JKt
f.fk
Houtzaagmolen de Rat zeker een bezoek waard
H Sis
0m muh4 i
«JLs
Vaarvakanties in Friesland liggen binnen ieders bereik
I 1/ M
L* I-
■l JSm
Scandinavie
m Luxe
r,1
(j* \W^W
ay ~i
Ontspanning
Voor meer informatie over com
plete vaarvakanties; Skipper Club
Charter, Sneekerpad 8, IJlst, tel
0515-531599
MAURICE HEIJNEN
jjr mm
m mm
MaasstaD
VAKANTIE
af het water is alles an
De thuishaven van Lady Love met op de achtergrond De Rat.
Een vaarvakantie in Friesland
verdient een toeiichting.
Veel mensen menen namelijk
dat slechts het water opge-
gaan kan worden als er een
vaarbewijs aan boord is, Dat
klopt niet. Heel simpel ge-
steld komt het erop neer dat
iedereen een boot mag be-
sturen, mits deze niet langer
is dan vijftien meter en niet
harder vaart dan 20 kilome
ter per uur. En in die catego-
rie vallen nu net precies de
jachten die door heel Fries
land te huur worden aange-
boden. Maasstad ging langs
bij Skipper Club Charter in
IJlst en kreeg zonder proble-
men een schip van zo'n elf
meter mee voor een vaarva
kantie
over de
Friese
meren
en vaar-
ten.
Op de
parkeer-
plaats
van het
bedrijf
blijkt dat
het feno-
meen
van de
vaarva
kantie in
Neder-
land nog
nauwelijks bekend is. Bij de
oosterburen daarentegen
duidelijk wel. Niets dan au
to's met Duits kenteken be-
palen het beeld. „Dat klopt",
vertelt directeur Frans Bens-
dorp van Skipper Club Char
ter. „Een ruime meerderheid
van mijn klanten, en ook van
de andere verhuurbedrijven
trouwens, komt uit Duits-
land. In veel gevallen gaat
het zelfs om meer dan tach-
tig procent van alle boekin-
gen. Ook krijgen we hier wel
Zwitsers en Oostenrijkers en
soms ook Belgen en Fransen.
Nederlanders zie je hier bijna
niet. Nog niet", voegt hij er
met een veelbetekende glim-
lach aan toe.
Een echte verklaring voor de
afwezigheid van landgeno-
ten heeft hij niet. „Het zou
kunnen zijn dat veel mensen
denken dat Friesland zo on-
geveer naast Scandinavie ligt
en het daarom te ver vinden
om hierheen te komen. Dat
slaat natuurlijk nergens op
zoals je zelf gemerkt zult
hebben, want je kan vanuit
de Randstad binnen twee
uur hier zijn. Daarnaast wijt
ik het ook aan de onbekend-
heid van dit soort vaarvakan
ties. Iedereen denkt dat je
FRIESLAND - Een Snip kennen randstedelingen eigenlijk alleen van het briefje van honderd, maar wie eens met een schip over de Friese wateren vaart
komt ze in het echt tegen, net als futen, ganzen en andere flora en fauna die in het westen van het land alleen nog sporadisch en met veel geluk zijn
waar te nemen. Reizen over de Friese waterwegen is van de ene in de andere verbazing vallen, en niet alleen qua natuurschoon. Ook steden die nor-
maal alleen per auto aangedaan worden blijken er ineens heel anders uit te zien vanaf het water. Per schip door de noordelijke provincie is voor ieder
een een avontuur waaraan zelfs zonder vaarbewijs begonnen kan worden. Kortom, vakantie met een grote V en dat alles in eigen land.
met zo'ri boot ook een kapi-
tein meekrijgt omdat je zelf
toch wel niet zal mogen va-
ren. Ook dat klopt niet. Ik
geef weliswaar voor vertrek
een korte vaarinstructie van
ongeveer een uur, maar
daarna is het geheel aan de
vakantievierder om het schip
over de meren te varen. Zul-
len we trouwens maar eens
gaan, dan praten we wel ver-
der als je over een week
weer terug bent", zegt Bens-
minste dat is de eerste ge-
dachte. Dankzij de deskundi-
ge instructies van de ervaren
roerganger is het schip in een
mum van tijd om zijn as ge-
draaid en wordt weer koers
gezet richting de jachthaven.
