De verleden tijd
Schiedam is de Brandersstad
van Nederland
Even een
'Hoogstraatje pakken'
MaasposT I MAASPOST SCHIEDAM XQ7.56
Muziek is
troef
Winkelstraat Hoogstraat:
CENTERS
Schiedam Hoogstraat 121-123
Gasthuis
Deze pagina is een publicatie van de Winke-
liersvereniging Hoogstraat
De enige echte amusements-centers in Nederland!
In een sfeer van luxe en optimale gastvrijheid genieten van
een frisdrankje en een lekker hapje.
Maar vooral van deboeiende en spannende kans- en
behendigheidsspelen.
Niet alleen de scheepvaart
heeft voor Schiedam een be-
langrijke rol gespeeld; het is
ook een stad van molens.
Schiedam heeft zelfs de vijf
hoogste molens ter wereld.
Historisch gezien is de Hoog
straat in Schiedam een van de
oudste straten van Schiedam
die door het hele centrum
loopt en waar een groot deel
van de detailhandel is geves
tigd. Ook de horeca is gecon-
centreerd in het centrum. Wat
voor vele Schiedammers en
mensen van buiten Schiedam
een reden is om gezellig te
winkelen of uit te gaan in het
centrum.
Gelukkig is Schiedam ook
actief om naast het oude ge-
zellige centrum te denken aan
nieuwbouw. Zo is onlangs in
de Lange Kerkstraat het nieu
we ABC-centrum in gebruik
genomen. Ook de nieuwe
passage, die in 1995 gereed
komt zal zeker de aantrek-
kingskracht van het centrum
vergroten. Men spreekt nu al
van de grote omloop. De
winkeliers van de Hoogs
traat, verenigd in de Winke-
liersvereniging Hoogstraat
zuilen er alles aan doen om
samen met de winkeliers in
deze grote omloop er een ge-
zellige winkeleenheid van te
maken waarin de Hoogstraat
als oudste straat een belang-
rijke rol blijft spelen.
SCHIEDAM De Hoogstraat is
tegenwoordig een drukke winkel-
straat, maar dat is het natuurlijk
niet altijd geweest. Sterker nog. in
vroeger tijden haalde je een nat
pak als je door de Hoogstraat wil-
de: het gebied waar nu de Hoogs
traat ligt was een drassig stuk moe-
rasland waar een klein kreekje, de
Schie, doorheen stroomde.
Zagen de eerste Schiedammers
omstreeks 1200 al de mogelijkhe-
den van de winkelstraat of wilden
ze eindelijk weleens met droge
voeten thuis komen? Hoe dan ook,
in die late middeleeuwen begon-
nen de toen al ijverige bewoners
van het gebied met de inpoldering
van wat nu hun eigen Schiedam is.
Eenmaal op het droge was de strijd
met het water, zoals in de rest van
Nederland, nog niet gewonnen.
Lange tijd bleef Schiedam, voor
zover daar al sprake van was, nog
kampen met onverwachte water-
standen en dienovereenkomstige
overstromingen, die wij eigenlijk
alleen nog kennen uit Zeeland en,
recenter, Limburg. In 1250 hadden
ze uiteindelijk het lek boven en
bouwden ze een dam, de huidige
Dam. Maar de ene drooglegging is
de andere niet. Toen de letterlijke
drooglegging was voltooid, begon-
nen de Schiedammers toch wel een
beetje op te drogen en besloten ze
maar weer voor hun eigen natje te
zorgen. En wat dat is geworden
weten wij allemaal.
De drankindustrie kwam van de
grond en dat was een van de rede-
nen voor een bloeiperiode in het
Schiedamse. De regenten van de
stad vonden zichzelf steeds voor-
namer worden en wilden bouwen
aan hun stad. Een van de projecten
die zij van de grond tilden was de
bouw van een nieuw gasthuis die
het in hun ogen inferieure St. Ja
cobs Gasthuis, dat in 1785 werd
gesloopt, zou moeten vervangen.
De opdracht voor het nieuwe gast
huis ging naar de Rotterdamse
stadsarchitect Jan Guidici en luid-
de: 'Ontwerp een voornaam uit-
ziend gebouw met aan de Achter-
wegzijde een bordes met een groot
plein'. Toch was het een vreemde
zaak dat Guidici de opdracht
kreeg, want Schiedam had in die
tijd een eigen stadsarchitect in
dienst. Maar het vertrouwen van
de regenten in de eigen architect
Rutger van Boles was niet bijster
groot. Om het in de woorden van
regent Doom te zeggen 'Boles
maakt monsters van gebouwen',
waarmee hij doelde op het Wees-
huis aan de Achterweg.
