Yan onze Vroede Vaderen.
Van een openbare vergadering
met vrij debat?
kalm'door Frankrijk wordt ingepalmd, dat Italië
bezig is zich een deel van de Turksche bezittingen
toe te eigenen, dat Rusland zoo zoetjes aan de Fin
nen de Russische „beschaving" dringt en in al deze
gevallen moeten de aangevallen landen zich zelf hel
pen en een bondgenoot komt niet opdagen. Ja, een
bondgenoot om ook nog een stuk te pakken van de
buit, die zou er wellicht nog: komen. .Zoo ook zal
Nederland, mocht het worden aangevallen, niet kun
nen rekenen pp een bondgenoot en zou het zijn eigen
boontjes moéten doppen. Ons verdedigen tegen He
groote mogendheden, zoo te land als te water, is, een
leek' die het begrijpen kan, onmogelijk. Dus al het
geld aan schépen, van het soort als nu wordt voor
gesteld", is weggegooid.
De militaire kopstukken zien dat ook zelf weerga's
goed in. Vandaar het drijven dier heeren om: grootere
schepen te bouwen dan de minister nu voorstelde.
Reeds vroeger werd in „De Moker" er op gewezen,
dat er een strooming bestond om schepen van 15 a
20 duizend ton t e bouwen. Deze meening is thans
in de Kamer verdedigd door de christelijk histori-
schen en oud-liberalen en wie weiet of ook niet 'menig
Unie-liberaal hunkert naar een „Dreadnought".
Door de heeren Lohman en van Karnebeek is
een motie voorgesteld geworden, een commissie te
benoemen om te onderzoeken welke soort schepen
voor Indië geschikt zouden zijn en de aanbouw van
andere schepen thans te staken. Deze heeren zjjnvan
meening, dat wij voor Indië grootere schepen moeten
hebben, schepen van minstens 15000 ton. Elke ton
kost minstens een millioen gulden, dus nog al geen
peulschilletje. En wie zal dat betalen Schepen voor
Indië bestemd, zal Indië, dat is de Javaan, zelf
moeten betalen en als het kan ook bemannen. Indië,
waar door de suikerlords en de tabakskoningen en
petroleumbaronnen zooveel geld verdiend wordt, moet
beschermd worden door groote schepen, schepen,
die niet door de kapitalisten van Indië zelf .worden
bekostigd, doch waarvoor het geld uit de Indische
schatkist zal worden genomen, dus van het geld,
door den behoeftigen Javaan opgebracht.
Zóó stonden dus de zaken in de Kamer. De minis
ter hoe gaarne hij ook grootere schepen begeerde,
wilde evenwel van uitstel niets weten. Wilden de
heeren grootere schepen bouwen, dat zou hem wel
aanstaan, maar hij vond het onverantwoordelijk om
niet te beginnen met den aanbouw van het schip, dat
hij voorstelde.
Werd de motie Lohmanvan Karnebeek aangeno
men, dan beteekende dat, dat de minister zijn schip
vooreerst niet kreeg, en een commissie aan 't werk
zou worden gesteld voor onderzoek. Deze: motie kon
wellicht den steun der Soc. Dem. verkregen hebben,
hoe verschillend deze ook zijn in hunne meening,
tegenover het vraagstuk, met de voorstellers. De Soc.
Dem. zouden wellicht voor stemmen omdat daardoor
de aanbouw eerst wordt stopgezet en het wel een
jaar of vier minstens zou aanhouden vóór de be
slissing van het werk der commissie aan de orde
kon komen.
Het ontwerp tot aanbouw van een pantserschip van
ruim 7000 ton, zooals minister Wentholt had voor
gesteld, is Dinsdag in de Tweede Kamer verworpen
met 63 tegen 26 stemmen. De regeering heeft dus
een nederlaag geleden en het gevolg hiervan zal zijn,
naar dat uit gezaghebbende bron wordt medege
deeld dat minister Wentholt aftreed en door een
ander vervangen wordt. Heel schitterend is het niet
voor dit ministerie, dat juist is opgetreden, omdat
het de militaire belangen niet meer veilig achtte bij
het kabinet De Meester.
