No. 10
Zaterdag 6 Mei 1911.
lie Jaargang.
SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM.
De Moker
Berichten.
De feiten.
ABONNEMENTSPRIJS
35 cent per kwartaal
franco per post 40 cent
Losse nummers 3 cent.
bij vooruitbetaling.
Redactie- en Administratie-adres
GEBOUW „CONSTANTIA".
Ingezonden stnkken voor het eerstv. nummer moeten
uiterlijk Dinsdagsavonds 9 nor in ons bezit zijn.
ADVERTENTIËN: 71/, cent per regel.
Arbeidersvereenigingen 3 cent per regel.
Bij abonnement belangrijke korting.
is eiken Zaterdag verkrijgbaar:
Te Schiedam: Nieuwsticht N.Z. 32.
Zalmstraat 22.
Const antia", Boterstraat 30.
Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27.
Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne
menten aangenomen.
De abonné's worden verzocht bij adresverandering
daarvan kennis te geven aan de Administratie.
Petitionnementsweek.
Van 7 tot 13 Mei.
Zondag van 12 tot 2 uur worden alle deelnemers
aan de „week" verwacht voor het afhalen der lijsten
en verdere instructies.
Het Komitee.
De Reiskas voor den „Rooien Dinsdag".
Op de huishoudelijke vergadering van Zondag j.l.
is besloten een reiskas te vormen, om mogelijk te maken
dat meer arbeiders als vorige jaren deel kunnen nemen
aan de betooHng voor Algemeen Kiesrecht.
Van ganscher harte juichen wy dit besluit toe. Dit
jaar kenmerkt onze Kiesrechtstrijd zich door bijzondere
actualiteit. De derde Dinsdag in September zal nu
niet alleen gebruikt worden voor de propaganda voor
het koningschap; dit jaar zullen wij den machthebbers
toonen, dat er een nieuwe klasse opkomt, die hare
rechten opvordert.
Wij vertrouwen er dan ook op, dat de deelname bij
zonder groot zal zijn. Ieder, die maar even kan, moet
naar den Haag.
Onze partijgenoot W. Hoek houdt eiken Zaterdag
avond van half negen tot tien uur zitting in „Con-
stantia" om gelden in ontvangst te nemen.
Begint men nu reeds iets af te zonderen, dan heeft
men als het tijd is geld bij elkaar om op waardige
wijze te manifesteeren voor het Algemeen Kiesrecht»
Om nit te knippen.
Tien geboden voor den deelnemer aan de buitengewone
'petitionnementsweek 715 Mei 1911.
1. Teekenen mogen alle Nederlandsche mannen en
vrouwen, die in Nederland wonenbuitenlanders, die
genaturaliseerd zijn, eveneens. Vereischte leeftijd voor
allen is 21 jaar, reeds bereikt of althans dit jaar nog
te bereiken, al is het ook op 31 Dec.
2. Ieder mag slechts teekenen voor zich zelf. Een man
mag dus niet teekenen voor zijn vronw of omgekeerd.
Dat moet onverbiddelijk in het belang van het adres
worden geweerd.
3. Het teekenen geschiedt met inkt, desnoods met
inktpotlood. Gij hebt dus bij u een fleschje met inkt
en een penhouder, of een inktpotlood. Teekenen met
gewoon potlood moogt gij niet toelaten.
4. Op iedere lijst staan 20 vakjes. In ieder vakje
mag slechts ééne handteekening komen te staan.
5. Een ongehuwde vrouw teekent met haar naam,
maar ook haar voornaam voluit. Bijv.Marie Jansen.
6. Een gehuwde vrouw teekent met haar mans naam
en haar eigen naam er achter. Bjjv. M. Peters Jansen.
7. Indien iemand niet schrijven kan, moet gij hem
een kruisje laten zetten. Naast het kruisje schrijft gij
handteekening van (hier vult gij in den naam van
wie het kruisje heeft gezet). Daar onder zet gij dan uw
handteekening. En onder uw handteekening zet nog
een getuige zijn handteekening. Alles echter in één
vakje. Dat ziet er dan b.v. aldus uit
5. X handteekening van R. van Veen.
J. Pieters.
A. Klaasen.
Alleen op deze manier kan iemand, die zijn naam
niet schrijven kan, meedoen aan ons petitionnement.
8. Bewaar de lijst zindelijk. Maak tot dat doel een
eenvoudige portefeuille van twee stukken bordpapier.
9. Noteer de namen van allen, die gij bezoekt, of
ze teekenen of niet.
