FEUILLETON.
Het Volksbadhuis.
Ditjes en Datjes.
E BRIEF*
rekening te houden met de arbeidende klasse, maar dit
gaat tegenwoordig niet meer.
Het Parlement bestaat uit twee Kamers. De Eerste
Kamer is voor de arbeiders een rem. De sociaal
democraten schrijven dan ook in hun strijdprogram
(daarin schrijven ze alles, waarvoor ze in de eerste
plaats willen strijden)afschaffing van de Eerste Kamer.
De leden dezer Kamer worden alleen uit de bezittende
klasse gekozen. Zij moeten de wetten, door de Tweede
Kamer goedgekeurd, nagaan en kunnen ze, wanneer ze
niet genoeg in den geest der bezittende klasse zijn,
afkeuren.
De Tweede Kamer kan vertegenwoordigers van de
arbeiders bevatten. Hoeveel hangt van de kiezers af.
Wij bezitten nog geen algemeen kiesrecht, waardoor nog
een groot deel der mannen van de arbeidende klasse
en alle vrouwen niet kunnen kiezen. De Tweede Kamer
vertegenwoordigt dus niet het gansche volk, maar veel
meer de bezittende klasse toch ook voor een deel de
arbeidende klasse, zelfs voor een klein deel de bewuste
arbeiders de sociaal-democraten.
Zij, die de wetten eerst ontwerpen en ter goedkeuring
aan het Parlement geven en ze daarna laten uitvoeren,
zijn de ministers. Deze moeten werken in den geest
van de meerderheid van het Parlement, anders wordt
niet aangenomen wat ze voorstellen en moeten ze vallen. 1)
Voorstellen worden in 't algemeen alleen met meerder
heid van stemmen aangenomen. 2) Het Parlement ziet
ook toe, dat de wetten door de ministers goed worden
uitgevoerd.
De koningin benoemt de ministers, maar zij is niet
vrij in haar keus, want, zooals we reeds zeiden, de
ministers moeten werken in dan geest van de meerder
heid der Kamer, zij moeten behooren tot de meerder
heidspartij.
Wij zien wel dat het Parlement veel invloed heeft
en dat van den geest van haar leden veel afhangt. De
heerschende klasse is verreweg 't meest vertegenwoordigd
in 't Parlement. En door 't beperkt kiesrecht èn door
de Eerste Kamer èn omdat zooveel arbeiders den klassen
strijd niet begrijpen, is de macht om wetten te maken
en uit te voeren nog in handen van de heerschende
klasse en daarmee de justitie (de rechtbanken), de politie,
het leger, enz.
Maar waar de arbeidende klasse in kracht toeneemt,
daar verandert ook de staatsmacht en wordt de heer
schende klasse zwakker.
Zouden wij, vrouwen, hier nu buiten staan Van alle
wetten, die gemaakt worden, ondervinden de vrouwen
evengoed als de mannen de gevolgen, al behoeven de
vrouwen niet te dienen.
Voor de vrouwen van de arbeidende klasse zou't van
t grootste gewicht zijn, als er b.v. een parlement met
;_j een meerderheid van sociaal-democraten was. Zij zouden
p$t spoedig merken. Alle levensmiddelen zouden heel
wat goedkooper worden, want er zouden geen belastingen
n-juuR leyensmic'delen meer zijn. Het volk zou rechtstreeks
f wetten aan 't Parlement kunnen voorstellen. De Eerste
'3m^lBer' d*e rem' zou verdwÜnen- Het onderwijs zou
nsgsJ^cjnontslagaan vragen.
nsv ïtyenDe helft der stemmen plus één.
"Kl:
na.
na
bnajlatagla
n'oos aib ,i
alaahlaubni i
brmlrioaJinG
aiabiadiB aria.
,ai riliBQ ah Jc
na§Wal%fcteur
-sd 9Sove#
van het gerechtshof von Fehrendahl zat
amer aan het on-tbijt en las de plaatselijke
nfib kem de Post werd gebracht. Hij sorteerde,
nabm§ri9tfefil>t}a]S!?uw£ezet menscki eerst de brieven naar de
hhjh%^R?r59ii £r waren twee brieven voor zijn vrouw, die
naaïSfivM^lêP^ vormelijk ter zijde legde. Dan een brief
ni d'e met de Pinkstervacantie op reis was
i' 't £$£,3,30/ 90 deze brief had, dat verwonderde den directeur
Mér, een groot aantal adressen, die de oude heer niet
jj.a, ofschoon hij het niet gaarne aannam,
n°g «enige extra woonplaatsen, de
3 ^en^apgf: a^flere natuurlijk, gehad te hebben.
