FEUILL ETON.
LUIERS.
Oorzaak en gevolg.
Ditjes en Datjes.
begrijpt toch een ieder dat zoo iets niet in orde is, de
rpke zonder slag of stoot kiezer, maar de arme allerlei
middelen om ze af te houden. Onmogelijke dingen
worden hun daar nog bij voorgelegd om in te vullen,
wie bun patroon is, waar die woont, wie zijn huisbaas,
en waar die woont, hoeveel heb je verdiend, welke
brengen nog meer verdiensten in het gezin, te veel om
te noemen. Met geen ander doel, dan dat men maar
zal zeggenik geeft er de brui van en daar ligt de
boel. En dat gebeurt veel te veel. Daar maken de
eerstgenoemd en gebruik van, zij blijven daardoor aan
het laadje, maar is er te betalen, zij vinden je thuis.
En nu spreekt het van zelf, zooals Sam hier zijn
wet heeft gemaakt, zoo maken de andere heeren ook
wetten op dezelfde manier. Zij doen dat niet uit
kwaadheid, wel neen, dat is pure gewoonte, en ge
woonte is een tweede natuur. Deze toestand nu arbeiders,
is onhoudbaar en wij sociaal-democraten willen hier
een wjjziging in brengen en daarom demonstreeren wjj
aanstaande Zondag, 18 September, in Amsterdam. En
wij zullen winnen als gij arbeiders ons daarbij helpt
en dat zult gij dan doen als gij nadenkt over hetgeen
zoo al op het spel staat. Wanneer het kiesrecht alge
meen is zullen ook meerdere arbeiders daar komen,
waar die wetten worden gemaakt en daarin mede
zeggingschap hebben, die arbeiders zullen daar dan
zelfs kunnen zeggen, dat kan en dat kan niet. Zooals
met het pensioen op den ouden dag, met de arbeiders
wetgeving, verbod van kinderarbeid, veiligheidsbe
palingen, ongevallenwet, invaliditeits en wat dies meer zij.
Een ieder weet dat dat onzin is. De millioenen die
dat alles kosten zal, kunnen onmogelijk af van de
loonen der arbeidersde macht, noodig om de werk
gevers b.v. tot algemeene verkorting van arbeidsduur
en het niet aan het werk stellen van te jonge kinderen
enz. te dwingen, kan onmogelijk ergens anders worden
gevonden dan in de wet, de organisatie van verzekering
en dergeljjke is alleen mogelijk van staatswege.
De vraag is dus dezemoet de wet, die alleen in
staat is zulke verbeteringen door te voeren, moet die
onbetwist in handen worden gelaten van de bezittende
klasse, ja of neen.
Wie meent dat de bezittende klasse de baas moet
zijn en blijven over de staat en over de wet, wie bereid
is zich te onderwerpen aan alle willekeur door die
klasse uitgedacht, laat hij praten over zelf doen. De
heeren der bezittende klasse zullen hem dankbaar zijn.
Doch wie meent dat aan de bezittende klasse die groote
belangen, krachtens alle ervaringen, niet toevertrouwd
zijn en dientengevolge meent dat de arbeidersklasse
zelf de handen uit de mouwen moet steken en door
eigen macht haar eigen zaken doen behartigen, die
praat niet over zelf doen, doch die doet zelf. En
daarom arbeiders, laten wij er eens goed over nadenken,
goed bedacht is half gewonnen.
Op naar Amsterdam.
W. B.
{Een praatje over de Burgemeesters-benoeming.)
Er zijn menschen die allemachies blij zijn met de
benoeming van den heer Honnerlage Grete tot burge
meester en er zijn menschen, die allemachies het land
hebben aan die benoeming.
Natuurlijk zjjn niet zij het meest er mee ingenomen,
die al de franje van serenades enz. enz. aan elkaar
rijgen. Och nee, dat huppelende goed danst voor alles
waarvoor het maar dansen kan en zingt vandaag het
Maar dokter, ik moet me kindje toch verzorgen
Gister heeft buurvrouw van tweehoog-vóór al twee
keer pap voor d'r gekookt, maar dat mensch heeft óók
van d'r eigen werk genoeg.
