No. 37.
Zaterdag 12 November 1910.
10e Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
l)e Moker
Berichten.
Het Volkspetitioonement
De Bakkerswet.
ABONNEMENTSPRIJS:
35 cent per kwartaal
franco per post 10 cent h'> «omMMm,.
Losse nummers 3 cent.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht \.L.
Zalmstraat 22.
„Consiantia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Wij ontvingen de postkwitantie's terug van:
P. van West, Amsterdam, J. Sterk, Gouda, A. Ie
Pair, Utrecht. Alsnog verzoeken wjj dezen abonnees het
bedrag over te zenden om eventueele kosten te vermijden.
De Administratie.
Huishoudelijke Vergadering. Mannen
en vrouwen, leden onzer afdeeling, komt allen
Zondagmorgen ter vergadering. Uwe tegenwoordigheid
is beslist noodzakelijk. Gij allen weet nog met wat
in het komende jaar van n gevergd zal worden. Komt
dit Zondag vernemen, want gedurende een jaar moeten
alle hens aan 't dek. Op de vrouwen moeten wij net
zoo goed kunnen rekenen als op de mannen. Degenen,
die Zondag 6 Nov. in Rotterdam waren, hebben hun
woord verpand. Zij weten wat hun te doen
staat, de anderen zullen, neen, moeten volgen.
Op dus ter vergadering; allen aan het werk tot
het welslagen van het Volkspetitionnement voor
Alg. Kiesrecht voor mannen en vrouwen, een
middel in den strijd tot verwezenlijking van het
socialisme.
Brochures. Pavtijgenooten, welke brochures
in hnn bezit hebben voor colportage, worden dringend
verzocht Zondag ter vergaderiug te komen afrekenen.
Tevens verzoeken wij partjjgenooten, welke brochures
ter honner beschikking wenschen voor verkoop, zich bij
ons aan te melden in „Constantia"
Verkrijgbaar in den Brochurenhandel
„46 millioen" van Duijs, prijs 5 cent, Nieuwe
Socialistische liederenbundel 6 cent.
Houders van steunljjsten en bonboekjes voor ons
blad moeten voortaan iedere week afdragen. Wjj hebben
een extra steun penning voor ons blad en die moet daaruit
gevuld worden. Er zijn nog steunlpsten en bonboekjes
onder u, w.-rkt er dus eens mee Dus van uw kant zijn
wjj verzekerd dat wij iedere week een extra steuupen-
ning kunnen verantwoorden.
De 14 mobilisatie-meetings.
Zondag 6 November is de aktie voor het Volkspeti-
tionnement ten behoeve van het Algemeen Kiesrecht
begonnen. En het was een schitterend begin. Want op
14 plaatsen van ons land werden volksvergaderingen
gehouden, die prachtig slaagden.
In Amsterdam en Rotterdam waren de beide
grootste zalen der stad bjjaa geheel gevuld en werden
de sprekers daverend toegejuicht. In Den Haag een
zoo stampvolle zaal, dat vele bezoekers ternggestnnrd
moesten worden. Ia Utrecht een meeting van dui
zend personen. In Arnhem een prachtige opkomst
de zaal geheel gevuld. In Leeuwarden een zaal
vol geestdriftig publiek. In Zwolle een uitstekend
geslaagde vergadering. Zelfs in het zwarte Den
Bosch een bjjeeuk mst van 250 personen. In Mid
delburg een zeer volle zaal. In Alkmaar goed
geslaagd. In Enschedé stampvol. Uit G r o n i n g e n
kwam het bericht: schitterend geslaagd. In het anders
Redactie- en Administratie-adres:
GEBOUW „CONSTANTIA".
Ingezonden stukken voor het eerstv. nummer moeten
niterljjk Dinsdagsavonds 9 unr in ons bezit zjjn.
klok. Te Maastricht de zaal dicht bezet.
In iedere vergadering werd het woord gevoerd door
twee sprekerseen uit de politieke partij en een nit
de vakbeweging. Zjj spraken tot de massa's die waren
saamgestroomd een aanvurend woord. Zjj spoorden aan
om van nn af aan den ganschen winter en den zomer
lang, onverpoosd, onvermoeid, onverslapt allen, zonder
uitzondering, tot den laatsten man en de laatste vrouw,
in aktie te zjjn voor het huisbezoek, ter verovering
en bezieling van de massa des volks voor onzen kiee-
rechtstrjjd.
