- ■-
Dijkgraaf Ir. J.J. De Graeff: 'Wij spelen met water'
4
1
MaasstaD
w
f
■k
mm H I *f
mmmm
Geschiedenis
Doodnormaal
t
Verkiezingen
Bacterien
Ingezetenenomslag
Stad
Dijkleger
Spelen
Woensdag 8februari 1995
CX9.59
Hoogheemraadschap van Schieland
1* f
->
lillilPi
De Rotte, ook at is 'ie bevroren, speelt een beiangrijke rot in het
beheersgebied van het Hoogheemraadschp van Schieland.
We kennen zo langzamerhand wel
de briefjes die bij ons in de bus val-
len. Een nota van het Hoogheem
raadschap Schieland waarop staat
dat we vooral niet moeten betalen.
Het bedrag wordt opgenomen in
onze GEB-rekening. Ze hebben
iets met water te maken, dat weten
de meesten van ons. Maar wat? En
hoe? Wij leven dankzij en ondanks
het water. De beelden van het was-
sende water in Lintburg en Gelder-
land zitten nog vers in ons geheu-
gen. Mensen die met hun levende
have hun huis moesten verlaten.
Gezinnen en bedrijven voor tijden
ontwricht omdat de dijken het niet
redden. Dat is nou een van de ta
ken van het waterschap Schieland:
de zorg voor de waterkeringen,
voor de dijken en de kaden. De
tweede beiangrijke taak is het be-
je eigenlijk heel simpel samenvat-
ten. We zorgen voor de water-
schapshuishouding van dit gebied.
Dat betekent dat we verantwoorde-
lijk zijn voor de dijken. maar ook
voor de hoevelheid water. Niet te
veel als het nat is en niet te weinig
als het droog wordt. Daarnaast heb
je natuurlijk de waterzuivering,
want het water moet schoonge-
maakt worden. Dat is de kwaliteit
van het water. Wat de dijken be-
treft: die bouwen we en we onder-
houden ze. Je spreekt dan niet al-
leen over de meest bekende dijken
langs de Maas en de Hollandsche
IJssel maar ook over die langs de
boezemkaden en de Rotte."
Het 'watergebied' van Schieland
ligt tussen Rotterdam. Schiedam.
Zoetermeer, Waddinxveen en
Gouda. De Gouwe. de Holland-
heersen van het waterpeil in de
boezems en de polders.
Voorlichter Petra de Landmeter
vertelt dat in Schieland net zulke
polders zijn als in Gelderland. „Je
moet je voorstellen dat sommige
ook zeven meter beneden het
NAP-peil liggen. Enorme diepe
badkuipen die kunnen vollopen als
we het water niet meer de baas
kunnen." De derde grote poot van
het hoogheemraadschap is de wa-
terkwaliteit. Zorgen dat het opper-
vlaktewater niet verontreinigd
wordt en zo mogelijk het verbete-
ren van de waterkwaliteit. De vier-
de verantwoordelijkheid is waar-
schijnlijk de minst bekende. Het
beheren van een aantal wegen en
vaarwegen.
Ir. J.J. de Graeff is sinds januari
van dit jaar de kersverse dijkgraaf
van Schieland. „Wat wij doen kun
sche IJssel en de Nieuwe Maas zijn
de natuurlijke begrenzingen van
Schieland. Zo valt Rotterdam-
Noord wel binnen het gebied en
Rotterdam-Zuid niet. Die grenzen
zijn reeds lang geleden getrokken
en hebben te maken met de bema-
ling van de polders. Vaak zijn ze
nog een overblijfsel van de vroege-
re polderdistricten. Schieland voert
de scepter over drie districten: het
Rottedistrict, het Ringvaartdistrict
en het Stadsdistrict.
De Graeff: ..Wij hebben gemalen
waardoor we het water naar buiten
laten lopen en inlaatpunten waar
door het naar binnen komt. De in
laatpunten zitten niet altijd in het
gemaal. Daar laat je als het ware de
badkuip soms vol lopen!"
In tegenstelling tot Gelderland en
Limburg wordt de hoogte van het
rivierwater bij ons bepaald door eb
en vloed, terwijl dat in bovenge-
noemde provincies het smelt- en
regenwater is van Zwiterland,
Duitsland, Belgie en Frankrijk.
