Discussie over allochtonenkunstbeleid
Amateurkunstminnend Rotterdam kan hart ophalen aan Amateurgids
Problemen
Noodzaak
Liefhebbers steeds professioneler
verband met een bepaalde kunstuiting wil
bezighouden of zich daarin wil ontplooi-
en. De Stichting Kunstzinnige Vorming
Rotterdam (SKVR) is een van de cursus-
instituten, waar mensen zich kunnen ver-
diepen in een kunstvorm, ook wel kun-
steducatie genoemd. Dit leerproces, wat
vooraf gaat aan kunstuitingen, bestaat uit
scholing middels lessen, cursussen en
workshops. Daarnaast heeft de SKVR
een ondersteunende taak naar amateur-
kunsten, onder andere het organiseren
van evenementen voor verenigingen.
Volgens Projectleider Bas Kwakman
hecht de gemeente veel waarde aan cultu-
rele festivals. „Deze zijn laagdrempelig
en trekken een breed publiek. Hierdoor
groeide de afgelopen tien jaar Rotterdam
uit tot een boeiende cultuur- en festival-
stad met een aanbod van (inter)nationale
kwaliteit." Voorbeelden zijn het Interna-
tionaal Filmfestival, het Zomercarnaval,
Dunya festival (voorheen Poetry Park),
Gergiev Festival, AIR festival, Amateur-
schilderconcours, het landelijk Wereld-
dans Festival en Klinkt Goed. De Rotter-
damse Kunststichting (RKS) richt zich in
tegenstelling tot de SKVR op uitingen
van amateurkunstenaars, hun eindpro-
ducten. De RKS subsidieert de beoefe-
ning van amateurkunst en stimuleert
nieuwe ontwikkelingen. En heeft boven-
dien de taak het gemeentebestuur en de
kunstinstellingen te adviseren. Aange-
zien bij amateurs behoefte bestaat aan
professionaliteit, zorgen SKVR en RKS
gezamenlijk voor een deskundigheidsbe-
geleiding door drie consulenten, om zo
het nivo van amateurkunsten op een ho-
ger plan te brengen.
Ondanks de populariteit van de amateur
kunst in Rotterdam kent zij een aantal
problemen. Zo zijn besturen van sommi-
ge clubs te veel bezig met de dagelijkse
gang van zaken en te weinig met het be-
leid op lange termijn. Tegelijkertijd heb-
ben die verenigingen al moeite genoeg
het hoofd boven het water te houden, wat
het gevolg is van de gestegen kosten van
repetitieruimten, podia en salarissen. Een
ander probleem is dat amateurkunsten
onderbelicht zijn. Ondanks dat amateurs
soms op hoog nivo bezig zijn, wordt er
door professionals nog dikwijls denigre-
rend over gedaan. „Toch is amateurkunst
de basis voor kunstspreiding en zijn ama
teurkunstenaars belangrijk als afnemer
van de professionele kunst. Iemand die
toneelspeelt of schildert, gaat eerder naar
een voorstelling of museum", meent Van
Schaik van de SKVR. Een derde pro
bleem is dat concerten en voorstellingen
door amateurverenigingen weinig publi-
citeit zouden krijgen in de regionale pers.
Mede omdat zonder amateurs het culture-
le klimaat in Rotterdam schraal zou zijn,
investeert de gemeente jaarlijks zo'n 165
miljoen in de kunstsector. Zij is van me-
ning dat kunst een belangrijke rol speelt
in het stedelijke ontwikkelingsbeleid:
'Voor de sociale en economische ontwik-
keling van de stad is het van groot belang
dat Rotterdam een aantrekkelijke stad
blijft.' Een breed pakket culturele voor-
zieningen vormt hierbij een van de voor-
waarden. Het kunstbeleid is voorname-
lijk gebaseerd op de volgende prioritei-
ten: festivals, internationale activiteiten
en toegepaste kunsten. 'De gemeente wil
een zo breed mogelijk publiek bij kunst
en cultuur betrekken'
Daarnaast richt het beleid zich op de
noodzaak om een groter publiek te berei-
ken en tevens migrantengroepen en jon-
geren bij diverse kunstuitingen te betrek
ken. De beste plaats om jeugd te bereiken
is school, dat zegt Van Schaik. „Het doel
van de kunstinstellingen is om kinderen
in een zo vroeg mogelijk stadium van
hun leven met kunst te confronteren."
