I
Kunstenaarsproject Venus legt
gevoelens van 584 dagen bloot
SJAAK RLAAK
Rotterdams Dagblad 2 weken gratis...? Vul deze bon in...
Wacht op de piep! (Slot)
Hoogbouw in Rotterdam
Jonge platenmaatschappij brengt verzamel-CD uit van onbekende popmusici
M
'Zoveel goden, zoveel tongen'
Vlooien-
markt op de
Mullerpier
Natuur
thema van
creatieve
wedstrijd
Dansen met
Meedoen in
Rotterdam
BON
I
ROTTERDAM - Een begin-
nend popmuzikant moet wel
erg veel geluk hebben om
een cd te mogen uitbrengen.
Veel rockers leuren jarenlang-
met cassettebandjes bij pla-
tenmaatschappijen en krijgen
dan nog nul op rekest. Soms
omdat ze niet goed genoeg
zijn, soms omdat de platen-
bonzen niet eens willen luis-
teren. De Rotterdamse maat-
schappij IRP doorbreekt deze
impasse. Iedere muzikant
maakt kans op een cd-opna-
me.
ROTTERDAM - Vanaf de
aarde gezien is de omlooptijd
van de planeet Venus 584 da
gen. Met dat gegeven maak-
ten beeldend kunstenaar
Henk van Vessem en dichte-
res Jana Beranova ruim an-
derhalf jaar lang dagelijks
respectievelijk een klein
schilderij en een dichtregel.
Van donderdag 23 mei tot en
met 15 juni is het resultaat
van hun Venus-project te
zien in de Laurenskerk.
.4
door: allele
>5
Voor een voordelig abonnement
op het Rotterdams Dagblad.
Woensdag 22 mei 1996
CX9.51
Hoogbouw is een veranderlijk begrip. Neem onze stad. Wat vroeger erg
hoog was, is tegenwoordig een klein miezerig vlekje in de Rotterdamse
skyline. Je zou kunnen zeggen dat het bij hoogbouw niet om de hoogte van
de gebouwen gaat, maar om de verschillen in de gemiddelde hoogbouw.
Een gebouw valt onder de noemer hoogbouw totdat andere gebouwen in
de directe omgeving nog weer hoger zijn. Een goed voorbeeld in Rotter
dam is het Witte Huis van architect Molenbroek. In 1898 werd deze kan-
toortoren metprachtige art deco versieringen naar Amerikaans model ge-
bouwd. Met zijn 45 meter stak dit gebouw 20 meter boven de gemiddelde
bouwhoogte van Rotterdam uit en was daarmee tevens de eerste wolken-
krabber van Europa. Bijna niet voor te stellen dat het gebouw ongeveer
even hoog is als de kubuswoningen van Piet Blom. En daarkijkt niemand
meer van op. Althans niet qua hoogte.
Hoogbouw is ook een stedebouwkundig middel om bepaalde plekken in
een stad te accentueren. Bijvoorbeeld de ingang van een stad of het cen
trum. Ook de economische factor speelt een rol. In Rotterdam wordt an-
ders tegen hoogbouw aangekeken dan in veel andere Nederlandse steden.
Hier is het geen taboe. Veel Rotterdammers vinden het mooi. En, toegege-
ven, het misstaat de stad ook niet. Het past bij de stedebouwkundige en
andere ambities die deze stad regeren. De Euromast die in I960 als uit-
kijkpost ter gelegenheid van de Floriade is neergezet, bereikte in 1970 de
hoogte van 185 meter. Het bouwwerk van Maaskant was namelijk haar
record aan de 114 meter hoge Medische Faculteit kwijtgeraakt. Vandaar
dat er een space-tower op het oorspronkelijke bouwwerk is geplaatst. Een
andere recordhouder is de Delftse Poort van Bonnema uit 1992. Met zijn
150 meter kan dit gebouw van Nationale Nederlanden bogen op de titel
hoogste kantoorgebouw van Nederland. En trots wijzen vele Rotterdam
mers naar de Kop van Zuid als z.e spreken over de bouwactiviteiten voor
'Manhattan aan de Maas
Aan het verwezenlijken van echte hoogbouw kleven een aantal construc-
tieve voorwaarden. Nadat rond de eeuwwisseling de lift was uitgevonden
en ook het beton- en staalskelet werd toegepast, konden gebouwen pas
echt hoog worden. Tegenwoordig kan technisch werkelijk bijna alles.
