VIA legde basis voor progressief kunstklimaat in Schiedam 200 jaar lithografie in Streekmuseum Jan Anderson DE NIEUWE CORRECT K00PGIDS EEEHm* 449 149 BERGWEG 110 ROTTERDAM Theater de Teerstoof Theater Schuurkerk Theater a.d. Schie Stadsgehoorzaal m.- m:- 'Bredere kring vertrouwd maken met kunst van eigen tijd' Het stuk van de Maand: SUPERPLATTE DISCMAN MET LUIDSPREKERSET PORTABLE CD-SPELER MET XBS r ALLEEN ZONDAG 6 DECEMBER n TEL.: 010-4.618.600 Woensdag 2 december 1998 VIA heeft nogal wat werk voortgebracht. Een groot deel daarvan is momenteel te zien in het Stedelijk Museum. Foto Roger van der Kraan Een veelkleurige kalender uit de vorige eeuw: een litho pur Muziek Correct is klaar voor de toekomst en heeft alle afdelingen overzichtelijk en gezellig ingericht met het nieuwste van het nieuwste en uitstekende "Pakt- Uit" aanbiedingen voor zeer interessante lage prijzen. Een koopgids van 160 pagin&'s met een overzicht van nieuwe produkten en aanbiedingen uit de 3 panden van Correct. Zoals bijvoorbeeld bij Correct op de Bergweg 110 te Rotterdam, SINT OPENINGSTIJDEN: DONDERDAG 3 DECEMBER GEOPEND VAN 9.00 TOT 21.00 UUR VRIJDAG 4 DECEMBER GEOPEND VAN 9.00 TOT 21.00 UUR ZATERDAG 5 DECEMBER GEOPEND VAN 9.00 TOT 17.00 UUR ZONDAG 6 DECEMBER GEOPEND VAN 12.00 TOT 17.00 UUR i SONY D-E 705 SLIM DESIGN DISCMAN METSRS-A15 LUIDSPREKERSET Deze superplatte discman is voorzienvan het nieuwe Electronic Shock Protection (ESP2) systeem dat zorgt voor ongestoord muziek-genot, ook als de speler een stootje krijgt. Inclusief stereo oortelefoon met afstandsbediening in het snoer voorzien van display voor onderweg. Eenmaal aangekomen op de plaats van bestemming sluit u de meegeleverde portable aktieve luidsprekersaan voor een verrassende stereo geluidsweergave. Compleet geleverd met batterij en lichtnetadapter. CORRECTPRIJS Panasonic PANASONIC SL-S112 PORTABLE CD-SPELER Portable CD-spelerineen hittebestendige behuizing met XBS voor een extra Bass weergave. Programmeerbaar tot 24 nummers. Wordt geleverd met stereo- oortelefoon, lichtnetadapter en oplaadbare accu's. In zwart uitgevoerd. Afm.: 13x3.5x14 cm. CORRECTPRIJS 225:- Panasonic PANASONIC RX-DS12 STEREO RADIO CASSETTE RECORDER MET CD SPELER Deze radio cassetterecorder met CD staat borg voor een prima weergave van je favoriete muziek. Door gebruik van speciale luidsprekers met X-Bass wordt een goede lage tonen weergave ij/erkregen. Voorzien van FM en AM ontvangst. Op een LCD display wordt het muzieknummer van de CD-spelerweergegeven. In zwart uitgevoerd. ALLEEN ZONDAG 6 DECEMBER VAN 12.00-17.00 UUR OPENINGSTIJDEN: maandag t/m donderdag 9.00-18.00 uur, vrijdag 9.00-21.00 uur, zaterdag 9.00-18.00 uur. Zondag 6 december geopend van 12.00-17.00 uur. Zetfouten en prijswijzigingen onder voorbehoud. MaasposT Diverse cabaretiers Mini-Marathon Jochem Myjer, Ernst van der Pasch, Johan Hoogeboom, Robert Brouwer en Rick dros Hans paulides: vijf totaal verschillende cabaretiers. Het enige dat ze gemeen hebben is hun humor en hun optreden tijdens de mi ni-marathon in Theater de Teerstoof. Jochem Myjer won in 1997 zowel de juryprijs als de publieksprijs tijdens het Groninger Studenten Cabaret Fes tival. Hij zingt, praat ontzagwekkend snel, interpreteert Shakespeare, im- miteert stemmen en trekt ontzettend rare bekken. Op hetzelfde festival be- haalde Ernst van der Pasch de tweede plaats en won de persoonlijkheids- prijs. Ernst is een origineel tekstschrijver en uitstekend