Alii
Martin Lodewijk
aan de slag met het
vervolg op Agent 327
plili
IJzerbroot paste daar zo goed
bij. Hendrik van brave Hendrik
en IJzerbroot vond ik een goede
naam voor een geheim agent",
licht Martin toe. Agent 327 is
begonnen als een pagina. „Ge-
woon eenmalig, maar het tijd-
schrift bleef maar om meer vra-
gen en zo was er plots een hele
serie. Martin heeft Hendrik IJ
zerbroot goed voor ogen gekre-
gen. „Hendrik IJzerbroot komt
van Zuid. Zijn moeder heette
weduwe IJzerbroot en had een
snoepwinkeltje
op Feijenoord,
om precies te
zijn in de Nij-
verheidstraat.
Zijn vader is
verdwenen tij-
dens de Riissi-
sche revolutie.
Die heeft hij
nooit ge-
kend." Nietal-
les van wat
Martin hier
vertelt komt te-
rug in de strip,
maar hij laat
Hendrik in het
album De ogen
van Wu Man-
chu wel zeg-
gen dat hij rat
ten zo goed
kent omdat hij
opgegroeid is
in Feijenoord.
Martin bestem-
pelt hem ook
als typisch ie
mand van Zuid: „Het is iemand
die de grote stad wel kent maar
niet zelf uit de metropool komt.
En ergens blijft Hendrik iets
kleinstedelijks houden. Maar de
Rotterdamse tekenaar wil graag
dat opgeschreven wordt dat hij
ook niet weet wat nu precies
een typische Rotterdammer is.
Ook over het karakter van Hen
drik IJzerbroot kan Martin kort
zijn: „Hendrik is stuntelig, maar
niet incompetent. Hij draait af
en toe een beetje te ver door, al-
hoewel zijn nuchterheid voorop
blijft staan."
Hendrik IJzerbroot heeft een
chef, genaamd Chef, die een
donkere bril op heeft. Martin
vertelt dat een 'typische' Hage-
naar hiervoor model heeft ge-
staan. „Met zijn aktentasje en
zijn twaalfuurtje is hij voor mij
een echte Hagenees. Eigenlijk
moest hij een beetje op Willem
Drees lijken, maar dat zegt de
jongere lezers wellicht niet zo-
veel meer. Die bril heeft Martin
er vooral vanuit tekentechnisch
oogpunt bij gehaald. „Dat is
grafisch zo lekker. Vooral toen
ik met penseel ging tekenen op
aanraden van mijn toenmalige
eindredacteur bij de Pep. Hij zei
dat ik ook de ogen van de perso
nages door het gebruik van pen
seel beter en meer open zou
gaan tekenen. Daar heeft hij in-
derdaad gelijk in gekregen. A1
moet je met een penseel wel op-
passen, want in de loop van de
serie ben ik daardoor de voeten
Gunn. Martin laat het plaatje
zien dat hij ooit eens uit een
tijdschrift heeft geknipt. Nu
wordt helemaal duidelijk dat in
de strip sprake is van karikatu-
rale elementen. De man op het
plaatje heeft wel een grote neus
maar toch niet zon gok als Hen
drik (en dat is maar goed ook.)
Juist door de manier van teke
nen is er veel humor in de strip,
maar ook de woordgrappen zijn
sterk. Om een paar voorbeelden
te noemen: Chef leest Het
f elf W$£wm&m
steeds groter gaan tekenen. Ik
werd op een gegeven moment
zelf helemaal gek van die voe
ten. Toen ben ik er van de een
op de andere pagina mee ge-
stopt en heb de voeten weer tot
normale proportie terugge-
bracht."
In sommige strips worden de
hoofdfiguren ouder in de loop
van de tijd. Jan, Jans en de kin-
deren is daar een goed voor-
beeld van. Voor Martin Lode
wijk is Hendrik IJzerbroot ei
genlijk alleen maar jonger ge-
worden. Hij zou in werkelijk-
heid nu 65 jaar moeten zijn.