Ongeveer gelijktijdig met de sloop
van het oude Gasthuis begon Gui
dici met zijn nieuwe versie, dus in
1785. In 1789 was het pand klaar,
maar de bouw was niet helemaal
verlopen als voorzien. Al bij het
maken van de funderingen kwa-
men de eerste problemen: een deel
van de Hoogstraat dreigde door de
werkzaamheden in te storten. Hier-
door diende de plannen enigszins
herzien te worden en werd afge-
zien van de bouw van het grote
bordes aan de Achterwegzijde dat
wel in het ontwerp was opgeno-
men. Maar Guidici was een vol-
houder en volmaakte het Gasthuis,
dat uiteindelijk met recht een voor
naam pand genoemd mocht en
mag worden. Het nieuwe gasthuis
was een van de eerste voorbeelden
van de zogenaamde neo-classicis-
tische bouwstijl. Dat komt onder
meer tot uiting in het prachtige in-
terieur van de voormalige gast-
huiskapel met zijn gemarmerde
zuilen en aan de pleinzijde met de
zogenaamde tympaan, gedragen
door twee zuilen en pilasters. Te
genwoordig zijn de regenten ver-
dwenen en heeft het Gasthuis zijn
voorname functie voor hen verlo-
ren. Maar het gebouw is nog im-
mer voornaam, tot grote plezier
van het Stedelijk Museum
Schiedam, de huidige bewoner van
het pand.
De Hoogstraat een aaneengesloten winkelgebied van Koemarkt tot Grote Markt.
Muziek is troef op de Hoogs
traat. De oudste en gezelligste
winkelstraat van Schiedam
beschikt over een vaste ge-
luidsinstallatie waaruit dage-
lijks achtergrondmuziek
klinkt.
Woensdag 26 oktober 1994
Hoogstraat winkelstraat
'n spelletje
i !<l "P ipy
Rozenburg Nieuweweg 2 Rotterdam Coolsingel 191-193
gezelligste plek voor
Sfeerverlichting; winkeliers doen er alles aan om het winkelen
zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
Een oud-Schiedammer
De Hoogstraat een gebied waar voetgangers vrij baan hebben en verkeer beperkt mag laden en
lossen.
Parkeren op het Spinhuispad en nog gratis ook.
Oud Schiedammers weten het nog wel; in het verleden gingen ze altijd
even een 'Hoogstraatje pakken'. Ze bedoelden hiermee dat ze even een
rondje gingen lopen over de Hoogstraat, Lange kerkstraat en de Broers-
vest.
In de na-oorlogse jaren had de Hoogstraat nog een smal trottoir dat eigen
lijk te klein was om er op te lopen en net nog breed genoeg was om je de
veiligheid te bieden om niet voor je sokken gereden te worden. Verkeer in
een richting werd in die jaren nog gewoon toegelaten tot twee uur in de
middag.
Tot die tijd kregen de winkels de gelegenheid om te bevoorraden. Voor
een deel gebeurde dat nog met de paard en wagens van Van Gend en
Loos. Oni alles te kunnen trekken waren twee paarden voorgespannen en
meestal tijdens het lossen van de wagens viel er ergens op de Hoogstfaat
een grote boodschap op de grond. Dolle pret natuurlijk wanneer het win-
kelend publiek, dat in de loop van de dag de winkelstraat in beslag nam en
in een van die grote vijgen stapte.
Het rondje door Schiedam begon ergens ter hoogte van 't Vierkantje, waar
Wasman toen nog eigenaar van was. In de richting van het museum lo-
pend bevonden zich allemaal winkels waarvan het merendeel verdwenen
is. Een enkele is nog terug te vinden zoals de slagerij op de hoek van de
Havensteeg tegenover het Broersveld. lets verder treffen we nog de juwe-
lier aan die van vader op zoon is ovCrgegaan. Verder lopend passeerde je
het weeshuis, op de plaats waar nu de doorbraak naar de nieuwe passage
komt. Op dezelfde hoogte was vroeger ook 't Lingeriehuis gevestigd. Aan
de overzijde bevindt zich nu het smalste steegje van Schiedam; de Water-
steeg. In de volksmond werd dit kleine steegje het Nunessteegje genoemd,
afkomstig van de enige bewoner die hier woonde. Nu prijkt in het steegje
het naambordje 'Watersteeg'. Of deze naam is afgeleid van het water van
de Lange Haven of van het vele wateren van de Schiedammers in dit
steegje laten we verder maar in het midden.
Verder richting stadhuis. Meer dan een jaar geleden was hier nog het win-
keltje van 'bruidsuikerkoning' Verhulsdonk gevestigd. Gerard was niet
alleen bekend van zijn lekkernijen maar timmerde ook aan de politieke
weg voor de WD.
lets verder links was het Monopole-theater gevestigd; een klein theater
waar wat minder bekende films werden vertoond. lets verder zit nog
steeds de drogisterij van Van der Sman, een zaak die eveneens van vader
op zoon overging. Eenmaal aangekomen bij de Dam ging het rondje
Schiedam verder naar het stadhuis, dat nu nog alleen een representieve
functie heeft. Over de Lange Kerkstraat en de Broersvest was het rondje
Schiedam voltooid.
Molensaan de Noordvest; Schiedam is van oorsprong een brandersstad. In de 19e eeuw waren er
maar liefst een twintigtal in gebruik. Het graan voor de branderijen werd er gemalen. Tot de
zeventiger jaren waren deze molens stille getuigen van een brok geschiedenis. Nadat vrijwilligers
het inititatief hadden genomen werden de molens met professionele hulp hersteld.
WAAG GERUST EEN GOKJE MAAR ZET JEZELF NIET OP HET SPEL! TOEGANG VANAF 18 JAAR.