pianist. Rennend, springend en druk gebarend doet hij een uiterste poging iets onomstotelijk waars te zeggen. Zanger-pianist Johan Hoogeboom gaat de geschiedenis in als de winnaar van de tiende Wim Sonneveld prijs die geen winnaar mocht worden. De jury besloot de finale af te blazen, maar Hoogeboom was in de ogen van het laaiend enthousiaste publiek en de recensenten de ongekroonde winnaar. Rick Dros maakte al drie solo-programma's, die opvielen door originaliteit en eigenzinnige liedteksten. Haast cartoonesk portretteert Dros de wereld om hem heen. Voor iedereen die zich cabaret- liefhebber noemt is deze mini-marathon een absolute must. Toegangskaarten voor Theater a.d. Schie en Theater de Teerstoof zijn verkrijgbaar bij de Theaterkassa, Stadserf 1, van maandag tot en met vrij- dag van 10.00 tot 15.00 uur en op zaterdag van 12.00 tot 14.00 uur. Tele- fonisch reserveren is mogelijk tijdens de openingsuren van de Theaterkas sa, tel 2467467. Mark van de Veerdonk Ja Daag! Al jaren houdt Mark van de Veer donk een solo-conference met zijn tweeen. In 'Odysseus op kostschoof won hij samen met een pianist de Tour de France, in 'Boem Beng Kabam' sloeg hij sa men met een percussionist op al- les wat los en vast zat. Nu zet Van de Veerdonk met een acrobaat de wereld op z'n kop. De winnaar van het Leids cabaretfestival 1991 doet er definitief niet meer aan mee. Hij veegt de vloer aan met af- spraken en wetmatigheden. Zo ook de wet van de zwaartekracht. Mooie afspraak, daar niet van, maar moet je daar kritiekloos aan meedoen? Sa men met een acrobaat gaat Mark van de Veerdonk de zwaartekracht op de proef stellen. Zaterdag 12 december, aanvang 20.30 uur, toegangfl. 22,50. Kamishibai De Kikvorstin De koningin van Kikkerland zit op haar troon en bestuurt het land. Pin Guin, haar deftige lakei en persoonlijke bediende, voert met strakke hand de huishouding. Hij zorgt ervoor dat het de vorstin aan niets ontbreekt. Hij brengt haar belangrijke papieren die ze moet ondertekenen. Samen oefe- nen ze het koninklijk wuiven en het op passende wijze aannemen van ge- schenken. De vorstin wil graag dat Pin Guin haar mooie verhalen voor- leest, maar hij heeft het veel te druk. Dan wordt Pin Guin ziek. Hij moet in bed blijven. De rollen draaien om. De vorstin moet nu al het werk doen. En dat is de koningin helemaal niet gewend. Voor kinderen vanaf vier jaar. Woensdag 16 december, aanvang 14.00 uur, toegang tien gulden (kinde ren betalen fl. 7,50). Toegangskaarten zijn verkrijgbaar bij de balie van het stadhuis, Konings- hoek, op werkdagen van 9.00 tot 17.00 uur (vrijdag tot 16.00 uur), tel. 5931931 en aan de kassa van Theater Schuurkerk op werkdagen van 12.00 tot 14.00 uur, tel. 5913700. Daniel Boissevain, Roef Ragas en anderen Trainspotting In de bioscopen was Trainspotting een overweldigend succes. Het verhaal van een groepje jongeren aan de semi-uitzichtloze onderkant van de sa- menleving is nu ook in de Nederlandse theaters te zien. Vol overgave stor- ten Mark en zijn vrienden Tommy, Franco en Allison zich in iedere neuwe dag, die gevuld is met opgewekt spuiten, meisjes scoren, bekvechten, heel veel drinken en bezoeken aan ambtenaren die het beste met hen voor heb ben. Hun bestaan draait om kicken en afkicken. Zonder roes is het leven van een deprimerende treurigheid. Woensdag 16 december, aanvang 20.15 uur, toegang le rangfl. 37,-/fl. 34,50, 2e rangfl. 