Ditjes en Datjes.
Van onze vroede vaderen.
Vakbeweging.
volstrekt niet allen het kiesrecht willen toekennen aan
alle gezinshoofden. Het voornaamste orgaan van het
in de katholieke staatspartij zoo machtige konservatisme,
de Tijd, stelt de vraag,
„of de massale toelating van huisvaders uit de
lagere volksklasse tot de stembus niet een oneven
redig grooten politieken invloed aan die lagere
volksklasse zal verzekeren".
Dit is dus voor de kerkelijke arbeiders het einde,
als zjj ver blijven van onzen grooten, mooien arbeiders-
strijd voor het Algemeen Kiesrecht, dat de konservatieve
heeren, die in hun partijen de lakens uitdeelen, hen en
ons tegelijk zullen uitlachen, hen en ons rechtloos laten,
voor en naGij zijt arbeiders en als arbeiders rust op
u de plicht onverpoosd voor de verovering van uw
kiesrecht te strijden. De plicht, u aan te sluiten bij
onze kiesrechtbeweging, de eenige die in staat is het
doel te bereiken. Uw bezwaren hebben wij weerlegd;
wij hebben het recht met klem u de vraag te stellen:
wat weerhoudt u?
In de raadszitting van 6 September j.l. hebben de
coalitiemannen weer getoond een ruim of er in het
geheel geen geweten op na te honden.
De eerste paar uren werden in beslag genomen met
de benoeming der verschillende Raadscommissiën, waarbij
partijgenoot de Bruin trouw werd buitengesloten.
Is het geen schandaal dat 'de afgevaardigde der
arbeiderspartij buiten alle commissiën gehouden wordt
en andere leden overladen worden met werk, zelfs zóó
danig, dat een moet verzoeken geen stemmen meer op
hem uit te brengen, daar hjj reeds in drie commissiën
zitting heelt?
Beschouwen de christelijke raadsleden een dergelijke
taktiek in het algemeen belang, of wenschen zij een
dwarskijker te weren
Dit laatste zal wel het geval zijn!
Bij de loting voor de commissie van begrootings-
onderzoek, waar geen uitsluiting kon plaats hebben,
kreeg de Bruin een waardige plaats, namelijk in de
3e Sectie, met onzen slim men en talentvollen Lagerwejj
als voorzitter en de leden Beukers, Smit, Mr. W. H.,
Witkampf en Mr. v. Br. Sassevoorwaar een aardig
gezelschap voor de Bruin.
Een eigenaardig geval deed zich voor bjj de benoe
ming van een Secretaris der Commissie voor de Ar
beidsbeurs.
Door B. en W. was een 2-tal op de voordracht
geplaatst, met de aanteekening er onder dat no. 1
tevens commissielid was. No. 1 was n.l. de heer J. v.
d. Mast, voorzitter van Patrimonium.
De Bruin, wetende dat de christelijke heeren tuk zijn
op alle mogelijke baantjes, stelde de vraag aan den
voorzitter, wat die aanteekening op de voordracht
beteekende.
Na lang heen en weer sputteren van B. en W. werd
geantwoord, dat de meerderheid der commissie liever
zag dat tot secretaris werd benoemd iemand die buiten
de commissie stond.
Bovenstaande werd schriftelijk bij B. en W. ingediend.
Maar volgens den voorzitter werd mondeling door de
minderheid (één lid is ook een minderheid) gezegd, dat
zij liever tot secretaris zag benoemen een lid der com
missie. Vandaar, volgens spreker, de verwarring.
De heer Goslinga wordt bevreesd, dat de zaak
uitgesteld zal worden en tracht zijn vriend nog binnen
te loodsen, door voor te stellen tot een benoeming over
te gaan, doch zjjn doel mislukt, want het wordt tot een
volgende vergadering uitgesteld, met de stemmen der
anti's tegen.
Bovendien moest in deze vergadering nog een beetje
oranjegeest voor de politie gekocht worden, door hen
voor de vele en gewichtige diensten op 31 Aug. ver
richt, een fooitje te geven.