Na afloop der openbare meetings, hadden overal
huishoudelijke bijeenkomsten plaats, waar de maatre
gelen voor aktie en propaganda, door het komitee van
aktie ontworpen, nader werden toegelicht. Ook die
bijeenkomsten slaagden naar wensch.
Van alle zijden komt bericht dat gedelegeerden aan
wezig waren van organisaties, die tot dusver nog
nimmer aan de kiesrechtbeweging hadden deelgenomen,
die dus na 18 September alweer door de zuigkracht
der beweging gegrepen zjjn. Zoo blijkt dat onze petiti-
onnementsaktie reeds bij haar inzet ons nieuwe strijders
toevoert. Een goed voorteeken, dat het ons zal geluk
ken, wat wij allen hopen dat deze beweging zulk een
onweerstaanbare golf van geestdrift door het land zal
doen varen, dat alle lauwen er door wakker geschud,
alle twijfelaars er door bezield, tal van tegenstrevers
er door bekeerd zullen worden.
Een eigen huis.
De aktie voor het volkspetitionnement heeft nu ook
haar eigen huis. Voor het sekretariaat van het Komi
tee van Aktie moest een kantoor gehuurd worflen. Het
adres is: H. J. Hegeraat, O. Z Voorburgwal
159, Amsterdam.
Wat ieder weten moet.
De Perskommissie heeft haar eerste werk het licht
doen zien. Het is een boek van 128 pagina's en de
titel is „Wat ieder weten moet". In deze „handleiding
in den kiesrechtstiijd" vindt de propagandist, de huis
bezoeker, in een woordde weetgierige arbeider, vrjj-
wel alles wat er op dit terrein te weten valt. In be-
knopten vorm natuurljjk. Het is het arsenaal voor den
kiesrechtstrjjder. De prijs is slechts 25 cent.
Er is zeker geen bedrjjf, vooral in de steden, waarin
de werkman meer wordt afgebeuld dan in de bakkerjj.
De ellendige gewoonte der Nederlanders en voornamelijk
van hen, die tot de eerste standen behooren, maken het
noodzakelijk, dat, wanneer deze menschen 's morgens
opstaaD, de bakkersjongen er reeds is geweest en
versche, warme cadetjes heeft bezorgd. Om nn de
versche cadetjes des 's morgens zoo vroeg te kunnen
bezorgen, moest de bakkersbediende 's avonds te voren
reeds zjjn nachttaak aanvangen om min of meer diep
in den voormiddag van den anderen dag te eindigen.
Dan kan hjj naar hnis gaan om te slapen. Dus niet:
werk zoolang het dag is, maar juist andersom, werk
zoolang het nacht is, is nog steeds het parool van den
bakkersgezel. Daarbjj moet nog worden gedacht aan de
ellendige werkplaatsen, vooral in het kleinbedrijf, wat
het bakkersbedrijf hoofdzakelijk is waar vaak in
kelders de werkplaats is ingericht, gevoegd bij den
overmatig langen arbeidstijd van 14 en 16 nar per
etmaal, zoodat hier niet te veel gezegd wordt, wanneer
dit werk wordt betiteld met slavenwerk. Ik geloof
zeker, dat de vroegere slaven niet in de plaats zouden
willen treden van dea tegenwoordigen bakkersgezel,
die onder bovenomschreven voorwaarden moet werken.
Geen wonder dan ook, dat reeds jaren achtereen
geijverd is voor afschalfing van den nachtarbeid in
bakkerijen. Dit ijveren uitte zich op verschillende wijzen.
De heer De Beaufort, oud-liberaal, lid der Tweede
Kamer, vertelde bjj de behandeling der Bakkerswet,
dat bij eenige jaren geleden met den oud-minister N. G.
Pierson, in Den Haag eene vereeniging had gesticht,
ADVERTENTIËN: 7% cent per regel.
Arbeidersverenigingen 3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
ten doel hebbende, den nachtarbeid in de bakkerijen af
te schaffen en dat deze vereeniging eene bakkerij had
opgericht, waar de nachtarbeid niet voorkwam. De
heer De Beaufort vertelde daarbij, dat echter de directeur
dier bakkerij reeds na eenigen tijd moest constateeren
geen kans te zien de concurrentie vol te kunnen honden,
wanneer het verbod van nachtarbeid niet werd opgeheven.
Het verbod werd opgeheven en de poging om voor
den bakkersgezel betere toestanden te scheppen, verijdeld.
