1.—
1.—
1.—
Totaal
f 22.15
Vorige week zijn als afgedragen opgegeven de bon-
iekjes Nos. 2596—2597dit moet zijn Nos. 1338—1340.
Daar de staking geëindigd en de uitsluiting opge
ien is, verzoeken we dringend dat allen, die nog in
j( bezit zijn van bonboekjes of steunlijsten, die a.s.
handag 8 uur in Constantiakomen afdragen.
Voor den S. B. B.
Jacb. v. PELT, Secr.
Talma, die bij de 10-uren-motie in de Tweede Kamer
i woordvoerder was van het geslepen conservatisme,
die de 10-uren-actie daarmee tegenwerkte, tegen het
belang der arbeiders inTalma heelt gevoeld iets te
moeten doen.
10 uren, wel niet voor mannen, maar dan voor
vrouwen (hoewel lang niet voor alle vrouwen) dat kon
dan af. En de kinderen niet meer in de fabriek op
i teeren leeftijd van 12 jaar, maar van 13. Weer
niet alle kinderen (en zeils staan er in het ontwerp
elastieke uitzonderingsbepalingen) maar toch vele kin
deren. Waarschijnlijk op hun 17e jaar zouden ze dan
verder „volwassen" zijn (nu op het 16e) en dan mogen
ie verder ongebreideld uitgebuit worden.
Men ziet iets is het; véél echter niet.
Maar jawel't Is veel te veel zeggen de fabrikanten,
de heidensche van Twente, de christelijke van Brabant,
de confectie-patroons van alle geloof en zoovele winst-
makers. Veel te veel, zeggen ze, brullen ze om den
hangen Talma nog voor dat beetje sociale wetgeving
op de vlucht te jagen.
Hoor de brutale schijnheiligheid der Enschedeesche
irma's.
„Allereerst betreuren wjj het, dat de minister gemeend
heeft een dergelijke diep ingrijpende wijziging in de
arbeidsverhoudingen te kunnen en te mogen indienen,
zonder zich vooraf in verbinding te hebben gesteld met
het naast daarbij betrokken partgen, n.l. de werkgevers
en de werknemers zelve".
Dat zijn dezelfde heeren die de schandelijke uitsluiting
hadden voorkomen, als ze zich maar „in verbinding
hadden gesteld" met de arbeiders, die niets anders wil
den dan hun rechtmatige grieven voorgedragen en
bespreken
Wil Talma den kinderarbeid eerst op 13-jarigen
leeftijd toestaan, zeggen zy, wjj „raden.., tot verwer
ping van dit artikel op grond van het tallooze malen
voorkomende feit, dat een 12-jarig kind voor gezinnen
een haast onmisbare bijdrage brengt in de huishouding.
Er bestaan tal van huisgezinnen met vele kinderen,
waar men jarenlang hunkert naar het oogenblik, waarop
de oudste mee zal helpen verdienen. Door verhooging
der leeftijdsgrens tot 13 jaar wordt dat oogenblik een
jaar lang verschoven, tot nadeel van het geheele gezin
en dikwijls van het kind zelve, dat daardoor van betere
voeding verstoken blijft."
Wat voelen ze teederhartig voor het gezin en voor
„het kind"we leven dan ook in „de eeuw van het
kind" tegenwoordig.
En wat zeggen ze tegen Talma's plan om de gehuwde
vrouw Zaterdags maar tot 4 uur te laten werken Ze
zeggen wij „ontraden den arbeid van getrouwde vrou
wen des Zaterdags tot 4 uur n.m. te beperken. Door
voering van den betreffenden maatregel zal het ontslag
van vele vrouwen veroorzaken, en dit zouden wij be
treuren, waar ons zoovele gevallen bekend zjjn, waar
de vrouw de kostwinner van het gezin is".
Terecht zegt het weekblad van Het Volk over deze
vertooningArbeiders, voelt gij uw vuisten niet jeuken
Daar staan de Enschedeesche fabrikanten gereed, dui-
zende gezinnen, duizendtallen van vrouwen en kinderen
aan honger en ellende prjjs te geven, omdat in één
fabriek strijd tusschen arbeid en kapitaal wordt gevoerd.
Op de meest hartelooze, hondsche wyze wordt daar de
hongerkuur op duizenden toegepast, om weinigen tot
overgave te dwingen. Het „spaar vrouw noch kind"
wordt door de textiel-baronnen niet gezongen maar tot
gruwelijken ernst gemaakt. Meenen zij op deze wijze
den klassenstrijd het best te kunnen voeren, zij moeten
het doen. Maar het wordt een tergende schijnheiligheid
om diezelfde mannen, wien de honger van vrouwen en
kinderen niets deert, zoodra hun voordeel het eischt.
een roerend beroep te hooren doen op het gemis aan
„betere voeding" voor het kind en het derven van
verdiensten door vrouwen, zoodra dit in hun kraam te
pas komt. Honger van kinderen, geen verdienste voor
vrouwen, larie allemaal! De heeren zeggen het zelf,
wat hun beweegreden is: kinderen van 12 jaar
kunnen hoogst nuttig, licht fabrieks-
werk helpen verrichten; de nyverheid
heeft behoefte aan hun arbeid.
De kinderarbeid is goedkoop, daarom zijn de
Twentsche fabrikanten tegen ieder begin van verhooging
van den verbodsleeftijd. De winst moet door het gebruik
van goedkoope arbeidskracht op peil gehouden.
