Huish. Vergadering No. 3. Zaterdag 16 Maart 1912. 12e Jaargang SOCIAAL-DEMOCRATISCH WEEKBLAD VOOR HET KIESDISTRICT SCHIEDAM. De Moker Afd. Schiedam S. D. A. P. VerspreidersVerspreiders Het Bouwwetteke. Wekelijksch Overzicht. ABONNEMENTSPRIJS: 35 cent per kwartaal I franco per| post 40 cent bij vooruitbetaling. 12 cent pair maand Losse nummers 3 cent. Redactie- en Administratie-adres (jEBOVW „CONSTANTIA". Ingezonden stukken voor het eerstv. nummer moeten n i t e r 1 ij k Dinsdagsavonds 9 uur in ons bezit zpn. is eiken Zaterdag verkrijgbaar: Te Schiedam Nieuwsticht N.Z. 32 Zalmstraat 22. „Constantia", Boterstraat 30. Te Vlaardingen J. van Driel, Oosterdwarsstr. 27. Aan bovengenoemde adressen worden ook abonne menten aangenomen. De abonné's worden verzocht bij adresverandering daarvan kennis te geven aan de Administratie. op Zondag 24 Maart, 's morgens ten ÏO nnr in „Constantia". AGENDA 1. Opening. Notulen. 2. Ingek. Stukken. Mededeelingen. 3. Fin. verslagen ,,Constantia", Afdeeling, Alg. Kies rechtfonds, „Kunst en Strijd" en De Moker. 4. Benoeming Congres-afgevaardigden. 5. Behandeling Beschrijvingsbrief en Amen dementen. 6. Rondvraag. Aller opkomst dringend gewenscht. Met nadruk brengen wij in herinnering dat ieder partijgenoot het recht heeft introducees mede ter verga dering te brengen. Het Bestuur, J. van 't Zelfde, Secr. 6500 manifesten inzake „De stand van den Kiesrechtstrjjd" moeten Dinsdagavond 19 Baart accuraat verspreid worden. Minstens 5© verspreiders worden om 8 nnr in „Constantia" verwacht. Voor het Algemeen Kiesrecht Het Bestuur afd. S. D. A. P. Wat is dat voor een ding zal menigeen vragen die nu niet alle dagen de politiek volgt. Wij zullen 't u zeggen het Bouwwetteke is niets meer of minder dan een thans door de 2e Kamer aangenomen wetsontwerp, om de bijzondere scholen wat meer geld uit de schat kist te geven. Dr. Kuyper heeft die naam uitgedacht, misschien om daarmede te kennen te geven dat het weer zoo'n onnoozel kleine zaak gold, dat best zoo even terloops zou kunnen worden behandeld. Daarom dat verkleinwoord er bij. De zaak is deze. De bijzondere schoolbesturen zitten nog altijd, naar hun zeggen, voor groote financieele moeilijkheden bij het stichten van bijzondere scholen. Niettegenstaande de wet van 1901 van Borgesius en de wet van 1905 van Dr. Kuyper, hen reeds een aardig duitje in den schoot geworpen had, bleef de honger naar méér subsidie nog steeds voort duren. Nu had het z.g. christelijk ministerie een wets ontwerp gemaakt om voor bijzonder scholenbouw 2 ton méér beschikbaar te stellen. Nu zou dat geld geven voor onderwijs een prijzenswaardige zaak wezen, wanneer iedereen overtuigd kon zijn, dat het werkelijk voor het onderwijs gebruikt werd dat het peil van het volksonderwijs daardoor werd ver in geen arbeidersgezin van Schiedam hoogd. Maar wat is het geval De Staat subsidieert het bijzonder onderwijs zonder dat de Staat zeker weet, dat de gelden voor het onderwijs gebruikt worden. Het openbaar onderwijs staat onder controle van de regeering. Niet dat we het openbaar onderwijs in alle opzichten goed achten, want daaraan ontbreekt ook nog al een en ander en kan nog veel ten bate der arbeiders kinderen verbeterd worden. Maar in elk geval staat dat onder controle der regeering. En daar de regeering, volgens de grondwet, verplicht is overal voor voldoend openbaar onderwijs te zorgen en van hare daden reken schap heeft af te leggen aan de volksvertegenwoordiging, gaat het daarbij nu niet zoo vlot dien plicht te ver- waarloozen. Dat die plicht wel eens in verdrukking komt, voornamelijk