Volksonderwijs.
Ditj es en Datjes.
ling ter benoeming van een lid van het burgerlijk
armbestuur, welke alléén twee namen van diakenen
van de Herv. Kerk bevatte. Spr. vond het jammer,
zoo dikwijls op hetzelfde onderwérp terug te moeten
komen, doch dit was niet zijn schuld.
Zoo heeft ook deze voordracht weer een bijzonder
coalitie-cachet.
Er is een diaken der groote kerk afgetreden en nu
wordt een andere diaken voor de vervulling der vaca
ture aanbevolen.
Dat is nu wel aardig, maar tegen de bedoeling der
wet, die een commissie uit de g e h e e 1 e burgerij
eischt.
Dat is geen letten op alle groepen in de burgerij.
Wanneer er steeds diakenen in zoo'n commissie moe
ten worden benoemd, dan moet men deze commissie
noemen commissie van diakenen, die voor rekening
van de gemeente liefdadigheid beoefent (hilariteit).
En wanneer het bleek, dat de voorgedragenen extra
capaciteiten hadden voor deze functie, zou spr. zich
erbij nederleggen, maar dat is hier volstrekt niet het
geval.
Spr. juicht het toe dat men streeft naar samenwer
king tusschen de verschillende college's, die de lief
dadigheid beoefenen en dat men tracht contact te
verkrijgendat is zeker wenschelijk maar spr. stelt
ook de wenschelijkheid voorop, dat in dit college
óók zitting hebben personen, die niet in een kerk ge
nootschappelijke instelling zitting hebben.
Spr. komt dus weer met het voorstel om de voor
dracht aan de Commissie terug te zenden, met het
verzoek, bij de samenstelling daarvan rekening te
houden met de verschillende groepeeringen.
Toen spr. tijdens de behandeling der begrooting
zich wat sterk had verzet tegen de door hem ook nu
■wteer aangewezen gewoonte, werd hem gezegdgij
moet u niet zoo sterk uitdrukken, spreek daarover
liever wat zachtzinniger. Aan dien wensch heeft spr.
nu gevolg gegeven. Hij heeft in alle bescheidenheid
zijn opmerking geuit, hoewel het hem wel eens moei
lijk is, zulke dingen kalm te zeggen. Want spr. krijgt
het gevoel alsof men hem een knie op de borst
drukt. Dat is geqn aardig gevoel en spr. voelt dan
aandrang om die l^nie weg te dringen en den bedrij
ver terug te werpen. Daardoor worden de scherpe
gezegden uitgelokt.
Daarom zou spr. -in gemoede willen aandringen
laat men op deze houding terugkomen. Het is nu
zoo, dat, wat niet tot de vriendjes van de coalitie
behoort, niet mee telt. Er zijn toch nog wel andere
groepen, dan die tot de coalitie behoorenlaten die
nu ook weer eens meegeteld worden!
Spreker heeft hu toch waarlijk geen harde woor
den gebruikthij heeft zich gericht naar het hem
gegeven advies. Daarom vertrouwt hij, dat de raad
wel zal willen meegaan met de volgende motie
„De Raad,
van oordeel, dat in de Commissie voor het Bur
gerlijk Armbestuur de geheele burgerij behoort ver
tegenwoordigd te worden,
verzoekt bij de samenstelling van voordrachten
daarmede rekening te houden."
Toen spr., de vorige maal dat hij deze kwestie
besprak, een motie voorstelde, werd door den heer
Wittkampf gezegd, dat hij daar tegen was, omdat er
een critiek op de meerderheid in zou gelegen zijn.
Dat heeft spr. nu met zorg vermeden, zoodat de heer
Witkampf dus nu wel voor zijn motie zal kunnen
stemmen.
De heer SCHEFFERS (kath.), die even voorbarig
over alles en nog wat z'n meening zit te verkondi
gen, maar even dikwijls z'n neus voorbij praat, ver
klaarde, nadat de heer EVERS had 'medegedeeld,
dat hij vóór de "motie-De Bruin zou stemmen
dan is er heelemaal niets tegen!
Maar de man bleek ook al weer niet geweten te
hebben, wat hij zei, want toen hij 2 minuten later
stemmen moest, stemde hijtegen!
