Het 'Rotterdam-gevoel'
De stad blijft
Overheid
gegarandeerd
goedkoper
De stadsprovincie kost geld, maar levert veel meer op
<^*SS5
Wat is nu dat gevoel voor Rotterdam? En verdwijnt dat gevoel
voor de stad met de komst van de Stadsprovincie en de opdeling
van de gemeente Rotterdam in elfnieuwe gemeenten? Een aantal
echte Rotterdammers, mensen die in de hele regio bestuurlijk
actief zijn, zeggen daar het volgende over:
Gemeenten hadden nooit vaste grenzen
De regio Rotterdam is wat betreft de bestuurlijke indeling altijd
een dynamisch gebied geweest. Al in de vorige eeuw begon
Rotterdam met het annexeren van omliggende gemeenten,
bijvoorbeeld Kralingen, Charlois en delen van Hillegersberg. De
laatste grote annexaties door Rotterdam vonden plaats tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
De Stadsprovincie op Stads TV
P
Door de komst van de Stadsprovincie Rotterdam wordt het
bestuur van de overheid in de regio goedkoper. Daar sta ik
persoonlijk voor garant", zei Dr. Bram Peper twee weken geleden
op deze pagina. Dat klopt", bevestigt J. Verbree, medebestuurder
van de Stadsregio en burgemeester van Capelle aan den IJssel.
Wat kost de vorming van de stadsprovincie en wat levert het op.
Dat is een van de meest gestelde vragen. Ook een van de moeilijkste
trouwens.
U kunt bellen met bestuur-
ders van de Stadsregio.
i
TOTAAL - TX0.03
STADS
Burgemeester Cor learners uit Bleiswijk
vertelt: "Ik ben een geboren en getogen
Rotterdammer, kom uit Charlois en ben lange
tijd wethouder geweest in Spijkenisse. Vroeger
en ook nu nog zeggen mensen uit Rotterdam-
Zuid: 'we gaan naar de stad' en dan bedoelen
Cor Lamers
foto: Maarten Uupman
ze daar het centrum mee. In Hillegersberg
spreken inwoners over 'het dorp'. Kralingers
vertellen graag dat ze uit Kralingen komen.
En als ik in het buitenland ben, vertel ik dat
ik uit de omgeving van Rotterdam kom.
Iedereen uit de hele regio is tegelijkertijd trots
op Rotterdam, op Feyenoord en de Euromast.
Veel bewoners in de regio zijn oud-Rotter-
dammers. Toen de tweede Van Brienenoord-
brug werd ingevaren, stond het langs de Oude
Maas in Spijkenisse helemaal zwart van de
mensen. Inwoners van Bleiswijk doen onge-
veer de helft van hun inkopen in Rotterdam.
Het Rotterdam-gevoel is niet exclusief voor
Rotterdammers en zeker niet het monopolie
van de tegenstanders van de Stadsprovincie."
Marietje van Rossen, burgemeester van
Hellevoetsluis: "Het Rotterdam-gevoel is voor
mij grensoverschrijdend. Er zijn bijvoorbeeld
in de loop der jaren veel Rotterdammers naar
Hellevoetsluis getrokken. Veel ouderen gaan
hun kinderen nu achterna. Inwoners van
onze gemeente zijn voor hun werk zeer af-
hankelijk van de haven. Die haven, Feyenoord,
'geen woorden maar daden', dat is van ie-
De gemeenten Hillegersberg, Overschie,
Schiebroek en IJsselmonde verloren hun zelf-
standigheid en kwamen onder Rotterdams
bestuur. Ook delen van Rhoon, Capelle aan
den IJssel, Rozenburg en Barendrecht gingen
naar Rotterdam.
Rotterdammers in de regio
Maar ook de gemeenten in de regio had
den nooit echt definitieve grenzen. De ge
meente Bernisse werd gevormd uit I Ieenvliet,
Geervliet, Zuidland, Abbenbroek en Ouden-
hoorn, Brielle slokte in 1980 Zwartewaal en
Vierpolders op. Albrandswaard is een samen-
voeging van Rhoon en Poortugaal. En West-
voorne is een combinatie van de vroegere ge
meenten Oostvoorne en Rockanje.
Een groot deel van de Rotterdammers
woont inmiddels elders in de regio. De bevol-
king van Capelle, Krimpen, Spijkenisse en
Hellevoetsluis bestaat voor meer dan de helft
uit Rotterdammers. Het omgekeerde geldt
trouwens ook: veel Schiedammers en Vlaar-
dingers wonen nu in Rotterdam.
