leet
i'
'Simpele panelen met tekst zijn
in deze tijd niet meer voldoende'
'VVV kan nu compleet
produkt aanbieden'
WtWL
4:
pgsggSSs
lbssss&
S-ssssgSS
iSSSwaggsia
MaasposT
Het Nederlands Gedistilleerd Museum De Gekroonde Brandersketel
^s\5^AA;yVva'
m
Bureau Platvorm heeft het museum van balie tot garderobe ingericht
59
P
He:;,1
'f*
mi
mm
|P|gjgj
Yfry -
C3 S m sri
SSSfMlfir
SW|B
r
Wie zijn werkzaam leven af-
sluit doet het verleden niet op
slot. Het geheugen werkt
door en koestert de dierbare
herinneringen. Fragmenten
uit het verleden worden soms
ook tastbaar bewaard, in de
vorm van spullen, fotos en
documenten aan elk waarvan
een heel verhaal vast zit. Sa
men een levensgeschiedenis.
Niet het voorwerp zelf, maar
de herinnering erbij maakt
het geheel waardevol. Een
beduimeld oud prijscourant-
je, een gebutste koperen put
ter, zonder dat verhaal zie je
daar die waarde niet aan af.
In het Nederlands Gedistilleerd
Museum De Gekroonde Branders
ketel worden deze voorwerpen en
bijbehorende anecdotes van men-
sen uit de gedistilleerd branche
verzameld en bewaard. In de voor-
afgaande jaren kwamen geregeld
mensen met zulke verhalen bij ons
aan. Of wij wat aan deze spullen
hadden, ze stonden toch maar op
zolder. Schijnbaar achteloos wordt
een doos met wat oude objecten en
papperassen bij ons op de balie ge-
zet.
SCHIEDAM - Bureau Plat
vorm is in de museumwereld
allang geen onbekende naam
meer. Het bureau, opgericht
in 1989T heeft inmiddels ge-
werk voor zo'n twintig mu
sea. Zomaar wat voorbeel-
den: het Rijksmuseum voor
Volkenkunde in Leiden, Mu-
seon, het Scheepvaartmu-
seum. Voor het Rijksmuseum
van Oudheden verzorgde
Platvorm de spraakmakende
tentoonstelling De kleren van
de farao. Het bureau is tevens
veranwoordelijk voor de
complete inrichting van De
Gekroonde Brandersketel.
Dik een jaar hebben de vier
medewerkers eraan gewerkt.
Brainstormen
Woensdag 29 mei 1996
Een huis vol verhalen
loutwijnbranderij.
en slijter in ruste Van Hove.
Een doos vol verhalen werd ook
binnengebracht - meerdere zelfs -
door de heer Van Alphen, oud me-
dewerker van distilleerderij Daniel
Visser/De Graauwe Hengst.
Prachtige etikettenboeken, fotos en
een koperen distilleerketeltje wer-
den binnengebracht door oud-han-
delsvertegenwoordiger De Vogel
van JT Beukers. Verder kregen we
nog spullen van oud collectiebe-
heerder De Roo van het Stedelijk
Museum, de heer Rissema, die een
glaasje bracht, waaruit zijn vader
bij Hasekamp begin deze eeuw
zijn dagelijkse borreltje dronk en
voormalig kurkemaker Kloos uit
de Westmolenstraat die zijn kur-
kensnijbank met alle bijbehorende
gereedschappen aan ons over-
droeg.
Ook een heel aantal mensen die het
bij alleen een 'verhaal' hielden.
Mensen waarvan me de namen zo
gauw niet te binnen schieten.