De heer VAN WESTENDORP (v.-d. kon maar
niet bedenken, welke groepen of De Bruin toch wel
bedoelde met die uitgeslotenen, terwijl de heer VON
BRIEF SASSE van oordeel was, dat de Bruin erg
tevreden moest zijn, nu er toch een „arrebeier" werd
voorgedragen
De Bruin onthult den heer Van Westendorp het
groote geheim, dat hij de sociaal-demokraten op het
oog heeft, als hij spreekt van de richting, waartoe
hij de eer heeft te behooren en antwoordt den heer
Von Briel Sasse, dat hij nimmer heeft gevraagd in
de commissie een arbeider te benoemen.
De sociaal-demokraten staan even scherp op hun
beginsel als de anti-revolutionairen.
Spr. wil geen arbeider, die ma,ar achter de heeren
aanloopt. Zulk een arbeider is voor hem van gelijke
waarde als een kapitalist. Hij wil een arbeider met
een ruggegraat.
Er zitten in deze commissie nu zoovelen van dezelf
de kleur, dat er best eens een van een andere cate
gorie in kan komen, zonder dat daardoor nog eenig
gevaar zal gaan dreigen.
Over de motie staakten de stemmen met 10 tegen 10.
Voor stemmen de heeren v. Westendorp, Beukers,
Koopmans, Houtmans, De Bruin, Schreuder, Ger-
lach, Wittkampf, Evers en De Jong.
Tegen stemmen de heeren v. d. Meer (óók een
collega diaken!), mr. Kavelaars, Nolèt,'Smit, v. Kat
wijk, mr. v. Briel Sasse, Scheffers, De Graaff, v. d.
Velden en Lagerweij.
Veel lange, netelige gezichten
Een voorstel-De Bruin, om nu ook de benoeming
uit te stellen, werd verworpen en diaken no. 1 werd
benoemd.
Aangenomen werd, na eenige oppositie, een voor-
stel-B. en W., strekkende om aan bewaarscholen, die
volgens een pas vastgesteldé verordening over 1912
subsidie kunnen verkrijgen, die subsidie ook nog
over de helft van 1911 te verleenen, ongeacht of ze
in dat tijdvak aan de voorwaarden der verordening
voldaan hébben. De heele strekking van dat voorstel
is, om aan de St. Willibrordusstichting een faveurtje
te kunnen doen toekomen.
Een scherp debat ontspon zich over de loonen aan
de Reiniging betaald, waarover De Bruin reeds een
half jaar geleden geïnterpelleerd heeft en herhaalde
lijk de zaak weer ter sprake gebracht, met uitnoodi-
gingen aan de bedrijfskommissie en aan B. en W.,
maar alle moeite had tot resultaat, dat B. en W. nu
nu voorstelden, de loonen aan alle diensttakken te
normaliseeren en ze in het werkliedenreglement vast
te leggen.
De Bruin wees er op, dat toen bij de behandeling
van het ontwerp-reglement door den Bond van Ge
meentewerklieden daarop was aangedrongen, de hee
ren allerlei groote principieele bezwaren hadden ge
opperd *en er niets van weten wilde. Spr. verheugde
zich over die bekeering bij B. en W. en zou gaarne
voor hun voorstel stemmen, maar dat nam niet weg,
dat .hij nu ook eens eenig resultaat wenschte. Dit
voorstel gaat een langen lijdensweg tegemoet, daar
gelaten nog de vraag, of de raad de bekeering van
B. en W. meemaakt daargelaten ook de vraag, of
men ook dan genegen zal zijn deze loonen te ver-
hoogen.
Spr. bekritiseerde scherp, dat nog een maximum
van f 12 voor koetsiers en f 1 1 voor vegers enz. werd
gehandhaafd en stelde voor de maxima met f 1 te
verhoogen.
Onder allerlei verzet en verlegenheidsmotieven pro
beerden verschillende raadsleden onder welke weel
de heer Van Westendorp (v.d.) een motief tot
tegenstemmen te vinden, maar De Bruin, bijgestaan
door den heer Koopmans (v.d.) en mr. Kavelaars
(r.k. 1 wees al die chicanes af, met het gevolg, dat
ook over dit voorstel de stemmen staakten.