Ze krijgen hun loon dus thuis en nog wel met
medewerking: van hun eigen broeders.
Eén troost heeft minister Wentholt, al wordt hij
afgedankt: hij heeft na z'n zesjarigen trouwen dienst
een pensioen van f 4000.per jaar verdiend.
Menig arbeider wordt niet zóó ontslagen
De zitting van vorige week Dinsdag had iets eigen
aardigs de stemming was gedrukt, alsof er iets
bijzonders in de lucht hing. En toch was de agenda
maar slapde aanvulling van het werklieden-reglei-
ment kon wel eenig debat geven, maar veel bijzon
ders stond er al niet op de agenda.
O ja i— de g r on daan v raag van Smulders stond weer
op de agenda. Het trok de aandacht, dat de heer
Wittkampf, die haast nimmer verzuimt, ook in deze
bijeenkomst weer afwezig was. Toevallig
Wegens ziekte is aan den burgemeester een verlof
verleend en vergaderde de raad onder de weinig
begeerenswaardige leiding van den heer Lagerweij.
Begonnen werd met een
telegram aan de koningin
voor den verjaardag van haar dochtertje. De Bruin
kon zich er niet mee vereenigen ien betreurde het
dat men hem niet even had medegedeeld welke plan
nen of men had, dan had hij daarnaar kunnen han
delen.
Over een versterking van het personeel voor het
bouw- en woningtoezicht, waarvoor B. en Wi. een
zoowat afgedankten leeraar der Ambachtsschool wil
den aanstellen, die echter 's middags aan die school
les moet geven, ontspon zich nog een uitvoerig de
bat met De Bruin, die dit weer
een halve maatregel
achtte, alleen ter wille van de Ambachtsschool ge
troffen, maar tot schade van den gemeentedienst.
Spr. had voorts tegen de benoeming de volgende be
zwarenie dat geen qproeping van sollicitanten had
plaats gevonden, welke volgens verordening nood
zakelijk is2e dat voor het bouwtoezicht met deze
aanvulling geen verbetering wordt verkregen, en deze
zoo hoog noodig is3e dat voor deze betrekking de
ingezetenen van mededinging zijn uitgesloten en er
weer een ambtenaar wordt ingehaald, van wien men
weet, dat hij buiten de gemeente blijft wonen.
De heeren zeggen wel: „Schiedam! voor de Schie
dammers" maar vergeten er naar te handelen
De wethouder van gemeentewerken, de heer van
Westendorp, tartte De Bruin bewijzen tet noemen voor
de bewering, dat het bouwtoezicht onvoldoende is,
waarop De Bruin, na de opmerking dat hij het niet
de rol van een raadslid achtte dienaangaande te
rapporteeren, een tweetal feiten noemde van bouw
beneden het aangegeven peil (aan de St. Liduina-
straat) tengevolge waarvan de huizen bij eiken regen
val overlast van water hebben en er naar verwees,
dat inplaats van ophoogingen met zand zooals de
bouwverordening eischt, dikwijls koolpsch onder de
huizen wordt aangebracht,
tot schade der volksgezondheid.
Die feiten konden niet weersproken worden, maar
het voorstel-B. en W. werd aangenomen, met alleen
de stem van De Bruin tegen.
De aanvulling van het werklieden-reglement deed
ook de gemoederen weer warm loopen, dank zij
vooral de onbeholpen leiding van den heer Lagerweij
De Bruin verklaarde met het oog: op den korten
tijd voor bestudeering van het voorstel, zich van
voorstellen te zullen onthouden, maar
zich de vrijheid voor te behouden,
binnen korten tijd voorstellen tot wijziging te doen,
daar verschillende loonklassen z.i. te laag waren. Hij
stelde nu alleen de vraag of het in dei bedoeling
lag, de verhoogde maxima der reinigings-werklie!-
den dadelijk uit te betalen.
De voorzitter (een verklaard tegenstander der ver
hooging) antwoordde, dat dit behoorde tot de kom-
petentie der kommissie.
De heer Van der Meer _(c.h.vertelde, in de vorige
vergadering tegen het voorstel-da Bruin gestemd te
hebben, omdat hij dacht, dat het voorstel vpn B. en
W. beter zou zijn.
Maar dit was hem tegengevallen
en vooral de loonen der reinigers moeisten verhoogd
worden.