Rotterdam allang opgedeeld
De gemeente Rotterdam is al in 1947 be-
gonnen met het opdelen van de stad. In dat
jaar werden namelijk de eerste wijkraden in-
gesteld.
Vanaf 1972 komen er rechtstreeks gekozen
deelgemeenteraden. Inmiddels is Rotterdam
bestuurlijk al lang opgesplitst in (deel-)ge-
meenten. Ze hebben al een dagelijks bestuur
(college van BenW), een voorzitter (burge
meester) en een deelgemeenteraad (gemeen-
teraad). Een gemeentehuis hebben de deel-
gemeenten ook al, ze noemen dat de secretarie.
In de loop der jaren hebben de deel-
gemeenten steeds meer en grotere bevoegd-
heden gekregen. Daardoor zijn ze ook steeds
meer gaan lijken op echte gemeenten. In be
stuurlijk opzicht is Rotterdam allang opge
splitst.
De Stadsregio zal via Stads TV op woens-
dag 31 mei en vrijdag 2 juni aanstaande
's avonds een informatieve film uitzenden
over de Stadsprovincie. Het programma
heet 'De Stadsprovincie Rotterdam, Brug
naar de toekomst'. De film gaat in op de
noodzaak om de Stadsprovincie op le rich-
ten, de gevolgen voor u en de mogelijk-
heden voor de regio. Op beide dagen wordt
het programma een paar maal uitgezon-
den: Op 31 mei om 18.40 uur en 21.40 uur
en op 2 juni om 18.40 uur, 20.40 uur en
22.40 uur. Het programma duurt circa 20
minuten.
dereen die zich Rotterdammer voelt. Dat heeft
niets te maken met administratieve grenzen.
Marietje van Rossen
foto: Theo A. Rolfast
Er is ook een duidelijk verschil met Amster
dam. Het Mokunr-gevoel is mij iets te chauvi-
nistisch. Rotterdammers zijn lekker nuchter."
Theo Eikenbroek, voorzitter van de
deelgemeente Noord verklaart over zijn
Rotterdam-gevoel: "Dat is de trots, de sym-
bolen, de Euromast, de Kuip, niet lullen maar
poetsen en de omgangsvormen. Ik woon nu
16 jaar in Rotterdam en ben van de mentali-
teit gaan houden. Dat gevoel is bijvoorbeeld
ook aanwezig in Spijkenisse. De helft van de
Rotterdammers woont in de randgemeenten.
Rotterdam zelf kent een grote instroom van
Theo Eikenbroek
buiten, van mensen die in veel gevallen ook
dat Rotterdam-gevoel hebben ontwikkeld. De
overheid kan dat gevoel niet wegkrijgen. Ik
denk eerder dat het gevoel zal toenemen, om-
dat de stad alleen maar groter wordt. Kijk
naar Londen, dat bestaat ook uit tal van ge
meenten."
Rene Smit, wethouder haven en finan-
cien te Rotterdam. "Rotterdam, dat is daad-
kracht, nuchterheid en openheid. De haven
is daarvan natuurlijk het symbool bij uitstek.
Het is daarom fantastisch om wethouder ha
ven te mogen zijn. Nee, ik ben hier niet ge-
Rene Smit
boren. Dat was in Alkmaar. Ik woon hier nu
18 jaar. Toen ik hier kwam, viel mij op dat je
als het ware onmiddellijk de stad wordt in-
gezogen. Dat Rotterdam-gevoel blijft, ook al
woon je er niet meer. Van de Rotterdammers
blijft maar 25 procent hun leven lang in de
stad wonen. Dat blijkt uit onderzoek. Maar het
gekke is, dat je dat Rotterdam-gevoel nooit
meer kwijtraakt."
Wat doet 'de Coolsingel'
Het gemeentebestuur aan de Coolsingel
houdt zich eigenlijk alleen nog maar bezig met
grootschalige zaken, bijvoorbeeld de haven-
economie, de grootstedelijke problemen zo-
als drugsoverlast, de werkgelegenheid en de
aanleg van grote nieuwe woongebieden zo-
als de Kop van Zuid en de Noordrand.
Voor deze grote zaken heeft Rotterdam
de omliggende gemeenten hard nodig.
Binnen de grenzen van de Maasstad is te wei-
nig ruimte om voldoende huizen voor de
Rotterdammers te kunnen bouwen. Als er in
de haven iets gebeurt of de industrie stank-
overlast geeft, merken de mensen in Brielle
en Vlaardingen dat eerder dan de Rotter
dammers in Hillegersberg of IJsselmonde. Zij
willen daarom kunnen meepraten over de
toekomst van de haven en de industrie. De
haven kan ook alleen beter toegankelijk wor-
den gemaakt via het grondgebied van andere
gemeenten.
