Van „Onze Vriend".
Op den Uitkijk.
Vakbeweging.
wel van gepast optreden. Aan wenschen om kenbaar te
maken ontbreekt het waarljjk niet.
Onze eerste wensch is: het Algemeen Kies
recht. De gelegenheid om die kenbaar te maken is
schoon op den derden Dinsdag in Septemberden Roo-
den Dinsdag. We zullen tot den minister zeggen, dat we
in de allereesrte plaats het kiesrecht en geen praatjes
moeten hebben.
Wie gaat er mee?
S. de M.
In De Nieuwe van de vorige week Donderdag geeft
de verslaggever, loopjongen, enz. enz., de heer Verhoeff,
weer een beschouwing over de laatste raadszitting. Dat
het hem in hoofdzaak te doen is om den vertegenwoor
diger van de S.D.A.P. in den Raad eens flink nit te
schelden, is iets dat we gewoon zijn van hem. Daarin
schuilt dan ook heel z'n kracht, de „roode vroede"
eens flink zwart te maken en alzoo aan de lezers van
De Nieuwe voor te zetten. Hij begint met de inter
pellaties van den heer Ris en „Vroede de Bruin" te
bespreken, maar vond het wijs van 's raads voorzitter
deze interpellatie na afloop der agenda te beantwoorden,
daar er nog zooveel op de agenda stond, dat dringend
noodzakelijk was en dat daar de t.jjd in de eerste plaats
aan besteed moest worden. Daar had je b.v. de verkie
zing van leden enz. voor het stembureau, dat voor de
a.s. verkiezing van de Kamer van Koophandel moet
dienst doen. Dat moest in de eerste plaats afloopen,
nietwaar mijnheer Verhoeff? Dat is iets in het belang
van het algemeen" en vooral in dat der arbeiders.
Lichamen, waarin de chefs van Ued. zitting in hebben,
zooals Mr. W. M. en nog enkele anderen, daar worden
de belangen der arbeiders in de eerste plaats behandeld.
Dus ook uw belang, want al draagt ge ook een hoed,
arbeider zijt ge ook.
Verder vermeldt hjj de benoeming van de Raadsleden
en kiezers voor leden en plaatsvervangende leden van
de stembureaux voor de a.s. raadsverkiezingen. Wjj
zullen hem zelf even het woord geven.
De ljjst van Raadsleden en burgers, tevens kie
zers, zooals die door B. en W. was samengesteld,
ging er gereedeljjk door; alleen vermeldde één
stemljjst herhaaldelijk een vijftal socialistische kiezers
in de plaats van die door het College voorgesteld,
't Blijkt dus, dat 't niet genoeg wordt geacht, de
socialistische controle voor de balie in het stem
lokaal wordt uitgeoefend; zp moet ook binnen de
afscheiding blijkbaar voltrokken worden.
Neen, geachte heer Verhoeff, het is zeker niet genoeg
dat wij voor de balie zitten te controleeren, wat trou
wens uwe partij toch ook doet. Wij eischen dat onze
mannen ook achter de balie komen te zitten Daar
hebben wjj evenals de katholieke partij recht op. Hoe
kort is 't nog geleden dat gij met uw confraters van
andere katholieke bladen „ach en wee" riep omdat
de katholieken zoo ipisdeeld waren met rijks- en ge
meentebetrekkingen En nu, nu in het geheele land en
in het bijzonder hier ter stede de katholieken overal worden
binnengeduwd, nu ergert onze Nieuwe vroedschapschrij
ver zich al omdat er een vijftal socialistische kiezers
op een stemlijst voorkwamen. De stumperd, hij is het
zich wellicht niet bewust waarom hij zoo graag op ons scheldt.
Wat betreft dat de controle ook binnen de afscheiding door
ons moet worden voltrokken, zij het heeiscbap er aan her
innerd wat het vorige jaar met de verkiezing van z'n
geloofsgenoot Evers plaats had. Hadden wjj toen al
binnen de balie gezeten, misschien ware de heer Evers
dan nog geen raadslid.