Zulke pogingen en daarmede overeenkomende zjjn wel
meer gedaan en dat alles had doen zien, dat het
zoogenaamde en hooggeroemde particulier-initiatief hier
geen uitkomst gaf.
Het Bakkers-comité, waarin aanvankelijk zoowat alle
politieke partijen in ons land vertegenwoordigd waren,
is reeds eenige jaren achtereen een agitatie begonnen
voor afschalfing van den nacht- en Zondagarbeid in de
bakkerijen.
Mede tengevolge dezer agitatie zagen achtereenvolgens
drie wetsontwerpen het licht om den nachtarbeid af te
schaffen in de bakkerijen.
Het eerste was van het Kamerlid Pjjtersen, het tweede
van minister Lely en het derde ontwerp maakte, naar
ik meen, een deel nit van minister Kuyper's groote
arbeidswet.
Deze drie ontwerpen zjjn nooit in behandeling gekomen,
maar verhuisd naar de snippermand, waarin reeds
zooveel arbeid is begraven.
Intusschen had zich de Nederl. Bakkersgezellenbond,
die was aangesloten bjj het N. V. V., van het Bakkers
comité losgemaakt en een afzonderlijke beweging in
dezelfde richting begonnen, doch in de eischen mede
opgenomen: vaststelling van den dagelijkschen arbeidstijd.
Het Bakkerscomité agiteerde dns voor afschaffing
van den nacht- en Zondagarbeid, de Bond tevens voor
beperking van arbeidsduur.
Naar de meening van den Bond moest afschaffing
van nacht- en Zondagarbeid gepaard gaan met regeling
van den werktjjd, daar afschaffing van nachtarbeid
alléén niet tot het beoogde doel zou leiden, nameljjk
verbetering van het lot van den bakkersgezel. Dan
zon toch nog bestaan blijven, dat des morgens zoo
vroeg en des avonds zoo laat mogelijk de bakkersgezel
in touw werd gehouden en verbetering van arbeids
voorwaarden een wassen neus zou blijken te zijn. Daarna
is gekomen het ontwerp van den grooten christeljjken
socialen hervormer.
Het wetsontwerp van Minister Talma verbiedt den
nacht- en Zondagsarbeid in bakkerijen en regelt tnsschen
welke uren gerekend wordt, dat het nacht is. Naast dit
wetsontwerp is er nog één en wel de bakkersradenwet,
waarbji een publiek-rechtelijk lichaam wordt ingesteld,
bestaande nit bakkerspatroons, die het uur van aanvang
en van eindigen van het werk in bakkerijen kannen
vaststellen. De eerste wet regelt b.v. dat er vijf dagen
per week om 4 nur des morgens mag worden begonnen,
en één dag om 2 uur. Deze uren nn zouden door de
bakkersraden kannen worden veranderd.
Door deze wetsvoorstellen zou wel is waar de nacht
arbeid worden afgeschaft, doch daarmede was de bak
kersgezel nog niet gebaat en zon de patroon kannen
laten werken van des morgens 4 uur tot des avonds
9 uur. Eu dat het zoo zou gaan daaraan valt bjj den
eigenaardigen stand van het bedrjjf niet te twijfelen.
Het is nu eenmaal de gewoonte van het meeste brood
etend publiek om versch brood op tafel te zien. De
bakkerspatroon zou, werd de wet zóó aangenomen, des
avonds zoo laat mogeljjk doen arbeiden om het brood
den anderen morgen zoo versch mogeljjk te kunnen
afleveren, terwjjl des morgens zoo vroeg mogeljjk be
gonnen zon worden om warm brood te kannen leveren
voor de langslapers. Alleen das met het verbod om
een zeker deel van den nacht in de bakkerjjeD niet te
mogen werken, daarmede was de bakkersgezel niet
geholpen.
Daar kwam nog een ander bezwaar voor den dag.
Volgens eigen verklaring van den Minister zjjn er reeds
54 ondernemingen met ruim 2100 werklieden, die onaf
gebroken doorwerken, dus met een dag- en nachtploeg.
Dit zijn de z.g.n. broodfabrieken. Voor deze onderne
mingen zon het ontwerp, werd het zoo aangenomen,
een tegenslag zijn. De groote broodfabrieken zijn er
natuurlijk op ingericht, evenals de meeste andere groote
DE MOKER
ZOO Al D ■een ve»gadering die klonk als een