Want wij zijn dan wel trots op onze 150 meter, maar in Chicago glimla-
chen ze daarom. De Sears Tower heeft 110 verdiepingen en meet 443 me
ter. En het wedstrijdstokje is onlangs overgenomen door Kuala Lumpur
met de Petronas Tower van 88 verdiepingen en 450 meter. Er zijn zelfs
plannen voor een gebouw in Tokio van 800 meter! Ben benieuwd of we in
Rotterdam de 200 meter ooit nog eens zullen overschrijden.
Gervaise Frings
in de buurt. Een andere stamtafel-
gast, kunstverzamelaar en promo-
tor Peter van Beveren, had toeval-
lig een boek bij zich, met een foto
van een paneel met een walkman,
van de Duitse kunstenaar Bageritz,
waarmee je de tekstjes voor het te-
lefoonbeantwoordapparaat kon
afluisteren van '52 kunstenaars en
een klant'.
Deze is van Eric Fischl: 'Nou, je
durft wel. Wie gaf je mijn nummer
eigenlijk? Sorry, dat ik niet tegen
je praat, maar jij praat ook niet te
gen mij. Dit is een pratend ma-
chientje en misschien ben jij wel
een smurf. Wacht op de pieptoon
en klets dan maar raak. Misschien
leer je nog wat.Jiirgen Klauke:
JK is nu een doosje met electroni-
ca. Verstop je erin na de pieptoon.
'Nu je het zegt'. zei Van Beveren.
intussen een onhandig broodje ge-
zond wegwerkend, 'Michel Car-
dena, een Zuidamerikaanse kun-
H: ste* naar en schaker in Am
sterdam, heeft of had ook een
hele mooie.Hij dacht even
na. Hat gaat of ging ongeveer
zo: 'Ik ben er even niet, want
ik ben mijn centen aan het
poetsen. U kunt uw bood-
schap inspreken na de piep.
Met wat koffie spoelde hij de
laatste resten van het gezon-
de struikgewas tussen zijn tan-
den vandaan. Wat ik van
de volgende vond? On
langs draaide hij het ver-
keerde nummer in Amsterdam
en werd op dit bandje getrakteerd:
'Dit is nummer zoveel. Ik ben op
dit moment niet aanwezig. Indien u
iidichtingen wenst over onze dans-
lessen met vegetarische maaltijd,
geef dan na de piep uw nummer
op.Mooier kan toch niet? Ik was
dat volledig met hem eens. Je bent
weliswaar altijd bereikbaar met
zon telefoonbeantwoordapparaat,
maar hoe meer mysterie er in je
tekstje schuilt, wat mij betreft des
te beter.
Monsieur Jacques
'Hallo, dit is het antwoordappa-
raat van Annet. Ik ben momenteel
niet in de gelegenheid om de tele-
foon aan te nemen. Heb je een be-
richt, spreek dit dan na de piep
toon in. Bedankt!' Ik vond deze
tekst geknipt als introductie voor
mijn laatste stukje over teksten
voor het telefoonbeantwoordappa
raat. Minder is meer. Annet is
journalist. Je hoeft haar niks te
vertellen.