Opmerkenswaard was, dat, toen dit voorstel aan
de orde kwam, een aantal raadsleden (kerkelijken
zoowel als vrijzinnigen) de vergadering verlieten.
Zij hebben geen belangstelling o neen, geen
tijd voor zulke onderwerpen.
Wat raakt het hen, of zoo'n straatvegersgezin half
gebrek lijdt
De Maandag in „Musis Sacrum" gehouden verga
dering van de afdeeling Schiedam der vereeniging
Volksonderwijs is, dank zij de arbeiders, tamelijk
goed geslaagd. Want van de vereenigingi die de ver
gadering uitschreef, was de belangstelling mager,
uiterst mager. Niets opmerkelijks voor ons. In een
stad van zoo weinig, of beter, geen opgewekt leven
onder de vrijzinnigen "kan 'tniet anders, of voor1
Volksonderwijs moet ook al bitter weinig animo be
staan. Om te beginnen bij het bestuur
De voorzitter is onderwijzer te Rotterdam. Het
andere bestuurslid maakte zich bij de debatten be
kend als leeraar aan 't doofstommen-instituut te Rot
terdam, en woont sedert eenigen tijd te Overscliie.
Het derde bestuurslid, onderwijzer in Schiedam, de
eenige vertegenwoordiger uit Schiedam in het be
stuur, schitterde door afwezigheid. Overigens waren
de meeste Schiedamsche onderwijzers niet op de
vergadering te zien. Met een half dozijn zal hun aan
tal juist opgegeven zijn. Of de onderwijzers het nut
en de noodzakelijkheid dier vergadering niet hebben
ingezien O zeker, ieder juichte het uitschrijven dier
vergadering toe, maar verder ging de sympathie der
Schiedamsche onderwijzers, behoudens 't half dotijn
genoemden, niet. Zij hadden door hun massale optre
den de zaal kunnen vullen niet alleen, maar zij had
den dan tevens een debat kunnen aanhooren, dat hun
veel had geleerd.
Onze tweede grief geldt de vrouwen. Een enkele
uitgezonderd, waren alle onderwijzeressen thuis ge
bleven. Nietwaar, het staat' „dames" niet, openbare
vergadering met hun tegenwoordigheid te „vereeren"
Twee, zegge twee vrouwen waren aanwezig. Als daar
uit moet geconcludeerd worden, dat de arbeiders
vrouwen zich van 't onderwijs der kinderen treurig
weinig aantrekken, zal het voor de vereeniging Volks-,
onderwijs een zware taak zijn, die opvatting bij de
vrouwen te wijzigen. De vereeniging, die bijna al de
jaren, korte perioden uitgezonderd, geslapen heeft,
schijnt wakker geworden te zijn. Als ze nu niet weer
spoedig indommelt, verzekeren wij haar, dat haar
arbeidsveld verbazend ruim is. Belangstelling opwek
ken voor het onderwijsvraagstuk, we geven het grif
toe, is moeilijk, maar welk waar Volksonderwijslid
deinst daarvoor terug? In de eerste plaats «dient de
vereeniging de inwendige zending ter hand te nemen.
Met zoo'n opkomst van leden wordt 't uitschrijven
van een openbare vergadering een paskwil.
Dit een en ander meenden we onder de aandacht
van onze lezers te moeten brengen. Gij, arbeiders,
waart flink vertegenwoordigd, doch nog lang niet
voldoende. In elk geval waart gij voor de andere
lagen der maatschappij een goed voorbeeld, en zeer
zeker voor de leden van Volksonderwijs. Blijft ditf
voorbeeld geven, dan zijt gij in staat, de bourgeois-
vertegenwoordigers pok op andere plaatsen te ver
vangen.
Zou het nog noodig zijn, van de vergadering zelf
verslag te geven We memoreeren slechts, dat van
anti-revolutionaire zijde voor debat gezorgd werd.
De heeren Goslinga en van Andel namen het voor
de bijzondere school op, de eerste in verband met
de doopbelofte. Men weet, dat daarmee bij de pro
paganda voor de christelijke scholen nogal gewerkt
wordt bij eenvoudige menschen. Ook bracht hij de
groote criminaliteit, ter sprake. Daarover is 't laatste
woord nog niet gesproken en „De Moker" zal wel
in staat blijken, de door den heer Goslinga genoemde
feiten duidelijk te weerleggen.