Zo biedt de SKVR een kunstenpakket en
kunstencontracten aan alle basisscholen
aan, waarop zij zich kunnen inschrijven.
Leerlingen van groep een tot en met acht
komen zo in aanraking met alle zes de
kunstvormen. SKVR doet dit met het oog
op de toekomst: „Leerlingen zijn potenti-
ele amateurkunstenaars en afnemers van
professionele kunst." En met succes, zo
blijkt. Op het moment is 43 procent van
de cursisten bij de SKVR jonger dan
achttien jaar. De meesten van hen zijn be
zig met de disciplines muziek, zowel
klassieke als pop, en dans. Om jongeren
uit het voortgezet onderwijs te bereiken is
in '96 onder andere een samenwerkings-
verband tussen de vier grote steden (Am
sterdam, Den Haag, Rotterdam en
Utrecht) gestart. „Op scholen zien we een
multiculturele samenstelling van jonge-
ren die van huis uit weinig met kunst en
cultuur te maken krijgen. Daarom is het
belangrijk daar aandacht aan te besteden,
met het accent op vbo en mavo", aldus
Van Schaik. Een onderdeel van dit beleid
is het vak Culturele en Kunstzinnige Vor
ming, dat komend schooljaar wordt inge-
voerd. Alle kunstdisciplines komen tij-
dens dit vak naar voren. „Kunst moet
hierdoor net zo'n vanzelfsprekend vak
worden als geschiedenis en talen." Niet
alleen het bereiken van jongeren, maar
ook van migranten bij activiteiten en pro-
gramma's vergt extra aandacht. In een
multiculturele samenleving, als in Rotter
dam, is het van belang kennis te kunnen
nemen van creatieve uitingen van andere
culturen. Het stimuleren van andere
kunstvormen, naast bestaande, zorgt vol
gens de RKS voor een impuls tot weder-
zijdse beinvloeding. 'De uitwisseling van
culturen moet tot nieuwe wegen leiden'.
Op deze manier kan ook volgens de ge
meente een bijdrage geleverd worden aan
culturele integratie. Het Rotterdamse
kunstbeleid richt zich niet alleen op kwa-
liteitsbevordering, maar ook op het in-
standhouden en het stimuleren van de
amateurkunst. Amateurkunsten zijn ten-
slotte een onmisbaar deel van het dage-
lijks leven geworden. In het voorwoord
van de Amateurgids citeert dichter en ge-
meenteraadslid Manuel Kneepkens de
'Grote Rotterdammer' Erasmus. Volgens
deze beroemde humanist bestaat zonder
creatieve individuen geen ontwikkelde
maatschappij. 'Wie voor beoefening van
amateurkunst kiest, draagt een steentje
bij aan de ontwikkeling van Rotterdam.'
Of zoals Kneepkens zegt: „Er leven twee
soorten mensen in Rotterdam. Rotter-
dammers en ...etterbakken. Om met het
laatste soort te beginnen, onder etterbak
ken versta ik mensen die niets doen voor
hun stad, ja, erger nog, die het leefkli-
maat versjteren. Labbekakken."
ROTTERDAM - Ondanks het feit dat
kunstinstellingen allochtonen sinds de ja-
ren tachtig speciale aandacht geven in
hun beleid, zijn zij nog steeds onderverte-
genwoordigd. Dat komt onder meer door
geringe kennis bij instellingen en gebrek
aan contacten bij allochtonen. De RKS,
die subsidies verzorgt, heeft eind vorig
jaar een onderzoek laten doen om te kij-
ken hoe zij subsidiering en stimulering
van kunst, door en met allochtonen, kan
bevorderen. Het probleeom is namelijk
dat reguliere amateurkunstbudgetten niet
toegankelijk zijn voor initiatieven van al
lochtonen. Taalproblemen, administratie-
ve rompslomp en onbekendheid met re-
gelingen van de gang naar het reguliere
subsidieloket zorgen ervoor dat migran
ten weinig aanvraag doen. Bovendien be
staat niet bij alle culturen het onderscheid
tussen amateurs en professionele kunste-
naars, zoals dat in het westerse model en
bij het subsidiestelsel van RKS wordt ge-
hanteerd. Uit het onderzoek bleek dat de
meeste allochtonen integratie van zowel
kunstenaars in het reguliere kunstcircuit,
als integratie van verschillende kunstui
tingen hoog op hun lijst hebben staan.