-wri.nPfofeb door eene vrouwenhand geschreven.
„„.rJS.dGt, geval was het beter hem bi] zich te steken znn
n3oifïfAuPfi{}°^9,H^l\niet te zien' Maar die s,icp no2 en
-lr.f i98n stopd yoorlpópig nog niet op.
rid nornraS SrebffiF Ëe^rendahl zuchtte. Een innige verstand
ig er 'd z^n ^u's e*Benlijk nooit geweest.
-3'vPlritd09k waarschijnlijk zulk een boemelaar,
die zijn uitspanning huiten de familie om zocht. Overigens
was hij knap, die jongen, uitblinkend knap als rechts-
geleerde^Itd vfiif (Mjf sedert kort gepromoveerd was en
reedseenigc—malen-met goed gevolg als advocaat had
In
gepleit, scheen .aijtjslmGpbaan verzekerd
mo neMlS1' 1sf5d?fct£en PÜnlijk gevoel 2reeP de oude
borstzak, ep haalde de enveloppe te voor-
nneJ#* PaPier za2en er niet naar uit,
-nsaaitel rfSft1 ofe .tMfet8'iqe<rP dame Ult den eersten stand
zijn. Bovendi^qM^jd^r&rief op den 28sten Februari
,ns ,en was het den 21sten Mei. Sedert
nas v|^TladreS|en geweest en depost had
i3bnoS%ri^tte#^o>ff]9?Rfr?i3^ersenen van den ouden
kosteloos en zoo goed mogelijk zijn. Alle arbeiders
zouden verzekerd worden bij ziekte en ouden dag en
de vrouwen bij bevalling. Alle geneeskundige hulp zou
voor niets zijn.
Arbeiderswoningen zouden verbeterd worden, geen
staand leger zou er meer zijn en onzinnig veel millioenen
guldens aan oorlogsschepen, kanonnen en andere moord
werktuigen zouden niet uitgegeven worden.
Er zouden volksbaden, goedkoope wasscherijen en
vele dingen om 't huishouden te vereenvoudigen, in
gebruik genomen worden, enz. Zouden de vrouwen
meenen, dat zij iets zouden merken van zulke veranderingen
De vrouwen der arbeidende klasse zijn even afhankelijk
van de staatsmacht der heerschende klasse als de mannen.
Het is even noodzakelijk, dat de vrouwen der arbeidende
klasse zich er tegen verzetten, dat de staatsmacht in
hadden der bezittende klasse is, als dat de mannen der
proletarische klasse dit doen.
Vrouwen, blijft niet onverschillig, hoe de wetten in 't
Parlement gemaakt worden. Houdt u wakker voor alle
middelen om de vertegenwoordigers van uw klasse in
het Parlement te krijgen. Helpt mede de kracht en de
macht der proletarische klasse te doen groeien. Dit
moet gij voor altijd u gaan voornemen.
L. E.—T.
In het begin dezer maand werd het nieuwe volks
badhuis geopend. Hoewel ook ons een uitnoodiging tot
het bijwonen daarvan gewerd, konden wij tot ons leed
wezen niet getuige zijn van de plechtigheid. Zoo gaarne
hadden wij door onze tegenwoordigheid getuigenis afge
legd van onze instemming met een inrichting, die reeds
een aantal jaren getoond heeft de sympathie van de
stadgenooten en in het bijzonder van de arbeidende
bevolking te bezitten. Wel kleefden aan het oude badhuis
een groot aantal gebreken, maar het is nu de tijd niet
meer, daarover iets te zeggen. Het oog dient nu gericht
naar het nieuwe gebouw, dat er wezen kan. We kunnen
ons daarom zoo voorstellen, dat het den heer van Wes
tendorp, voorzitter van het bestuur, uiterst dankbaar
stemde, toen hij, na de geschiedenis van het eerste
gebouw te hebben gememoreerd, ook een enkel woord
sprak over het thans in gebruik gekomen gebouw. On
willekeurig werd het enkele woord een heele redevoering.