De voorzitter der vergadering kon bij de sluiting
niet nalaten, te getuigen, dat de bespreking als bijna
iedere Hollandsche, ontaard was in een theologisch
dispuut, een dispuut, dat hoog boven de petjes van
de arbeiders ging. Hij raadde de laatsten aan, propa
ganda te maken voor goed onderwijs, vrij van alle
'theologisch gefraseer, omdat de arbeiders daartnee
niet veel verder zullen komen. We kunnen niet beter
doen, dan ons daarmee volkomen te vereenigen.
Wie niet hooren wil Aan de stearine-kaarsen-
fabriek „Apollo" is sinds korten tijd als direkteur
opgetreden de heer Dr. van der Linden en deze
houdt onder het personeel een geweldige opruiming.
Nog zijn slechts enkele afdeelingen door hem geïn-
spekteerd en reeds zijn een dertigtal menschen ont
slagen, van allerlei slag, bazen incluis. Enkele zijn
gepensionneerd met een bedrag van f 5 per week,
maar tal van anderen, waaronder menschen met meer
dan 20 jaren van trouwen dienst, zijn zonder vorm
van proces met een week loon extra op straat gezet.
Ook zijn er weer anderen, die zich een andere plaats
toegewezen zagen, met een paar gulden per week
minder.
Als men in aanmerking neemt, dat het jaar lij ksche
dividend van „Apollo" bij ons weten nimmer bene
den 30 pCt. was, begrijpt men hoe noodzakelijk
deze razzia is
Ondanks herhaalde pogingen van den Bestuurders-
bond was er onder de arbeiders van „Apollo" tot
nog toe geen organisatie te brengen. Zij hadden'
het zoo goed, zij waren zoo tevreden Maar nu is
Leiden in lastnu gevoelt niemand zich veilignu
is het mopperen en klagen van vroeg tot laat.
Maar natuurlijk doet de direktie van „Apollo" niet
meer en niet minder dan elke streng kapitalistische
onderneming doet (met haar brave arbeiders, die
niet weten willen van organisatie en dus weerloos
zijnzij laat de zweep knallen
Een nieuwe komeet. Door de bladen wordt de
volgende verschijning gesignaleerd
„Alhier is opgericht een vrijzinnige studie- en pro-
pagandaclub met aanvankelijk ruim 20 leden. Het
doel van deze vereeniging isde politieke ontwikke
ling van de Schiedamsche bevolking in vrijzinnig en
vooruitstrevende richting te bevorderen."
Zal zij evenals haar voorgangster (s) na eenige
schittering weer van den politieken hemel verdwijnen
De Tariefwet een volksbelang? De klerikale agita
tors en dito bladen trachten de goedgeloovige zielen
wijs te maken, dat de Tariefwet hun voordeel zal
brengen en hemelen deze wet dus zoo sterk mogelijk
op. Dit gebeurt overal in den lande en ook in Schie
dam. We zijn al onthaald op enkele artikelen en ver
slagen van een gehouden vergadering in „Patrimo
nium" (een onder-onsje), terwijl we in „de Nieuwe"
dagelijks getracteerd worden op tegenhanger-.adver
tenties, dat even zoo vele onwaarheden zijn.
We zullen een ander geluid laten hooren en laten
hier volgen de tekst van de resolutie, die door het
Partijbestuur der S.D.A,P. ter indiening op het
congres is aangenomen
Het kongres der S.D.A. P.,
gezien het ontwerp-Tariefwet, strekkend tot ver
hooging der invoerrechten- op allerlei verbruiksarti-
kelen, halffabrikaten en zelfs grondstoffen;
van oordeel dat invoerrechten op artikelen van
algemeen gebruik, en als belasting en als bescher
ming van binnenlandsche nijverheid, de strekking
hebben het levensonderhoud duurder maken
dat zij als verbruiksbelasting de arbeidersklasse
brandschatten om aldus de bezittende klasse te spa
ren door het tegenhouden van verhoogde heffingen
van vermogen, inkomen en erfenissen
dat zij als beschermende rechten aan de arbeiders
geen enkel blijvend voordeel bieden tegenover de
groote en noodzakelijk toenemende nadeelen der
duurdermaking van het levensonderhoud en van den
