Tinbaggermolens naar de tropen
Maanden oefenen voor die ene
avond in de Stadsgehoorzaal...
CORRECT MARINE
279
MMmm skeh&u.
79
CEINTUURBAAN 111
ROTTERDAM
Theater Schuurkerk
Theater a.d. Schie
mr-
mr-
Expositie in Sleepvaartmuseum
De Fakkel: vijf tig jaar amateurtoneel
CEINTUURBAAN 111 ROTTERDAM
HANDHELD GPS
FISHFINDER
VERREKIJKER
ELEKTRISCHE BAROMETER
mr-
TEL.: 010-4.618.500
In de afgelopen maanden trokken m Er,
de inkopers van Correct de
wereld rond en bezochten jp
alle internationale en
nationale beurzen yj
waaronder de Hiswa in Cfc
Amsterdam. Zij kochten daar
een aantal uitstekende
aanbiedingen en het nieuwste van
het nieuwste op het gebied van scheepsvaart
elektronica. Kom naar Correct Marine op de
Ceintuurbaan 111 te Rotterdam. Daar staat tijdens de
Correct Wereldshow alles overzichtelijk opgesteld.
JJ99T-
r1
IfiAEti
Woensdag 21 oktober 1998
wx54
MaasposT
(Phis
Marlies Helder
Rond muzikante/componiste Mar-
lies Helder zal niet snel een media-
hype ontstaan. Van een theaterhype
is wel sprake, gelet op haar snel
groeiende schare bewonderaars.
Deze originele dame schrijft haar
eigen materiaal. Haarmuziek is bui-
tengewoon gevarieerd. Een men-
gelmoes van stijlen, genres en stemmingen waarin chanson, blues, tango en
country verweven worden met Ooseuropese volksklanken en jazz.
Zaterdag 24 oktober, aanvang 20.30 uur, toegangfl. 22,50.
Trip Citroen
Hollands maar met gevoel
Hollands Maar Met Gevoel is een muziektheater-programma van singer
songwriter Ed Citroen en zanger acteur Stefan Trip. Beide heren zijn aan el-
kaar gewaagd. Trip Citroen vertolken diverse liedjes, maar ook dialogen
die gebaseerd zijn op het gevoelsleven van beide zangers. Trip Citroen wil
niet in een keurslijf geperst worden. Het duo zet een unieke show in elkaar,
omdat de voorstelling zeer persoonlijk is.
Vrijdag 30 oktober, aanvang: 20.30 uur, toegang fl. 15,- op de avond van de
voorstelling en fl. 12,50 in de voorverkoop. Reserveren hiervoor bij JS Pro-
dukties: 591 89 08.
John Buijsman
Angel eyes
John Buijsman speelt een levende legende. Hij zit in de kleedkamer vooreen
optreden. Het voorportaal van de hemel, of van de hel. Het is maar net hoe
het publiek reageert. Hij kijkt in de spiegel en ziet zichzelf. Een doodskop in
de wereld die jazz heet. Hij speelt vanavond niet alleen. Jammer genoeg.
Luister maar. Daar komen ze voorbijde verhalen over de anderen, de kloot-
zakken en de virtuozen. Buijsman speelt na 'Dodo' zijn tweede solo. Hij wil-
de een verhaal over het leven van een jazzmuzikant. En er is er maar 6en die
dat kan schrijven: Deelder, Jules Deelder. Dus schreef Deelder een toneel-
tekst over het leven van een jazzmuzikant. En er is er maar een die dat kan
spelen: Buijsman, John Buijsman.
Zaterdag 31 oktober, aanvang 20.30 uur, toegangfl. 22,50.
Maarten Mourik
Voice Mail
Maarten Mourik, voorheen het gezicht en de stem van Montezuma's Reven
ge, gaat dit seizoen zijn eigen weg. Samen met Stijn van der Loo (voorheen
Intermezzo) en muzikant Bart Wolvekamp heeft hij een uniek theaterpro-
gramma gemaakt. Het is eigenzinnig, verrassend en natuurlijk uiterst muzi-
kaal. In Voice Mail vertelt Mourik bizarre, ontroerende en komische verha
len. Daarnast zingt hij op innemende wijze eigen repertoire in het Neder-
lands, Suid-Afrikaans, Engels en zelfs in gebarentaal.
