-.vjj jtlm i
In, schoo I va katftie
J - leuks vt^rkiit
De fandub van Blijdorp
\33Qj i
ZOOFOON:
de persoonlijke gids
Voordelig vaker naar Blijdorp
..4 Jr .Jhrjr" I
Groen
"~~p JI HjHtM i
Natuurbehoud
Maleise Bosrand: authentiek Aziatische
sfeer proeven in Diergaarde Blijdorp
DIERGAARDE BLIJDORP - Binnen-
stappen in een Maleis Batakhuis, ont-
spannen over de veranda hangen en kij-
ken hoe gibbonapen, hertezwijnen en
lierherten zich vermaken: dat is de Malei
se Bosrand. De Maleise Bosrand is al
weer een nieuw groot project in de Rot-
terdamse Diergaarde Blijdorp. De eerste
fase is in de zomer van '97 opgeleverd,
de tweede fase van de bouw eindigt nog
voor de zomer van '98. Het ontstaan van
zo'n nieuw project heeft letterlijk en fi-
guurlijk heel wat voeten in de aarde. Een
nader kijkje meer dan waard.
Diergaarde Blijdorp geeft bij nieuwe pro-
jecten zoals de Maleise Bosrand de die-
ren een landschap dat lijkt op het gebied
waar ze oorspronkelijk in thuis horen.
V6or een project van start gaat, gaan ver-
schillende afdelingen van de Diergaarde
om de tafel zitten. De dierenverzorgers
vertellen welke eisen zij hebben en over-
leggen daarover met de botanische afde-
ling, de technische dienst en de publieks-
afdeling. Samen komen ze tot het uitein-
delijke plan. De verschillende afdelingen
gaan daarna, onder leiding van een pro-
jectleider, gezamenlijk aan de slag met de
uitvoering.
De Maleise Bosrand ligt in Blijdorp in
het werelddeel Azie. Vanuit het Amoer-
gebied komt de dierentuinbezoeker op
een vlonder, dat over de Amoerrivier
leidt. Op de rivier drijven schitterende
grote pelikanen. Aan het einde van het
pad doemt een Maleis Longhouse, een
paalwoning, op. Aan de linkerkant ligt
een Batakhuis. Aan weerszijden van de
entree daarvan liggen de verblijven van
de Bengaalse tijgerkatten en de Palawan-
pauwfazanten. In het Batakhuis, achter
een veranda, zijn de binnenverblijven
van de Bosrandbewoners zichtbaar. Een-
maal weer buiten volgt een ontmoeting
met zeldzame hertezwijnen en een grote
groep lierherten. De speelse gibbons zijn
ook meestal buiten te vinden, vaak al
slingerend in de bomen.
Het bospad sluit weer aan bij de door-
gaande route die verder door Azie gaat.
In het achterste gedeelte lopen bantengs
en Indische antilopen. Het Maleise Long-
house is de grootste attractie van de twee
de fase van de Bosrand. De paalwoning
lijkt zowel van binnen als buiten be-
woond. Het huis geeft een beeld van hoe
de bewoners in deze streek wonen.
Een van de leukste plekjes in de Maleise
Bosrand is het gibbonverblijf. Dat ver-
blijf is eigendom van gibbonmoeder
Saar, vader Nico, dochter Kaya, zoon Ta-
bin en baby Matang. Mary Vriens is een
van de verzorgers die erg betrokken is
geweest bij de overplaatsing van de gib
bons van hun oude naar hun nieuwe stek,
Gibbon Nico. Met zijn gezin is hij naar de Maleise Bosrand verhuisd. In het begin was dat wel even wennen: zo dacht zoon Tabin eerst
dat de lianen op de muur echt waren.
een prachtig binnen- en buitenverblijf op
de Maleise Bosrand. Vriens verzorgde de
gibbons altijd in hun oude verblijfplaats,
het nachtdieren- en apenhuis.
De gibbons zijn in'juni 1997 naar de bos
rand verhuisd. Ze werden allemaal apart
in een kist vervoerd. Saartje mocht als
eerste in het nieuwe binnenverblijf, spoe-
dig gevolgd door de rest van de familie.
„Na een half uurtje vielen ze naar onze
verbazing rustig in slaap"vertelt Vriens.
„Ze hebben daarna veertien dagen de tijd
gekregen om rustig aan het binnenver
blijf te wennen. Toen hebben we het
rooster naar het buitenverblijf geopend.