Dankzij hun inbreng en de gedul-
dige en gedegen benadering van
onze museumstaf hebben alle do-
cumenten en voorwerpen een plek-
je en zijn alle verhalen vastgelegd,
zodat latere generaties, Schiedam-
mers en van buiten de stad, ook
van het boeiende sociale leven in
en om het gedistilleerd en aan-
verwante bedrijven kunnen kennis
nemen. Het was ook voor ons hier
in huis een zeer verrijkende erva-
ring en op die manier is het Neder
lands Gedistilleerd Museum De
Gekroonde Brandersketel gewor-
den 'een huis vol verhalen'.
Aan ons om die weer door te ver-
tellen. Wij zijn er klaar voor. Tot
ziens!
Jos Gunneweg, directeur
Het Nederlands Gedistilleerd Museum dankt de volgende bedrijven en insteliingen
voor hun financiele steun:
Initiatiefnemers
Gemeente Schiedam
Allied Domecq Spirits Wine (Benelux) BV
Bols Benelux BV, Zoetermeer
Boomsma Distilleerderij Wijnkoperij BV, Leeuwarden
Distilleerderij M. DirkzwagerBV, Schiedam
Distilleerderij Nolet BV/De Dubbele Adelaar, Schiedam
A.H. Wanders/Distilleerderij Onder de Boompjes. Schiedam
Erven Warnink BV, Middelhamis
Distilleerderij Hooghoudt BV. Groningen
Koninklijke De Kuyper BV, Schiedam
Koninklijke Cooymaris BV. Tilburg
Nedalco BV, Bergen op Zoom
UTO Nederland BV, Schiedam
Wenneker Distilleries, Roosendaal
Nederlandse Gedistilleerd Unie
Produktschap voorGedistilleerde Dranken
Hoofdsponsors
NV Vereenigde Giasfabrieken
VSB Bank
Co-sponsors
Drukkerij Vrijdag BV/Vrijdag Label BV
Etiketten en Verpakkingen
Heineken NV
Moret Ernst Young
Sponsors
AMEC Engineering Nederland BV
Bouwfonds Nederlandse Gemeenten
C.Maltha Holding BV
De Rijk Roestvrijstalen Apparatenbouw BV
Drukkerij Steens Schiedam BV
Hoekloos
Koninklijke Gist-Brocades NV
Slavenburgs Bouwbedrijven BV
Stork Bepak BV
Supporters
A.C. Nielsen Nederland BV
Ad Funduni
Ahrend Inrichten
Campina Melkunie Creamy Creation BV
Christies Amsterdam B V
Controlec International BV
Dura Bouw Rotterdam BV
Drukkerij van de Water BV
Fontijne Holland BV
Forman Grayling Public Relations/Public Affairs
Frans Kuil. Gastheer in f Groot
Frisch Drukkerijen
Haarmann ReimerGmbH (Did)
Handelsmaatschappij Bossenbroek BV
Hollandsche Bank-Unie NV
H. van Toor Distilleerderij BV
Interpolis Verzekeringen
Jacob Hooy Co
Kamer van Koophandel en Fabrieken van Rotterdam en Beneden Maas
Mabon BV'
Marsh Mc Lennan Nederland BV
NV Eneco Concerncommunicatie
Ooms Makelaars
Openbaar Nutsbedrijf Schiedam
Ostade BV
Oudenbosch Golfkarlon
Raab Karcher Warmtemeter
Restaurant De Noordmolen
Santas Koffie
Stichting Restauratie Werkplaats Schiedam
Jeppema Extern management voor organisaties en verenigingen
Van Mannekus Co BV
VNSW Vereniging Nederlandse Slijters-Wijnhandetaren
Met dank aan de volgende eulturelc fondsen
VSB Foods Schiedam Vlaardingen Stichting VSB-Fonds* AnjerfondsZuid-HoIland
Prins Bernhardfonds ANWB/Zimmermanfonds Erasmus Stichting Fonds
Schiedamse Brandersknecht J.E. Jurriaanse Stichting H.M.A. Scbadee-Fonds
Lionsclub M. A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting Stichting Cupera Stichting De
Groot Fonds Stichting Elise Mathilde Fonds Stichting K.F. Hein Fonds Stichting
Opbouw Schiedam Stichting Cultureel Fonds Schiedam Stichting Hendrik Back
ers.