Zaterdag 7 november, aanvang 20.30 uur, toegang fl. 20,-.
Toegangskaarten zijn verkrijgbaar bij de informatiebalie van het stadhuis,
Koningshoek, op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur vrijdag tot 16.00 uur),
tel. 5931931 en aan de kassa van Theater Schuurkerk op werkdagen van
12.00 tot 14.00 uur, tel. 5913700.
Rijk de Gooyer en Maarten Spanjer
Rijk en Maarten
Rijk de Gooyer en Maarten Spanjer kennen elkaar al jaren. Ze werkten
veelvuldig samen, maar hebben daamaast ook een hechte vriendschaps-
band. Zo heeft er tussen hen een intense briefwisseling plaatsgevonden in
het weekblad Nieuwe Revue en zijn ze elke week samen te horen op Talk
Radio. Nu hebben Rijk en Maarten besloten de samenwerking op het to-
neel voort te zetten. De heren lezen voor uit eigen werk en wie ze zo'n
beetje kent, weet dat ze door de nodige improvisatie voor onverwachte
wendingen en komische situaties zullen zorgen.
Dinsdag 3 november, aanvang 20.15 uur, toegang le rang fl. 34,-/fl.
31,50, 2e rangfl. 29,-/fl. 26,50.
De Ploeg (NUHR cs)
Vinger in de pap
Niet Uit Het Raam is altijd een gegarandeerd succes. Nu hebben de man-
nen (Joep van Deudekom, Viggo Waas en Peter Heerschop) de krachtrn
gebundeld met Titus Tiel Groenstege, Han Romer en Genio de Groot. Elk
op hun eigen manier maken al deze mannen programma's op het scherpst
van de snede, op de grens van het toelaatbare, daar waar humor en drama
zich explosief met elkaar verbinden. Vinger in de pap lijkt op het eerste
gezicht een blijspel. In snel wisselende scenes zien we een gezin waarvan
je eigenlijk hoopt dat het niet bestaat: Romer en Groenestege als vader en
moeder, de heren van NUHR als de drie zoontjes en De Groot als mis-
bruikte huisvriend. Genoeg voor spraakmakend entertainment. Maar al
snel slaat de tragiek toe: er wordt vals gespeeld, er vloeit bloed en dan
gaan alle remmen pas echt los. Het wordt schateren met samengeknepen
billen.
Woensdag 4 november, aanvang 20.15 uur, toegang le rang fl. 34,-/fl.
31,50, 2e rangfl. 29,-/fl. 26,50.
Boudewijn de Groot
Een nieuwe herfst
Boudewijn de Groot is helemaal terug. Met een maatschappijkritisch, poe-
tisch en ontroerend repertoire veroverde hij in de jaren zestig en zeventig
in Nederland en Belgie een groot publiek. Wie kent niet zijn onvergetelij-
ke hits: Een meisje van zestien, Testament, Land van Maas en Waal en
Jimmy? Aan het eind van de jaren tachtig keerde zijn naam terug op de
theateraffiches als hoofdrolspeler in de musical Tsjechow en in het toneel-
stuk Het dagboek van Anne Frank. In 1996 deed hij als troubadour-weer
van zich spreken met de cd Een nieuwe herfst. In zijn theatertour vertolkt
hij met een zevenkoppig orkest een groot aantal nieuwe composities met
teksten van onder meer Lennart Nijgh en Herman Pieter de Boer. Maar ui-
teraard zullen ook de hits van toen niet ontbreken.
Vrijdag 6 november, aanvang 20.15 uur, toegang le rang fl. 46,50, 2e
rangfl. 41,50
Nacht van het Cabaret
Nederland is een cabaretland bij uitstek. Nergens ter wereld zijn er zoveel,
en ook zoveel goede, cabaretiers als in ons land. Theater a.d. Schie heeft
uit het gigantische aanbod een aantal cabarettalenten geselecteerd, die tij-
dens de Nacht van het Cabaret het podium beklimmen. U ziet non-stop
korte optredens van onder meer Sanne Wallis de Vries, Hetty Feteris,
Schudden (voor gebruik) en Arie Sylvester. In een speciale lange pauze
en na afloop kunt u even bijkomen van het cabaretgeweld met een hapje
en een drankje, omlijst door de Fanfare van de eerste Liefdesnacht, een
bont gezelschap van twintig blazers en een aantal slagwerkers.