32,-/fl. 29,50. Hans Liberg Nieuwe Show De 'vleugelkomiek' Hans Liberg is niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland razend populair. Onlangs won Liberg een Emmy Award voor een televisiebewerking van zijn theatershows. dat zijn nieuwe show dan ook internationale allure heeft, spreekt voor zich. Zoals we van Liberg gewend zijn combineert hij in dit nieuwe programma zijn enorme muzika- liteit met een fijnzinnig gevoel voor humor. Hij heeft een bijzonder ko- misch talent, maar is bovenal een muzikaal wonder. Liberg bespeelt tal van instrumenten, van contrabas tot gitaar en balalaika. Toch blijft de vleugel zijn grote liefde.Donderdag 17 december, aanvang 20.15 uur, toegang le rangfl. 44,-/fl. 41,50, 2e rangfl. 39,-/fl. 36,50. Hans Dagelet, Porgy Franssen en anderen De Dresser De Dresser speelt in een theater tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een groot acteur is lichamelijk en psychisch aan het eind van zijn krachten. De kleder-schminker, zijn 'Dresser' en vertrouwensman in goede en kwade dagen, zal ervoor zorgen dat hij zijn rol zal uitspelen, dat hij nog een keer King Lear zal zijn. We zien de acteur Lear voor en achter het doek. Het doek dat de magie scheidt van de menselijke gevoeligheden; de gesmeerd lopende voorstelling op het toneel van het geharrewar in de coulissen; het rijk van Koning Lear van het gekonkel en egoisme in het al even boeiende rijk van de acteur. Woensdag 16 december, aanvang 20.00 uur, toegangfl. 40,-/fl. 37,50. Erik van Muiswinkel Diederik van Vleuten Mannen van de wereld Twee jonge oude bekenden, maar bovenal Mannen van de Wereld. Het gaat over de mensheid en haar bestemming, dus geen half werk. Van de rotsschilderingen uit de Chavet-grot tot de Internationale Human People Organisation en Jan Pronk... op de eeuwigheid is het een kwart van een se- conde. Van Muiswinkel en Van Vleuten maken er op een avond een per- fecte mix tussen zin en onzin van. Daarbij is het soms niet eens makkelijk kiezen tussen correct en incorrect. Een avond die u zich nog uren zult her- inneren. Twee lotgenoten. Ze zijn er nog. Donderdag 17 december, aanvang 20.00 uur, toegangfl. 35,-/fl.32,50. Toegangskaarten zijn verkrijgbaar bij de kassa van de Stadsgehoorzaal, Schiedamseweg 51, van dinsdag tot en met zaterdag van 13.00 tot 20.00 uur en een uur voor aanvang van de voorstelling. tPCus SCHIEDAM - De Vereniging voor Irrealisme en Abstractie (VIA) in de beeldende kunst was van 1950 tot 1954 actief. fieze Schiedamse vereniging werd op- gericht door kunstkenner en ver- zamelaar Steef de Vries, de on langs overleden drukker Goos Verweij en de kunstenaar Wout van Heusden. Wat zij voor ogen hadden was de interesse van ei- gentijdse beeldende kunst te sti- muleren en voor een brede doel- groep toegankelijk te maken. Een maand later sloten een aan- tal gelijkgestemde kunstenaars, waaronder Bas van der Smit, Koos Vlijmen, Piet van Stuiven- berg, Entile Voeten en Herman Seij zich bij de VIA aan. Tijdens de tentoonstelling VIA Schie dam, die vrijdag 28 november is geopend en die tot 21 februari te zien is in het Stedelijk Museum Schiedam, is werk te zien van de ze kunstenaars uit hoofdzakelijk particuliere collecties. 