Echt zwakke plaatsen kennen wij
niet meer. Zoals De Graeff zegt:
..Wij worden alert als de Noordzee
opspeelt. want we hebben hier
vooral met de zee te maken.
Sinds eeuwen proberen de Hollan
ders reeds op alle mogelijke ma-
nieren het water te beheersen, daar
regels voor op te stellen en gelden
te innen. Uit oude stukken blijkt.
dat het Hoogheemraadschap van
Schieland een van de oud<ite water-
schappen in ons land is. In een akte
van 14 mei 1273 komt de naam al
voor. Floris V, graaf van Holland
en Zeeland, gaf opdracht voor het
schrijven van deze akte, waarin ei-
genaren van de grond langs de dijk
bij de Hollandsche IJssel voor het
onderhoud moesten zorgen. De
omgeving moest immers tegen
overstromingen beschermd
worden.
De dijkgradf tin de "Midg-
heemraden controleerden
toen ook al regelmatig de
dijk en die kon maar beter
in orde zijn. Had de
'aangelande', de eigenaar,
niet goed voor zijn dijk gezorgd,
dan kreeg hij een bekeuring aan
zijn broek. De namen zijn 700 jaar
later nog steeds dezelfde; aan het
hoofd van het waterschap staat nog
steeds de dijkgraaf en daaronder
vallen de hoogheemraden.
We vinden het eigenlijk allemaal
doodnormaal dat het droog is op
het land. Net zoals we gewend zijn
de kraan open te draaien en brand-
schoon water te horen klateren.
Maar wie daarvoor zorgt, is voor
velen de vraag. De Graeff: „De
agrariers weten heel goed wie we
zijn. want die hebben vanwege hun
werk op het land met ons te maken.
Voor de mensen in de stad ligt dat
heel anders. Daar ligt een opdracht
voor ons. De bewoners van Schie
land moeten weten waar wij voor
staan."
Onlangs reed de dijkgraaf naar
Goeree-Overflakkee waar hij vlak
voor Middelharnis een bord
'waterschap'ontwaarde. Dat zie je
bij ons niet. Om het waterschaps-
gevoel bij ons ook tot leven te roe-
pen, komt er bij de Brienenoord-
brug eveneens een bord van Hoog
heemraadschap Schieland. Daar
staat namelijk een hele grote wa
terzuiveringsinstallatie waar dage
lijks duizenden nu nog onweten-
de automobilisten langs zoe-
ven. jm
Veel mensen uit
Rotter. MM
dam en
omge
ving
surfen of re
creeren op een
andere manier bij de Ze-
venhuizerplas. Recre-
atieplassen vormen
een verhaal apart j
bij Schieland. De
Zevenhuizer-
plas blijft
bijvoor-
spreken van de zuivering waar we
het nu over hebben."
Het is raar maar waar: beestjes ma
ken het water schoon. Het zui-
tk SI veren van het
water gebeurt
j met bacteri-
MoerkapuilC
RrngyaarfcJiEtricf
beeld
goed
Recreeren langs de Strekkade in Hillegersberg.
schoon door de grote diep-
te van het water. De Bergse Plas-
sen en de Kralingse Plas vallen
eveneens onder de vleugels van
moeder waterschap. De medewer-
kers onderzoeken daar de stand
van het viswater en leggen natuur
lijke oevers aan. Ook recreatiewa-
ter moet gezuiverd en uitgebag-
gerd worden, net zoals sloten en ri-
vieren.
Bij al het werk speelt het milieu
een grote rol. Zo blijkt verduur-
zaamd hout slecht te zijn voor de
flora en fauna van het water. De
zware metalen en koolwaterstoffen
komen in het oppervlaktewater en
uiteindelijk op de waterbodem te-
recht. Vandaar dat ze tegenwoor-
dig met andere middelen werken
om de oevers te beschermen, zoals
onbehandelde palen en wilgete-
nen.