Ze kwamen niet naar buiten, want ze had-
den van binnenuit al kunnen zien wat er
buiten was. We hebben het daarna met
een luik geprobeerd en toen we dat later
De prachtige pelikanen zijn te bewonderen op de Amoerrivier in de Maleise Bosrand.
weghaalden. waagde Nico na een tijdje
de eerste stappen naar buiten. Na drie da
gen volgde Saar."
Vanuit het binnenverblijf moeten de die-
ren eerst over een smal bruggetje, voor-
dat ze op het eiland, buiten, komen. ,,We
maakten ons wel zorgen om Saartje",
vertelt Vriens. „Saartje is aan een oog
blind en het andere heeft staar. Sinds een
oogarts uit het Oogziekenhuis haar heeft
geopereerd, ziet ze gelukkig weer wat
contouren. Saar zat, toen ze naar buiten
ging, eerst twintig minuten op het brug
getje. Daarna ging ze hoog in een boom
zitten en kwam er niet meer uit. Later is
ze van vier meter hoog naar beneden ge-
vallen,.met haar kind Matang op de buik.
Gelukkig kwam ze op haar rug terecht en
is er niets gebeurd. Later hebben we voor
haar, ter herkenning, een tak op het brug
getje gelegd. Iedere gibbon is bang voor
water, maar zij niet. Na enkele dagen liep
ze al aardig naar binnen en naar buiten",
vertelt Vriens.
Ook in het binnenverblijf moest het gib-
bongezin even wennen. Het verblijf is zo
aantrekkelijk mogelijk gemaakt met al-
lerlei takken en lianen. Op de muren zijn
tekeningen van bomen en lianen aange-
bracht. „Gibbon Tabin sprong driftig van
tak tot tak. Tot hij zich vergiste en tegen
een muur aan sprong. Plof, daar lag hij op
de grond."
Twee weken lang hebben vele vrijwilli-
gers de gibbons in de gaten gehouden.
„Om de vijf minuten hebben we gerap-
porteerd welke gibbon zich waar bevond.
De dieren reageren ook op je als je ze lan-
gere tijd kent." Vriens ziet het gibbonge-
zin bijna als familie. Tijdens de verhui-
zing was ze vaak voor dag en dauw aan-
wezig om te helpen of te observeren. Ze
vindt het dan ook erg jammer dat de Ma
leise Bosrand ver van het nachtdierenver-
blijf af ligt, zodat de gibbons na de ver-
huizing nieuwe verzorgers hebben gekre
gen.
Een van de onmisbare schakels bij de
aanleg van de Maleise Bosrand was de
botanische afdeling van Blijdorp. Deze
afdeling is verantwoordelijk voor al het
levende groen in de diergaarde, zowel
binnen als buiten. Ook beheert de botani
sche afdeling diverse plantencollecties,
verzamelt ze zaden en zorgt ze voor het
meubilair, de verharding en de afvalstro-
men.
Louis Jacobs werkt als opzichter bij de
botanische afdeling. „De dierenverzor-
DIERGAARDE BLIJDORP - Een
dierentuin is geen dierentuin zonder
een echte fanclub. De 'Vrienden van
Blijdorp' bestaan al dertig jaar. Ti-
neke Groenhorst is de vrolijke voor-
zitster, en waarschijnlijk de grootste
Blijdorp-fan, van de Vrienden. De
Vrienden waren de hoofdsponsor
van de eerste fase van de Maleise
Bosrand.
Een lidmaatschap van de Vrienden
van Blijdorp kost vijfenveertig gul
den. Een bedrag dat de echte fan er
zo uit heeft, volgens Groenhorst.
„Als je lid wordt, krijg je twee vrij-
kaartjes voor de Diergaarde en vier
keer per jaar valt het bladVrienden-
nieuws' in de bus. In het voorjaar en
in het najaar zijn er voordelige een-
daagse excursies naar een andere
dierentuin. In mei is er een meer-
daagse reis naar een andere tuin,
vaak in het buitenland." 's Winters
zijn er voor de Vrienden vijf lezin-
gen in Blijdorp. De leden hebben
dan ook gratis toegang tot de tuin.
„Alle geld dat we aan contributies en
in de Vriendenwinkel in de Dier
gaarde vergaren, is voor Blijdorp.