Toen de Bruin zich tegen een dergelijke wijze van
belooning verzette, deed de voorz. de bekentenis, dat
het loon der politie niet voldoende is, waarom hij meende,
dat zoolang de financiën het niet toelaten de politie
behoorlijk te beloonen, met het fooienstelsel voortgewerkt
moest worden.
Het succesnummer dezer zitting, het voorstel van
B. en W. tot het bouwen van een nieuw Ziekenhuis,
had veel publiek op de tribune gebrachtdoch wat
een teleurstelling!
Nadat de voorz. het aan de orde had gesteld en
volgens z(jn doen het plan tamelijk goed ingeleid,
bleek al spoedig, dat de chr. heeren het op hun club
vergadering hadden gekelderd.
Niettegenstaande Dr. Ris het gevaar en de onver
antwoordelijkheid aantoonde om nog langer dan strikt
noodig is de tegenwoordige toestand te handhaven,
kon het niet verder gebracht worden dan de keldering
aan te houden tot een volgende vergadering.
De arl eiders van Schiedam kunnen tevreden zijn met
hun chr. vertegenwoordigers in den Raad
Zjj zijn allen, volgens hun eigen woorden, overtuigd
dat de toestand van het tegenwoordige ziekenhuis niet
langer te dulden is en toch doen zij in het minst geen
moeite om die rotte toestanden op te heften.
Het volgende schrijven is door het H. B. van den
Algem. Nederlandschen Metaalbewerkersbond aan de
patroons in de metaal-industrie verzonden
WelEdele Heeren
In opdracht van onze afdeeling hier ter plaatse en
het Hoofdbestuur van den Algemeenen Neder
landschen Metaalbewerkersbond, hebben
wij de eer UEd. de volgei de verzoeken tot verbetering
der 1 o o n e n, verkorting van den arbeidsduur,
extra betaling van overwerk, nacht - en Zon-
dagsarbeid, doorbetaling van het loon op alge
meen erkende Christel ij ke feestdagen,
beleefd onder UEd. 's aandacht te brengen, in het
volste vertrouwen dat deze o.i. b i 11 ij k e verzoeken
in gunstige overweging zullen worden genomen.
Wij mogen het van algemeene bekendheid achten,
dat in een gemeente als deze de levensbehoeften
in het algemeen, en in het bijzonder de huishuren
voortdurend stijgen en dat het de werkende klasse
met hare geringe verdienste is, die hierdoor het gevoe
ligst wordt getroffen. Waar in den loop der jaren de
gewone stijging der loonen hiermede geen gelijken
tred heeft gehouden, achten wij het thans geboden UEd.
twee cent verhooging van uurloon
te verzoeken. Voorzeker, WelEdele Heeren, een bescheiden
verzoek, waarvan de financieele bezwaren naar onze
meeniig door Werkgevers en Clientèle, in het
belang van een ijverige en opgewekte klasse van vak-
genooten moet gedragen kunnen worden.
Ons tweede verzoek bedoelt den arbeidsdag te
bepalen op tien uur,
uitgezonderd Zaterdags, waarop negen uur zal
worden gewerkt.
Reeds zeer vele werkgevers, zoowel in deze
gemeente als in andere plaatsen van ons land, hebben
den tien-urigen werkdag ingevoerd en onder
dezen zijn er een aantal, zoowel in het groot- als klein
bedrijf, die zelfs verder zijn gegaan en de 54-urige
werkweek hebben vastgesteld, o. a. de Ned. Fabriek
van Werktuigen en Spoorwegmaterieel
te Amsterdam, de Droogdo k-M aatschappij
te Rotterdam, de Firma Gebr. Stork en
Dikkers te Hengelo, de Firma Koopmans
te Dordrecht en de Gasmeterfabriek
eveneens te Dordrecht, enz. Buitendien is in
kringen, waarin niet direkt werkgevers en arbeiders
betrokken zijn, in parlement en publieke opinie, de
gangbare meening dat de tien-urigen werkdag, algemeen
doorgevoerd, is in het belang van industrie en arbeiders.