Maar je man dan
M'n man doet wat-ie kan, 's morgens en 's avonds,
maar hij kan d'r óók van z'n werk niet om thuis
blijven, ze zonen 'm an zien komen
En tóch zou ik je raden nog héél voorzichtig te
zijn, uit influenza kan alles voortkomen als je hem niet
goed uitviert. En u bent alles behalve sterk van gestel.
Maar zoo'n beetje in de kamer scharrelen zal
toch niet hinderen dokter
Als 't kalm an gebeurt, niet te veel vermoeien,
niet buiten komen, geen „krachttoeren" En als het
dan over een week of zoo eens heel mooi weer is, dan
mag je eens 'n half uurtje in 't zonnetje wandelen
Dus je weet nu wat de boodschap is. Dag vrouwtje, 't
beste d'r mee.
Hij aaide het kleine Mariefje nog even over het
appelkopje, en vertrok, met de vlugheid aan dokters
eigen.
De jonge vrouw zuchtte, en glimlachte. Dus ze was
dan nu tenminste beter. Eindelijk. Het werd tijd ook,
meende zij. Ze zag de kamer eens rond.
Schijnbaar was die op orde. Maar het oog van de
„hosanna" voor wien het morgen het „kruist hem"
aanheft, omdat dat serenade-goed nu eenmaal niet
verder kjjkt als de neus lang is.
Neen, wie zich w a a r 1 jj k verkneuteren, zijn zij,
die binnenskamers zich de handen wrjjven over het
succes in de heilige overtuiging dat met deze benoe
ming een richting gediend is.
En wie er tegen pruttelen zijn niet zij, die staan te
foeteren tegen al die drokte voor zoo'n roomschen
kaerel; zjjn niet zy die de „dajes" in hebben, omdat
nou de burgemeestersbank in de Groote Kerk wel in
publieke veiling kan gebracht worden, maar zjj, die
binnenskamers peinzen over de schade, die een rich
ting wordt berokkend, met deze benoeming.
Want nietwaar, de stryd loopt toch metterdaad altijd
ov6r richtingen en naar mate die richtingen gediend of
geschaad geacht worden, taxeert men de waarde van
een benoeming als deze. Het persoonlijk element doet
wel een ietsje, maar een persoon vertegenwoordigt toch
altyd een systeem. Eu juist het systeem stempelt
den persoon als sympathiek of onsympathiek.
En welke reden kan er nu in Godsnaam zijn voor
den gewoon model tevreden burgerman, om tegen de
benoeming van den heer Honnerlage te foeteren
Wjj begrijpen er niks van, dat met name de chris-
telijk-historischen zulke ontstelde gezichten laten zien.
(Tusschen twee haakjes: de fratsen van de anti-revolu
tionairen, zooals ze bijv. ook in het Schied. Volksblad
verkocht zijn, zijn niets méér dan fratsen, omdat, naar
verluidt, het juist de heeren Dr. M. A. Brants en Mr.
J. C. von Briel Sasse moeten zjjn, die deze benoeming
hebben bepleit.
Maar zeg 'reis, christelijk-historische vriendeD, kunt
jullie nog rekenen Zeg eens op hoeveel is 2 X 2
Vijf Mooi gedaan, hoor en ga nu maar verder pruttelen
Waarvan is de benoeming van een katholieke bur
gemeester het gevolg Wel, eenvoudig hiervandat
de klerikalen in den raad een flinke meerderheid hebbeD.
Dat is even zeker als de som van 2 X 2. 't Is waar,
de stand is onzuiverEvers kwam er met 1 stem boven
van Leeuwen de algemeene verkiezingen deden de kle
rikalen van een nederlaag vrijloopen, omdat anders de
sociaal-demokraten, met drie man op de wip, de zaakjes
ernstig hadden kunnen beïnvloeden, maar met dat alles,
met het overloopen der paganistische bourgeoisie naai
de klerikalen enz. enz., wordt bij benoemingen geen
rekening gehouden.