Het kan nog korter. Zoals onlangs
aan het begin van een aflevering
van de televisieserie overde onvol-
prezen Britse hoofdinspecteur
Morse, nu na de treurig verknipte
versie van verleden jaar op de Ne
derlandse televisie, gelukkig weer
compleet te zien op Belgie I, dins-
dagavond, 20.40 uur. Ik blijf
er voor thuis; het is meteen
ook het enige televisiepro-
gramma, waar ik nog voor
thuis blijf. De aflevering
ging over het vervalsen
van schilderijen en ene
Harry Field. Aan het be
gin van de aflevering
werd het bandje van het
telefoonbeantwoordappa
raat van deze Harry Field
afgeluisterd. Zijn bood-
schap: 'Gezondheid, rijk-
dom en geluk. Spreek een
boodschap in, alsjeblieft.
Men weet dan meteen hoe
laat het is.
Heel kort is ook de tekst
van ingenieur Aram
Leeuw. Om te beginnen hoor je
electronisch geritsel van een veel
te snel vooruit of achteruit ge-
speeld geluidsbandje. Dan: 'Aram
is er niet.Gevolgd door hetzelfde
electronische geritsel. Tenslotte:
Boodschap na de piep!Maar de
prijs voor de allerkortste tekst gaat
onbetwist naar Ronald Lagendijk,
die dan ook tekstschrijver in de re
clame is (copywriter). Hi, this is
Ronald. Wait for the beep!Hallo,
dit is Ronald. Wacht op de piep!
Ik ga 's ochtends wel eens ontbij-
ten aan de stamtafel van een cafe
'Ons initiatief is niet minder
dan wat Henny Huisman doet'
„Wordt er door managers van gro-
te platenmaatschappijen nog wel
geluisterd naar nieuw talent dat
niet uit GTST komt?", vraagt de
organisatie van Innocent Records
Products (IRP) zich af in het pers-
bericht voor de presentatie van de
eerste 'CD-voor-onbekend-talent'
„Een grapje", verklaart producer
Andre van Vugt de boude tekst.
„Het schijnt een trend te zijn dat
acteurs uit 'Goede Tijden. Slechte
Tijden' een plaatje mogen maken.
Terwijl talentvolle anderen vrijwel
nooit een kans krijgen."
Directeur Dennis Seymonson weet
daarover mee te praten. Hij was
zelf lange tijd zanger in verschil-
lende rockgroepen. De bandleden
wilden hun muzikale prestaties
graag vastleggen op een plaat. Om
die wens in vervulling te laten
gaan stuurde Seymonson cassette-
opnames naar grote platenmaat
schappijen. Meestal hoorde hij
daar nooit meer iets van. „Ik belde
nog wel eens naar een manager
van zo'n bedrijf", vertelt hij.
,,Vaak kon ik aan zijn stem al ho-
ren dat hij mijn telefoontje verve-
Afgelopen zaterdag kwamen de artiesten bij elkaar voor een fotosessie voor de cd-hoes.
lend vond. Het is inmiddels tien
jaar geleden, maar ik weet nog pre-
cies hoe vernederd ik me in zulke
situaties voelde."
Van Vugt weet uit ervaring dat
muzikanten de juiste weggetjes
moeten weten om aandacht te krij
gen. Zelf maakte hij zeven platen
en cd's. „Maar dat lukte alleen,
omdat ik de juiste mensen bij de
maatschappijen kende. Ik ging er
gewoon heen en zei: 'He, luister
eens even'. En dat deden die men-
sen dan meestal ook."
Met dit gegeven en zijn eigen frus-
traties in zijn achterhoofd besloot
Seymonson enkele maanden gele
den dat ook onbekende popmusici
de kans moeten krijgen om cd-op-
names te maken. Op 1 juni komt de
'New Artists cd Volume 1' uit.
Twintig vrijwel onbekende bands
en zangers staan met elk een num
mer op het verzamelalbum. Van
Vugt: „In principe mag iedereen
meedoen. De enige voorwaarden
zijn dat het demobandje dat een
groep ons stuurt niet te veel geruis
mag bevatten en dat de teksten niet
racistisch zijn." Verder heeft IRP
een optie van drie maanden voor
een contract met de deelnemers.
