Vakbeweging.
Ylaardingen.
Klerikale onderwijs-liefde. Het katholieke raadslid
Wittkampf verklaarde onlangs, dat hij in 't bijzonder
nooit zou medewerken om een sociaal-demokraat mede
invloed te geven op het onderwijs.
Dat de katholieken in het algemeen dit standpunt
innemen, is bekend en zij hebben er ook goede redenen
voor een ontwikkeld volk te vreezen.
Hoe de katholieken voor het onderwijs weten te
zorgen, blijkt in België, waar de klerikalen, zoolang ze
aan de regeering zijn, voornamelijk hun zorg hebben
besteed aan een zoo volledig mogelijke volksverdomming
door systematische uitroeiing der openbare school en
aldaar konden, volgens de offieieele statistiek, van de
13.510 in 1908 ingelijfde rekruten 1.536 lezen noch
schrijven. Het grootste kontingent dezer 1.536 aanklachten
tegen het beschavingsvijandig klerikalisme werd geleverd
door het zwart klerikale Vlaanderen 1.080. Daarenboven
konden 605 rekruten alleen lezen, zelfs hun naam
schrijven konden ze niet3.097 konden wel lezen en
schrijven, maar zelfs de eenvoudigste berekeningen niet
maken.
In dit opzicht staat het roomsche België bovenaan in
de rij der Staten. Of onze partij daar ook nog bescha
vingswerk te over heeftEn dan zou het roomsche
„Huisgezin" nog wel willen, dat alle socialisten, liefst
wellicht in een harington verpakt, naar Perzië gingen
De geestelijken in het leger. Terwijl de roomsche
en een deel van de anti-revolutionaire pers schreeuwen,
dat men uit het voorstel-Duijs om de vrijstelling van
militairen dienstplicht voor geestelijken en a.s. geeste
lijken op te heffen, weer eens kan zien hoe anti-gods
dienstig de sociaal-demokraten zijn, valt in het christelijk-
sociaal weekblad De Beukelaar de rechtzinnige predikant
H. C. Ruys onzen partijgenoot volkomen bij. Hij schrijft
Her is ook zeer te betreuren, dat de Kamer met
zoo groote meerderheid het. amendement verwierp
dat ook geestelijken wilde gebieden hun dienstplicht
te vervullen. Het is een teleurstelling, dat geen een
van de rechtsche predikant-Kamerleden heeft ver
klaard, dat zij met vele kollega's het zich een eer
zouden rekenen het vaderland te dienen en zeer
gaarne zouden zien, dat het amendement werd
aangenomen. Als een van»hen het had willen ver
klaren, dan had hij op de instemming van vele
kollega's kunnen rekenen. Een geestelijke, zoo
Protestant als Roomsch, behoort in het leger thuis.
Ook in den tijd dat zij nog worden opgeleid, kunnen
zij invloed ten goede oefenen op het kazerneleven,
zij kunnen er ook het volk leeren kennen met al
zijn goede en kwade eigenschappen. De heer Duijs
meende het ernstig toen hij zeide, dat de aanstaande
geestelijken een moreelen steun kunnen geven aan
de zwakkeren en dat het dienen voor hen wel eens
heel goed zou kunnen zijn. Wij zijn hem dankbaar
voor zijne woorden. Wij voelen met hem, dat de
predikanten hun volk dikwijls zoo weinig kennen
als zij de pastorie ingaan, en het kan me dunkt
niet worden betwijfeld, dat het van groote sociale
beteekenis zou zijn als a 1 onze predikanten eenige
maanden het kazerneleven geheel hadden mee
gemaakt.
In het bijzonder sluit ds. Ruys zich aan bij Duijs'
denkbeeld om de geestelijken bij de administratie-troepen
te doen dienst doen.
Aan de glasfabriek ,,Uto" van de firma Jansen, kregen
van den zomer de jongens verzekerd dat hun loon niet
minder zou bedragen dan 6 gulden per week. Wat zij
minder verdienden zou door het kantoor worden bijge
legd. Door een kantoorbediende werd dit zoo opgevat,
dat het loon 6 gulden zou bedragen buiten de te halen
premies, terwijl de aangeplakte mededeeling duidelijk het
woord „inclusief" bevatte.