Stadsprovincie en gemeenten
Omdat veel belangrijke zaken voor de
stad, de haven en omliggende gemeenten op
regionaal niveau moeten worden geregeld,
wordt de gemeente Rotterdam omgevormd
tot stadsprovincie. Andere zaken kunnen be
ter op het niveau van de stadsdelen worden
aangepakt, bijvoorbeeld bestrijding van de
'kleine' criminaliteit, vandalisme en onder-
houd van de woonomgeving. Dat wordt over-
gelaten aan de deelgemeenten, straks zelf-
standige gemeenten. Ze hebben dan zelf de
mankracht, de bevoegdheden en het geld om
de zaken op te lossen waar u als burger let-
terlijk en figuurlijk tegen aanloopt. Het ge
meentebestuur zit dan als het ware om de
hoek van de straat.
En de 'stad' Rotterdam blijft gewoon de
Maasstad die het altijd was en nu nog steeds
is.
"De financiele winst van de Stadsprovincie
wordt heel precies bepaald. Van tevoren staat
vast dat de overheid ook echt voor minder
geld haar werk gaat doen", aldus Verbree, die
in het regiobestuur verantwoordelijk is voor
de financien.
De komst van de Stadsprovincie en de
gelijktijdige opsplitsing van de gemeente
Rotterdam in tien of elf gemeenten heeft een
aantal grote financiele consequenties. De
belangrijkste is dat door de veranderingen de
overheid efficienter zal kunnen werken. "Nu
gaat nog veel tijd verloren met onderling
overleg, toezicht en allerlei procedures. Straks
zullen de organisatiekosten van de overheid
flink omlaag kunnen. Daardoor zal in deze
regio deze kostenpost per inwoner tot de laag-
ste van Nederland behoren. Er komt dus meer
ruimte voor de uitvoering van zaken, zoals de
bouw van nieuwe woningen, de aanleg van-
wegen en andere voorzieningen. Meer uit-
voeren met meer resultaat en minder orga-
niseren, daar gaat het om." Verbree spreekt uit
ervaring: de organisatiekosten van zijn eigen
gemeente, Capelle aan den IJssel, zitten al
lange tijd onder het landelijke gemiddelde.
Verlaging van de belasting
Dat de overheid goedkoper zal gaan wer
ken wordt ook heel concreet gemaakt door de
aanzienlijke verlaging van het belastingtarief
voor onroerende goederen: woningen en be-
drijven. Deze zogenaamde Onroerend Zaak
Belasting (OZB) zal bijvoorbeeld in Rotterdam
met gemiddeld 25 tot 30 procent kunnen da-
len. "We willen nu vastleggen dat de OZB op
het Jandelijk gemiddelde uitkomt. Omdat de
meeste gemeenten in de regio daar nu ver
boven zitten, betekent dat voor bijna alle
eigenaren van woningen en bedrijven een
flinke lastenverlichting. Maar een paar
gemeenten zitten nu onder het landelijk
gemiddelde. Daar zal het gemeentebestuur
de tarieven wellicht moeten verhogen. We
vinden dat ook redelijk omdat alle inwoners
en alle bedrijven in de regio van dezelfde
voorzieningen gebruik kunnen maken", zegt
Verbree.
Reorganisatiekosten terugverdiend
"We komen er alleen niet onderuit om
eenmalig kosten te maken voor de reorga-
nisatie. Bedenk dat de gemeentelijke organi-
satie van Rotterdam opljoudt te bestaan en
de deelgemeenten die gemeente worden nieu
we mensen en middelen nodig hebben. Ook
moet er een nieuwe provinciate organisatie
worden ontwikkeld. Een groot aantal diensten
van de gemeente Rotterdam kunnen overi-
gens gewoon blijven bestaan. We stellen in elk
geval voor de reorganisatie een vast bedrag
beschikbaar, zodat we achteraf niet voor ver-
rassingen komen te staan", verzekert de regio-
bestuurder.
"In feite zijn de kosten voor reorganisa
tie een investering voor een efficientere over-
heidsorganisatie. Ik heb uitgerekend dat we
de reorganisatiekosten binnen twee jaar al
hebben terugverdiend. We weten uit ervaring
dat kleinere gemeenten, tussen de 60 en 80
duizend inwoners, efficienter werken in ver-
gelijking met grote gemeenten zoals Rotter
dam. De optelsom van de kosten van alle
deelgemeenten die gemeente worden, is met
een vergelijkbaar takenpakket daardoor lager
dan de hele gemeente Rotterdam. Ook uit
financieel oogpunt is de komst van de
Stadsprovincie daarom zeer aantrekkelijk",
stelt Verbree.