Dat betekent dat talentvolle groe-
pen een volgende cd zouden mo
gen maken en de boekingen voor
concerten door IRP worden ver-
zorgd. Voor zijn bijdrage aan de cd
betaalde iedere artiest zelf vierhon-
derd gulden. Van de oplage van
duizend stuks krijgen de groepen
elk veertig CD's om te verkopen of
weg te geven. Honderd cd's stuurt
IRP naar Nederlandse radio- en tv-
stations, honderd gaan naar buiten-
landse zenders. „Op deze manier
kost het ons weinig geld", zegt
Seymonson. ,,En iedere band krijgt
evenveel kans om zichzelf te pro-
moten. Met zo'n cd sleep je zo
weer veertig optredens in de
wacht." De directeur is ervan
overtuigd dat de kwaliteit van de
deelnemende groepen goed is.
„Alleen redelijk goede bands wil
len vierhonderd gulden investeren.
In een enkel geval dat het geluid
nog niet je-van-het is, geef ik het
advies nog even met eettopname
te wachten."
Voor de individuele luisteraar zal
de cd waarschijnlijk klinken als
een allegaartje, maar dat doet er
volgens Seymonson en Van Vugt
niet toe. ..Dit album is niet zozeer
voor de verkoop, maar puur als
promotie-artikel en ervaringspro-
ject. Het is een trappetje naar een
volwaardiger bestaan als muzi
kant", aldus Van Vugt. ,,Ik hoop
dat andere platenmaatschappijen
ons initiatief willen overnemen",
zegt Seumonson ruimhartig. ,,Wat
wij doen is echt niet minder dan
wat Henny Huisman doet. Popmu-
zikanten maken niet alleen muziek
voor hun eigen slaapkamer, ze wil
len gehoord worden." Dat grote
maatschappijen geen tijd hebben
om alle ontvangen tapes af te luis-
teren wil er bij de IRP-directeur
niet in. „Ik doe dat toch ook?"
Bovendien hebben de kansen die
IRP eerder gaf aan nagenoeg onbe-
kend talent al bewezen dat het risi-
co voor de platenbazen niet zo erg
groot hoeft te zijn. De Rotterdamse
soul-zanger John Mendes is vol
gens Van Vugt en Seymonson een
stijgende ster. En ook de band Ele
ments of Skriptor gaat het volgens
hen helemaal maken. De laatstge-
noemde groep staat op de 'New
Artists' cd met een tot dance-num-
mer bewerkte Kiss-hit 'I was made
for loving you'. Op 15 juli staat de
groep zelfs op een festival in het
Feyenoord Stadion.
Nog voor de officiele releasedatum
van 1 juni hebben Seymonson en
Van Vugt al aanvragen binnen
voor een volgende CD. ..Die komt
er" verzekert de producer enthou-
siast. ..Zodra we weer twintig ar
tiesten hebben die willen, gaan we
de studio in." De nieuwste CD van
het IRP-label heeft tenslotte niet
voor niets de toevoeging 'Volume
1meegekregen.
SANDRA VAN STEEN
Op 21 juli 1994 starten Henk van
Vessem en Jana Beranova hun lan-
ge-termijn-project. In hun eigen
vakgebied maakten ze ieder dage
lijks een klein werk, zonder over-
leg over de inhoud en het onder-
werp. Hun persoonlijke gevoel be
paalde het uiteindelijke resultaat,
dat af kwam op 25 februari 1996.
Slechts een paar weken voor het
begin had Van Vessem de dichte-
res gevraagd mee te doen aan het
project Venus. De schilder en ama-
teur-astronoom was getroffen door
een gedicht van de Mexicaan Octa-
vio Paz. die in 584 regels schreef
over leven, liefde en dood. In de
oudheid werden aan de godin
Venus de eigenschappen liefde en
vruchtbaarheid toegekend. De wis-
Jana Beranova en Henk van Vessem.
selwerking tussen schilder en taal-
kunstenares leek Van Vessem ge-
schikt om uit te bouwen tot een
soort 'reis door de tijd'.