We bepalen zelf waaraan het geld
wordt besteed. Natuurlijk gebeurt
dat wel in overleg met de Diergaar
de", vertelt Groenhorst. ,,Vroeger
schonken we dieren, maar tegen-
woordig gaat de uitwisseling van
dieren vaak met gesloten beurzen.
De dierentuin is ook geen postzegel-
verzameling meer met zoveel moge
lijk verschillende dieren. De kwali-
teit van de onderkomens wordt
steeds belangrijker."
De bijdragen van de Vrienden moe
ten niet worden onderschat. Naast de
sponsoring van de Maleise Bosrand
heeft de vereniging bijvoorbeeld in
1994 drie miljoen gulden aan Taman
Indah (grotendeels overdekt tropisch
bos, met olifanten als hoofdbewo-
ners) geschonken. Ook hebben de
Vrienden het tijdelijke verblijf van
de zeeotters betaald en neemt de ver
eniging de kosten van een nieuw
verblijf voor Manoelkatten voor
haar rekening. „Dat is een tussen-
doortje", lacht Groenhorst. „Met het
Manoelverblijf is ongeveer een ton
gemoeid. Onze bijdrage aan de Ma
leise Bosrand bedroeg een half mil
joen." De Manoelkatten, die zo
groot en zwaar als huiskatten zijn,
arriveren halverwege 1998 in Blij
dorp. Het is vrij zeldzaam dat de die
ren naar Rotterdam komen.
„Het leukste is om een afgerond pro
ject te financieren", vervolgt de
voorzitster. „Als een project is afge
rond, worden de Vrienden altijd uit-
genodigd bij de opening." Zo waren
meer dan vijfhonderd belangstellen-
den aanwezig bij de oplevering van
de eerste fase van de Maleise Bos
rand op 28 juni 1997.
De 'Vrienden van Blijdorp' hebben
ruim vijfduizend leden, van wie de
meesten in de buurt van Rotterdam
wonen. De vereniging is geheel on-
afhankelijk. Maandelijks vergadert
het bestuur van de Vrienden met
Blijdorp-directeur Ton Dorresteyn.
„Onlangs werd onze vereniging op
een workshop van dierentuin-onder-
steunende verenigingen in Hannover
uitgeroepen tot de 'grootste en meest
succesvolle dierentuin-fanclub van
Europa", vertelt een trotse voorzit
ster. „Voor mensen die interesse in
dieren hebben. bieden wij heel veel
voor een luttel bedrag."
Meer informatie over de Vrienden
van Blijdorp: telefoon en fax 010-
467.66.37.
mwarnxxmrnam I
gers stellen verschillende eisen aan de be-
planting in de diergaarde. Neem bijvoor
beeld het gibboneiland. De begroeiing
mag niet giftig zijn, de planten mogen al
dan niet stekelig zijn, enzovoort. Aan de
hand van die aanwijzingen maken wij
een plan. Onze medewerkster Melitta van
Bracht is daar vier maanden mee bezig
geweest. Het doel is om zoveel mogelijk
planten uit het land van oorsprong neer te
zetten, maar dat is wel eens moeilijk."
In de Maleise Bosrand was het goed mo
gelijk de oorspronkelijke sfeer te schep-
pen. Gekeken wordt onder meer naar
blad- en bloeivormen in het gebied van
herkomst. ,,Het groen kopen we naast in
Nederland ook veel in Italie. We hebben
vrachtwagens vol met bomen, planten en
heesters verwerkt. Het is hier dan net een
groot tuincentrum.'
In de Maleise Bosrand staan onder meer
bananenbomen. In het gebied komen,
naast alle groen, in totaal zo'n vijftig tap-
punten voor water om het de hoveniers
makkelijker te maken. „Bij het aanplan-
ten is een grote creativiteit van de hove
niers belangrijk. Alles staat door elkaar,
dat is in de natuur ook zo. Zelfs als een
boom omwaait, laten we die meestal lig
gen", vertelt Jacobs.
„Bij ieder nieuw project steunt Diergaar
de Blijdorp een natuurbehoudproject in
het wild." Aan het woord is Angela Glat-
ston, biologe in Blijdorp. „Bij de bouw
van Taman Indah hebben we een olifan-
tenproject in Birma gehad. We zijn voor
de Maleise Bosrand bezig met projecten
op de Filippijnen. Daar zijn veel zeldza
me dieren te vinden en de ontbossing is
groot. Goede redenen om projecten in het
landte steunen."