De heer Van der Meer schoot zelfs danig uit z'n
slof, toen hij een oogenblik de koaJitie-politiek vergat-
en z'n eigen hart liet spréken.
De menschen aan de Gemeentereiniging hebben
reeds lang op een verhooging gewacht en die verhoo
ging was z.i. noodzakelijk, terwijl intusschen verschil
lenden hoogeren ambtenaren verhoogingen zijn toe
gezegd. Aan den Directeur van Gemeentewerken en
aan den heer Wichern, opzichter van dien dienst,
voorts aan den heer Dominicus werden achtereenvol
gens hoogere salarissen toegekend. Nu wordt het
loon wel wat verbeterd, maar staat dat in verhou
ding Ook de Directeur der Arbeidsbeurs is dezer
dagen nog in salaris verhoogd. Waar die allen, hoo
gere ambtenaren, in betere conditie worden gebracht,
waarom geschiedt dat nu niet voor alle gemeenterei
nigers In de Commissie voor de Gemeentereiniging
heeft spr. reeds het voorstel om alle! werklieden bij
dien dienst een hooger loon toe te kennen, gedaan.
Toen we hem zoo hoorden spreken, toen begrepen
we zoo volkomen, hoe weinig de man naar eigen
inzicht heeft gehandeld, toen hij in de vorige verga
dering het voorstel-De Bruin hielp vermoorden
Een incident.
De heer Jan van Katwijk (a..r.had tusschen zijn
paperassen een kattebelletje verscholen, waarvan hij
oplas, hoe inniglijk verheugd hij was over het voor
stel van B. en W., dat heelemaal niet door den drang
van De Bruin was tot stand gekomen, al speelt De
Bruin voor redder der menschheid en al spreekt hij
slechts Ivoor de tribune (Gesis van .verschillenderaads
leden).
De Bruin zegt, in de 5 jaar (lat hij het genoegen
heeft deel uit te maken van den raad, zich steeds
onthouden te hebben van persoonlijke aanvallen en
nooit aanleiding te hebben gegeven voor
een ordinair scheidpartijtje.
Intusschen is het zijn schuld niet, dat de heer Van
Katwijk geen begrip heeft van fatsoensvermogen.
Voorzittershamer. De voorzitterIk roep u tot de
orde
De BruinU hadt de;ti heer Van Katwijk tot de
orde moeten roepen. Maar toen hij' sprak was u
precies hardhoorig. Intusschen, ging spr. voort, ik
heb den heer Van Katwijk niets meer te zeggen.
(Bijval eenerzijds, de k'lerikalen boomen nog wat na).
De BruinAls de heeren beweren durven dat ik ook
wel eens beleedigend ben opgetreden, moeten ze dat
maar eens uit de notulen bewijzen. (De storm be
daart plotseling). s
Een voorstel-Van der MeerDe Bruin, om dei loo
nen der reinigers te brengen op f 11 tot f 13, wordt
verworpen met 10 tegen 8 stemmen.
Aangenomen wordt het voorstel van B. en W.,
waarmede het voorstel-De Bruin is opgewekt uit den
dood, dat het minimum- en maximumloon der rei
nigers met f 1 wordt verhoogd.
Na een krachtig pleictóoi werd met 12 tegen 5
stemmen
een voorstel-De Bruin aangenomen,
om de verordening terugwerkendei kracht te ver-
leenen tot 1 Januari 1912.
Grondaanvrage Smulders.
Een verzoek der firma Smulders, om een stuk
grond aan den Maasoever te verkoopen voor f 5.50
per M2, waarover de Commissie voor het Grondbe
drijf en B. en W. gunstig adviseerden, werd na een
langdurig komitee-generaal met 4 tegen 12 stemmen
afgewezen.
Wij sluiten ons gaarne aan bij het oordeel^ dat wij
hierover in „De Maas- en Schiehode" vonden weer
gegeven
Dat besluit komt ons voor zéér gelukkig te zijn.