Zaterdag 7 november, aanvang 21.00 uur, toegang le rang fl. 34,-/fl.
31,50, 2e rangfl. 29, -/fl. 26,50.
Toegangskaarten zijn verkrijgbaar bij de Theaterkassa, Stadserf 1, van
maandag tot en met vrijdag van 10.00 tot 15.00 uur en op zaterdag van
12.00 tot 14.00 uur. Telefonisch reserveren is mogelijk tijdens de ope-
ningsuren van de Theaterkassa, tel. 2467467.
Rotterdams Dagblad TV, kortweg RDTV, is een kabelkrant die te zien
is op alle kabelnetten in Rotterdam en wijde omgeving. Elke dag, zeven
dagen in de week, en 24 uur per dag, worden actuele gebeurtenissen vaak
uit uw eigen omgeving snel via de kabel in uw huiskamer gebracht. In een
programma dat steeds wordt geactualiseerd en herhaald.
Elke maandag en dinsdag wordt bijzonder aandacht besteed aan Wonen
en Onroerend Goed. En op zondag aan lokale sportgebeurtenissen.Stem
uw TV dus af op RDTV, uw eigen nieuwskanaal!
Voor meer informatie of voor adverteren op RDTV kunt u bellen met
010-4004.285.
MAASSLUIS - In de tijd van de
kolonien was tinwinning in Ne
derlands-Indie een beiangrijke
bron van inkomsten. De tinwin
ning vond plaats ten Oosten van
Sumatra, op de eilanden Banka,
Billiton en Singkep. Via mijn-
bouw werd tinerts gewonnen.
Dit gebeurde met behulp van tin
baggermolens, die op Neder-
landse scheepswerven gebouwd
werden. Deze tinbaggermolens
werden vervolgens door sleepbo-
ten getrokken en het Nationaal
Sleepvaartmuseum in Maassluis
is dus de aangewezen plek voor
een expositie over de sleepboten
met hun molens, die voor en vlak
na de Tweede Wereldoorlog
voor de tinwinning werden inge-
zet. De expositie, met een hon-
derdtal foto's, enkele scheeps-
modellen en tin-curiosa, draagt
de titel 'Tinbaggermolens naar
de tropen' en is tot eind april
1999 te zien.
Al in de 19e eeuw hield Nederland
zich bezig met de tinwinning in
Nederlands-Indie met behulp van
tinbaggermolens. Zo werd in 1860
de Billiton Maatschappij opge-
richt. Deze maatschappij vaarde op
Banka en Billiton. Het idee om tin
baggermolens in te zetten bij de
winning van tin was geen geheel
nieuwe uitvinding: in Nederland
werd al geruime tijd gebruik ge
maakt van baggermolens. De em
itters van de tinbaggermolens zijn
wel veel groter dan die van de con
ventionale molens. In Cornwall in
Engeland werd ook tin gewonnen.
Hier was echter sprake van open
mijnbouw. „Een zeer primitieve
manier", zegt vrijwilliger en be-
stuurslid van het museum, de heer
De Nijs. „Men liep echt met em-
mertjes en schepjes." In 1992 is
deze tinmijn in Engeland pas ge-
sloten.
In Nederland werden de tinbagger
molens op de scheepswerven ge
bouwd. Grote namen op dit gebied
waren Conrad in Haarlem, J en K
Smit in Kinderdijk en Gusto in
Schiedam. In de loop van de tijd
gingen deze op in het IHC Holland
Concern. In de haven van Maas
sluis lagen vaak schepen, bestemd
voor het slepen van tinbaggermo
lens. De sleepreizen duurden ge-
middeld drie maanden, maar vaak
liep de reistijd uit. Zo staat er in
oktober bijvoorbeeld een noord-
oostelijke moesson in het gebied
van het Midden-Oosten. Als sleep
boten, de molens voorttrekkend,
hierin terecht kwamen, waren zij
niet in staat hun reis te vervolgen.
„Men moest dit gebied dus na de
moesson passeren", vertelt De
Nijs. „Wie in augustus vertrok,
Alles overde tinbaggermolens, sleepboten en tinwinning op Billiton en Banka is tot eind april fe
zien in het Maassluise Sleepvaartmuseum. Foto Roger van der Kraan
liep de moesson net mis. De reizen
liepen over het algemeen goed.