onder een z.g. christelijk bestuur, daarover zullen we het nu niet hebben. Het openbaar onderwijs heeft dit voor, dat ieder er van gebruik kan maken voor zijne kinderen. Maar wat ziet men bij het bijzonder onderwijs Wij erkennen dat er nu eenmaal menschen zijn die meenen voor het kind beter te doen dit naar een bijzondere school te zenden. Sinds de schoolwet van 1878 heeft het steeds aan ieder vrijgestaan zijn kinderen naar een bijzondere school te zenden en stond het eveneens vrij zoodaiige scholen te stichten. Tot in 1889 de wet Mackay kwam, kregen deze scholen echter geen Staats subsidie, hetgeen toen is ingesteld en verder bij de bovengenoemde wetten van 1901 en 1905 is vermeerderd. Zoolang de bijzondere school geen of weinig subsidie kreeg, kon het bijzonder onderwijs zich niet zoo heel ver uitbreiden. Na 1905 is lat anders geworden, als men rekent dat sinds dat jaar tot heden bijna 400 nieuwe bijz. scholen zijn gesticht. Was dat noodig, waren er dan zoovele kinderen van onderwijs verstoken zal men vragen. Wel neen, er zullen wel kinderen geweest zijn die van onderwijs waren verstoken, doch dat gebeurt thans nog wel, b.v. bij snelle uitbreiding eener gemeente, als het gemeentebestuur niet op tijd voor voldoende schoolruimte zorgt. Doch de kinderen, welke thans de 400 nieuwe bijz. scholen bevolken, zijn gehaald van de openbare en van andere bijzondere scholen. Het ligt in den aard van het krentenwegende gedeelte van het Nederlandsche volk om alles van den smalsten kant te bezien en te doen. De kinderen moeten reeds gescheiden worden naar de godsdienstige meeningen der ouders. En nu weten we allen met hoeveel godsdienstige secten ons lief vaderlandje is gezegend. Het resultaat van dit alles is, dat de scholen kleiner worden, dat, waar eenmaal in een gemeente een openbare school stond, waar voor ieder leerjaar in iedere klasse een onderwijzer les gaf na de scheuring in twee of meer scholen één onder wijzer te staan kwam voor twee of meer klassen. Dat ziet men zoo in de steden niet, doch op de dorpen komt dat veel voor. Het gevolg daarvan is, dat het onderwijs duur en slecht wordt. Voor de bezittende klasse is dat niet zoo erg. Die zorgen er wel voor dat hunne kinderen, hetzij door hen privaatonderricht te geven, hetzij ze naar de z.g.n. standen scholen, rijkelui'sscholen, ta zenden, toch goed onderwijs ontvangen. Er wordt altijd wel gezorgd, dat kinderen van de bezittende klasse goed onderwijs krijgen, zoowel bij het openbaar, als bij het bijzonder onderwijs. Zij, die het loodje leggen, dat zijn de arbeiders. En dat alles wordt nu mogelijk gemaakt door de subsidie uit de Staatskas gegeven aan de bijzondere scholen. Ieder, die een 25 a 30-tal kinderen bijeen kan trommelen, kan er toe overgaan een school te stichten en heeft recht op subsidie. Men kan begrijpen, dat het onderwijs van arbeidskinderen op zoo'n schooltje niet tot zijn recht komt. De subsidiejagers gaan evenwel maar door. Wil de minister 2 ton beschikbaar stellen, deze som was de heeren der rechterzijde niet genoeg. De heeren v. d. Molen, anti-rev., v. Wijnbergen, Kath. en Henke- mans, Chr.-Hist., hadden een amendement ingediend om nog 31/, ton daarbij te voegen, mag „De Koker" ontbreken! ADVERTENTIËN: 71/, cent per regel. Arbeidersverenigingen 3 cent per regel. Bjj abonnement belangrijke korting. en dus een ronde som te maken van een half millioen gulden. Het zit er dus nog al aan, zou men zeggen. Wel ja, echte, klerikale subsidie-vreters krijgen nooit genoeg. Aan de arbeiders, zoowel christelijk als paganistisch, ligt het er op te letten, dat het staatsgeld goed besteed wordtdat hun kinderen goed en degelijk onderwijs ontvangen hetzij dan in openbare of bijzondere scholen. Wanneer dat het geval is, dan kunnen wij Soc.