In de eerste plaats toch was de prijs allertreurigst
laag, in verband met de prijzen in dezelfde omgeving
betaald, maar ook in verband met gewettigde ver
wachtingen voor een allernaaste toekomst.
En ook mejt het oog op die toekomst komt het
ons voor, dat het voor de gemeente eien ramp zou
zijn, als in den eersten tijd gronden aan de Maas
werden verkocht, om de eenvoudige reden, dat voor
het oogenblik de waarde van den grond niet te
bepalen is.
Want een kind kan toch begrijpen, dat de groote
omwentelingen, door het kapitaal-krachtige Rotter
dam in onze zoo onmiddellijke omgeving onderno
men, invloed, een zeer belangrijke en gunstige in
vloed, moeten uitoefenen op diei onmiddellijke om
geving.
Hoe ver die invloed zich zal doen gelden, is mo
menteel niet te zeggen elke poging ertoe zou
slechts zijn doodgewone waarzeggerij. Dit moet wor
den afgewacht, maar wil men het belang der ge
meente verzekeren, dan dient bovenal in den Rotter-
damschen hoek voet bij stuk te worden gehouden
en mag geen duim grond worden verkocht.
De ontwikkeling der industrie wordt daardoor niet
belemmerd. Men kan in huur of erfpacht uitgeven,
maar dan nog voor niet al te langen termijn. Dan
beslissen de industrieelen zelf wat gebeuren zal.
Alléén rekening houden met wat zij wenschen of
daaraan hiet gemeentebelang ondergeschikt maken,
dat zou onverantwoordelijk zijn
Tot zoover genoemd blad. Maar het is voor ons
niet zeker, dat niet vandaag of morgen, zij het voor
een paar centen meer, dei firma Smulders tóch het
door haar begeerde stuk grond weet te bemachtigen
Het gaat tegen 1913, het jaar der Kamerverkiezin
gen en de Schiedamsche vrijzinnigen ontwaken uit
hun dommel, waarin ze tengevolge van hun verval
sedert jaren in verkeeren.
Een openbare vergadering werd aangekondigd als
eerste teeken van leven mlet als spreker Mr. Marchant.
Dinsdagavond heeft deze vergadering plaats gehad
in het „Musis Sacrum". De groote zaal was dicht
bezet met een zeer gemengd publiek, het élite der
burgerij zoowel als Jan Boezeroen was aanwezig.
De heer Marchant behandelde in een saaie rede,
welke twee uur duurde, den politieken toestand.
Zeer gemoedelijk, zonder de minste scherpte somde
de spr. de tekortkomingen van het christelijke cabinet
op en gaf als zijn meening te kennen, dat getracht
moest worden in 1913, vooral met het oog op de
Tarief wet, de macht van de coalitie te breken.
Voor het debat gaven zich op De Bruin en Mej.
v. d. Vlies, welke ieder een kwartier mochten spre
ken. De Bruin begon met te zeggen, dat een kwar
tier debat op een rede van twee uur bedenkelijk
weinig washij zou zich daarom waar de heer Mar
chant het over Staatspensioneering heeft gehad zich
bij voorkeur tot dit punt bepalen.
Onze partijgenoot wees er op, dat de vrijzinnigen
het arbeidersleven niet kennen, zij staan er naast, dat
wordt ook bewezen door de meening der heeren als
zou een arbeider voor zijn pensioen willen betalen.
Zoo goed als ministers, sabeldragers, enz. hun pen
sioenen opstrijken zonder er voor betaald te hebben,
zoo goed wenschen de arbeiders eveneens pensionee
ring zonder premiebetaling.
En waar volgens de berekening van den heerTreub
zonder oplegging van onbillijke belastingen twintig
millioen gehaald kan worden uit de directe belastin
gen, kan men toch makkelijk de middelen vinden
voor pensioneering.
Voorts verweet spr. den heer Marchant nog het
stemmen voor oorlogschepen der vrijzinnig-demokra-
ten, terwijl zij het christelijk ministerie van opdrij
ving der militaire uitgaven beschuldigen.
Mej. v. d. Vlies behandelde in den breede het be
toog van den heer Marchant en wees erop, dat het
voor de arbeidersklasse hetzelfde blijft of zij gere-