Verder heeft de „sinjeur" het er over, dat „vroede
de Bruin" weer optrad als „pleitbezorger" der onder
wijzers, waarvan er zoovelen dicht bij zijn partij staan,
inzake het verplaatsen van den heer Martens als hoofd
der school uit de Dwarsstraat naar de Prins Maurits-
straat. Onderwijzers, hebt jelui ^het gehoord, ge kunt
gerust bij ons komen, ge staat (toch in het verdomboekje
bij de zwarten en vooral bij den verslaggever van de
Nieuwe.
Het woord is wederom aan onzen collega
Na afdoening van eenige andere zaken, die
heel coulant den hamer van den voorzitter pas
seerden, gaf het credietje voor de rioleering van
de Van Smaleveldstraat nog tot eenige discussie
aanleiding. Vroede De Bruin, die er tegenwoordig
in de buurt woont en dus goed van de zaken op
de hoogte is, meende, dat hier een (nood)riooltje
moest worden opgeruimd, dat vroeger onnoodig
aldus gelegd was. De wethouder van gemeente
werken verweerde zich met het argument van
zuinig beheer. Toch was 't zeker niet mooi van
„Piet" den wethouder hier zoo op de vingers te
tikken.
Ge vergeet, mijn waarde, dat „vroede de Bruin" niet
alleen in de buurt woont, een goede kennis van u
woont er ook. Die zal het misschien ook wel weten,
dat is nog al een „snuffelaar". Anders hadden B. en W.
hem nooit voorgedragen als archivaris onzer gemeente.
Zeg, apropos, waarde heer, zou er niets te vinden zijn
in dat (nood)riooltje voor uw baas z'n archief? Gaat
eens kijken, wanneer ge wat vindt, krijgt ge misschien
ook wel zoo'n betrekking met eenige honderden guldens
salaris per jaar. En, ouwe jongen, die kan je best
gebruiken, je jas wordt ook tamelijk rood, ze krijgt
de kleur van ons en onze jassen.
Het verdere van het verslag laten we passeeren,
daarin maakt hij het nog al genadig met de Bruin.
Hij weet bepaald niet hoe hij zich draaien moet om
nog een beetje fatsoenlijk met de rechtsche fractie voor
den dag te komen. En dat zegt wat voor hem. Het is
een „door dik en dunner" en een echte socialisten
bestrijder. Het doel heiligt de middelen
IS NOODIG VOORDE A.S.RAADS
VERKIEZINGEN.
DRAAGT ALLEN EEN STEENTJE
BIJ.
Christenen en de waarheid.
De christelijke arbeiders, die in de invloedssfeer der
Ned. Herv. Kerk verkeeren, poogt men, teneinde ze
aan den strijd om betere levensvoorwaarden te onttrekken,
te organiseeren in den z.g.n. Nationalen Werkmansbond.
In de algemeene vakvereenigingen mogen ze zich
niet begeven, want dan krijgen ze allicht wat begrip
van hun afhankelijk en kommervol bestaan, met het
gevolg dat ze roode neigingen aanleeren en wel, als
er tenminste hersens en een ruggegraat aanwezig zijn,
heelemaal sociaal-demokraat worden in „Patrimonium"
mogen ze ook nog niet hun heil zoeken, omdat men
gewoonweg van groote arbeiders-vereenigingen niets
moet hebben, daar groote vereenigingen de arbeiders
maar ideeën bijbrengen van kracht en deze weer op
hun beurt opstandige driften verwekken.
Om het misdadige karakter van het socialisme te
belichten, heeft het Friesche comité van dien Christ.
Nat. Werkmansbond een circulaire saamgesteld, die
tevens moet dienen om geld te bedelen bij de rijken,
met welk geld het grootsche doel wordt beoogd een
hoeveelheid vlas te koopen, waarmede in den winter
de Friesche arbeiders aan werk geholpen moeten
worden.
De schrijvers dier circulaire hebben zich van aan
bevelingen weten te voorzien van een aantal dominees
en burgemeesters en ook van het hoofdbestuur van den
Chr. Nat. Werkmansbond en de naam van dr. J. Th.
de Visser prijkt er mee onder.