Na het afleggen van een
proeve van bekwaamheid bij
het aanmeren - wonder bo-
ven wonder in een keer goed
- is Bensdorp tevreden en
wenst hij de redactieploeg
van Maasstad een prettige
vakantie en een
behouden
vaart. Trossen
los.
- Uitgelaten als
HHEBHK kinderen op
een schoolreisje
en nog steeds
niet helemaal
beseffend dat
er nu echt zelf
gevaren moet
worden op dit
kolossale jacht,
wordt koers ge
zet richting wa-
dorp terwijl hij aan boord tersportdorp Heeg. Na het
gaat van het uitstekend uit-
geruste schip 'Lady Love' dat
gebouwd is op zijn eigen
werf en helemaal voldoet
aan de wensen van de mo-
derneconsument.
Het is even slikken voor de
onervaren kapitein als Bens-
dorp IJlst gepasseerd te zijn
wordt de eerste pauze inge-
last en is het tijd voor een
duik. Zwemtrap omiaag en
springen maar.
Overbo-
dig te
vertel-
len dat
dan
het ul-
tieme
vakan-
tiege-
voel
toe-
slaat,
zeker
gezien
alle
van alle
luxe
Wat te
bijvoor-
van twee, in vakjargon, natte
cellen. Een van deze cabines
is zelfs voorzien van een
douche met heerlijk warm
water dat afkomstig is uit
een boiler die door de motor
op temperatuur wordt ge-
houden. Mocht het warme
water na een poosje stillig-
gen op een gegeven moment
dus op zijn, dan hoeft slechts
de motor een paar minuten
te draaien om het water
weer werkelijk heet uit de
kraan te laten komen. Even
afspoelen onder de douche
na een frisse duik in een
vaart is dus geen enkel pro-
bleem aan boord van deze
'Lady Love'. Zoals trouwens
niets een probleem is aan
boord van dit schip. Deze zo-
genaamde Safarikruisers
worden op de werf van de
Skipper Club speciaal ge
bouwd voor een luxueuze
vaarvakantie voor gezin of
gezelschap. Aan boord be-
vinden zich naast de eerder
genoemde natte cellen twee
goed uitgeruste tweeper-
soonsslaapkamers, indusief
radio en kluisjes voor waar-
devolle bezittingen.
In de salon is het echt een
feest. Een ligbank, twee fau-
teuils, een kleurentele-
visie en een stereoto-
ren zorgen ervoor
dat niemand ook
maar een moment
naar huis zou kun
nen verlangen.
Aan de andere zij-
de van deze 'ka-
juit' is de
eethoek en de
gemakken zoals magnetron,
koffiezetapparaat en uiter-
aard een goede koelkast met
vriesvak. Ook is er een vier-
pitsgasfornuis dat alle culi-
naire hoogstandjes op het
schip mogelijk maakt. „ln
principe hoef je niets mee te
nemen naar de boot, alles is
aanwezig", vertelt directeur
Bensdorp tijdens zijn rondlei-
ding over het schip. En hij
heeft gelijk. Een kleine in-
spectie van de keukenkastjes
leert dat ook pannen, ser-
viesgoed en bestek aanwe
zig zijn. „Zodra de klant hier
de parkeerplaats op komt rij-
den begint zijn vakantie", zo
voegt Bensdorp ten over-
vloede toe. „Als ons daar
vooraf om gevraagd wordt
doen we zelfs de boodschap-
pen. Dat is ook wat wij graag
willen bieden. Mensen heb
ben het er wel over dat ze
een schip huren, maar zo
zien wij het zelf allang niet
meer. Je boekt tegenwoor-
dig echt een vaarvakantie; ei
genlijk krijg je gewoon een
varend vakantiehuis dat je
overal naar toe brengt. En
mensen denken altijd dat zo-
iets heel duur is maar dat valt
reuze mee. Je moet het
eigenlijk vergelijken met
de huur van een huisje
bij bijvoorbeeld Center
Pares en de huur van
een auto daarbij. Dan
kom je ongeveer op
eenzelfde bedrag als
wat je hier kwijt bent
voor een week varend
vakantie vieren."