-Dem. het gerust aan het verdere leven van den jongen arbeider overlaten, dat deze zijn positie in de maatschappij zal begrijpen. Vele partijgenooten, en niet de slechtste, die thans met ons mee strijden, hebben hun eerste onder richt op bijzondere scholen gehad. Wij zijn voor bijzonder onderwijs niet zoo bevreesd De arbeidersklasse en daarmede de S. D. A. P. heeft echter groot belang bij goed, deugdelijk onderwijs omdat de arbeidersklasse in staat moet worden gesteld haar taak in de toekomst te vervullen. Wij wenschen de subsidie-jagers daarom smakelijk eten BUITENLAND. De beweging in Engeland. Rotsvast staan de stakers. Er is nergens van eenige weifeling een spoor. De Engel- sche avondbladen van gisteren hebben hoop op een beëindiging van het konflikt nu gisteren, onder leiding van Asquith, vertegenwoordigers der beide partijen heb ben gekonfereerd. De konferentie wordt heden voort gezet. Uit her deelnemen aan de konferentie van de mijneigenaars, die vooraf afzonderlijk vergaderden, moet worden afgeleid, dat zij aan het principe van het mini mumloon althans niet meer wenschen te tornen. Officieele mededeelingen over de gemeenschappelijke konferentie van gisteren zijn er niet. En evenmin mede deelingen van deelnemers aan de bespreking. Het bestuur van den Mijnwerkersbond heeft zich genoodzaakt gezien, in een openlijke verklaring scherp protest uit te brengen tegen de leugens, die de pers over de houding der arbeiders rondstrooit en in het bijzonder ook beslist het gerucht tegen te spreken, als zouden de leiders der Arbeiderspartij gepoogd hebben druk uit te oefenen op de mijnwerkers, om dezen meer tot toegeven gezind te maken. Dat gerucht is overigens ook door de Arbeiderspartij openlijk tegengesproken, waarbij gevoegd is dat, gelijk van zelf spreekt, de Arbei derspartij den strijd der mijnwerkers in elk opzicht tot het zegevierend einde zal ondersteunen. Het aantal door kolengebrek ontslagen arbeiders in andere beroepen wordt nu op ongeveer 600.000 geschat. Daarvan behooren meer dan 200.000 tot de staal-, ijzer en blikindustrie, 60.000 tot de pottenbakkerij, 75.000 tot de textielindustrie, 37.000 tot het spoorwegpersoneel, 35.000 tot de bootwerkers, 25.000 tot de zeelieden, 25.000 tot de jute-industrie en 24.000 tot het bouwvak. Deze cijfers kunnen echter niet op groote nauwkeurigheid of betrouwbaarheid aanspraak maken. De meeste gevallen waarin bedrijven stopgezet worden, zijn tot dusver te wijten aan zorgeloosheid of opzet der ondernemers. Waar de ondernemers, zooals te Londen, de noodige voor bereidingen troffen, is de staking tot dusver zonder ernstige resultaten gebleven. De volgende dagen verwacht men intusschen op groote schaal verdere stopzetting van bedrijven in haast alle vakken en deelen van het land. Uit Duitschland. Volgens het Waldenburger Neue Tageblatt hebben de mijneigenaars in Neder-Silezië be sloten den mijnwerkers van 1 April af vrijwillig Ioons- verhooging toe te staan in dezen vorm, dat het loon terugkomt tot het bedrag van 1908, het hoogste dat tot nu toe is betaald. De beweging in België. Het nationale komitee van den bond van mijnwerkers heeft besloten den 24en Maart een kongres te Brussel bijeen te roepen, ten einde een minimum loon te eischen en een loonsverhooging van 15 procent. Werft daarom lezers voor ons blad! DE MOKER

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

De Moker | 1912 | | pagina 1