ZomerkosT
Tentoonstelling over lichamelijke en
geestelijke pijn in Stedelijk
Een stuk Kosovo tentoongesteld
in de Sint Janskerk
HCJ
19®
PRINS FREDERIK
HENDRIKSTRAAT 63
TEL: 010-4.618.525
De pijnen en angsten van Aloysius Donia
Kunstenaars kiezen zelfhun dialoog
3-PAKi
GRATIS MILLENNIUM
TESTDAG BIJ CORRECT
Terug verlangen naar de
avondf ietsvierdaagse van weleer
TELEF00N ACCU'S
Mr-
Vtoensdag 2 juni 1999
wx54
M
Rijnuond-bestuurslid Henk Gusman verwelkomde vanachter
de ilSChrijftafel ZO'n 250 deelnemers. Foto Roger van der Kraan
Een gedeelte van de route andersom rijden
Enkee deelnemers werpen voor het begin van de fietstocht
een Uik op de uitgebreide routebeschrijving. Foto Roger van der
Kraan
Het drieluik 'Cryings'. Foto Roger van der Kraan
Confrontatie
Werk van Tanja Smeets in het voormalig gemeentearchief. Foto Roger van der Kraan
Archief
Het Correct Service Center heeft een groot
assortiment aan originele elektronische onderdelen
van o.a. Philips, Sony, JVC, Technics, Grundig,
Compaq, IBM, Nordmende, Telefunken, Toshiba en
Akai. Ook de hobbyist vindt bij het Correct Service
Center een ruime keuze op gebied
van handige accessoires.
Geschikt voor de meeste draadloze
thuistelefoons met 3,6 Volt accu.
IMS
Art.nr. 40717
C0RRECTPRIJS
fcUSlETF0RMULE.ll
BOUWPLAAT EN
gsmverkukker
PHILIPS
PHILIPS
PHILIPS E-180VHS VIDEOTAPE
3 prima videobanden met High-Grade
kwaliteit en een speelduur van 180
minuten. Nu tijdelijk met een leuke
Formule 1 bouwplaat en
GSM verklikker.
2MS-
Art.nr. 71147
C0RRECTPRIJS
SONY RM-V21T UNIVERSELE
AFSTANDSBEDIENING
Deze, als Beste uit de test gekomen
afstandsbediening is geschikt voor
67 verschillende TV- en videomerken.
Voorzien van verlichte toetsen.
Art.nr. 46567
C0RRECTPRIJS
VRIJDAG
JUNI
Op .vrijdag 4 juni 1999 van 10.00-16.00 uur organiseert
Correct op de Ceintuurbaan 125 in het pand van
Correct Computers en Netwerken een jaar 2000 testdag. Op deze dag
kunt u uw PC, notebook, palmtop, computer of videorecorder gratis
laten testen op de bestendigheid voor
het jaar 2000.
OPENINGSTIJDEN:
maandag t/m donderdag 09.00-18.00 uur,
vrijdag 09.00-21.00 uur en zaterdag 09.00-18.00 uur.
Zetfouten en prijswijzigingen onder voorbehoud.
MaasposT
(Phis
SCHEDAM - De zomer heeft zich de afgelopen week reeds met grote
voorfarendheid aangekondigd. Organisatoren van het grote aantal bui-
tenevnementen die in deze periode worden afgewikkeld, prijzen zich ge-
lukki met de warmte waarin Nederland zich dompelt. Fietstoerclub Rijn-
monds ook zo'n activiteiten-creerder die de weergoden dit jaar aan zijn
zijdetreft. Jaarlijks organiseren de Schiedamse pedaalridders van het
strafl tempo en de lange adem de regionale avondfietsvierdaagse.
Afgeopen maandag 31 mei startte de achtste editie van het vierdaagse
wielrfestijn vanaf de wielerbaan in het Schiedamse sportpark Harga.