Wie een boot huurt
krijgt volledig de vrije
hand bij het invullen van
de vaarvakantie. Wie ech-
ter niet volledig op zijn ei
gen topografische kennis
wil vertrouwen krijgt uiter-
aard ook uitgestippelde
routes mee
1 t
De Waterpoort van Sneek.
dorp midden in een smalle
vaart het roer overgeeft:
Probeer het schip hier maar
eenste keren." Oeps, dat valt
niet mee met een boot van
meer dan tien meter. Ten-
aan boord, al naar gelang de
lengte van de vaarvakantie.
Deze reisbeschrijvingen ge-
ven zeer gedetailleerde in-
formatie over vaarwegen,
overnachtingsplaatsen en te
bezoeken dorpen en steden.
Neem bij
voorbeeld
de zeven-
daagse
vaarva
kantie die
hier be-
handeld
zal wor
den. Dag
1 gaat de
tocht van
IJlst via
Heeg naar
Woud-
send. Ver-
keerd va
ren is er
nauwe
lijks bij
omdat de
route tot in de kleinste de
tails wordt beschreven. Ter il-
fustratie hier een stuk uit de
beschrijving: 'Voorbij IJlst
maakt het water dat inmid-
dels de Wijddraai heet, een
bocht naar links en komt u in
de Wijde Wijmerts. Dan ziet u
de brug bij Osingahuizen al
in de verte liggen. Als u de
Wijde Wijmerts volgt kunt u
via de
Heeger-
var naar
Heeg va
ren of via
de Nauwe
Wijmerts
naar
Woud-
send. U
kunt ook
via Heeg
over het
Heeger-
meer naar
de Woud-
sender
Rakken
varen om
zo in Woudsend te komen'.
Neem daarbij in ogenschouw
dat ook een zeer uitgebreide
vaarkaart wordt meegege-
ven die hetzelfde leest als
een gewone kaart, dan
wordt duidelijk dat verdwa-
len vrijwel onmogelijk is. Ze
ker als de vakantie
vierder voor ver
trek de
zaken even goed heeft be-
studeerd en de verschillende
symbolen op de vaarkaart in
zich heeft opgenomen. De
zevendaagse route die is uit-
gestippeld voert verder nog
langs Ossenzijl, Vollenhove,
Heerlijk luieren op het dek van de Lady Love.
Giethoorn (het Venetie van
het noorden in Overijssel),
Langweer, Eernewoude en
Sneek. Van iedere pleister-
plaats worden leuke beschrij-
vingen gegeven met leuke
tips over bezienswaardighe-
den, te bezoeken musea en
zelfs aanbevelingen voor res
taurants. Een kind kan de
was doen. En wie onver-
Zonsondergang op het verlaten Sneekermeer.
hoopt toch verdwaalt of ter
plaatse de weg niet weet,
kan altijd een beroep doen
op de vriendelijke Friese be-
volking, die wellicht ten on-
rechte het predikaat stug
heeft meegekregen, of de
politie te water die altijd
klaarstaat als zich problemen
voordoen.
Na enkele uren op het water
en na vertrouwd te zijn ge-
raakt met het schip, de wind
en de vaargeulen begint het
grote ontspannen, zelfs voor
de meest gestresste persoon.
En het gebeurt heel vanzelf-
sprekend, Het lijkt vanaf het
water alsof niets er toe doet.
Heel langzaam glijden de
weilanden
met paarden
en koeien
langs en her
en der dui-
ken futen
voor de boot
weg. Een
kleine molen
zorgt voor
een gepast
sfeerbeeld
en de tijd
lijkt stil te
staan; halen
we vandaag
de volgende
halte niet,
dan toch ge
woon mor-
gen. Het tijdsbesef ver-
dwijnt, zelfs bij mensen die
het liefst strijden tegen de
'deadline'. Is het vandaag
dinsdag, woensdag of don-
derdag. Wat doet het ertoe,
vanavond zijn we in Sneek.
In Sneek? Dan moet het al
vrijdag zijn en moeten we de
boot alweer bijna terug
brengen. Blijkt de tijd toch
gevlogen te
zijn en moe
ten we al
weer rich
ting thuisha
ven. Met
een brok in
de keel over-
handigen
we de sleu-
tels en keren
terug naar
het jachtig
bestaan.