Dit jaar is een bijzonder jaar voor
Schieland. want in mei zijn er ver
kiezingen. De Landmeter vertelt
dat ze al druk bezig zijn met de
voorbereidingen. „Door de invoe-
ring van de Waterschapswet komt
er een andere samenstelling van
het bestuur. Het is nu van belang
dat alle bewoners een aantal zetels
in ons nieuwe bestuur krijgen. 17
van de 39 plaatsen zijn voor hen
bestemd. Dat zijn er behoorlijk
wat." Alle bestuursleden komen
uit een bepaalde hoek. Zo kun je je
kandidaat stellen als bewoner,
maar ook als eigenaar van een ge-
bouw, woning of bedrijf. De ge-
meenteraadsleden stemmen op de
kandidaten van de lijst. De 17 per-
sonen met de meeste stemmen zijn
de uitverkorenen.
De Graeff merkt op dat juist de
drie-eenheid van belang, betaling
en zeggenschap essentieel is bij dit
nieuwe bestuur.
..Het is ongelooflijk, maar tot de
jaren '80 ging de hele handel onge-
zuiverd de Nieuwe Maas op", ont-
hult de voorlichter. ,.We hebben
nu nog maar weinig ongerioleerde
gebieden, vrijwel al het water
wordt gezuiverd en weer schoon-
gemaakt. In 1985 is de zuiverings-
installatie Kralingseveer geopend
en die heeft een grote ommekeer
teweeggebracht. Voor die tijd ging
het wel naar kleine zuiverings-
plaatsen toe waar het grote vuil en
het natte gedeelte werden geschei-
den. Maar je kon toen echt nog niet
„Het
komt
als heel
vies blub
ber binnen. De
grove delen zoals hout
en plastic halen we eruit.
p!"* Het vieze water komt vervol-
gens in een circuit waaraan we de
bacterien toevoegen. Zij eten als
het ware het vuil op. Het water dat
we lozen in het oppervlaktewater.
is voor meer dan 95% schoonge-
maakt. We praten dan natuurlijk
niet over drinkwater", licht De
Landmeter toe.
in gaat. ..Onze mensen controleren
of dit daadwerkelijk gebeurt. In de
polder zelf nemen we onze maatre-
gelen om het water schoon te ma
ken, of we halen vies water uit de
sloten en stoppen schoon erin."
Het werk als dijkgraaf vindt hij
boeiend. Zijn hele werkzame leven
heeft hij zich beziggehouden met
besluitvormingsprocessen. ,.Be-
stuurlijk werk als zodanig trekt
mij aan", verduidelijkt De
Graeff. „Het prettige aan de
ze baan is dat ik het nu alle
maal zelf doe en dan nog
wel op het gebied dat mij
aanspreekt: de waterzorg.
Water is zeer concreet; het
is heel duidelijk waar je mee
bezig bent. Van oudsher vind
ik het leuk om met water te
spelen. Maar goed, het moet alle
maal nog gebeuren want ik ben pas
sinds kort in dienst", relativeert hij
zijn woorden. Wat hij leuk vindt
aan zijn taak, zijn de contacten met
al die verschillende belanghebben-
den. Bewoners hebben nu eenntaal
andere verlangens op hun lijstje
Staan dan agrariers. Bedrijven heb
ben weer andere noten op hun
zang. „Maar we moeten natuurlijk
wel allemaal via dezelfde deur de
vergaderzaal verlaten. Dat vind ik
nou een aardige opgave. dat ieder-
een aan zijn trekken komt zonder
dat je een ander tekort doet."
Ingezetenenomslag? Het klinkt als
een kreet waar je alle kanten mee
op kunt, maar het komt erop neer
dat we moeten betalen. Vanaf 1 ja
nuari van dit jaar is namelijk de
Waterschapswet ingevoerd. Be-
taalden vroeger alleen eigenaren
van woningen of gebouwen mee
aan het waterschap. nu moeten ook
de huurders betalen. Zij hebben im
mers evenzeer belang bij een goed
werkend waterschap. Het bedrag
dat ze moeten betalen varieert van
fl. 15,- tot fl. 40,- per jaar, afhanke-
lijk van waar hun huis staat. Want
het waterschap zorgt voor droge
voeten, luidt de slogan en dat kost
geld dat we via de GEB-nota moe
ten betalen.