Maar Martin schat hem op een
jaar of veertig en misschien nog
wel jonger. „Ik heb hem altijd
even oud getekend. Maar ik ben
hem steeds beter gaan leren
kennen en dan wordt iemand
vaak jonger voor je, dan vallen
zijn reserves weg." Ooit wilde
de tekenaar Hendrik neerzetten
met de neus gebaseerd op de
Amerikaanse tv-detective Peter
Fraaie Volk. De presentator
Hans van Lulligenburg komt er-
in voor. En de herhaling van in
welke vermomming agent 327
nu weer zijn kantoor moet zien
te bereiken is erg grappig. Daar-
naast is het ook een spannende
strip. Gangsters nemen Rotter
dam over en Hendrik kan han-
gend aan de Euromast nog net
een vernietiging van de Maas-
stad en dientengevolge de rest
van Nederland voorkomen.
Wapens worden gesmokkeld
maar door zijn karate kan hij de
handel een halt toebrengen. En
telkens komen de goeden, maar
ook de boeven weer terug. Dat
doet de lezer deugd, want zo
wordt vriend en vijand een oude
bekende en kan de introductie
worden overgeslagen.
Verhalen komen volgens Mar
tin gaandeweg bij het schrijven
tot stand. Hij schrijft zich graag
'klem': „Dan maak ik het me-
zelf echt moeilijk en dat komt
het verhaal ten goede. Aan mij
is dan de uitdaging om het ver
haal kloppend te maken. En dat
gaat me uiteindelijk meestal
goed af. A1 heb ik een keer me-
zelf getekend als tekenaar ach-
ter zijn schrijftafel die het ook
even niet meer wist." Volgens
Martin is deze manier van wer-
ken de beste methode want 'Re-
gilio Tuur laat je ook niet tegen
een twaalfjarige boksen', wat
maar wil zeggen dat hij de uit
daging zoekt. Vroeger probeer-
de Martin ook zo dicht mogelijk
bij de werke-
lijkheid te blij-
ven. Voor een
van zijn eerste
verhalen geti-
teld Dossier
Heksenkring,
is hij naar En-
geland gereisd
en heeft daar
dagen doorge-
bracht met het
tekenen van de
omgeving.
Toen hij het
aan de Engelse
tekenaar Don
Lawrence van
de strip Storm
liet zien zei die
meteen: „Dat
plaatje klopt
niet: het stand-
beeld staat net
de andere kant
op en de stoep-
randen zijn wit
en niet zwart."
Genoeg reden
voor Martin om voortaan zijn
fantasie meer ruimte te geven.
Alhoewel hij Rotterdam soms
heel precies in zijn strips weet
weer te geven.
Andere kleurrijke figuren uit de
wereld van agent 327 zijn bij-
voorbeeld de stagiair Barend,
Boris Kloris en Olga Lawina.
Olga is een struise Zwitserse
dame die ook geheim werk ver-
richt en samen met Hendrik
heel wat hete kastanjeS uit het
vuur weet te plukken. Maar zij
laat zich niet strikken, niet door
haar familie en niet door de lief-
de. Zij gaat haar eigen gang.
Martin: „Het klinkt misschien
raar, maar ze gaat ook echt haar
eigen gang. Als ik achter mijn
tekentafel zit, dan kan ik haar
heel moeilijk dingen laten doen
die ik graag wil, maar die toch
niet bij haar passen." Eigenlijk
is dit een bewijs van hoe goed
Martin zijn pappenheimers
kent. Ook over Boris Kloris met
zijn spierwitte boeventronie
Hendrik IJzerbroot is geen be-
staand persoon, maar voor ve-
len toch wel bijna. Zij hebben
zijn leven op de voet gevolgd.