Het geld dat Blijdorp verzamelt voor de
projecten in het wild, gaat via Flora en
Fauna International naar agenten ter
plekke. Die zorgen ervoor dat het goed
wordt besteed. Meestal worden bestaan-
de projecten uitgekozen. Blijdorp steunt
een clowdrat-project (eekhoornachtige
rattensoort) en een hertenproject op de
Aziatische eilanden. „Op de herten wordt
veel gejaagd. Ook komen de dieren om
door de ontbossing en bij verkeersonge-
lukken. We hopen in 1998 enkele van de
ze herten, via dierentuinen in Frankrijk,
naar Blijdorp te halen. De dieren blijven
eigendom van de Filippijnse regering, en
de meeste gaan ook weer terug naar de
natuur", vertelt Glatston.
In het Batakhuis hangt informatie over de
projecten die in het kader van de Maleise
Bosrand worden gesteund. „Bezoekers
die vaker komen worden er daardoor be-
ter bij betrokken", legt de biologe uit.
„Bovendien is het leuk voor de verzor
gers van de dieren om iets tastbaars te la-
ten zien."
Ook al zijn het geen gigantische bedra-
gen, alle beetjes helpen, vindt Glatston.
„En we hebben geen overheadkosten, al
le geld dat we hebben gaat daadwerkelijk
naar de projecten in het wild."
De Maleise Bosrand is een mooi voor-
beeld van hoe Diergaarde Blijdorp nieu
we projecten aanpakt. De dieren krijgfcn
een plek in speciaal voor hen ontworpen
verblijven en het afwisselende groen
zorgt ervoor dat het zoveel mogelijk lijkt
op, in dit geval, Maleisie zelf. Zo wordt
Blijdorp voor zowel de dieren als de be-
zoekers steeds leuker.
RIA STOUT
Louis Jacobs, Angela Glatston en Mary Vriens (vlnr) waren nauw betrokken bij de aanleg
van de Maleise Bosrand.
DIERGAARDE BLIJDORP - De heldere
gids die de bezoekers van de dierentuin
altijd snel van allerlei informatie voor-
ziet, heeft er een collega bij. De
ZOOFOON, een persoonlijke 'audio-
gids', is een lange groene telefoon. Voor
vijf gulden vergezelt de ZOOFOON de
bezoeker door de hele Diergaarde. Als de
gebruiker onderweg een van de in de tuin
aangegeven nummers intoetst, krijgt hij
of zij informatie over de betreffende die
ren. Soms is zelfs het dierengeluid te ho
ren. Via aparte nummers is informatie be-
schikbaar over grote verblijven als Ta
man Indah en de Rivierahal. De luiste-
raars worden ook van het laatste nieuws
voorzien. De audiofoon is verkrijgbaar in
het Nederlands, Engels en Duits.
Diergaarde Blijdorp is de eerste dieren
tuin in de wereld die ZOOFOON aan de
bezoekers aanbiedt.
DIERGAARDE BLIJDORP - Een
abonnement op Diergaarde Blij
dorp tnaakt het bezoeken van de
dierentuin het hele jaar door mak-
kelijk en voordelig. Een abonne
ment loopt van 1 mei tot en met 30
april, maar kan al vanaf 1 maart
worden aangeschaft. De Diergaarde
geeft korting op bet abonnement als
het later in het seizoen wordt ge-
kocht.
„Het is heel leuk om de Diergaarde
vaak te bezoeken en zo dieren op te
zien groeien", vertelt Maijon Pee-
ters van de afdeling marketing van
Blijdorp. „Ook de uitbreidingen in
de dierentuin zijn goed te volgen.
Het is bovendien leuk om een abon
nement cadeau te geven."
De abonnementhouder kan gratis
de Diergaarde bezoeken. Daarnaast
zijn er vele extra's aan het abonne
ment verbonden: het tweemaal gra
tis bezoeken van dierentuinen in
Amsterdam en Antwerpen, het gra
tis full colour tijdschrift Blijdorp
Blad, kortingsbonnen voor andere
attracties en enkele gratis introduc-
tiekaarten.
Er zijn verschillende soorten abon-
nementen: voor de jeugd van vier
tot en met elf jaar (65 gulden per
jaar), voor volwassenen (105 gul
den), voor senioren (70 gulden) en
voor gezinnen (225 gulden). Nieuw
in '98 is een abonnement voor een-
oudergezinnen (160 gulden).
Voor meer informatie over de
abonnementenbel 010-443.14.94.