De overgroote regeermacht is bij de klerikalen en
dus zat er doodop, dat er een klerikale burgemeester
kwam. En ookdat het een katholiek zou wezen,
want de katholieke partij laat zien nu ook niet altijd
met een kluitje in het riet sturen, maar wil ook wel
eens een belooning voor haar diensten.
Reken maar
Hieruit volgt, dat indien de liberale of z.g.n. vrijzinnige
partij (zaliger gedachtenis) nog wat in de melk te
brokken had gehad, er een liberale burgemeester door
H. M. ware uitverkoren en ergo wanneer de sociaal-
demokraten in den raad de meerderheid hadden, de
benoeming van een sociaal-demokraat het meest mo
gelijk was. Want ;de minister weet ook wel, dat een
burgemeester met een gemeenteraad moet samenwerken
Zoodat we maar zeggen willen, dat zulk een benoe
ming onder sterken invloèd staat van den uitslag der
raadsverkiezingen. En wie zich steeds bij de verkiezingen
zoo beijveren voor het succes der klerikalen en nu
rebellie plegen tegen dit besluit van H. M. die hebben
het in de rekenkunde zeker nooit verder gebracht dan
tot de becijfering dat 2X2 5 is. Wel terusten jullie.
Maar de bewuste (pruttelaars tegen het systeem van
deze benoeming die pruttelaars, die de som kunnen
huisvrouw ontdekte overal dingen die niet in den haak
waren.
Onder de kachel was niet geveegd, by de gootsteen
stonden alle glazen uit de kast vuil op een rjjtje, half-
gespoelde luiers hingen zoo maar te drogen over een
stoel, de ruiten zagen eruit of ze in geen weken ge
lapt waren en zoo honderd kleinigheden, die duidelijk
deden zien dat hier een man, wel vol ijver, maar zon
der kennis van zaken en zonder voldoende tijd, was
bezig geweest.
En toch was ze hem dankbaar, haar goeden jongen,
haar beste kerel, dat hy zóó gesloofd en gewerkt had
gedurende haar ziekte
's Morgens heel vroeg was hy opgestaan, had de
kamer geveegd, kopjes gespoeld, het kindje gebaad en
gekleed, zijn zieke verzorgd, kortom alles voor haar
gedaan wat hem in dat kleine poosje tot zeven uur,
maar mogeljjk was.
Tot zelfs zijn vereenigingsleven had hij er zoolang
aan gegeven, en dat zei iets voor Janlederen avond
nadat hij wat zelf-gekookte pap had gegeten, was hij
zoo trouw by zijn vrouwtje gekomen en had gevraagd
Ziezoo, en vertel me nou maar eens wat ik doen
kan.
Maar zoo gauw 't allernoodzakelijkste gedaan' was,
wilde zij hem niet meer bezig zien.
Kan ik dan heelemaal niets meer voor je doen
vrouwtje, bedenk je nou eens goed
Nee hoor, je hebt me nou zóó flink geholpen, ga
maar heerlijk een uurtje zitten.
Maar zeg gerust alles, want daar ben ik immers
voor thuis gebleven, je moet nou maar van me profi-
uitwerken dat het bestuur van burgemeester Honnerlage
Grete niet anders kan zyn dan het kapitalistisch systeem
te helpen handhaven en te dienen die pruttelaars
geven we ook bij deze gelegenheid in ernstige overwe
ging dat pruttelen om te zetten
in daden van protest
en niet het gevolg maar de oorzaken van dit sys
teem aan te lasten, met zich aan te sluiten bij de
S. D. A. P. en onder hare vaan dat heele kapitalistische
stelsel, dat precies het zelfde blykt, oDder klerikaal of
vrijzinnig etiket verhandeld, te helpen bestrijden door
het socialisme.
Aan gelegenheid-pruttelaars heeft de gemeenschap
niets. Dit ras heeft eigenlijk geen recht van bestaan,
omdat ze niets doen terwijl een ander zijn troepen ver
zameld, waartegen die pruttelaars-legioenen machteloos
staan.
