Binnen de muren van Penitentiaire Inrichting De IJssel KRIMPEN AAN DEN IJSSEL - De laatste tijd zijn er met regelmaat ont- snappingen uit gevangenissen, toch heeft nog niemand bij Penitentiaire inrichting De IJssel aan de rand van Krimpen aan den IJssel weten uit te breken. Deze gevangenis is inmiddels bijna twee jaar in gebruik en van calamiteiten of ontsnappingspogingen is, volgens de directie, in deze zwaarbewaakte mannengevangenis (nog) geen sprake geweest. Toch wil dat natuurlijk niet zeggen dat het daarbinnen een pretpark is. Maasstad weekbladen mocht langskomen voor een blik over de hoge muren van de 'bajes'. 'Eng idee' Druk Religie Penitentiaire Inrichtingen "ne I)s^ 'Deze gevangenis staat bij de gedetineerden als streng bekend Gevangene wordt hier opgeleid tot lasser. Alleen het binnenkomen neemt al enige tijd in beslag. In totaal zeven keer door het beveiligingspoortje; een haarspeldje blijkt de boosdoener. Vervolgens ver- schillende deuren doorgegaan. De laatste gang is theoretisch ook de ruimte waar een gewapende gedetineerde bij een ont- snappingspoging zou stranden. Dan gaan de deuren niet open en moet de bewaar- der, zo wordt verteld, zich maar zien te redden. Gezien de gevonden voorwerpen die in een vitrinekast verderop staan op- gesteld, niet een situatie om jaloers op te zijn. Messen, een werp-ster en een pis- tooltje; allemaal spullen die op een of an- dere manier binnen de muren zijn te- rechtgekomen. Toch staat deze inrichting bekend als zwaarbeveiligd en aan die re- putatie is sinds de opening niets afge- daan. Er bestaat een theorie dat ontsnap- ping uit een gevangenis mogelijk moet zijn. Dat zou goed zijn voor het moreel van de gedetineerden. Maar dit wordt on- middellijk door de directie weersproken, want volgens unitdirecteur van het huis van bewaring, Gerard Bakx, is de beveili- ging juist 'afgetimmerd'. Een vijf meter hoge muur loopt om het hele complex. Daarachter is een hekwerk dat bestaat uit zwiephekken die zwaar achterover hellen als ze worden beklommen en op de cellen na hangen overal camera's. In deze gevangenis is geen grote binnen- plaats waar alle cellen op uitkomen, maar er zijn gangen. De bewaarders, officieel Penitentiaire InrichtingsWerkers ge- noemd (PlW'ers) genoemd, hadden daar in het begin wel moeite mee. „We von- den het in het begin een eng idee. Zo op- gesloten zitten met gevangenen. Maar dat is ontzettend meegevallen. Het is door de gangen juist overzichtelijk en mocht het uit de hand lopen dan heb je een pieper en er zijn camera's en telefoons op de gang. Laats was een kleine vechtpartij dus ook zo onder controle. De speciale groepen van oud-PIW'ers om opstanden te bre ken, zijn hier gelukkig nog niet binnen geweest." Aan het woord is John Ekkel- boom, teamleider van afdeling C, een af- deling in het huis van bewaring waar ge vangenen wachten op de rechtelijke uit- spraak. P.I. De IJssel staat behalve als een zwaar- beveiligde ook als strenge gevangenis be kend, ook onder de gedetineerden. Een gedetineerde is er duidelijk over: „zeker, het is hier streng, maar je weet wel waar je aan toe bent. Ik zit het liefste hier. Ik heb ook in gevangenis De Schie en op de Moordsingel (is Noordsingel, red.) geze- ten, maar De IJssel vind ik de beste. Je moet hier wel langer op je eigen eel zit ten, maar dat heb ik liever. Bovendien wordt hier meer aan sport gedaan en je hebt een eigen douche 'op de kamer". Maar het blijft zitten, weet je wel." En vertrokken is hij, op weg naar het spor- ten. Een andere gevangene loopt nog te treuzelen op de gang. De groep staat aan het eind met een PlW'er te wachten. Ze roepen nog een keer. De gevangene maakt nog steeds geen haast. Dan is de groep weg. Hij begint te rennen. Te laat. Dan begint het gemopper tegen de Pl W'ers. „Hd, waarom breng jij mij er dan niet even heen? Ze hadden toch wel even kunnen wachten." Maar hoe hij ook zeurt en Scheldt; hij mag niet meer mee. De regels blijken duidelijk te zijn. Hij moet maar even stoom afblazen in zijn eel, zo besluit een PlW'er. Dat gaat