Samen met de mensen van Buro Platform bekijkt Jos Gunneweg de maquette van de Gekroonde Brandersketel.
I55»«l
Is. v\.%.
to*.' UltMl 1 f i l
U*" -ft
V
wmM$m
i
WW™ f" M
VVV-directeur Pi Hard telt zijn winst nu al uit.
Directeur Jos Gunneweg in de moutwijnbranderij.
|HgI|£i W I
SCHIEDAM - „Schiedam heeft
de laatste tien jaar een toeristi-
sche groei doorgemaakt. Daar-
van is de opening van het nieuwe
museum een exponent." Ruud
Pillard weet waarover hij
spreekt. AIs directeur van de
plaatselijke VVV is hij nauw be-
trokken geweest bij de realisatie
van De Gekroonde Branderske
tel, en heeft hij ertoe bijgedragen
dat Schiedam tegenwoordig een
plekje op de toeristische land-
kaart van Nederland bezet.
„A1 begin jaren zeventig zijn we
begonnen het imago van Schiedam
als jeneverstad te exploiteren,"
vertelt Pillard, die in 1971 VVV-
directeur werd. ,,Dat deden we bij-
voorbeeld met de slogan
'Schiedam schenkt meer dan u
denkt'. We waren - en zijn nog
steeds - van mening dat het geen
zin heeft Schiedam te promoten
zonder de nadruk te leggen op de
jenevergeschiedenis. Dat is het-
zelfde als Nederland promoten
Natuurlijk zijn het de grote bruik-
leengevers, musea en schenkingen
van 'echte' verzamelaars die de
basis van de collectie hebben ge-
legd. Die zijn we dan ook veel
dank verschuldigd. We denken aan
de collectie Conrads, Bols Wessa-
nen, het Stedelijk Museum
Schiedam/de Gemeente Schiedam,
St. B.J. de Jongh en Stichting Na-
tionaal Gedistilleerd Museum,
Produktschap voor Gedistilleerde
Dranken. Maar de grijze oude
meesters uit het gedistilleerdvak en
aanverwante beroepen die bij ons
aankwamen met spullen of verha
len en meestal beide hebben toch
wel een bijzondere dimensie aan
ons museale werk gegeven.
Zo schonk oud-douaneman Jaeobi
zonder tulpen. molens en klom-
pen."
„Maar destijds ontbrak het draag-
vlak. Het gemeentebestuur gaf de
voorkeur aan de scheepsbouw als
trekpleister. Bovendien wilde men
de jenevergeschiedenis en de
slechte leefomstandigheden en
drankproblemen van de arbeiders
niet teveel belichten. Ik denk juist
dat je dat in zijn tijd moet zien.
Ook voor arbeiders in de textielin-
dustrie in Twente was het leven
geen lolletje."
Pas eind jaren tachtig volgde de
kentering. Met de scheepsbouw
ging het bergafwaarts. Ondertus-
sen groeide het besef dat Schiedam
kon profiteren van de jenevernij-
verheid, waarom de stad eeuwen-
lang bekend stond.
„In januari 1987 is de Schiedamse
binnenstad voor het eerst bij Ont-
dek je plekje op de televisie ge
weest," herinnert Pillard zich.