Zal deze benoeming een les zijn voor dezulken, dan
moet de ledenlijst onzer afdeeling daarvan kunnea
doen blijken
liooden pijpen, samen deelen De promotie,
door den heer Honnerlage Grete gemaakt, heeft on
vermijdelijk tot gevolg, dat er een wethouderszeteltje
open komt.
De portefeuille van onderwijs komt beschikbaar.
Eindelijk nadat lang reeds begeerig de blikken
der felste klerikalen er naar gehaakt hebben, omdat de
heer Honnerlage Grete in de oogen dierzelven een veel
te lossen tengel gaf aan het openbaar onderwijs, en als
men hem goed had aangedurfd, reeds lang als onbruik
baar. naar huis had gezonden men denke aan zijn
échec met de school voor zwakzinnige kinderen!-
eindelyk komt de prooi dan in het bereik van de kle
rikale vos.
Wie zal den sprong doen
De katholieken hebben den onsterfelijken Piet Lager-
weij nog in het college en zijn dus op behoorlijke wijze
vertegenwoordigd.
Méér als één zeteltje staan de klerikalen aan de'
vrijzinnige kapitalistische broertjes nie» af.
Van den sociaal-demokraat moeten ze natuurlijk uit
instinct niets hebben.
De christelijk historische meneer Van der Meer kunnen
ze geen wethouder maken, die deugt natuurlijk alleen
voor „voor" of „tegen".
Dus moet er een anti-revolutionair komen. En de heer
Goslinga (het eminente raadslid) zal wel de aangewezen
man zijn.
De katholieken hebben het wel niet zoo erg op hem
en verschillende anti-revolutionaire raadsleden ook niet,
maar de man doet zich gelden en in 't land der blinden
is één-oog koning.
Het openbaar onderwjjs komt ook te Schiedam in
goede handen. We zullen ook hier de liefde van den
slager tot zjjn varken te aanschouwen krijgen
Aan wie de schuld Aan de lakschen, aan de niets
doeners bij verkiezingen. De schuld aan hen, die niet
zorgden voor een stevige sociaal-demokratische fractie
in den Schiedamschen Gemeenteraad.
De „Nieuwe" over de nieuwe burgemeester.
Ze is toch zoo in haar schik dat er een katholieke
burgemeester is benoemd. Ze is zelfs zoo blij dat zeer
alle krantenberichten van verschillende richtingen aan
haar lezers toont, om maar te. laten zien dat niet alleen
heel Schiedam, maar geheel Nederland kolossaal bljj
teeren, hoor
Ga jij nou heusch maar kalm in je boek zitten
lezen, vent, je hebt me heerlpjk door het ergste heen
heholpen. Als ik jou niet had, wat zou ik dan moeten
beginnen
Na die plichtmatige tegenstribbeling gaf hij toemen
kon het hem aanzien, dat hij zich op het komende uur
vergastte.
Hij schoof de rieten leuningstoel bij, haalde het groote
vakvereenigingsboek van het boekenrekje, zette zich
recht gemakkelijk aan tafel met het boek opengeslagen
voor zich en las.
Het gele lamplicht bescheen zijn moei, bleek-ernstig
gezicht, hij zat stil met de hand onder het hoofd.
Flauwtjes hoorde men de ademhaling van klein Ma-
rietje in haar wieg.
Dat zijne huisvrouwenhoorde men, luid-nit
boven het geroes op zolder, een smalende vrouwenstem.
In de kamer was het stil. Lena zat haar aardap
pelen te schillen, bij het vale winterdaglicht dat binnen
drong. Marietje was zoet in haar wieg aan 't spelen.
De jonge vrouw hield een oogenblik op en dacht
somber na. Zonden ze haar daarmee bedoelen, met die
„buisvrouwen"
Ze wist wel dat het nu daarboven op zolder het
praataurtje was van de buurvrouwen, die hare wachjes
kwamen ophangen, ze wist wel dat haar kindergoed
daar voor aller oogen hing te drogen, vergoord, ver
waarloosd in haar ziekte.
Zouden ze haar daarmee bedoelen