ver- der zonder slag of stoot. De bewaarders zijn de hele dag in de weer met de gedeti neerden. Alleen tussen de middag en tij- dens het avondeten zitten de gevangenen verplicht een uurtje in hun eel om te eten. Bij het programma-onderdeel werken, moeten de PlW'ers gewoon meewerken en dat is een groot verschil met andere vangenis komen drugs binnen. Ook al worden soms de gevangenen na het be- zoekuur gevisiteerd (grondig gefouil- leerd), PlW'ers vinden toch allerlei soor- ten drugs op de cellen. Ekkelboom: „Ik schat dat meer dan tachtig procent van de gevangenen verslaafd binnenkomt." Al- hoewel er door de medische afdeling wel een methadonprogramma wordt voorge- schreven om verplicht te minderen, zijn en gevangenen die helemaal niet 'ver plicht willen afkicken', hoe zwaar de straf op gesnapt worden ook is. Een gede tineerde vertelt dat hij net vijf dagen in een strafcel heeft gezeten: Het is daar vreselijk, maar ik heb het er voor over. Ik ga echt niet afkicken. Zover krijgen ze mij hier niet." Op de afdeling met obe- servatie-/strafcellen zijn op het moment twee cellen bezet. Een door iemand die het afgelopen weekend in een opstandige bui een bord heeft stuk gegooid. Hij zit in scheurvrije kleren (soort dwangbuis) in zijn cel. Vier kale muren, een plastic ma- tras op de vloer, wc in de hoek en dat is alles. Hij roept zodra we langs lopen. Ek- gevangene zakt weer terug op zijn bed. Enigszins gerustgesteld. Soms kan het zien van een gezicht al even helpen, zo lijkt het. De PlW'ers komen overigens met z'n vieren om hem te vervoeren. Je zit daar immers niet voor niets. Op de gangen lopen de gedetineerden continu heen en weer, dan weer bellen of met die kletsen of een andere muziekzen- der uitkiezen. Het lijkt wel alsof ze het druk hebben. Ekkelboom: „Maar crimi- nelen hebben ook een zekere actieve hou- ding. Dat zie je op straat al. Ze zijn ge- wend vanalles te regelen en te ritselen." Behalve met sporten en bezoekuren is de dag van een gevangene gevuld met wer ken en activiteiten vanuit de afdeling So- ciaal Culturele Werk. De langgestrafden uit de gevangenis werken vijf halve da gen per week. Er zijn afdelingen met spe ciale opleidingsplaatsen zoals het metaal- bedrijf en de bakkerij. Vooral de bakkerij blijkt goed te lopen. Op menig ministerie genissen. Het geeft ze hoop op een betere toekomst. Inmiddels hebben negentien gedetineerden hier een diploma ontvan- gen. Een jongen is twintig jaar als hij hier weg mag. Hij heeft dan zes jaar in de ge vangenis gezeten. Hij vertelt dat hij niet weet wat werken is, maar hoopt met dit diploma straks wel aan de bak te komen. Een ex-gedetineerde blijkt nu in Spanje te PlW'er sluit een cel. delijk voor voelen en zich inzetten." SKW verzorgt hier ook onderwijs. Be halve dat er bijvoorbeeld geschilderd wordt, studeert een gedetineerde via de open universiteit psychologie. Een ander gaat voor een middenstandsdiploma en een derde kiest voor een computercursus om zijn kinderen te kunnen bijbenen. SKW stimuleert het opzetten van een ge- vangenis-huisband en voor speciale ge- beurtenissen, zoals kerstmis, wordt een toneelstuk met de gedetineerden ingestu- deerd. Vanuit de huisbibliotheek loopt verder nog een boekenclub, maar de ge detineerden blijken toch boven alles de voorkeur te geven aan de fitnessruimte. In de gevangenis worden de kerkdiensten goed bezocht. Werkt hier het idee van ge- loof in bange tijden? Een gedetineerde kan hier kiezen uit een gesprek met de humanist of voor protestant, katholieke, joodse diensten of naar een imam gaan. Gevangenen komen hier volgens domi- nee La Feber toe aan levensvragen. „Mensen worden hier enorm op zichzelf teruggeworpen. Ze hebben het altijd heel moeilijk met hun relaties en wat ze ge daan hebben. Steun krijgen ze ook van de kerkgangers uit Krimpen die hier vaak een dienst bijwonen. Een mens is immers meer dan wat hij misdaan heeft." Door het getralied raam vanuit de kerkruimte is een groepje mannen te zien dat aan het voetballen is in de zon van de namiddag. Ze gaan helemaal op