„Jana is de enige met wie ik zoiets
zou kunnen doen", zegt Van Ves
sem. ,,Zij heeft dezelfde bezeten-
jlenTaan
REKZAAAE \AI£fLKt
Kgg IU££KJ^\I2
TREK. (M
t/REEAAD
4Molenlaao
4Molerwaan
-
heid als ik. Je moet erg volhardend
zijn om dit te doen, je moet er echt
in geloven. We hadden afgespro-
ken dat de Venusjes elke dag voor
twaalf uur 's avonds af moesten
zijn. Ook in de vakantie en naast
ons andere werk." Van Vessem
schetst het beeld van zijn eerste zo-
mervakantie na de start van het
project. In kleermakerszit zat hij
voor zijn tentje en schilderde vel-
len vol. ..Het lukte altijd", zegt hij.
„Ik nam overal wat materiaal mee
naar toe. Bovendien is kleur altijd
voorhanden. Al had ik het van je
lippen moeten halen."
Beranova knikt instemhiend. ,,We
stimuleerden elkaar. Een keer in de
drie weken bracht Henk schilderij
en, waar ik mijn teksten van die
data met potlood onder schreef.
Aan de voorlopige resultaten had
ik veel steun, omdat ik dan weer
wist waaraan ik werkte." De eerste
maanden van het project had de
dichteres het echter moeilijk. Ze
zat in die periode op een Grieks ei-
land en had geen idee hoe haar
'compagnon' zijn aandeel van het
werk verbeeldde.
Frappant is dat de zinnen van Be
ranova en de schilderwerkjes van
Van Vessem zo vaak samenvallen,
alsof ze toch stiekem bij elkaar om
het hoekje hebben gekeken. 'Zo
veel goden, zoveel tongen' dichtte
Beranova op een dag waarop Van
Vessem een flard uit een sexadver-
tentie aan zijn verf toevoegde. De
eerste schilderijen vertonen veel
hardblauw, de eerste dichtregels
gaan vaak over de zee. ..Onder in-
vloed van Griekenland ja", lacht
Beranova.
De schilder en dichteres vinden dat
een heleboel zinnen en schilder
werkjes onderling verwisselbaar
zouden zijn. De betekenis van het
dagelijks geheel zou daardoor wel
veranderen. maar kan net zo veel-
zeggend zijn. „Het werk is meer
dan de som van een regel en een
schilderij", vindt Beranova. „Kij-
kers en lezers moeten zelf iets in de
combinatie zien, zij zijn de crea
tors van Kunst." Van Vessem:
„Een schilderij is niet af als het de
deur uitgaat. Het publiek haalt er-
uit wat het zelf wil."
Beide kunstenaars legden zichzelf
een enorme beperking op. Van
Vessem creeert normaal gesproken
metershoge schilderijen. Beranova
schrijft doorgaans langere gedich-
ten. Om hun 'ware gezicht' weerte
tonen is het laatste Venusschilderij
twee bij twee meter en presenteert
de dichteres tijdens de tentoonstel-
lingsopening tegelijk haar nieuwe
bundel.
„Bij Venus moest alles in die ene
zin zitten", zegt ze „Ik heb veel
moeten sleutelen, woorden omge-
draaid." Soms kwam de dichteres
pas aan een goed idee voor Venus
als ze een ander gedicht schreef.
Voor Van Vessem gold hetzelfde
wat schilderijen betreft.
Beiden vinden dat ze veel geleerd
hebben van het project. Niet dat
hun kunstvorm verder is ontwik-
keld, Venus draaide uitsluitend op
losse gedachten en ideeen. Zelf
zijn ze er rijker door geworden.
Beranova: ,,In die anderhalf jaar
was ik constant aan het denken,
zelfs als ik sliep. Nu weet ik dat ik
altijd ideeen zal hebben." Van
Vessem: „Ik ben veel productiever
geworden. Dat is de symbolische
vruchtbaarheid van Venus."