Hierdoor is eenige weken deze jongens te veel loon
uitbetaald en toen deze fout werd opgemerkt en de
vorige week de jongens hun 6 gulden werden volgemaakt
met de premies, toen ontstond er gemor en weigerden
zij Maandagmorgen te werken, wanneer hun niet werd
toegezegd f 6.loon, exclusief de premies.
De volwassenen weigerden te werken zonder de jongens
en zoo stond weldra de geheele glasfabriek ledigde
fabrikant doofde de ovens en stuurde ook een aantal
plaatswerkers naar huis.
De sekretaris van het hoofdbestuur der Ned. Ver.
van Glas- en Aardewerkers, er mede in kennis gesteld
zijnde, kwam te Schiedam en wees den jongens niet
alleen, maar ook de volwassenen op het verkeerde van
hun gedrag. Hij ging met een paar arbeiders naar de
directie toe, waar hij gedaan wist te krijgen, dat een
paar inmiddels ontslagenen teruggenomen zouden worden
en dat de directie zou overwegen of zij nog de foutieve
loonbetaling voor een of twee weken zou laten voort
duren nadat de arbeiders weer aan het werk zouden
zijn. Maandagavond gingen de arbeiders weer aan het Werk.
Succes. Door den moderne Havenarbeidersbond is
een loonactie gevoerd voor de expeditiewerkers. Als
gevolg hiervan, heeft de Expediteursvereeniging zich
uitgesproken dat het daggeld voor losse arbeiders wordt
f 2.50 en f 1.25 voor een halve dag.
Voorheen was het loon f 2.25, dus een verhooging
van 25 ct. per dag of f 1,50 per week.
Een mooi succes.
De staking hij de firma van Driel te Dordrecht, de
sleepbooteigenaar welke inbreuk heeft gemaakt op de
wijze van afvaren ten nadeele der arbeiders, duurt nog
steeds voort. Het is de firma gelukt twee booten met
onderkruipers te bemannen.
De stakers houdfen echter moedig stand.
Van den Bukkersgezellenbond ontvingen we het
volgende
De vreeselijke duurte.
Aan H.H. Fabrikanten en Patroons in het Brood,
Koek-, Banket-, Chocolade- en Suikerbewerkingbedrijf.
WELED. HEEREN,
Wij veroorlooven ons hiermede, U den roep van onze
vakgenooten uit de bedrijven van brood-, koek-, banket-,
chocolade- en suikerbewerking over te brengen, om in
deze benarde tijdsomstandigheden
de loonen te verhoogen.
Hoewel wij ons - feitelijk van de verplichtingen ont
heven zouden kunnen achten, U de cijfers der algemeene
duurte te releveeren, omdat deze in bijna elk blad en
tijdschrift te vinden zijn, willen wij er toch enkele
regelen aan wijden.
Bekend achten wij het dat de loonen in ons land en
in het bijzonder in onze bedrijven op een peil staan, dat
een der laagste der geheele wereld genoemd kan worden.
Dit peil maakt dat in tijden, waarin de levensbehoeften
tegen normale prijzen worden verkocht, de arbeider
chronisch gebrek lijdt, omdat hij zelfs die prijzen niet kan
betalen. Het spreekt van zelf, dat de ontbering dan in
tijden als deze verschrikkelijk wordt en honger en gebrek
om zich heen grijpen.
Volgens de offieieele cijfers van het Centraal Bureau
voor de statistiek zijn vanaf het jaar 1903—1910 de
prijzen van 29 der meest noodzakelijke levensmiddelen
gemiddeld
13 pCt. in prijs gestegen.
Bruine boonen, erwten, koffie, margarine, olie e. d.
zijn alle met 12, 15, 20 tot 25 pCt. in prijs gestegen.
Wat de groenten, kool etc. betreffen is het nog een
stuk erger. Wij bedienen ons hiervoor van een geschrift
dezer dagen uitgegeven door het statistisch bureau der
gemeente Amsterdam.