in het spel. Op zich een bekend beeld, alleen staat hier nie mand langs de kant ze aan te moedigen. Een hoge muur vormt de grens. INGER HERMSEN Per dag is ereen uur 'luchten'. gevangenissen. Teamleider Ekkelboom geeft aan dat je zo ook een band op bouwt met de gevangen: „Als ik ze na vrijlating nog eens tegenkom, bijvoorbeeld op Centraal Station, dan komen ze altijd even naar je toe om te kletsen." Zijn be- trokkenheid bij de gevangenen blijkt ook uit de manier waarop hij over een gevan gene spreekt die afgelopen weekend een zelfmoordpoging heeft gedaan omdat hij niet genoeg methadon kreeg. Ekkel boom: „Daar kan ik echt even van stuk zijn. Gelukkig hebben we onderling met de PlW'ers een goed contact en hebben we veel humor om alles te relativeren, want dat heb je wel nodig in een bajes." Een gevangenisstraf lijdt immers meestal niet tot een gedragsverbetering. Ekkel boom: „Ik schat dat bijna tachtig procent van de ex-gedetineerden weer in de bajes belandt. Ik ken ze dus bijna allemaal als ze binnenkomen. Er is er net eentje ver trokken die al zeventien keer is terugge- weest." Terwijl de gevangenen zijn gaan sporten, kijken de PlW'ers even een paar kamers na op verboden spullen. Ook in deze ge- kelboom opent het luikje in de deur. „Kun jij mij even luchten? Ik ben van- daag nog niet buiten geweest. Ik houd het niet meer. Alsjeblieft?" Ekkelboom stelt hem gerust door te zeggen dat straks de PlW'ers komen om hem te luchten." De worden gebakjes uit De IJssel verorberd en de gevangenen bakken ook het brood voor eigen gebruik. Op de metaal-afde- ling kunnen de gedetineerden diploma's halen, zoals lasser of draaier. Een voor- deel ten opzichte van veel andere gevan- Drugs, gevonden in De IJssel. werken en daar zijn draai te hebben ge vonden als lasser. De werkmeester is er trots op: „Zeker als je ziet hoe snel de mannen na hun verblijf hier weer in hun oude, verkeerde levenstijl vervallen." Bij de montage- en verpakkingafdeling heerst stress. Volgens de werkmeester daar is het flink aanpoten. „Meer dan 10.000 dozen met daarin gesorteerde schroefjes moeten volgende week de deur uit en we schieten niet echt op." Binnen de gevangenis wordt deze afde ling ook wel 'de afvalbak van de bajes' genoemd. De motivatie is er niet groot. Zeker niet vergeleken bij andere werk- zaamheden, zoals het boekbinden, waar- bij toch meer geleerd wordt. En een sti- mulans als extra loon door hard werken, kan niet in een gevangenis. De gedeti neerden verdienen overigens met het werk net genoeg om hun shag te betalen en een televisie te huren. Naast het wer ken wordt de tijd ingevuld door de afde ling Sociaal Cultureel Werk (SKW): ..Gedetineerden kunnen van het zitten heel apatisch worden. Wij proberen juist te zorgen dat ze zich ergens verantwoor- Penitentiaire Inrichting De IJs sel: kosten van een gedetineerde per dag varieren tussen de 167 en 192 gulden. Totaal aantal cel len: 360. De IJssel is opgedeeld in een Huis van bewaring en een Gevangenis met elk 180 cellen. Huis van bewaring: deze gevan genen wachten nog op een uit- spraak van de rechter. In 1997 zijn hier 1243 mensen binnen ge weest. Afdeling A/B: reguliere afdeling: beperkt avondpro- gramma. Afdeling B is een bij- zondere zorgafdeling, waar vooral de geestelijk verwarden naar toegaan. Ook zitten hier de meer zware drugsverslaafden. Afdeling C en D in totaal 90 so ber regime: 7 daglijnen, geen avondprogramma en vanaf 17.00 uur op cel. In tegenstelling tot de Gevangenis zijn gedeti neerden in een Huis van bewa ring niet verplicht om te werken. Ze kunnen in die tijd op eel blij- ven. Gevangenis: is voor langge strafden; vijf halve dagen per week verplicht werken. Het an dere dagdeel is bestemd voor be- zoek, onderwijs en sport. 'Plus' regime is gericht op terugkeer in de maatschappij, met werken en meer tijd voor een vakopleiding. Apart zijn er de kale straf- en ob- servatiecellen. 5 tra f-/observa tiecel. Voor de poort.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Maaspost / Maasstad / Maasstad Pers | 1998 | | pagina 27