De schilderijen met bijbehorende
tekst worden los verkocht. Om het
project nog meer eigenschappen
van de oude godin mee te geven,
schenken de kunstenaars een deel
van de opbrengst aan het BRAC-
programma van de Novib. In Ban
gladesh worden daarmee school-
tjes opgezet. Want: Al is de leeuw
jong, hij keert niet op zijn schreden
terug.'
Beelden mag de lezer er zelf bij be-
denken.
SANDRA VAN STEEN
ROTTERDAM - Tijdens de
beide Pinksterdagen -zon-
dag 26 en maandag 27 mei-
zal de Rotterdamse Miiller-
pier (nabij de Euromast)
omgetoverd worden in een
grote vlooienmarkt. Op de
800 kramen over beide da
gen zal door de amateur-
kooplieden van alles te koop
worden aangeboden, zoals
schilderijen, kleding, potten
en pannen. Tevens zijn er
diverse kinderattracties zo
als een draaimolen, een
springkussen en een suiker-
spin. De markt is beide da
gen geopend van 10.00 tot
17.00 uur.
ROTTERDAM - 'Teken,
schilder, borduur of foto-
grafeer een landschap in uw
omgeving'. Onder dat motto
kunnen natuurliefhebbers
de komende maanden hun
artistieke kwaliteiten naar
hartelust inzetten voor een
creatieve wedstrijd van de
openbare bibliotheken en
Staatsbosbeheer. De 'groe-
ne' hoofdprijs is twee weken
lang bivakkeren in een ech
ter boswachterswoning mid
den in de vrije natuur. Deze
wedstrijd wordt gehouden
in het kader van het 'Jaar
van de Natuur', een initia
tief van de Nederlandse
openbare bibliotheken.
Deelnemers aan de wed
strijd dienen zich slechts aan
een regel Te houden: het on-
derwerp van hun schilderij,
foto, collage of tekening
moet een landschap, natuur-
gebied of cultuur-historisch
monument van Staatsbosbe
heer zijn. Vobr 30 juni 1996
moeten de kunstwerken bin
nen zijn bij de plaatselijke
bibliotheek, compleet met
een ingevuld deeinamefor-
mulier. Vervolgens wordt
per provincie een winnaar
gekozen. Staatsbosbeheer
beloont bovendien per pro
vincie een werk met een
geldbedrag van fl. 250,-. De
beste provinciate inzendin-
gen zijn in de loop van 1997
te zien in de bezoekerscentra
van Staatbosbeheer en de
bibliotheken. Kunstwerken
die door de provinciale bi
bliotheken als best, mooist
of origineelst zijn verkozen,
worden bijeen gebraeht op
een expositie die in 1997 het
hele land doorkruist.
ROTTERDAM - Recreatie
Rotterdam organiseert op
zondag 9 juni samen met
creadansacademie De Klerk
een grootschalig dansfestijn
in de serie van evenementen
voor het jaarlijkse 'Mee
doen in Rotterdam'. Ieder
een kan in een ongedwongen
sfeer meedoen met deze
sport. Er zijn twee tijden
waarvoor ingetekend
wordt: 12.00 en lf.OO uur.
Gei'nteresseerden kunnen
bij de balie van Recreatie
Rotterdam inschrijfformu-
lieren halen. Deelname is
gratis. De balie van Recre
atie Rotterdam is gevestigd
aan de Coolsingel 6, 5e eta-
ge. Het telefoonnummer is
417.29.96.
i
Bezorg mij het Rotterdams Dagblad 4 weken vrijblij-
vend op proef voor maar /13,50.
Ik neem een kwartaalabonnement. De eerste twee
weken zijn gratis, daarna betaal ik 29,75 automatisch
per maand.
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:
Telefoon:(i.v.m, controle bezorging)
Bank/gironummer:
Handtekening:
Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar:
Rotterdams Dagblad Abonnee Service
Antwoordnummer 1579, 3000 VB Rotterdam T0 29