Wij bezitten te Schiedam óók nog zoo'n afdeeling
van dien Christeljjken Werkmansbond, die evenals alle
christelijk georganiseerdén „paf" van eigen gerechtig
heid uit de hoogte neerzien op de verdorvenheden der
sociaal-demokraten.
Welnu, wij bieden den Schiedamschen vasallen van
dr. de Visser de onderstaande proeven aan van de waar
heidszin hunner leiders. Men leest toch in genoemde
circulaire
In streken waar nog slechts voor eDkele jaren
het Woord des Heeren als verbannen werdwaar
van dag tot dag in zalen en openluchtmeetings de
revolutieleer verkondigd werdwaar overal
de roode vlag wappperde en de eene
boerenhofstede na de andere in rook
en vlammen opgingwaar zelfs van den
kansel het evangelie der sociaal-demokratie
predikt werd en slechts
karabijn en bajonet
vok in bedwang was te houden, daar
verrjjzen nu voor en na christelijke werkliedenver-
eenigingen, dank zij de doorwerking van het zaad
des Levens, door enkele getrouwen in die kommer
volle dagen onder tranen gezaaid.
Op echte flesschentrekkers-manier poogt men dan
aan geld te komen. „Wilt gij voorkomen, WelEdel
Geboren Heer of Mevrouw, dat de roode haan op de
boerderijen uwer pachters komt te kraaien, gelieve dan
ten spoedigste eenige bankbiljetten daar-en-daar te
deponeeren Wantdie booze sociaal-demokraten durven
alles wat hier boven omschreven staat.
De lezers van De Moker herinneren zich hoe onlangs
in ons blad het Kamerlid Jhr. de Geer zich beklaagde
dat hem een verwijt van afwezigheid in de 2e Kamer
.was gemaakt bij belangrijke stemmingen, terwijl hij
afwezig was geweest door ongesteldheid.
En in het no. van 22 April 1.1. van De Moker kwam
een ingezonden stuk voor van Jhr. de Geer, waarin te
lezen staat
„Waartoe dient het toch elkaar in den publieken
„strijd op dusdanige onverdiende en onbillijke wijze
„te kwetsen Waarom kan, ook bij verschil van
„standpunt, niet de ridderlijkheid betracht worden
Wij hebben reeds toen in ons naschrift te kennen
gegeven, dat wij over ridderlijkheid (vooral van de
zijde der kerkelijken) veel meer reden tot klagen hebben
als Jhr. de Geer en de zijnen.
Zou de heer de Geer of een onzer andere cbristelijk-
historischen eens willen mededeelen, in hoeverre het
met ridderlijkheid is overeen te brengen, de
door middel van
het opgezweepte
politieke tegenstanders als brandstichters voor te stellen?
Of zou dr. dë Visser misschien zelve een verklaring
kunnen geven, waarom de waarheid verloochend,
waarom de grofste leugens en verdachtmakingen ge
bruikt mogen worden als het tegen de sociaal-demo
kraten gaat?
Is het liegen dan geen zonde meer en is er bjj
de Tien Geboden niet een, die het liegen zeer streng
verbiedt
Laat ons eens wachten of iemand een verklaring
komt geven
Een collectief contract. Het heeft gespan
nen 1.1. Dinsdag op de kettingfabriek. De Directenr
wilde niets weten van het afsluiten van een collectief
contract met den Algemeenen en R. K. Metaalbewer-
kersbond. Als gewoonlijk had hij gedachtvan staking
komt toch niets, dus zal ik trachten de Hoofdbestuurders
een beetje aan 't lijntje te houden. Deze hadden echter
de volmacht gekregen, indien de directeur geen col
lectief contract wenschte aan te gaan, de werkstaking
te proclameeren. Toen dan ook de directeur zag, dat
het werkelijk ernst werd, heeft hij het contract geteekend.
Wij zijn geen aanbidders van collectieve overeen
komsten, omdat in de praktijk wel eens blijkt dat een
contract dikwijls een blok aan het been is. Op de
kettingfabriek is echter een collectieve overeenkomst,
waarin de tarieven der kettingen zijn vastgelegd, onont
beerlijk. Totnogtoe heeft steeds de Directie getracht
de tarieven naar beneden te drukken en dat het niet
gebeurd is, is alleen aan de activiteit van de besturen
der vakbonden te danken.