Daarin komt ook een opgave voor van de prijzen
der groenten op de gemeentelijke markten in de maand
September der jaren 1910 en 1911.
Een groote mand andijvie kostte in 1910 van f 0.50
f 0.75, in 1911 van f 1.25f 1.75 bieten stegen van
fO.Ol-f 0.04 tot f 0.030.06; deze cijfers waren voor
spercieboonen (per zak) van f 1—f 1.75 tot f2—f3.50;
snijboonen f 1.25—f 2 tot f 1.50—f250; Bloemkool
per stuk f 0.02—f0.18 tot f0.16—f0.28; roode kool
f0 02 f 0.04 tot f 0.06f 0.18 savoye kool f 0.02
f 0.04 tot f 0.07f 0.22 koolrapen (H.L.) f 1.f 1.40
tot f2.50f3.een mand kropsla van f 0.20f 0.35
tot f0.70f120; een mand postelein f 0.15f 0.25 tot
f 0.60f 0.80. Merkwaardig is ook de duurte der zuur
kool, bedroeg in October 1910 de prijs van een vat
f4.50f7, deze was in 1911 f32f34.
Wij gelooven niet, dat het noodig is, deze cijfers
nader toe te lichten.
Zij spreken voor zichzelfzij bevatten een somber
dreigement voor den komenden winter. Het is het
hongerspook, dat achter deze cijfers verscholen ligt en
op zijn prooi loert.
Is het te verwonderen, dat overal de roep om loons-
verhooging, het eenige middel om den gevreesden vijand
het hoofd te bieden steeds luider wordt
Met waardeering hebben wij er de laatste weken
kennis van genomen, dat een groot aantal werkgevers
in onze bedrijven het loon wat verhoogd hebben. In het
bijzonder zijn het de coöperatieve bakkerijen.
Wij gelooven evenwel best aan de mogelijkheid, dat
tal van patroons dit eveneens gedaan zullen hebben,
doch ons zulks niet bekend geworden is.
Voor zoover ons de firma's in onze bedrijven bekend
zijn, die loonsverhooging toegekend hebben, laten wij ze
ter voorbeeld aan de overige heeren werkgevers hier volgen
Coöperatieve bakkerijen
1. „De Eendracht" te Culemborg, één gulden tot
einde Maart 1912.
2. „De Toekomst" te Groningen, één gulden tot
Maart 1912.
3. „Vooruit" te Meppel, één gulden tot einde Maart 1912.
4. „De Dageraad" te Amsterdam, fl.50 aan alle
gehuwden f 0.50 voor ongehuwden.
5. „Vooruit" te Delft f 1.
6. „Helpt eikanker" te Eindhoven f 1.
7. „Het Volksbelang" te Maastricht f 1.
8. „De Volhardingte dern Haag, gehuwden f 1.
ongehuwden f 0 50.
Bakkerspatroons.
9. Van den Berg te Leeuwarden, één gulden tot
Maart 1912.
10. G. Starmans te Maastricht, een gezel f2. drie
gezellen f 1.
Chocoladefabrikanten.
11. Van Houten te Weesp. Ongehuwden die minder dan
f 9.verdienen f 0,50 gehuwden beneden een
loon van f20*f 1.opslag
12. A. Driessen van f 0.50 tot f 150 al naar de grootte
van het gezin.
Naast onze appreciatie voor den gegeven toeslag,
moeten wij er toch de aandacht op vestigen dat deze
geringe toeslag allerminst bevredigend genoemd kan
worden.
Wij kunnen veilig aannemen dat de levensbehoeften
18 a 20 pCt. duurder zijn geworden, zoodat een loons
verhooging, die eenigermate den nood zou kunnen
lenigen,
op twee gulden tot twee gulden vijftig per week
zou moeten neerkomen.
Wij verzoeken heeren werkgevers in onze bedrijven
derhalve, zich de noodstand der arbeiders van thans
goed voor oogen te stellen en
met redelijke verhoogingen voor den dag te komen
Wij maken er heeren werkgevers op attent, dat wij
ons ten zeerste aanbevolen houden tot het ontvangen
van hunne gunstige besluiten ten deze, waarvan wij
regelmatig in ons orgaan ,,De Bode" melding zullen
maken.