10. Lever uw lijst in precies op den tijd, dien de
sekretaris, van wien gij ze ontvangen hebt, heeft bepaald.
Wij willen wat feiten geven over het gebeurde met
de Arbeidswet.
De brutalen hebben de halve wereld, rekenen de
„arbeidersvrienden" van de rechterzijdeen voor zoo
ver zij niet, als de heer Van Vliet, van hun eigen
menschen op hun kop hebben gekregen en daardoor
tot zelfverdediging worden genoopt, razen en tieren
zij van belang tegen de socialisten, omdat die den
arbeid der gehuwde vrouw in fabriek en werkplaats
slechts wilden beschermen, niet verbieden en doen zij
het voorkomen alsof de wet al een enorme stap voor
uit was, terwijl wat er verder nog aan verbeterd is, in
hoofdzaak mag worden toegeschreven aan de demo-
kraten van rechts.
Voor de eenvoudigen van geest is dan de konklusie,
dat je toch maar bij de rechterzijde moet zijn om den
waten hervormingszin aan te treffen.
Wat zijn nu de fei'en?
Dat in Maart 1909 de Kamer van de regeering
heeft verlangd een algemeene tien-urenwet en
dat minister Talma, de Arbeidswet op de helling
halende, aan dat verlangen van de Kamer niet is
tegemoet gekomen. Hij bracht den tien-urendag
alleen voor de beschermde personen en stond
voor dezen nog uitzonde'ingen toe (KB/s uur per dag
bij een wei kweek van 58 uur).
Dat bovendien, nadat bij de begrootingsdebattcn in
het najaar Dr. Nolens feitelijk zijn stem vóór den
tien-urendag had teruggenomen, Mr. Aalberse hetzelfde
deed. Ik denk, verklaarde hij, over den algemeenen
tien-urendag nog precies als vroegermaar van den
minister eischen dat hij hem invoert, daaraan denk
ik nif-t.
Waarom stelde dan Mr. Aalberse in 1909 zijn motie
Waarom hechtte hij aan een motie zóóveel belang, dat
hij er zelf een stelde, hoewel er een motie-Schaper
was Ik heb er nooit aan gedacht, verzekerde hij,
aan mijn motie politieke gevolgen te verbinden. Wat
doet hij dan in het parlement?
Als men deze verklaring moet aannemen, heeft Mr.
Aalberse reeds in 1909 met de arbeidersbelangen
komedie gespeeld. Als men ze beschouwt als een
smoesje, verried hjj in elk geval in 1911 den tien-urendag.
Dit is dus het eerste groote moment uit het gebeurde
bij de Arbeidswetde weigering van den minister, om
een besluit van de Kam-r uit te voeren en het ver
raad van Mr. Aalberse aan den tienurendag.
Wij komen nu aan de wet zelf.
Hierbij heeft zich het merkwaardige geval voorgedaan,
dat de vertegenwoordiger van het starste konser vat isme,
de woordvoerder der vrije liberalen, Mr. Tijdeman, den
heer Talma heeft geprezen om diens gematigdheid.
Ontevreden waren niet alleen de socialisten maar zelfs
een geheid ko>-servatief als Dr. De Visser betreurde
dat de minister de veenderij niet in de wet had
opgenomen en protesteerde ertegen, dat hij het bloe-
raenbinden van vrouwen op Zondag, totnogtoe ver
boden, maar niettemin veelvuldig voorkomend, thans
door de wet wilde toestaan.
Het gevolg van een en ander was, dat de minister,
deels goedschiks, deels kwaadschiks, zich in het debat
een stukje voort heeft laten duweD. Het verbod van
bloemenbiuden heelt hij in de wet gezet en toen hem
uit een onderzoek, ingesteld naar aanleiding van een
amendement der sociaaldemokraten, bleek, dat tegen
opname van de veenderij in de wet geen bezwaar be
stond, ging hij hiertoe over.
Hadden de sociaaldemokraten hun amendement niet
ingediend, of eerst op het laatste oogenblik, dan zou
de minister met een hoog-wijs gezicht de Kamer hebben
verteld dat het heusch niet gingAl dadelijk moeten
wjj nu hierop opmerken, dat een poging, door den
liberaal Lieftinck gedaan, om de veenderij weer buiten
de wet te stellen, drie anti-revolutionaire, drie chris-
telijk-historische, en vijf katholieke stemmen kreeg.
Maar de poging faalde en, dank zij het initiatief der
socialisten, strekt de wet zich thans over duizendtallen
vrouwen, jongens en meisjes meer uit, dan de minister
oorspronkelijk wilde.