Slechts een molen is kort na het
vertrek in Het Kanaal vergaan."
De tinbaggermolens werden voor
1926 eerst in Nederland gebouwd,
vervolgens getest en daarna weer
uit elkaar gehaald. De losse onder-
delen werden daarna verscheept
naar Nederlands-Indie. Daar we-
den de tinbaggermolens weer in el
kaar gezet. Vanaf 1927 werden de
constructies kant en klaar naar Ne
derlands-Indie vervoerd. In 1938
probeerde men toch bij wijze van
test een tinbaggermolen uit bij Ter-
schelling. In 1799 is hier het En-
gelse fregat de Lutine vergaan. Tot
de lading zou waarschijnlijk ook
goud behoren. Bij het baggeren
werd slechts een staaf goud gevon-
den. „Het schip was voornamelijk
geladen met soldij voor soldaten in
Hannover. 'Insiders' zeggen wel
eens dat ze het goud er gewoon
zelf ingegooid hebben om maar
van het baggeren af te zijn."
De tinbaggermolens bevatten
schoepen, die de grond opbagge-
ren. Deze opgebaggerde grond
kwam vervolgens in de molens te
recht, waar het tinerts van het ove-
rige gescheiden werd. Dit restant
werd achter de molens via grote
goten afgevoerd. Dit brengt echter
een consequentie met zich mee.
„De machines graven zich diep in
en doordat de grond zich achter de
machine ophoopt, werkt deze zich
zelf dus vast.Hij kan niet meer te
rug", legt De Nijs uit. De tinbag
germolens werden dan meestal aan
land gedemonteerd. Landinwaarts
stonden ook de fabrieken die de
erts verwerkten. Van tin werden en
worden nog steeds vele siervoor-
werpen gecreeerd. De blikindustrie
dreef ook op de levering van tin en
tegenwoordig is vooral de elektro-
nica-industrie een van de belang-
rijkste afnemers.
In de Tweede Wereldoorlog liep
de tinindustrie een grote deuk op.
De Japanse bezetter had vrijwel al
le machines weggevoerd en zo-
doende moest alles weer van voren
af aan opgebouwd worden. In de
aandrijving van de sleepboten
kwam wel verandering. „In plaats
van de stoommachine werd eerst
via elektriciteitsvoorziening vanaf
de wal gezorgd voor aandrijving.
Later deed de motor zijn intrede op
dit gebied", vertelt De Nijs.
Eind 1947 draaide de Billiton
Maatschapppij weer op voile sterk-
te en werd de produktie opge-
voerd. Maar al spoedig kwam er
een resoluut einde aan de welva-
rendheid van de maatschappij op
het gebied van de tinwinning. In
1949 werd namelijk de soevereini-
teitsoverdracht van Nederlands-In
die geregeld. De republiek Indone
sia werd een feit en de tinwinning
van Nederland in de nieuwe staat
werd niet langer geaccepteerd. In
donesie werd aandeelhouder van
de Gemeenschappelijke Mijnbouw
Maatschappij Billiton, opgericht in
1923. De Biliton Maatschappij had
hier nog wel de dagelijkse leiding.
In 1953 liep het beheerscontract af
en na een onderhandeing van vijf
jaar werd de GMB eindelijk geli-
quideerd. De Singkep Tin Maat
schappij de speciaal in 1890 voor
het eiland Singkep opgerichte
maatschappij, werd onder het be-
heer gesteld van Indonesie. Zo
kreeg Indonesie de tinwinning vol-
ledig in handen.
Op de expositie zijn diverse voor-
werpen te zien die uit tinerts ver-
vaardigd zijn of met de tinwinning
te maken hebben. Er liggen ook
'tinbroden'. Dit zijn plakken tin
die uit het tinerts gesmolten zijn
voor verdere bewerking in Neder
land. Ook is er een hele vitrine met
tinnen voorwerpen die bestemd
zijn voor verkoop. Enkele model-
len van sleepboten en van tinbag-
gerconstructies geven inzicht in
het hele proces van tinwinning met
behulp van de molens en de sleep
boten, evenals een heel scala aan
foto's. Aansluitend bij deze expo
sitie is de tentoonstelling van tien
Smit-zeesleepbootmodellen te
zien, geschonken door de bouwer
de heer Krijger.