Inmiddels verblijven wij Hoogachtend
Voor het Bondsbestuur
A. HILLEBREGT, Voorzitter.
I. GOUDSMIT, Secretaris.
Nieuwe schunnigheidjes. Wij zullen nog eens een
paar dingen van den antirevolutionaren „Argus" signa-
leeren. Meer dan signaleeren niet, want hij en zijn kor
nuiten schijnen bang als een wezel, van een ernstige
zaakrijke polemiek.
Werkelijk zet hij zijn beerput even open, maar hij
verzwijgt zorgvuldig wat door zijn tegenstanders wordt
aangevoerd. Bij zulke bewijzen van welvoeglijkheid pas
je er voor, geregeld polemiek te leveren.
Maar dat neemt niet weg dat het wel de moeite
waard is de gangen van dit veeloogigmonster na te gaan.
Zoo doet men het nu weer voorkomen als of de hou
ding van Ter Laan bij de behandeling der Militiewet de
obstructie was der socialistische fractie. Handig wordt
den broederen verzwegen dat elke verdediging getuigde
van andere inzichten dan die der meerderheid, die nu
eenmaal op bestelling werkt.
Men schakelt doodleuk den terugtocht der rechterzijde
en de gebeurtenissen van Zwarten Woensdag en de
tweedaagsche obstructie uit en wil zelfs zoover gaan dat
men het doet voorkomen alsof de geestige rede van
Duijs, over de militieplichten der geestelijken verraden
heeft dat het voortgezette obstructie was. Zoo bestrijdt
men de socialisten, maar men vergeet tevens dat daar
mede nog weer eens bijzonder bewezen is hoeveel liefde
deze christenen voor het militarisme hebben.
Dat is één.
Het tweede schunnigheidje is niet geschreven door
„Argus",.
Het vind een plaatsje als gewoon nieuwsbericht en
is overgenomen uit de Ded. Jongel. Bode.
Het luidt als volgt
Dezer dagen stond ik in een onzer hoofdsteden op
het achterbalcon van de tram met een arbeidersvrouw
de kleeren hingen haar langs het lijf, slordig en gescheurd.
Ze had anderhalf uur gewacht voor een schouwburg,
vertelde ze den conducteur, om een biljet te koopen
voor de opvoering van „De twee weezen". Al haar best
deed ze om den conducteur, een oud man, die zeide
nooit in 'de komedie te zijn geweest, te beduiden hoe
mooi het wel was. „Ik zal er wel nooit komen" zeide
de man. „Je ziet komedie genoeg in de wereld, en dan
kost het me geen cent".
't Kost maar veertig centen, m'n man en ik gaan d'r
haast iederen Zondag heen", zei de vrouw. „Je kan niet
altijd thuis zitten of in een café
Ik dachtdat is, zeg maar veertig cent in de week,
of twintig gulden ruim in een jaar. De toeslag waarvoor
velen nu in den duren tijd adressen schrijven, en de
wereld op stelten zetten 1
En zie eens in onze groote steden hoe de pretgeie-
genheden bezocht zijn I De bioscopen verrijzen bij
tientallen in de centra der bevolking. En wie er komen?
De kwartjesmenschen vooral. Zoolang ik die theatertjes
nog zoo vol en telkens nieuwe openen zie, geloof ik
niet aan den nood van den duren tijd. Dit is agitatie
middel van de socialisten, anders niet
Ziet ge, dat nieuws wordt den lezer met graagte
voorgezet in blaadjes, wier geestesrichting met den
werkman o zoo is begaan in verkiezingstijden.
Ze liegen, of helpen de leugen verbreiden, zoo erg,
tot zoo lang, tot ze zelf gelooven dat het waarheid is.
't Is fijn spul
Werft abonneés voor „De Moker". Gedenkt trouw den Steunpenning. Steunt „De Moker" door uwe advertentiën.