..Daarvoor hebben we flink moe-
ten lobbyen in Hilversum, maar
het werd een succes. Een groot
ons zijn uniform en andere per-
soonlijke parafernalia. Ook zijn
'maat' De Paepe eveneens dou-
anier-in-ruste kwam met wat spul
len en fotos aan. De heer Van
Geem, een half mensenleven bij
het Nederlands Gedistilleerd Bu
reau en het Produktschap, kwam
met oude documenten, sommige
zeer oud en zijn verhaal, dat via
bandrecorder en tekstverwerker
werd vastgelegd. Datzelfdde geldt
voor G. Collignon, oud medewer-
ker bij Piet van Gent en op het
laatst nog werkzaam in het pand
Lange Haven 74-76, nu ons pand
aantal wandelaars was naar
Schiedam gekomen. Voor hen was
het nog onbekend gebied. Later is
de AVRO nog twee keer en Kerke-
pad van de NCRV nog een keer
gekomen. Daarmee nam de be-
langstelling voor Schiedam toe,
alsmede het bewustzijn dat we in
Schiedam het een en ander te bie-
den hebben."
,,Net als Leiden, Haarlem, Gouda,
Dordrecht en Delft is onze stad be-
hoorlijk voorzien van cultureel-
historisch erfgoed. Daarom partici-
peert Schiedam in het Geheim van
Hollarjd, een samenwerkingsver-
band tussen deze zes oud-Holland-
se steden. Samenwerking is nood-
zakelijk, want we beschikken over
beperkte middelen. Met de VVV
in Delft verzorgen we bijvoorbeeld
een gecombineerde dagtocht."
Op beurzen, met talloze brochures
en folders heeft de VVV de be-
kendheid van Schiedam als jene
verstad vergroot. „In Schiedam
draait het om molens en jenever. In
dat licht was de realisatie van een
groot Gedistilleerd museum een
'must'. Aanvankelijk was in de
kelder van het Stedelijk Museum
het Nationaal Gedistilleerd Mu
seum gevestigd. Dat was in feite te
kleinschalig. Dankzij de komst van
het Nederlands Gedistilleerd Mu
seum aan de Lange Haven kunnen
we nu een compleet produkt aan
bieden."
Ruud Pillard verwacht in de toe-
komst dat De Gekroonde Bran
dersketel per jaar 40.000 bezoe-
kers trekt. „Dat is veel, maar wel
haalbaar. Het museum is dankzij
de werkende branderij een am-
bachtelijk bedrijf en daar komen
mensen op af. Bovendien ligt
Schiedam in een gunstige regio.
Vlaanderen is slechts anderhalf uur
rijden en in Zuid Holland woont
zo'n beetje half Nederland. Als er
40.000 mensen per jaar op afko-
men, is dat goed nieuws voor de
plaatselijke economie. Ik denk dat
de gemiddelde toerist ongeveer
twintig gulden besteedt. Dus tel uit
je winst."
„We zijn heel erg tevreden over
het eindresultaat", zegt Chantal
van der Erve van bureau Platvorm.
..We vinden dat het museum er
mooi uitziet." Het is moeilijk voor
te stellen dat er anderhalf jaar gele-
den nog niets op papier stond. Het
bureau was samen met twee ander^
bureau's door de Gekroonde Bran
dersketel benaderd om een presen-
tatie over de inrichting van het
nieuwe museum in elkaar te zetten.
Maar dat moest wel binnen twee
weken gereed zijn. De presentatie
was een zenuwslopend gebeuren,
vertelt Van der Erve. Voor het kri-
tische gehoor van de bestuursleden
met illustere namen als Bols en
Hooghout werden de plannen van
de drie bureau's ontvouwen.
Platvorm kreeg van het bestuur uit-
eindeJijk de voorkeur. Chantal van
der Erve weet wel waarom. „Onze
kracht ligt in de interactieve en
beelden oproepende manier van
inrichten. Simpele panelen met
tekst zijn in deze wereld van multi
media niet meer voldoende. Het
mag niet statisch overkomen."
Een grappig voorbeeld hiervan is
het onderdeel 'Borrelpraat'. Laat
je neerploffen aan de bar, pak een
borrelglaasje op en zet het aan je
oor. De nieuwste borrelpraatjes
dringen vervolgens de oorschelp
binnen.