Het is echter onze bedoeling niet over de openings
rede meer te zeggen. Vroeger hebben we al eens een
woord van critiek over de inrichting van het oude badhuis
doen hooren, dat voor een groot deel nog ten opzichte
van het nieuwe op zijn plaats is. We vervallen niet
graag in herhalingen, maar het kan toch van nut zijn,
van tijd tot tijd goede argumenten nog eens en weer
eens te berde te brengen. En nu trof ons bij de ope
ningsplechtigheid een tirade van den Burgemeester. Die
zinsnede ergerde ons in hooge mate. De heer Honnerlage
Grete zeide o.a., er trotsch op te zijn, dat de stichting
ook met gemeentegeld is tot stand gekomen, omdat
daaruit zoo duidelijk de erkenning van een algemeen
volksbelang blijkt, dat bij een volksbadhuis is betrokken
Dat klinkt heel wat anders dan indertijd bij de behan-
rechter van instructie maakten een conclusie. Wie ver
andert zoo van woonplaats Klaarblijkelijk toch slechts
iemand, die zich vervolgd waant, of die inderdaad ver
volgd wordt. Maar zijn zoon, zijn Willy, vervolgd
Onmogelijk
Hij dronk zijn kof fie gauw op want de gangklok sloeg
juist half negen, liet zich door het kamermeisje zijn jas
brengen en ging met een „Dank je wel 1" en een vrien
delijken blik naar het aardige, blonde figuurtje, naar de
deur. Bij het naar buiten gaan keerde hij zich nog om
en zei: „Groet m'n vrouw, wil je, en zeg haar, dat ik
misschien met het eten niet thuis ben. Het kan wel
laat worden vandaag."
Op weg naar het gerechtshof, dat niet ver was en
dien de rechter steeds te voet aflegde, moest hij aldoor
weer aan dien naren brief denken. Maar toen hij eenmaal
het rechtsgebouw binnen was, nam hem zijn belang
stelling in het „geval", dat het eerst aan de orde was,
zoodanig in beslag, dat al het andere ervoor moest
wijken.
Te elf uur had hij reeds een inbreker veroordeeld en
een huwelijkszwendelaar voor een jaar onschadelijk ge
maakt. Nu wilde hij juist aan een groote bedriegerszaak
beginnen, die zeer belangrijk beloofde te worden en
waarin hij een van de meest doortrapte advocaten van
heel Berlijn tegen zich had.
Maar daar kwam uit de preventieve gevangenis het
bericht, dat de betrokken beklaagde zich in den afge-
loopen nacht had opgehangen.
„Jammer, heel jammer 1" zei de directeur tot een
collega die gedurende de behandeling telkens insliep en
dan later steeds voor de hardste straf stemde, „daar
hadden we iets kunnen beleven, beste ambtgenoot. Te
erg Daar maakt die kerel ons een streep door de re
kening en hangt zich op. Ik heb me letterlijk in dien
berg van acten ingeboord Acht dagen werk minstens
en nou toch alles voor niets
Terwijl hij met zijn groote, slechts weinig gebogen
gestalte, met de handen op den rug, de raadskamer op
en neer liep, schudde hij zijn indrukwekkenden kop,
terwijl de „waarde ambtgenoot" innerlijk blij was, dat
deling van den aankoop van het oude gebouw voor
f 10 000. Toen kon de heer van Westendorp terecht
toornen over zijn medeleden in het college van B. en W.,
omdat de houding van deze leden allesbehalve een het
badhuis welwillende was.
Noodgedwongen kocht de gemeente het pand. Uit te
weiden over het geval is nu ondienstig. We kennen
allen onze Pappenheimers in den Raad. Vlug in het
toekennen van subsidie aan den R. K. Volksbond, aan
de Hanze, houden zij de handen op de zakken voor
inrichtingen, die niet direct hun partijkleur op den
voorgrond brengen. De erkenning van een algemeen
volksbelang had dientengevolge gevoegelijk achterwege
kunnen blijven.
Maar wat toen volgde, deed de deur dicht. Ook hier
was, zeide de Burgemeester, weer het mooie van het
particuliere initiatief gebleken. Juist, dat is je ware.
Het particuliere initiatief voorop. Maar dat had de heer
Honnerlage Grete dan ook in de allereerste plaats moeten
beweren. Of voelde de spreker toen reeds, dat het met
het eerste niet recht in den haak was Wij hadden
gaarne het tegendeel vernomen. We hopen ook in
Schiedam spoedig den tijd te zien aanbreken, niet, dat
de gemeente schoorvoetend subsidie verleent, maar dat
zij zelf in verschillende deelen volksbadhuizen opricht.