CARLYEBELING
VLAARDINGEN - De schroom
van je afwerpen, jezelf blootge-
ven, een stuk van jezelf laten
zien, helemaal in de rol kruipen.
Eenmaal op het toneel is er geen
weg meer terug. Dan is het de
dood of de gladiolen. En voor
sommigen blijven de gladiolen
ver verwijderd en komt de dood
akelig dichtbij. Het is niet ieder-
een gegeven om toneel te spelen.
De vaste wil om te leren is in ie-
der gevai onontbeerlijk. En die
wil was zeker aanwezig bij de
mensen die in januari reageer-
den op de oproep van De Fakkel
voor nieuwe leden. Vijftien men-
sen reageerden en vinden zich
zelf zaterdag 24 oktober terug op
het grote podium van de Stads
gehoorzaal.
De Vlaardingse toneelgroep De
Fakkel bestaat vijftig jaar. Vijftig
jaar amateurtoneel in Vlaardingen,
de laatste jaren waren zeker niet de
gemakkelijkste. De problemen
waar het verenigingsleven in heel
Nederland mee kampt (ledenver-
lies bijvoorbeeld) gingen ook aan
De Fakkel niet ongemerkt voorbij.
Des te opmerkelijker is het gemak
waarmee De Fakkel eerder dit jaar
nieuwe leden verwierf en daarmee
de continuiteit garandeerde.
„Njeuw elan...." Voorzitter Rob
Baars is goed te spreken over de
nieuwe leden van 'zijn' toneelver-
eniging. „Ze hebben het heel goed
opgepikt en de sfeer is, nu we alle-
maal bij elkaar komen, erg goed."
'Nu we allemaal bij elkaar ko
men...' is pas sinds kort. De Fakkel
heeft er voor gekozen drie eenak-
ters te spelen. Al vroeg in de oe-
fenperiode werd de beslissing ge-
nomen de acteurs van de drie stuk-
ken apart van elkaar te laten oefe
nen. Pas enkele weken geleden
kwam de toneelgroep weer als ge
heel bijeen. Er is, onder de bezie-
lende leiding van regisseur Flip
Heeneman, hard gewerkt de laatste
maanden. „Flip is gewend aan
kwaliteit", weet Wil Bruggeman
(nieuw bij de Fakkel maar niet op
het toneel). „Hij is gewend aan dis
cipline... fanatiek... Voor hem is
toneel alles, daar zet je gewoon al
les voor opzij. Ook het WK voet-
bal deze zomer. Dat botste wel Slawomir Mrozek. Het absurdisme gevangen wordt genomen en ge- ERIK MEUER
Enkele Fakkel-spelers toasten in het decor op een goede afloop. Foto Roei Dijkstra
eens met de groep maar ik denk dat
veel van de nieuwe leden erg veel
van hem hebben geleerd." Baars:
„We mogen blij zijn dat hij ons wil
regisseren."
Drie eenakters op een avond. Een
bewuste keus van De Fakkel. Een
keus die het mogelijk maakt om
drie verschillende genres (realis-
tisch, absurdistisch en humoris-
tisch) aan het publiek te laten zien
en die bovendien het voordeel met
zich meebrengt dat meer mensen
een rol kunnen spelen. De Fakkel
opent zaterdag met 'Visite' van
Rob Bognar. Een stuk over het wel
en wee van een echtpaar. De man
is werkloos, zit thuis en verdoet
zijn tijd. Zijn vrouw probeert nog
iets van het leven te maken en be-
sluit tot het spelen van een rollen-
spel. Ze komt als vreemde vrouw
bij haar man binnen. Alleen in die
vorm kunnen zij nog open met el
kaar praten. Het stuk eindigt dra-
matisch.
'In voile zee' is een absurdistisch
stuk van de Poolse toneelschrijver
Slawomir Mrozek. Het absurdisme
was in Oost-Europa een veel ge-
bruikt instrument om op een ver-
sluierde manier maatschappijkri-
tiek te uiten (openlijke kritiek was
in die tijd uiteraard uit den boze).