Daarbij komt, dat de minister ook een socialistisch
amendement opnam, om de militaire werkplaat
sen onder de wet te brengen.
De uitbreiding van de bescherming dor wet in de
breedte, is dus aan de sociaaldemokraten allereerst
te danken.
De sociaaldemocraten hebben echter ook al het mo
gelijke gedaan, om de bescherming van de wet in de
diepte te versterken. Daartoe dienden in de eerste
plaats de amendementen om den kinderarbeid te ver
bieden tot 14 jaar, om de bescherming van jeugdige
personen te doen duren tot 18 j a a r, en om de vrouw
bij bevalling gedurende 8 weken den arbeid in
fabrieken en werkplaatsen te verbieden.
Deze amendementen zijn alle drie verworpen. De
beide eerste, na bestrijding o.a. door Mr. Aalbersehet
laatste na een „verdediging" van Mr. Aalberse, die op
alles meer dan op een verdediging leek. Bij de eerste
twee stelde Mr Aalberse zg". onderkruipersamendemen
ten in de katholieke arbeiderspers wordt deze taktiek
geprezen als „een goede vakvereenigingstaktiek," waar
door wordt bereikt wat bereikbaar is, terwijl, heet het
daar, de socialisten altijd overvragen, omdat het hun
niet erom is te doen, iets tot stand te brengen, maar
alleen om agitatie en propaganda voor hun standje.
Hoezeer deze bewering in strijd is met de waarheid,
blijkt o.a. hieruit, dat Mr. Aalberse's onderkruipersamen
dement om de 13 jarigen slechts den halven tijd (6 uur)
te laten werken, evenzeer werd verworpen. Ook hier
werd dus „het onbereikbare" voorgesteld. Wy moeten
er bij voegen, dat ook bet soc.-dem. amendement om
althans aan alle 1 2-j a r i g e n, ook indien zy hun
leerplicht hebben volbracht, den arbeid in fabrieken en
werkplaatsen te verbieden, werd verworpen door de
gezamenlijke leden van rechts, met een aantal van
links verstei kt. Moet ook zulk een bescheiden voorstel
reeds „onbereikbaar" heeten Of blijkt er alleen uit,
hoe dik het konservatisme er op zit, ook bij de zgn.
arbeidersvrienden van de rechterzijde
Er is echter meer.
Ook het voorstel-Aalberse, om den arbeid in fabrieken
en werkplaatsen te verbieden aan de gehuwde
vrouw, werd verworpen. Nu redeneeren de katholieke
arbeidersbladen wat verworpen werd, was onbereikbaar.
Wat onbereikbaar was, werd alleen voorgesteld voor
de agitatie. Past men deze redeneering toe op dit
amendement, dan keert zij zich tegen den hoog in de
wolken verheven Mr. Aalberse z-lf. En het heeft er
inderdaad iets van, alsof eenige agitatie tegen de soci
alisten aan dezen leider en zijn volgelingen niet onwel
kom is. Was het Mr. Aalberse om de zaak te doen
geweest, hy had het bevallingsamendement niet „ver
dedigd" op een wijze, die katholieke vóórstemmers van
zijn eigen amendement deed stemmen tegen het amen
dement-Schaper (Van Nispen-Reden, Van Best, Van
Vuuren).
De konklu«ie uit dit alles is, dat de versterking van
de Arbeidswet in de diepte, dat juist datgene wat de
christelijke arbeiders van de Kamer hadien gevraagd,
werd afgewezen door het bloc van de rechterzijde, af
en toe versterkt met de oud-liberalen en de konser-
vatieve elementen van de Liberale Unie. Ziedaar de
hervormende kracht van de rechtsche koalitie
De plaatsruimte ontbreekt ons, om stuk voor stuk
nog de geschiedenis van de overige voorstellen na te
gaan. Maar het volgende moet nog worden vastgelegd
Aangenomen werden, met behulp van een deel der
rechterzijde, nog een drietal voorstellen der sociaal
demokraten. Het eene is een verbod voor jeugdige
personen, om 's nachts te werken in glasblazerijen, het
andere de bepaling, dat de gehuwde vrouw, of zjj die
een gezin tot haar last heeft, Zaterdags te één uur
moet ophouden, het derde geeft den minister de be
voegdheid, deze bepaling ook tot andere groepen van
beschermde personen uit te strekken. Blijft men in
den stijl der katholieke arbeiderspers, dan hebben de
sociaal-demokraten hier dus „een goede vakvereenigings
taktiek" gevolgd. Maar een zeer zonderling licht over
den hervormingszin der rechterzijde werpt een bewering