Nu zijn de tarieven vastgelegd voor den tijd van twee
jaar, de duur van het contract. Eenige tarieven zp
verhoogd, andere verlaagd. De sjouwerlieden hebben
een gulden loonsverhooging gekregen.
Overigens is de toestand als Vroeger gebleven, maar
met dat voordeel, dat aan tarieven, verliespercentage
enz. niet meer getornd kan worden.
Zoover wij weten is dit het eerste collectief contract
hier ter stede. De kettingmakers genieten dus de eer
gezorgd te hebbeD, dat de metaalbewerkersbond de eerste
is. Zij hebben steeds pal gestaan voor hun organisatie
en al mochten er eens moeilijke tijden zijn geweest, wel
eens mopperend het advies van de besturen opgevolgd,
toch hebben ze vastgehouden aan hun organisatie,
wetende dat mocht deze komen te vallen, zij aan de
willekeur van de Direktie zouden zijn overgeleverd.
Wij hopen dat het voorbeeld gegeven door de ketting-
makers, nagevolgd zal worden. Alleen door organisatie,
door de machtskwestie te stellen, is het mogelijk aan
willekeur en onrecht een einde te maken, een betere
positie te veroveren. Want als de Directeur van de
kettingfabriek maar één zwak plekje had kunnen vinden,
dan had hjj zeker er niet toe overgegaan om een collec
tief contract af te sluiten.
Mooie cijfers. De Bond van Gemeente-werk
lieden heeft niet stil gezeten om de positie van de
werklieden in de gemeentebedrijven te verbeteren. In
het vorige jaar heeft de Bond een krachtige actie ge
voerd voor lotsverbetering, waarvan wjj de resultaten,
overgenomen uit het orgaan van dien bond, laten volgen:
In Amersfoort wisten wjj onze actie te bekronen
met eene loonsverhooging van een gulden en meer per
man en per week. Dit beteekent een vermeerdering
van jaarloon van pl.m. f 7000. In Kampen verkregen
wjj bij de laatste herziening van het werklieden
reglement, behalve verschillende kleinere voordeelen,
een loonsverhooging van 50 cent per man en per week,
Daarvoor boeken wjj een. meerder loon per jaar van
pl.m. f 3000. In Leiden werd eveneens een algemeene
loonsverhooging verkregen van 50 cent per week
enkelen gingen zelfs met f 2,per week vooruit -
hetgeen een verbetering uitmaakt van pl m f 9000 per
jaar. In Zutphen wisten wjj na taaien strijd onze
vrienden aldaar hebben er slag van zoolang vol te
houden totdat zjj hun zin hebben gekregen een her
ziening van het W.-R. tot stand te brengen, die ons,
behalve een zeer belangrjjke verbetering in ziekengeld,
een aardige verhooging der loonen bracht. De meeste
loonen gaan met 1 gulden per week omhoog, er zijn er
zelfs die met 2 gulden stegen, waarvoor wjj een winst
van pl.m. f 7000 per jaar aanteekenen. In Utrecht
hebben wij het zoover weten te brengen, dat de Easd
besloot de minima loonen met 1 gulden per week te
verhoogen. De jaarlijksche winst bedraagt hier eenige
tienduizenden guldens. Ten slotte in Haarlem. Ver
leden week nam de Raad een zeer belangrijke beslissing
inzake de loonen. B en W. stelden voor de minima
op f 10,80 per week te brengen. Zjj wilden daarbjj 10
loonklassen instellen. Onze afdeeling wist een zoo
intensieve actie te ontwikkelen, dat de raad besloot,
met alleen de stemmen van de 3 wethouders tegen,
de laagste 2 loonklassen te doen vervallen, zoodat nn
een minimum-loon van f 12,per week is vastgesteld,
„Er is nog meer winst te behalen", schrijft de redactie.
Maar dan moeten de gemeente-werklieden door aan
sluiting bjj den bond toonen het werk van den bond
op prjjs te stellen. De contributie kan geen beletsel