De geheimagent die altijd in
cognito op zijn werk moest ko
men (en daar zoveel moeite mee
had). Hendrik IJzerbroot ofwel
Agent 327 is bekend uit strip-
bladen zoals Pep en later de Ep-
po, en door de stripalbums. Een
tijd niets van gehoord? Dat
klopt, de tekenaar heeft hem
bijna tien jaar in de kast laten
liggen. Geruchten gaan dat hij
weer de draad zal oppakken.
De tekenaar Martin Lodewijk
doet er niet geheimzinnig over:
„De tekenaar krabbelt op uit
zijn dal ofwel ik ben weer bezig
aan agent 327. Gelukkig zit hij
nog in mijn penseel. Ik kan hem
zo op papier zetten." Martin
laat het eerstvolgende plaatje na
bijna tien jaar stilstand weer
zien. Vlekkeloos wordt het ver
haal vervolgd.
Martin werkte op een reclame-
bureau toen tekenaar Jan Kruis,
bekend van onder andere de
strip Jan, Jans en de kinderen,
een gedeelte van zijn studio aan
hem af wilde staan. Martin:
„Jan zei al heel lang dat ik meer
moest doen met strips. Ik ant-
woordde dan altijd dat ik geen
eigen studio had. Toen hij mij
dus een vierkante meter van zijn
studio aanbood, had ik geen ex-
cuus meer." Martin is reclame-
werk blijven doen, maar in de
loop van de jaren heeft hij ook
zijn naam gevestigd op stripge-
bied.
Ook is Martin de tekstschrijver
van het veelgeprezen album
Twee voor thee, getekend door
Daan Jippes. En nog altijd is hij
de tekstschrijver van de popu
late Storm-strips. Hoewel Mar
tin een eigen tekenstijl heeft die
duidelijk herkenbaar is, vindt
hij zichzelf geen groot talent op
het gebied van tekenen. Martin
zegt hierover: „Er zijn veel goe
de tekenaars, briljante teke-
naars. Daar schaar ik me niet
onder. Maar er zijn slechts een
paar goede tekstschrijvers en
daar hoor ik weer wel bij."
Hoe is Agent 327 eigenlijk ont-
staan? Martin heeft de naam
Hendrik IJzerbroot verzonnen
samen met Jan Kruis. Gewoon
als naam, zonder er verder iets
mee te doen. „De naam Hendrik
IJzerbroot ben ik gaan gebrui-
ken, toen Pep kwam met het
verzoek een strip als parodie op
James Bond te maken. Hendrik
weet hij het een en ander te ver-
tellen: „Boris is een internatio-
nale crimineel. Hij stamt van af
van een Ruslandganger, dat is
een Twentenaar die voor de
Eerste Wereldoorlog handel
dreef met Rusland en ook steeds
meer op een Rus ging lijken.
Zijn naam Kloris maakt hem
weer Nederlandser." De ge-
dachte dat Boris een Amster-
dammer zou zijn, is nu dus
voorgoed ontkracht.
Grote voorbeelden voor Martin
Lodewijk zijn de tekenaars
Hans G. Kresse en de Belgen
Herg& en Franquin. Martin: „Zij
zijn mijn geestelijke vaders.
Onlangs is Franquin overleden,
dus nu zijn ze alledrie er niet
meer. Nu ben ik dus echt wees.
Belgie heeft zijn tekenaars wel
geeerd. Immens grote beelden
van onder andere Robbedoes,
Kwabbernoot, Marsipulami,
Bollie Billie en Lucky Luke,
sieren in Belgie de pleinen op.
Het materiaal is misschien niet
zo mooi maar een levensgroot
beeld van Guust Flater doet het
toch zeer goed in de saaie grijze
straten, zou een stripliefhebber
zeggen. Martin: „Soms kan ik
wel van de figuren genieten,
maar vaak vind ik het materiaal
te lelijk. En daar komt bij dat de
figuren eigenlijk het beste uit-
komen op papier. Maar weinig
figuren zijn geschikt voor een
beeld." Op de vraag of hijzelf
ooit een beeld van Hendrik IJ
zerbroot alias Agent 327 ver-
wacht, schiet hij in de lach en
vervolgt: „Nee, daar is meer
voor nodig. Er zijn een paar fi
guren die het verdienen. Heer
Bommel, Dick Bosch en Erik
de Noorman. Persoonlijk zou ik
graag een beeld van Kapitein
Rob aan de Amsterdamse Kade
willen. Dat zou ik leuk vinden.