Zo'r250 fietsliefhebbers klommen verspreid over de middag en avond op
hun zeren ros voor een ritje van 25 of 50 kilometer. Rijnmond-voorzitter
Frar. van der Ploeg toont zich gematigd tevreden over het deelnemers-
aantl. „Het is in ieder geval weer wat gegroeid ten opzichte van vorig
jaar' Met enige weemoed kijkt Van der Ploeg echter terug op de avond-
fietsierdaagses van weleer. 400 deelnemende fietsers waren in die tijd
eerdr regelmaat dan uitzondering. „Het is echter niet zo dat alleen wij
met ten dergelijke terugval aan deelnemers te maken hebben gehad",
merl Van der Ploeg op. „De belangstelling voor de reguliere Schiedamse
avodwandelvierdaagse is bijvoorbeeld ook een stuk minder geworden.'
0m let tij van de teruglopende deelnemersaantallen te keren, heeft tc
Rijmond vorig jaar een tweede afstand aan het programma toegevoegd.
Vanler Ploeg: „Van verschillende kanten werd ons gevraagd om dage-
lijksiok een langere tocht uit te zetten. We hoopten daarom met het aan-
biedn van een 50 kilometer naast de reguliere 25 kilometer, een nieuwe
doelj-oep te kunnen aantrekken." Het feit dat de starttijd daardoor moest
worcn uitgebreid van alleen de avonduren naar ook de middag, nam de
clublaarbij voor lief.
Uiteidelijk is echter gebleken dat de aantal deelnemers niet spectaculair
is togenomen. „We zien alleen een grote versnippering in de tijden waar-
op rensen nu starten en een aantal deelnemers die in plaats van de korte
afstad nu de lange afstand rijden." Vooral die versnippering ziet Rijn-
mori als een ongewenste ontwikkeling. „Je mist zo de gezelligheid van
de gote groepen startende en finishende deelnemers", aldus de tc Rijn-
mod-organisatie die zich voor volgend jaar zal gaan beraden over de
vrag of het toch niet zinvoller is het draaiboek van enkele jaren terug
weeter hand te nemen.
Ieder aar probeert tc Rijnmond de te fietsen routes zo veel mogelijk te
vervesen. Van der Ploeg: „Je ontkomt er natuurlijk niet aan dat het par-
coursvoor een groot deel over dezelfde wegen gaat. Elke keer slagen we
er eclter toch weer in om wat nieuwe elementen toe te voegen. Hetzij door
nieuv aangelegde stukjes weg in te passen of gewoon door delen van de
route andersom te rijden." De deelnemers die deze week vier dagen aan
de hud van Rijnmond door de Waterweg-regio fietsen reden maandag via
de Vaardingse Broekpolder naar Maasland en Maassluis, dinsdag via de
Spaaisepolder richting de Rotte en Berkel-Rodenrijs en woensdag via de
Harnweg naar Delft en Schipluiden. Op de slotdag wordt via Kethel op-
nieuv het poldergebied rond Berkel-Rodenrijs gekruist. Na afloop van de
afslutende tocht is er voor iedere betalende deelnemer een herinnering in
de verm van een medaille of een vervolgspeld.
Betabnde deelnemers? Hoe zo, zijn er dan ook niet-betalende deelne
mers' „Inderdaad want alhoewel wij het inschrijfgeld zo laag mogelijk
probtren te houden, zien wij elk jaar toch een aantal mensen die de vier
daagst 'zwarf meerijden. In dat geval komen ze bijvoorbeeld met een
groepj: van vier fietsers naar het startpunt. Daarvan betalen er dan vervol-
gens naar een of twee voor de deelnemerskaart en de routebeschrijving'
verteltFrans van der Ploeg laconiek.
,,Maaibij onze controlepost willen ze dan natuurlijk wel allemaal de appel
of datjene wat we die dag bij wijze van verrassing uitdelen." Om er ver-
volgeis cynisch aan toe te voegen. „Daar doen we dan maar niet moeilijk
over."
Raterdams Dagblad TV, kortweg RDTV, is een kabelkrant die te zien
is »p alle kabelnetten in Rotterdam en wijde omgeving. Elke dag, zeven
da;en in de week, en 24 uur per dag, worden actuele gebeurtenissen vaak
uiluw eigen omgeving snel via de kabel in uw huiskamer gebracht. In een
pngramma dat steeds wordt geactualiseerd en herhaald.