Voor bewoners van een stad is de
dagelijkse band met het water an
ders dan die van de mensen op het
platte land. De stedelingen gebrui-
ken het water voor hun huis-, tuin-
en keukenactiviteiten. maar niet
voor hun bedrijf. Voor tuinders,
boeren en bedrijven is dat een heel
ander verhaal. Als je aardappelveld
vol water loopt, is het afgelopen
met de oogst. Toch doet Schieland
in Rotterdam precies hetzelfde als
in de polder. De Graeff: „We
zorgen hier net zo goed dat de stad
niet volloopt en dat het water
schoon blijft. Het enige verschil is
dat de mensen uit de stad in hun da
gelijkse doen en laten iets minder
afhankelijk zijn van water dan de
agrariers. Wij regelen trouwens in
Rotterdam en Capelle niet de
kwantitatieve waterhuishouding.
De gemeenten zorgen zelf dat de
hoeveelheid water op peil blijft."
De waterkering en de waterzuive
ring zijn wel het pakkie-an van he"t
hoogheemraadschap.
Voor 1995 staat een aantal zakerr
op de rol. Zo moet de zuiveringsin-
stallaties bij de Brienenoordbrug
en die bij Nieuwerkerk aan den
IJssel sterk worden uitgebreid. De
Graeff: ,.We hebben momenteel
problemen met de kwaliteit van het
water, omdat de Rotte uitgebag-
gerd moet worden. De discussies
gaan nu over de plaats waar de
bagger naar toe moet. Niemand wil
de bagger hebben! Eind 1994 heb
ben we daar enorm veel moeilijk-
heden mee gehad. We onderzoe
ken op dit moment de boezemka
den om te bekijken of daar plekken
zijn die verbeterd moeten worden.
We zijn ook in discussie met de ge:
meenten Rotterdam en Capelle om
de kwantitatieve waterhuishouding
op onze schouders te nemen. Alle
maal zaken waar we ons dit jaar
mee bezighouden. En natuurlijk de
discussie over de verhouding
Schieland en de toekomstige stads-
provincie."
Zo maar een greep uit de bijzonde-
re taken van dit jaar. Want het is
zoals voorlichter Petra de Landme
ter zegt: water is onze vriend en
onze vijand.
Monique Snoeij
We hebben de stoere mannen nog
wel op ons televisie-netvlies staan.
Die echte kerels die met zandzak-
ken de dijken aan het verzwaren
waren in Limburg en Gelderland.
Schieland heeft een blik van dat
soort op voorraad: het dijkleger.
Vrijwilligers die op de dijken pa-
trouilleren. Als het water in de
Nieuwe Maas stijgt of een Noord-
westerstorm dreigt op te steken,
komen deze manschappen in actie.
Ze inspecteren de dijken op jacht
naar zwakke plekken en nemen
onmiddellijk maatregelen. Zo no-
dig bewaken ze de waterkeringen
dag en nacht.
In Schieland zijn twee hele grote
gemalen die zorgen dat het water
goed op peil blijft. De Graeff: „Het
ene grote is het gemaal mr. U.G.
Schilthuis aan het Oostplein in
Rotterdam, het andere staat in
Moordrecht. Het gemaal in Moor-
drecht is trouwens een heel grappi-
ge. Daar pompen we het water uit
de boezem omhoog maar ook uit
het gemaal zelf. Het lijkt eigenlijk
op het systeem van de aderen in je
lichaam. We malen het uit sloten
omhoog naar de boezem en daar
vandaan gaat het opwaarts naar het
buitenwater, naar de Nieuwe Maas
of de Hollandsche IJssel. De sloten
en vaarten zijn de aders." Het
klinkt allemaal heel simpel, maar
dat is het natuurlijk niet. Een heel
ingenieus technisch systeem zorgt
dat het allemaal op deze manier
verloopt.
Het lijkt soms op het spelen met
water, filosofeert De Graeff. Maar
dan wel op een verantwoorde ma
nier. „Als je kijkt naar het zuiveren
van water, dan doen we twee ont-
zettend beiangrijke dingen. We
zuiveren het afvalwater en letten
erop dat de kwaliteit van het water
zelf ook in orde blijft. We maken
dat zelf schoon of we zorgen dat
het goed blijft door vergunningen
af te geven." Bedrijven mogen
hun afvalwater uiteraard niet onge-
zuiverd lozen. Met een vergunning
in de hand moeten ze zelf zorgen
dat 'hun' water schoon de plomp
Het water is aiom vertegenwoordigd in en om Rotterdam