Maar niet na
de plechtige
belofte bin-
nenkort
weer te
gaan.
W: .JL .1
'v i$r' i
i>iiuiim-fTi,,, '-m
HE, JBH
t Sv
IJLST - Loom gaan de zagen heen
en weer en splitsen de boom
langzaam maar gestaag in plan-
ken. Het tempo is weliswaar niet
van deze tijd, maar dat is Histori-
sche HoutzaagMolen de Rat dan
ook niet De molen kent 2tjn oor
sprang in 1683 en is een van de
weinige nog werkende in zijn
soort in Neaerland. De Rat ligt
pal naast bootverhuurbedrijf Ski
pper Club Charter en is een be-
zoekje compleet met rondleiding
door de rnolenaar zeker waard.
De geur van vers gezaagd hout
komt de bezoeker al tegemoet
zodra de trap naar de werkvfoei
beklommen wordt. Daar liggen
dikke en dunne stammen te
wachten op hun beurt. Ze 2ullen
veel geduld moeten hebben,
want echt snel gaat het niet.
Maar we werken dan ook weer
precies zoals driehonderd jaar
geleden" legt de rnolenaar uit.
Hoewel de molen aan het water
De Ceeuw in IJlst staat is dat niet
de oorspronkelijke plek van de
Rat De zaagmofen werd in 1683
gebouwd in de Zaan en heeft
daar zo'n tweehonderd jaar ge-
staan. Toen veel molens daar op
stoom over gingen meldde de
provincie Fnesland zich voor De
Rat, waarna deze helemaal uit
elkaar gehaald werd en in 1820
herrees op de huidige locatie en
daar op wirrdkracht aan het werk
ging. Tot de komst van de elec
tromotor rond 1920, waar ook
de Rat mee werd uitgerust, het-
geen ten koste ging van de kap
met wieken die werd gesloopt.
Tot 1950 bleef de molen zodoen
de onthoofd zijn planken zagen.
Daarna dreigde sloop tot de ge-
rheente zich over de molen ont-
fermde en deze in 1967 weer
voorzag van kap en wieken. Toch
duurde het tot 1977 voor de mo
len weer kon zagen op wind-
kracht, precies zoals dat nu en in
1683 gebeurde. Tijdens de rond
leiding wordt duidelijk welke
enorme kracht de molen van de
wind krijgt. Via mechanische om-
zettingen worden deze krachten
aangewend voor alierlei klussen.
Zo sleept de molen bijvoorbeeld
moeiteloos de dikste boomstam-
men uit het water (hout dient
onder water opgeslagen te wor
den voor het verwerkt kan wor
den, red.) zonder dat de rnole
naar daar ook maar de geringste
spierkracht voor hoeft te gebrui-
ken. In Historische Houtzaagmo
len de Rat stapt de bezoeker echt
een andere tijd binnen en leert
daar zodoende hoe slim de mens
de krachten der natuur in voor-
bije eeuwen al gebruikte. En pas
sant geeft de rnolenaar tijdens
de rondleiding ook nog een cur-
sus 'wolken lezen'. Deze kennis is
noodzakelijk om te zorgen dat er
niets mis ging. Zo beschrijft de
rnolenaar staand bij de wieken
de zogenaamde bloemkooiwol-
ken, die er op duiden dat er on-
weer op komst is. En als dat na-
dert is het toch heel verstandig
om de molen vast te zetten an
ders zou er weleens weinig van
over kunnen bltjven. En dat moet
uiteraard voorkomen worden,
want de Rat verdient het voor
het nageslacht bewaard te blij-
ven. Al is het maar voor de leuke
en leerzame rondleiding die bij
voorbeeld uiterst geschikt is als
uitstapje tijdens een schoolreisje.
Historische Houtzaagmolen de
Rat aan het Sneekerpad in IJlst is
het hele jaar op zaterdag ge-
opend van 09.00 tot 17.00 uur.
Van mei tot September is de mo
len ook op woensdag-, donder
dag- en vrijdagmiddag van 12.00
tot 17.00 uur geopend voor het
publiek. Voor afspraken kan con
tact worden opgenomen met de
moienaat, tel. 0515-532619
(b.g.g.0515-532951).