'VIA Schiedam. De vereniging voor Irrealisme en Abstractie in de beeldende kunst (1950-1954)' is de tweede tentoonstelling in een reeks waarmee het museum aan- dacht besteedt aan de recente kunstgeschiedenis van Schiedam. De eerste tentoonstelling was ge- wijd aan 'Het uitzicht van de duif en de productie van deze map, met kleurenhoutsneden van Constant en gedichten van Jan Elburg, in 1952 bij drukkerij Verweij in de Schiedamse Passage. Gezien het feit dat de samenstelling van deze eerste tentoonstelling relatief een- voudig was geweest, begon Ludo van Halem, conservator van mo- derne kunst, een jaar geleden vol enthousiasme aan het vervolg er- op. Er werd een oproep geplaatst in het bulletin van het museum en al snel kwam hierop een reactie van een particulier die in het bezit bleek te zijn van het persoonlijk ar- chief van De Vries. Jeanine Basti- an, studente kunstgeschiedenis in Leiden, zag er een interessante sta- ge-opdracht in. Ze begon met het bronnenmateriaal dat ter inzage beschikbaar was gesteld een on- derzoek naar de ontstaansgeschie- denis, de ideele achtergronden en de activiteiten van de VIA. Al snel bleek dat de activiteiten van de VIA niet goed waren gedo- cumenteerd. Er zijn bijvoorbeeld geen notulen gevonden van verga- deringen, geen ledenlijst en er zijn M"V"£S29H H slechts enkele foto's gevonden. „Veel van wat de revue passeerde voltrok zich in de persoonlijke sfeer en is niet gedocumenteerd. De gesprekken, de lezingen en de bijeenkomsten bleven alleen voortleven in de herinnering van de betrokkenen en voedden het heilige vuur van de idealen. Wat nu nog rest is slechts een beeld van nagelaten van fragmenten", zo schrijft Bastian in haar voorwaard bij de publicatie van de tentoon stelling. „Het is frustrerend, omdat we nu het idee hebben dat we niet iedereen het recht toe kunnen doen dat ze verdienen", aldus Van Ha lem tijdens zijn inleiding op de ten toonstelling. Een van de belang- rijkste fragmenten is het oprich- tingsmanifest met daarin de doel- stellingen van de VIA, het Latijnse woord voor weg: „De eeuwige weg vooruit, dat is onze op- dracht." De weg vooruit voor de abstracte en voorstellingsloze kunst was zo- veel mogelijk mensen er bekend meemaken. De VIA gaf kleine boekjes en brochures uit die ver- klarend waren voor de moderne kunst, hield lezingen en organi- seerde rondleidingen en concerten. De Via was niet de enige vereni ging die de abstracte kunst een warm hart toedroeg. In Schiedam was naast de VIA ook S45 actief, een vereniging die opgericht was door Herman Seij. In Rotterdam waren dat onder meer de Groep r, de Venstergroep, ARA, R33 en de Autonomen. De Vries, de oprich- ter van de VIA, stelde zich per soonlijk op de hoogte van wat er gaande was door de contacten die hij onderhield met leden van de an- dere verenigingen. Hij betoonde zich een belangrijke voorvechter en gepassioneerd verzamelaar en was bevriend met een groot aantal Nederlandse kunstenaars. Hij on derhield echter ook contacten met kunstenaars in het buitenland. Vanaf 1946, direct na het einde van de Tweede Wereldoorlog, bracht hij elk jaar in de zomerva- kantie een maand in Parijs door. Hij bezocht daar de tentoonstellin- gen in de galeries, de kunsthandels en musea, struinde de boekenstal- letjes langs de Seine af op zoek naar kunstboeken en ging op be- zoek bij de kunstenaars wier werk hem interesseerde. Ook de kunst- wereld in West-Duitsland interes seerde hem. Zijn bevlogenheid kreeg een concrete weerslag in een omvangrijke verzameling. Behal- ve van progressieve kunstenaars uit Schiedam en Rotterdam, zoals Wout van Heusden en Piet van Stuivenberg, kocht hij onder meer werk van Constant, Eugene Brands en Anton Rooskens, alien leden van de Experimentele Groep. Hoewel de VIA voor het Stedelijk Museum Schiedam nooit activitei