Zoo is het, wij treffen hier weer de walgelijke rede-
neering uit paganistischen mond, die de christelijke
Kuyper in zijn ontwerp-wet 1904 aandurfde. Dat was
een fraaie geschiedenis.
Het eerste ontwerp-Arbeidswet 1904 had ook 13
jaar als leeftijdsgrens gesteld; maar wat er nog voor
goeds in dat ontwerp stond werd er uit gehaald, kwam
niet meer in het tweede voor. En waarom niet Daar
voor kon Kuyper niet anders aanvoeren dan een leugen
een leugen te afschuwelijker, omdat hij diende om een
verregaande harteloosheid voor het meest deerniswek
kende het kind in de fabriek, te verbergen. .Het kind,
dat niet groeien zal en niet bloeien, dat niet spelen
zal en genieten in de jaren die er voor zijn, dat niet
leeren zal, maar verleeren wat des kinds is, dat moet
werken en zich overwerken omdat het als arbeids-
kind geboren is. Dat jaar moest er by komen „in het
belang van het kind zelf", zei minister Kuyper. 'tZou
anders een jaar leeg loopen immers, door de leer
plichtwet uit te breiden, door kosten voor beter onder
richt aan te wenden daarmee zou het arbeiders
kind gebaat zijn en dat is niet de bedoeling.
Hebben wij hier te doen met een stuk schijnheilige
kapitalistische redeneering thans opnieuw voorge
dragen door de alteedere Twentsche textielbaronnen
wij moeten oppassen, dat Talma, de zwakbeenige, er
niet voor bezwijkt. Want of dit stapje vooruitgang gezet
zal worden, dat zal afhangen van ons, van onze machts
vorming, van onze organisatie.
En b(j onze actie zullen wij hebben te bedenken, dat
wg niet dankbaar behoeven te zgn aan Talma, als die
met onze kracht op zgn stukje blijft staan; want wat
hg brengt is niet veelhet is veel te weinig.
De eischen van het 10-uren-congres: 10 uur voorde
mannen ook, de kinderen uit de fabriek tot hun 14e
jaar minstens, afschaffing van nachtarbeid, zgn nog
slechts matige eischen.
Doch deze zullen wjj slechts tot werkelijkheid brengen
door versterking onzer organisaties, door machtsvorming
onzer strijdende klasse, door en in den strijd die
ons allen omvatten kan,
den strijd voor het Algemeen Kiesrecht.
In de raadsvergadering van de vorige week werd door
De Bruin heel terloops in het licht gesteld, op welke
eigenaardige wijze Burgemeester en Wethouders zich
afmaken van datgene, waar ze niet veel zin in hebben.
De Bruin informeerde of zgn voorstel betreffende
de erfpacht, onlangs door hem ingediend, ook spoedig
in behandeling kon komen. Het onderwerp acht hij
vau groot belang en al beleeft hij in den regel weinig
pleizier van zijn voorstellen, toch stelt hij er prijs op
dat andermaal dat belangrijke vraagstuk worde bekeken.
Waar telkens een of ander stuk grond wordt ver
kocht, achtte spr. het wel van belang, dat zgn voorstel
nu geen j*ar onderweg zal blijven. Reeds bij de be
handeling der begrooting van het vorige jaar is door
den Raad een voorstel aangenomen, door spr. ingediend,
waarm B. en W. uitgenoodigd werden een concept
adres aan den Raad voor te leggen, strekkende om
bij de Regeering er op aan te dringen, bij de te ver
wachten wijzigingen in de gemeentelijke belastinghef
fing, de gemeenten te ontlasten van de uitgaven voor
openbaar onderwijs, voor de politie, voor arme krank
zinnigen enz. en door een rijksinkomstenbelasting de
middelen daarvoor te vinden. Zooals gebleken is,
hebben tal van gemeentebesturen zich met soortgelijke
adressen tot de Regeering gewend.
En nu nadat bijna een jaar geleden dat
voorstel is aangenomen door den Raad, zijn B. en W.
nog steeds in gebreke gebleven met de uitvoering een
aanvang te maken.
Wel foei, wat heeft dat hoogste gezag in onze ge
meente weinig eerbied voor het gezag Een beetje meer
gehoorzaamheid kon wel, hè Reken maar
van ja
Een ander verzuim, door De Bruin genoemd, betreft
de toegezegde inlichtingen omtrent schade bjj de
rioleering van den Singel aan de belendende panden toe
gebracht. Wie is aansprakelijk voor die schade?
Wethouder Van Westendorp vindt het een beroerde
zaak en wil er niet van hooren. Ja maar, als het nu
eens de schuld van den aannemer was, dat die schade
is veroorzaakt, dan zou het toch weer niet billijk zijn,
dat de gemeente daarvoor moest betalen
Er waren wel meerdere raadsleden, die daar belang
in bleken te stellen, maar de toegezegde inlichtingen
komen lekker niet!
Dat is ook al weer zonderling, dat men den Raad
inlichtingen weigert, 't Lijkt wel of we in 't hartje
van Brabant zitten!
Maar dat gaat natuurlijk toch zóó niet. Vandaag of
morgen springt dat bommetje en wordt natuurlijk ver
antwoording gevraagd.
Ruslandje spelen? Doen wat we willen? En laten
wat we niet willen?
Meen je, dat het lukken kan Reken maar van neen
J»