Waar verder de Zaterdagavond voor zeer velen is
de avond om ten behoeve van het gezin de noodige
inkoopen te doen voor de komende werkweek en tevens
dient als voorbereiding voor den wekelijkschen rustdag,
vertrouwen wjj, dat ons verzoek om dien dag een uur
vroeger stop te zetten, uwerzijds geen bezwaren zal
ontmoeten. WelEdele Heeren, wanneer de normale
arbeidsdag geëindigd is, komt het veelvnldig voor,
vooral in drukke tijden, dat den werklieden gelast
wordt eenige uren, soms nachten en Zondagen, over te
werken. Dit overwerken is voor de werklieden, na
volbrachte dagtaak, op zichzelf hoogst onaangenaam,
maar wordt nog onaangenamer als de werkgevers hier
voor niets of slechts geringe premie als extra
loon betalen. Door zijn langeren arbeidsdag wordt
van den werkman meer inspanning geëischt, hjj sloopt,
indien geen betere en kostbaarder voeding door hem
genoten wordt, langzaam maar zeker zijn krachten,
moet dus om dezelfde te blijven extra loon verdienen.
Ook verplicht hem het bedrijf door overwerk, gemis
aan rust en gezellig verkeer met en in het gezin. Om
deze redenen, WelEdele Heeren, verzoeken wij UEd.
beleefd in het vervolg de volgende premiën als extra
loon te betalen
voor overwerk van zes tot tien uur 's avonds 25 pCt.
voor nachtarbeid van tien uur 's avonds tot het
aanvangsuur des morgens 50 pCt.
voor Zondagsarbeid en op algemeen erkende
Christelijke Feestdagen 100 pCt.
Ons vierde verzoek, WelEdele Heeren, is
Doorbetaling van de Algemeen erkende
Christelijke Feestdagen.
Het is in deze plaats voor onze vakgenooten nog
altjjd een bittere grief dat eenige malen'sjaars een
soms twee dagen per week door gedwongen verzuim
op Christelijke feestdagen loonderving plaats heeft.
Deze feestdagen, hoe wenschelijk ook, zjjn daardoor
geen feestdagen. Op zulke dagen zijn de behoeften
grooter en de ontvangsten geringer. De zorgen voor
de instandhouding van het gezin, die in gewone volle
weken reeds hevig drukken, worden in weken met Chris
telijke feestdagen nog ondragelijker. Onze meening is,
dat de industrie deze zorgen van de arbeiders moet af
wentelen.
Dringend verzoeken wij UEd. volle aandacht voor
deze, voor de werklieden zoo belangrijke aangelegen
heden te wijden en in gunstigen zin te beslissen. Dan
nog, WelEdele Heeren, rest ons de opdracht UEd. te
verzoeken de loonen der werklieden iederen Zaterdag
voor het eindigen van den werktijd uit te be
talen.
Vriendelijk verzoeken wij UEd. tenslotte, op deze
billijke verzoeken ons UEd 's geëerd antwoord vóór 15
September a.s. te doen toekomen en verklaren wjj ons
gaarne bereid op een nader te bepalen dag en plaats
door een onderhoud eventueele bezwaren uit den weg
te ruimen of verdere toelichtingen te verstrekken.
UEd. 's geëerd antwoord tegemoet ziende,
Hoogachtend,
Namens het Hoofdbestuur van den Alge
meens Nederl. Metaalbewerkersbond,
UEd. Dw. Dienaren,
Frans Halsstraat 37 i Amsterdam.
In De Drankier eider, orgaan van den Bond van
Arbeiders in de Draukindustrie, vinden we het volgende
vermeld
Uitvoerig hebben we in ons voorlaatste nummer
geschreven over de treurige toestanden in de branderijen
te Schiedam. Alhoewel er geen enkele branderij genoemd
zal kunnen worden, waar de toestanden voor de arbeiders
dragelijk zijn, zoo zal die, welke bp de firma Hazen-
kamp bestaat, wel het treurigst zijn. Ons afdeelings-
bestuur heeft daarom gemeend deze firma eens aan den
tand te moeten voelen en heeft het volgend schrijven
verzonden
„Naar aanleiding van een op onze vergadering ge
nomen besluit, hebben wij de eer u het volgende onder
uwe aandacht te brengen.