ten heeft georganiseerd, bleek het uitgebreide netwerk van contacten in de eigentijdse kunstwereld toch van groot belang voor het muse um. Toen op 1 januari 1952 Daan Schwagerman zijn vader als partti- me conservator opvolgde, werd hij door het museumcommissielid professor Piet Sanders voorgesteld aan verschillende leden van de VIA. Schwagerman toonde zich zeer gei'nteresseerd in de heden- daagse kunst en maakte dankbaar gebruik van de kennis en de con tacten die er bij de leden van de VIA bestonden. Hierdoor groeide zijn overtuiging dat de toekomst van het museum in de eigentijdse kunst lag. De VIA ging na vier jaar op in de Vereniging Vrienden van het Museum. ,,De vereniging hield zo op natuurlijke wijze op te be staan", aldus Goos Verweij. „Een grote vereniging was VIA, met enige tientallen leden, nooit ge- worden, maar zij had wel de basis gelegd voor een progressief kunst klimaat dat in Schiedam altijd is blijven bestaan", zo luidt de slot- conclusie van Bastian in haar be- geleidende tekst. ANITA BEUER VLAARDINGEN - Aloys Sene- felder zat op zomaar een dag, tweehonderd jaar geleden, wat voor zich uit te dommelen. Hij was al geruime tijd op zoek naar een goedkopere druktechniek, had de koperen plaat die tradi- tiegetrouw voor het etsen werd gebruikt al ingeruild voor een gepolijste steen, en daar alwat ingegraveerd. Maar tevreden, nee dat was hij nog lang niet. En toen riep zijn moeder: Aloys! De wasvrouw was gearriveerd. Of hij niet even snel een waslijstje kon inleveren. Schnell! Dus schreef Senefelder stante pede met zijn van was en zeep ge- maakte inkt rechtstreeks op de steen, zonder daar eigenlijk bij na te denken. Zo werd de litho grafie geboren: de steen als drukvorm. Streekmuseum Jan Anderson heeft er deze maand een kleine expositie aan gewijd, want de uitvinding van de lithografie is belangrijker ge weest dan je zo op het eerste ge- zicht zou denken. Voor de muziek bijvoorbeeld. Meer daarover later. Het principe van de lithografie is gebaseerd op het elkaar afstoten van water en vet. De kunstenaar te- kent met krijt of inkt zijn voorstel ling op de steen (lithos betekent 'steen' in het Grieks). Daarna be- handelt de drukker de steen met een Arabische gom, waaraan hij een beetje salpeterzuur heeft toe- gevoegd. De afbeelding wordt zo verankerd in de steen. Dan wordt de steen nat gemaakt en met een rol ingei'nkt. Alleen de vette, inge- tekende delen nemen de inkt op; de rest van het oppervlak stoot de inkt af. Vervolgens wordt er een voch- tig vel papier op gelegd en onder de drukpers geschoven. De litho is klaar. Het grote voordeel van de lithogra fie, zo legt Jan Anderson uit, is dat je de drukvorm zo vaak kunt ge- bruiken als je wilt. Dat kon je niet doen met de koperetsen: na een af beelding of twee- of driehonderd was de ingekraste voorstelling te vervaagd. Litho's waren dus goedkoop. En zo konden er met betrekkelijk ge- sang. Foto Roger van der Kraan ringe kosten boekjes op de markt worden gebracht met tal van af- beeldingen. Neem dat curieuze werkje, uitgegeven door P. J. Kik- kert in februari 1839, een maand nadat drie Vlaardingse vissers- schepen door de golven waren ver- zwolgen. Kikkert bracht een her- denkingsboekje uit waarvan de op- brengst bestemd was voor de nabe- staanden van de bemanningen van de Willem Beukelszoon, de Zee- manshoop en de Wisselvalligheid. Allemaal mogelijk dankzij de li thografie. Of neem de Vaderland- sche Gedenkstukken uit 1829 die tal van litho's