Na een moment van stilte ver
volgt hij: „Eigenlijk is het al ge-
beurd, het is al vastgelegd. Toen
ik een keer met radio Rijnmond
een tour door Zuid aan het ma
ken was voor Agent 327, kwam
ik op de Brielselaan. Precies op
de plek waar ik vroeger speelde,
was iets op de muur gespoten.
Ik stond aan de grond genageld.
Het was in de tijd van de mobie-
le zenders, de bakkies. Daar
stond op de muur: 'Tokkel
agent 327'. Na ruwweg vijftien
jaar staat het er nu nog. Een
mooier monument kan ik me
niet indenken."
INGER HERMSEN
In 1999 wordt in Groningen Het Nederlandse
Stripmuseum geopend. Iemand die zeker met zijn
werk in de galerij der groten zal komen te hangen
is Martin Lodewijk. Met zijn strip Agent 327
heeft hij naam gemaakt. Humor, spanning en
nuchterheid, zijn de ingredienten van deze
populaire strip.
Wat weinig mensen weten is dat agent 327
uit Rotterdam komt, sterker nog
deze geheimagent genaamd Hendrik IJzerbroot,
is geboren op Zuid.
...uvkobg pfiko
STAAN/,..
fiCH.CH&F,..RATTENZldN 2E/W -ROTTER-
RAM WEL GEWENR— IK 0EW ZELF /M
-rw feyewcorp ofgegRoeip
t&UP T MAUiLQAT EN 20
PAAR HEB IK HEEL
WAT RATTEN
*r N. 6E2IEN,.,
WTTTE
-RATTEN
MET ROPE
ZhJPBN
"BTRIKJES
V y
do##!©^
kachtwac
rfnmnirT
fliai m
OIllipBimMWT'TTn
mm#
mm
Hoe Rotterdams is Hendrik IJzerbroot?
Martin Lodewijk is ook tekstschrijver van de populaire Storm-strips
Martin Lodewijk: 'Agent 327 is stuntelig maar niet incompetent'
N WACWrWAkEP,,. BEN ZWERVER
01J HET CENTRAAL. OXATiON ,.,EEN
..,EW,..'N ALTE VRJENPEUdKE
JUFFROUWAUEMAAU OpSE-
HOMEN IN 'N RBYCHIATRI&CHE
(URKUTIW I^OLATIE-
CEUEH." EN ER I* OOK
Sprake van een
jZATTENVLAAEr/'
BRENG MldWHEER HOE WAAR HET-
ZELFPE EM VOOR WW 20AL5 6E-
V&OHUdKDUPETbEE.'
IKHEEWIET ZOVEBL 1
TUP, JllFFRQUW 016 A,
KON HECPEM VOOR
PE PA3 ERMEE,„WAT KAN
IK VOOR U VOEN
fc PACHT PAT WE M&SCHIEM EEKST GEZELU^i WAT KC7MPEM
KLETSEM CNER PIEKBIE OUWE TUP IM P£ BERMUPA
ORtEHOEK. MAAR(30EP,„Ai.S dB HMSTHE8TZOALS
JE 2IET 15 DE P1PLQMAAT V SJIEKE NACHTCLU&.-.SJIEk.
EM PUUK.„'T ZUN MN OCR. MEESTAL ZAKENUEUBN PIE
MA EEN PAST^HARPSELP VERPIENEN HIER EEN
AFZAKKER^yW"".TdE KOMEN HALEN-PlEGMN
NIET MAAR
PE BGCG
kAN MIET
AITkJP
GE5PAMMEN