Serieuzer is de opstellling 'Geniet/
Drink met mate'. Op het eerste ge-
zicht is er niets vreemd aan de na-
gebouwde huiskamer. Een makke-
lijke stoel, een tv-toestel. In de
hoek staat een radio. Dan floept de
tv aan. Wervende drankreclames
met frisse jonge mensen genietend
van een drankje op een zonnig
strand worden afgewisseld met
ernstige documentaires over
drankmisbruik. Hetzelfde geldt
voor de radio. Beurtelings worden
reclame en anti-reclame de huiska
mer ingeslingerd. „We hebben
hiervoor gekozen omdat het onna-
tuurlijk is om deze twee aspecten
van elkaar te scheiden. In het dage
lijkse leven loopt het ook door
elkaar heen."
Van der Erve is enthousiast over
de kruidenzolder. nog zo'n voor
beeld van interactief tentoonstel-
len. Op een tafel staan allerlei fles-
sen met verschillende jeneversoor-
ten. Door te drukken op een rubbe-
ren bal komt de geur van jenever
vrij. Tegelijkertijd lichten de krui-
den die voor de bereiding van die
bepaalde jenever zijn gebruikt in
de kruidenpot op.
Wie wel eens wil voelen hoe zwaar
de zakken waren die de zakkendra-
gers op hun schouders moesten til-
len, kan dit aan den lijve ondervin-
den. Ga op de weegschaal staan,
zet je schouders onder een (veilig
bevestigde) zak van tachtig kilo en
probeer' de zak op te tillen. De
weegschaal geeft aan inhoeverre
de poging is geslaagd. „We willen
altijd de link leggen naar wat er
tentoongesteld wordt en wat dat in
de praktijk inhield. Tachtig kilo,
dat is vreselijk zwaar. Maar als je
dat alleen maar op een kaartje
leest, komt dat niet tot leven. En
dan te bedenken dat de zakkendra-
gers erom dobbelden om die zak
ken te mogen dragen."
In de Gekroonde Brandersketel
wordt verder veel gebruik gemaakt
van bewegende beelden. Touch
screen tv's bieden de mogelijkheid
om interactief dieper op de materie
in te gaan. Door het aanraken van
het beeldscherm is het bijvoor
beeld mogelijk om na te gaan waar
in Nederland in een bepaalde pe-
riode branderijen waren gevestigd,
wie de eigenaren waren. Dit lever-
de voor Platvorm een van de groot-
ste problemen op, want er moesten
MAASPOST SCHIEDAM XQ7.02
voor de grote hoeveelheid beeldin-
formatie enormge digitale bestan-
den worden opgeslagen.
De medewerkers van bureau Plat
vorm ontwikkelden hun ideeen
voor de inrichting van het museum
in brainstormsessie. Chantal van
der Erve: ..Daarbij kwamen de
meest wilde ideeen op tafel. Maar
wat bij ons altijd voorop staat is dat
het verhaal moet kloppen. De
vorm en inhoud van het museum
moeten goed op elkaar aanslui-
ten." Het komt er volgens Plat
vorm vooral op aan hoe je de
boodschap het beste kan overbren-
gen en tegelijkertijd de aandacht
van de bezoeker trekt.
De samenwerking tussen Platvorm
en het bestuur van het museum
was meer dan uitstekend, zegt Van
der Erve. „Het was een goede wis-
selwerking. We kregen eerst de in-
houdelijke plannen. Hiermee gin-
gen we aan de slag. De resultaten
hiervan werden vervolgens door
Jos Gunneweg bekeken en goed-
gekeurd." Die goedkeuring
verliep heel officieel, vertelt Van
der Erve lachend. Elke goedge-
keurde tekening kreeg van het mu
seum een stempel, om communi-
catieproblemen te voorkomen.
„Anders krijg je later aanmerkin-
gen in de trant van: ik dacht dat dit
rood zou worden in plaats van
blauw."
JalmarTeunissen