bevat. Van het graf van Willem van Oranje. in Delft bijvoorbeeld. Anderson: „Dat graf had je anders van je levensdagen nooit gezien. Want wie kwam er ooit in Delft?" En afbeeldingen van vaderlandse klederdrachten: het was nu allemaal mogelijk. Nog een gevolg van de lithografie: het reclamedrukwerk dat een enor me bloei doormaakte. Bijna elke firma wilde nu wel een prachtig brievenhoofd, een afbeelding van de eigen fabriek. Dankzij de goed- kope techniek werd het een wijd- verbreid verschijnsel. Sommige firma's schoten wel een beetje door en lieten wel twintig fabrie- ken op het brievenhoofd afbeel- den. zoals Sphinx, de voortzetting van Petrus Regout. Sphinx deed 't voorkomen alsof heel Maastricht was volgebouwd met aardewerkfa- brieken. Ook tal van kunstenaars wierpen zich op de lithografie: Paul Cezan ne, Vincent van Gogh, Jan Toorop en Edvard Munch om er maar een paar te noemen. Sommige week- bladen die het volk met kunst wil- den opvoeden, besloten hierop in te springen en brachten kunstbij- voegsels uit. In de expositie zijn enkele voorbeelden uit de jaren twintig en dertig opgenomen. Ook liefhebbers van politieke prenten profiteerden van de litho grafie. Een van de beroemdste te- kenaars van spotprenten zou Johan Braakensiek worden. die voor De Amsterdammer tot 1931 wekelijks een litho maakte. Dankzij de uitvinding van de litho grafie konden nu eindelijk comple te symfonieen, maar ook tal van andere muziekstukken goedkoop onder het volk worden verspreid. Anderson heeft een muziekboek uit 1836 in de vitrine gelegd met Nederlandse composities. Dat was voor de lithografie bijna niet te doen. Noten kon je immers niet, zoals met letters wel het geval was, bij elkaar vergaren en zo afdruk- ken. Alle noten moesten in het ko- per worden geetst en dat was pe- perduur. Soms werden er grappige vergis- singen gemaakt. In de expositie is een negentiende eeuwse litho op genomen van W. Roelofs: 'gezicht op een dorp in West-Terschelling'. Roelofs had er echter niet aan ge- dacht dat de litho uiteindelijk in spiegelbeeld zou worden afge- drukt, en dus staat alles, inclusief de beschrijving, net de andere kant op afgebeeld. Het wekt alleen maar de bewondering op van die anonieme schrijver die schijnbaar zonder moeite gothische letters in spiegelschrift kon schrijven. An derson relativeert de bewondering wat: je houdt er een spiegeltje ach ter en na een jaar weet je gewoon niet beter. Dan schrijf je gotische letters met je ogen dicht. Streekmuseum Jan Anderson ligt aan de Kethelweg 50 in Vlaardin- gen. Geopend elke zaterdag van 14.00 tot 16.00 uur. Tevens ge opend elke eerste zondag van de maand, evens van 14.00 tot 16.00 uur. Toegang gratis. Rotterdams Dagblad TV, kort- weg RDTV, is een kabelkrant die te zien is op alle kabelnetten in Rotterdam en wijde omgeving. El ke dag, zeven dagen in de week, en 24 uur per dag, worden actuele ge- beurtenissen vaak uit uw eigen omgeving snel via de kabel in uw huiskamer gebracht. In een pro gramma dat steeds wordt geactua- liseerd en herhaald. Elke maandag en dinsdag wordt bijzonder aandacht besteed aan Wonen en Onroerend Goed. En op zondag aan lokale sportgebeurte- nissen.Stem uw TV dus af op RDTV, uw eigen nieuwskanaal! Voor meer informatie of voor adverteren op RDTV kunt u bel- len met 010-4004.285. koopgids i SONY Art.nr. 62276 Art.nr. 133 Art.nr. 61365 m X

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Maaspost / Maasstad / Maasstad Pers | 1998 | | pagina 23