Mrozek's stuk handelt over drie
mannen die op een vlot in zee drij-
ven en zo langzamerhand honger
krijgen. De mannen besluiten dat
een van hen drieen eraan zal moe-
ten geloven en als voedsel moet
dienen voor de andere twee. De
naieve 'kleine' lijkt in de gefin-
geerde verkiezingscampagne bij
voorbaat kansloos tegen de gesle-
pen 'dikke' en de slaafse 'middel-
ste'. Een absurdistisch stuk met als
thema's macht en vrijheid.
De Fakkel eindigt de avond met
'In den Engelenbak' van Willem
van der Loos. Een luchtig 'stuk in
een stuk'. Een toneelgezelschap
speelt een beetje drakerig stuk over
de schone jonkvrouwe Cheristane
die door haar voogd Spaltrini
wordt uitgehuwelijkt aan de veel
oudere, boosaardige Salviati. Zij
houdt echter met heel haar hart van
Maxime, die daarom door Spaltrini
gevangen wordt genomen en ge-
dood zal worden als Cheristane
zijn bevelen niet opvolgt. het pu
bliek bemoeit zich naar hartelust
met het stuk en de spelers die daar
om af en toe uit hun rol moeten
stappen om op dat publiek te rea-
geren.
Kortom: een gevarieerd avondje
toneel dat een bezoek aan de
Stadsgehoorzaal meer dan waard
lijkt. Aan de leden van De Fakkel
zal het in ieder geval niet liggen.
Zij gaan er voor meer dan honderd
procent tegenaan. Maanden is er
geoefend. Maanden van hard en
serieus werken, maar maanden ook
van samen plezier maken. Maan
den oefenen voor die ene voorstel
ling in de Stadsgehoorzaal. Daarna
is het afgelopen en gaat iedereen
weer over tot de orde van de dag.
Drie Eenakters door De Fakkel,
zaterdag 24 oktober in de Stadsge
hoorzaal, aanvang 20.15 uur, toe
gangskaarten zijn verkrijgbaar in
de Stadsgehoorzaal op de avond
van de voorstelling.
T MAGELLAN
MAGELLAN PIONEER GPS
Handzame plaatsbepaler met
12 kanaals "outdoor" 100 landmarks-
waypoints en 2 map datums WGS
84-NAD 27. Voorzien van 3 duidelijk
afleesbare gratische navigatie
beelden. In een spatwaterdichte
behuizing. Ideaal voor alle
buitensporten. Afm. 15.8x5.5x2.7 cm.
CORRECTPRIJSINCL. BTW
Art.nr. 48085
EXCLUSIEF BTW
237.45
EAGLE 4t\
EAGLE 128 ID FISHFINDER
Voorzien van 3 zoekstralen,
overzichtelijke visdiepte aanduiding.
Transducer geschikt voor
hekmontage. Afm. 13x13x6 cm.
CORRECTPRIJS INCL. BTW
Art.nr. 59841
EXCLUSIEF BTW
254.47
GAMBIT 7X50 VERREKIJKER
Solide kijker met een rubberen
ommanteling en lichtsterke lenzen.
Soepele scherpstelling met
oogcorrectie mogelijkheid.
CORRECTPRIJS INCL. BTW
Art.nr. 53821
EXCLUSIEF BTW
^84.26
Het laatste uurtje van de week is bij
]7QQ f(rf 18Q0 m jedere zaterdag
profiteren van een super-aanbieding. Voor deze aanbieding geldt: zolang de
voorraad strekt en geen telefonische reserveringen of bestellingen mogelijk.
ELEKTRISCHE BA-112
BAROMETER
Modern instrument met een
binnen/buiten-thermometer,
barometer en alarmklok. Alles wordt
weergegeven op een LCD-scherm.
Werkt op batterijen. In antraciet
uitgevoerd. (excl. batterijen).
ALLEENZATERDAG
24 OKTOBER VAN 17.00-
18.00 UUR INCL. BTW
Art.nr. 61007
EXCLUSIEF BTW
_67.23
OPENINGSTIJDEN:
maandag t/m donderdag
9.00-18.00 uur,
vrijdag 9.00-21.00 uur, zaterdag 9.00-18.00 uur.
ledere eerste zondag van de maand geopend van 12.00-17.00 uur.
0K|I1 rrai Zetfouten en prijswijzigingen onder