Daarnaast is het voor bijna alle groepen
belangrijk dat de RKS toegankelijker
wordt. Om deze punten te realiseren wil
de RKS haar kennis over culturen uitbrei-
den via het aantrekken van gespeciali-
seerd personeel. Dat heeft nu nog te wei
nig kennis van de kunstuitingen om sub-
sidieverzoeken goed te beoordelen. Daar
naast wil de RKS een betere voorlichting
over subsidieregelingen. Brochures in
verschillende talen evenals advertenties
moeten hieraan bijdragen. De RKS zal
met deze aanbevel'ingen een a twee jaar
experimenteren en vervolgens evalueren
hoe ze hebben gefunctioneerd.Ook de
SKVR wil deelname van allochtonen aan
kunstvormen bevorderen. Daarom werkt
zij namens Rotterdam samen met de drie
grote steden in het vierjarig project 'Al-
lochtone deelname". Doel is inzicht te
krijgen in deelname aan cursusaanbod,
de faal- en succesfactoren van het huidige
aanbod en afname, als ook inzicht krijgen
m voorkeuren en behoeften. Dat moet lei
den tot projecten, festivals en evenemen
ten met een hoog allochtoon-gehalte en
activiteiten op wijknivo. Om de allochto
nen te bereiken en te laten participeren,
gaat de SKVR de wijk in. Een voorbeeld
is een proefproject in het Oude Noorden,
waar een samenwerkingsverband ont-
staat tussen scholen, wijkgebouwen en de
SKVR. Een ander project is Music and
Arts, dat migranten een jaar begeleidt bij
zakelijke beslommeringen. Op dit mo
ment ligt een eerste concept nog bij de in
stellingen. Na een jaar begeleiding moet
de groep de draad zelf oppakken.
Ondanks dat Music and Arts een concept
is, zijn drie groepen al op weg geholpen.
De ene groep wil de cultuur behouden en
doorgeven aan haar kinderen, zoals to-
neelvereniging Stichting So mi tan, die
de Surinaamse cultuur uitdraagt. En de
andere heeft een brug geslagen tussen de
eigen cultuur en westerse. Zo toont To-
neelvereniging Compact CV het leven op
de Kaapverdische eilanden en het leven
in Nederland.Van alle inwoners in Rot
terdam behoort straks de helft tot de etni-
sche bevolkingsgroepen. De instellingen
zijn het eens, dat het voor deze groepen,
met hun eigen identiteit en cultuur, van
J^lang is dat hier aandacht aan wordt ge-
geven.
Schaik van de Stichting Kunstzinnige
Vorming Rotterdam (SKVR). Behalve
met het maken van muziek houden tallo-
ze Rotterdammers zich ook bezig met
dans, theater, literatuur, fotografie, film
en video en beeldende kunst. Duizenden
van hen volgen lessen of zijn lid van een
amateurvereniging. Een deel daarvan be-
oefent individueel een van de kunstvor-
men.De afgelopen twee decennia lever-
den kunstuitingen van amateurs een
steeds grotere bijdrage aan het totale cul
turele aanbod in Rotterdam, wat de stad
een extra impuls geeft. En het aantal ui
tingen stijgt nog steeds, zo blijkt ook uit
de Amateurgids 1998. Deze (vernieuw-
de) brochure bevat adressen van meer
dan driehonderdvijftig amateuristische
verenigingen, clubs, groepen en cursus-
instituten.
De gids is, naast adressenboek, vooral
bedoeld voor iedereen die zich in groeps-
TEKSTNAT AS J A DE GROOT
FOTO'S: ROB NIEMANDSVERDRIET
ROTTERDAM - Van fotografie tot
volksdansen en van opera tot het
schrijven van gedichten: duizenden
Rotterdammers beoefenen individueel
of in groepsverband een kunstvorm
om hun creatieve ei kwijt te kunnen.
Zonder deze amateurs, de ware min-
naars en minnaressen van kunst en
cultuur, zou het culturele klimaat in
Rotterdam maar schraal zijn.
De zangvereniging De Vrije Stem in
Charlois is edn van de vele muziekvereni-
gingen in Rotterdam, waarbij zowel jon
geren als ouderen muziek maken en de
muzikale prestaties even hoog in het
vaandel staan als gezelligheid. Een aantal
jaar geleden kozen veel mensen voor be
oefening van amateurkunst als een vrije-
tijdsbesteding. „Tegenwoordig willen
amateurs de beoefening echter tot een ho-
ger plan voeren. Professioneel bezig zijn
op amateurgebied", zegt Saskia van