Op deze vergadering werden de toestanden besproken
van de verschillende branderijen a costi en werd ons
mededeeling gedaan van bij uwe firma heerschende
toestanden, die, naar wjj meenen, indien ze u bekend
worden gemaakt, wel zullen worden opgeheven.
Tot nu toe wordt geregeld in uwe branderijen 15 uur
per dag gewerkt, met dés Zondags nog een 6-tal,
zooddt dit 96 uur per week wordt.
Wij meenen dat bij eenigen ernstigen wil deze arbeids
duur zeer gemakkelijk tot 13 uur per dag is terug te
brengen, zonder dat aan uw bedrijf eenige schade wordt
toegebrachtintegendeel, dat slechts tot voordeel uwer
firma kan leiden.
Vragen wij u beleefd of het niet mogeljjk zou zijn
dat er, desnoods om de beurt, gelegenheid werd gegeven
tot het gebruiken van het middagmaal en boterham,
dat nu wel geschiedt, doch tot zeer ernstige klachten
aanleiding geeft.
Zou het o. i. weinig kosten vorderen, als er een
inrichting aan de branderij werd verbonden, waar be
hoorlijke berging der kleeren werd verkregen, waar
tevens gelegenheid zou kunnen zijn, dat het lichaam
na eiken verrichten arbeid, met goed frisch water zon
kunnen worden gereinigd.
Ook in de loonen der arbeiders zagen we gaarne
eenige verbetering, waar op dit oogenblik voor uwe
6-baks branderij een totaal loon van f 54 wordt verdiend
gespecificeerd is dit als volgtEén man van f 14.-,
volgt f 11.50, dan f 11.—, f 10.— en f 7.50 f 54.-,
terwjjl dit voor 6-baks branderijen a costi niet beneden
de f 60.is.
Ten slotte meenen wij uwe aandacht te moeten ves
tigen op het nog steeds dun (dik) pompen met de hand,
dat te vele krachteD, bjj te langen arbeidsdag, van uwe
werklieden vraagt. Naar onze meening is ook hierin
wel te voorzien, indien uwe firma met ons van meening
is, dat dit best machinaal zou kunnen geschieden.
Gaarne verklaren wij ons bereid over deze 5-tal
punten met uwe firma te willen confereeren en verzoeken
u beleefd, ons te willen berichten, wanneer u ons zou
kunnen ontvangen, bjj voorkeur liefst na 5 uur n.m.
opdat ook een brandersknecht aan de bespreking kan
deelnemen.
Hoogachtend, enz."
We hebben thans af te wachten wat de firma zal
antwoorden. Dit staat echter vast, dat, zal de afdeeling
wat bereiken, de brandersknechten beter dan voorheen
zich moeten organiseeren. Slechts de vakvereeniging is
de verdedigster der arbeidersbelangen."
Een ridderorde. Bij de laatste lintjesregen
op 31 Augustus is ook een dropje terecht gekomen op
de jas van dr. A. Brants, tot op heden burgemeester
der gemeente Schiedam.
Menigeen heeft zich afgevraagd, waarmede deze onder
scheiding wel verdiend kan zjjn.
Als lid der 2e Kamer heeft de heer Brants zich nooit
onderscheiden. Eenige kracht is, voor zoover gebleken,
nooit van hem uitgegaan. In héél ons land was bjjna
niemand, die in de 2e Kamer naar een zekere meneer
Brants zou komen zoeken.
En als burgemeester heeft hjj nooit het middelmatige
in prestatie bereikt. Dat is geen verwijt aan den man
zelf, want zijn schuld is het niet, als hij niet méér
vermocht dan hjj gaf. De man bedoelde het goed, maar
wie hem hier brachtten, hadden eens moeten beoordeelen,
of Schiedam niet méér eischte dan een man met de
werkkracht en hoedanigheden van den heer Brants.
En de som van zjjne verdiensten is een héél laag cjjfer.
Er zjjn er, die meenen dat de leeuw verdiend is met