Over twee weken zal deze uitgave van
Maasstad weekbladen wederom een speciale
pagina over regiovorming bevatten. Dan wordt
aandacht besteed aan de taken en bevoegdheden
van de toekomstige Stadsprovincie.
Stadsregiovoorzitter en burgemeester van Rotterdam Dr. A. Peper (rechts), ondertekent samen met de staatssecretaris van
Binnenlandse Zaken, mevr. A.G.M. van de Vondervoort (midden) en de Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, mevrouw
Ir. J.M. Leemhuis-Stout (links), de overeenkomst voor de organisatie van de nieuwe Stadsprovincie. De qemeente Rotterdam, de
Stadsregio, de provincie Zuid-Holland en het kabinet verbinden zich daarmee, om de start van de Stadsprovincie Rotterdam per
1 januari 1997 mogelijk te maken.
Een ding staat vast: de vorming van de
stadsprovincie levert minimaal 80 miljoen
gulden op doordat het bestuur en de ambte-
lijke diensten efficienter worden georgani-
seerd. Dat blijkt uit een onafhankelijk onder
zoek.
Lastenverlichting
De winst, zo heeft het Dagelijks Bestuur
van de Stadsregio vorige week beslist, wordt
gebruikt voor het verlagen van de tarieven
voor de onroerende zaakbelasting (OZB)
vanaf 1997.
Het gemiddelde tarief in de regio f 13,38)
ligt nu nog 40 procent boven het landelijke
gemiddelde (f 9,38). Spijkenisse heeft het
hoogste tarief (f 17,60), gevolgd door Rotter
dam, Schiedam en Vlaardingen. Bleiswijk en
Westvoorne hebben de laagste tarieven, na
melijk f 4,59 en f 5,92.
Gemeenten met hoge tarieven ggan om
laag en het omgekeerde gebeurt ook. Zo wordt
de belastingdruk in de regio gelijkmatiger ver-
deeld.
Toch profiteren ook gemeenten die hun
OZB moeten verhogen van de stadsprovincie.
Naast de 80 miljoen gulden efficiencywinst,
komt er namelijk ook nog circa 60 miljoen
extra beschikbaar voor het Regiofonds waar-
uit de gemeenten straks hun geld krijgen. Dat
geld kan ook worden gebruikt voor lasten
verlichting of voor het bekostigen van bijvoor
beeld woningbouw in de regio.
Bij elkaar levert de stadsprovincie jaarlijks
dus ongeveer 140 miljoen gulden meer op
voor de regio.
De kosten
De kosten voor de stadsprovincie hebben
vooral te maken met de reorganisatie van het
Rotterdamse ambtenarenapparaat en de split-
sing van de provincie Zuid-Holland. Voor de
stadsprovincie worden de reorganisatiekos
ten geraamd op circa 100 miljoen gulden.
De bestuurskosten per nieuwe Rotter
damse gemeente zullen jaarlijks ongeveer met
een miljoen gulden stijgen. Daar staan mee-
vallers tegenover, die deze kosten compense-
ren. Bijvoorbeeld het wegvallen van onder
andere de kosten van de centrale afdeling
Burgerzaken op de Coolsingel. Die is over-
bodig omdat de Rotterdammers hun paspoort
en rijbewijs ophalen bij de eigen (deel-)ge-
meente om de hoek. Daar doen ze ook ge-
boorte-aangifte, gaan er trouwen, enzovoorts.
Positief
Er zijn dus eenmalige kosten van pakweg
100 miljoen (de claim op een rijksbijdrage
niet meegerekend). En jaarlijks een extra kos
tenpost van 9 a 10 miljoen gulden.
Die laatste kostenpost wordt elders ge-
compenseerd, bijvoorbeeld bij Burgerzaken.
Daarnaast staat een jaarlijkse winst van 140
miljoen gulden. Dat betekent dat binnen twee
jaar de kosten van de reorganisatie ruim-
schoots terugverdiend kunnen zijn. Per saldo
zijn de burgers en de gemeenten in de stads
provincie dus straks beter uit.
Elke donderdagavond geven zij in
de radio-uitzending van Stadsradio (94,6
FM) telefonisch antwoord op vragen
van luisteraars. De uitzending is van
19.30 tot 20.30 uur. Overdag tussen 9.00
en 17.00 uur kunt u uw vraag al aan-
kondigen bij Stadsradio.
8e/ (aZ/eei, dn w