Het zou heusch geen weelde voor Schiedam zijn,
wanneer èn voor het Singelkwartier èn voor de Gorsen
een badhuis tot stand kwam. De arbeiders kunnen
daartoe het hunne doen. Nu het nieuwe badhuis ook
in het winterseizoen dag aan dag geopend is, moet het
ook iederen dag een drukke toeloop hebben.
Arbeiders en arbeidsters en nu spreken we tot
hen en haar, die nooit of zelden in het badhuis komen
neemt u van nu af voor, geregeld iedere week naar
het badhuis te gaan. Laat het er door u meer dan
druk zijn. Dan komt de tijd, dat de gemeenteraad niet
langer meer zoo onverschillig mag zijn voor goed-inge-
richte gemeentelijke volksbadhuizen. Van u zelf zal dus
de propaganda van de hiervoor genoemde idee afhangen.
Kunst aan het Volk. Op Maandag 22 Januari zal
voor „K. a. h. V." door het Rotterdamsch Tooneelge-
zeischap worden opgevoerd het bekende blijspel van
l'Arronge „Dokter Klaus
Omtrent de keuze van dit stuk lezen we in het blaadje
der Vereeniging
„Bij herhaling vernam het bestuur den wensch, dat
ook eens een blijspel zou worden opgevoerd. Altijd
drama's 't leven der werkelijkheid geeft al drama's
voldoende, zeggen velen.
„Wij willen gaarne elk bevredigen, maar eerstens is
de kracht van een drama grooter, is de herinnering aan
een goed treurspel oneindig sterker en dus de waarde
hooger dan van een blijspel, ten opzichte waarvan, mede
een zeer belangrijke faktor, de keuze zeer beperkt is.
„Dokter Klaus" werd ons door de Directie van het
Rotterd. Toon.-Gezelschap aangeboden, als een stuk, dat
voor onze vereeniging geschikt moet worden geacht.
,,'t Is geen spektakel-stuk, maar een stuk, waarin het j
hij zich steeds ver van zoo'n inspanning had afgehouden.
Maar alsof de gerechtigheid den gerechtshof-directeur
eene vergoeding wilde geven, werd de deur na een
beleefd tikje geopend en een bode bracht den heer
Van Fehrendahl een verzoek van een hooggeplaatsten
ambtenaar over om zitting te nemen in eene jury in
plaats van een collega, die wegens partijdigheid onbevoegd
was verklaard.
Op weg naar de juryzaal vroeg hij den bode, een
ouden gevangenisbeambte, naar de oorzaak van de on-
bevoegdveiklaring van den anderen voorzitter, en hij
vernam, dat de advocaat den voorzitter onbevoegd had j
verklaard, op verlangen van zijne lastgeefster, aangezien
de president nog voor het begin der behandeling had I
gezegd dat de eigenzinnige en trotsche houding van de
beklaagde er niet naar was om een indruk van ver
trouwen op het hooge gerechtshof te maken.
„Dat was wel wat onvoorzichtig 1" zei de directeur
van het gerechtshof meer tot zichzelf dan tot den bode,
en in stilte voegde hij er aan toe „Mij kan zoo iets
niet gemakkelijk overkomen 1 Overigens, die onbevoegd-1
verklaring van een collega is nu niet precies een reden
voor vermindering der straf!" En toen kwamen hemde
woorden van den bode weer in de gedachte„de
eigenzinnige en trotsche houding van de beklaagde"...,
Ja, vrouwen waren toch bijna altijd koppiger dan
mannen 1 Nu, hij voelde zich in ieder geval tegen hen
opgewassen 1 En nu deze
Daar waren zij er al 1 Hij trad juist op hetzelfde I
oogenblik de deur binnen dat de afgewezen collega zich
verwijderde. En zoo reikten de heeren elkaar met een
kameraadschappelijk glimlachje de hand, met een lachje, j
waaruit iemand die eenigszins kwaadwillig was, had
kunnen lezen „Nu, bijzonder voordeel zal de beklaagde
in ieder geval van dezen ruil niet hebben I"
{Wordt vervolgd.)
Gedenkt trouw den Steunpenning.
3.