Eke maandag en dinsdag wordt bijzonder aandacht besteed aan Wonen
er Onroerend Goed. En op zondag aan lokale sportgebeurtenissen.Stem
uw TV dus af op RDTV, uw eigen nieuwskanaal!
Voor meer informatie of voor adverteren op RDTV kunt u bellen met
010-4004.285.
Door Jalmar Teunissen
SCHIEDAM - Je wordt wakker,
een paar minuten lang is er niets
aan de hand, je doezelt nog, wel
een beetje behoedzaam. Maar
dan voel je een doffe pijn in je
maag. Wat is er aan de hand?
Begint het dan nu al? Je staat op
en maakt snel een boterham
klaar, misschien dat daardoor de
pijn verdwijnt. Je hart begint
wat sneller te slaan, je maag
draait om.
Terwijl je wat probeert te lezen
slaat je hart een paar keer over. Je
schrikt, je denkt 'dit is het moment,
nu ga ik dood. Zie je wel dat ik ge-
lijk had. Waarom toch?' Een paar
keer trekt je hart hard samen, aar-
zelt even en klopt vervolgens weer
verder als vanouds. Dan dienen
zich golven van paniek aan, de een
nog heftiger dan de vorige. Je kunt
er niets tegen doen, het overvalt je.
Een kwartier later voel je de eerste
pijnscheuten in je borst. Nergens
kan je naar toe. Paniek, angst,
'Kut'. Wat moet je doen?
Aloysius Donia (1973) krijgt wan-
neer hij zestien jaar oud is de eerste
onverklaarbare pijnen. In zijn hart,
maag, nek, armen. Artsen kunnen
geen lichamelijke oorzaak vinden.
Hij is ervan overtuigd dat hem iets
mankeert: die pijn moet toch er-
gens vandaan komen? Hij heeft die
pijn toch niet voor niets? Donia's
leven raakt meer en meer beheerst
door zijn repeterende pijnen, en hij
verlaat vroegtijdig de middelbare
school. Omdat hij zeker weet dat
hij niet lang zal leven, werpt Donia
zich op de kunst. Donia wil voor-
dat hij door een onvermijdelijke
hartaanval wordt geveld -daarvan
is hij overtuigd- iets tastbaars nala-
ten. En hij begint te tekenen, schil-
deren, in grote boeken noteert hij
precies wanneer hij welke pijn
voelt, hoe hij zich voelt, wat hij er-
aan probeert te doen en wat het re-
sultaat van zijn pogingen is. De
Schiedamse kunstenaar Daan van
Golden raakt met hem bevriend,
onder de indruk van de manier
waarop Aloysius Donia zijn pijn
beschrijft en verwerkt in zijn boe
ken, tekeningen, schilderijen en in-
stallaties. Wanneer Diana Wind,
directeur van het Stedelijk Muse
um, Van Golden vraagt een ten
toonstelling in te richten, benadert
hij zijn vriend. Een overzichtsten-
toonstelling over pijn. Lichamelij
ke en geestelijke pijn.
Op de eerste etage van het Stede-
lijk Museum ligt een van de pijn-
boeken van Aloysius Donia in een
vitrine, de pagina ligt opengesla-
gen op 5 September. Na de maag-
pijn van even na negenen -met een
pijnintensiteit van 8 en de gedachte
van 'wat vervelend'- volgen hart-
kloppingen om 13.05 uur. Aloysi
us heeft niet zoveel pijn, een 6-je,
maar de angst is er niet minder om:
een 8,5 met de gedachte 'Wat nu'.
Om 13.45 uur noteert hij de klacht
'duizelig en moe', om 15.00 uur
krijgt hij pijn in zijn nek, om 17.37
keren de hartkloppingen terug. Om
19.05 uur krijgt Donia kloppingen
in zijn arm, hij vraagt zich af 'wat
is dit?'. 19.53 uur: maagpijn. 20.15
uur: kloppingen in zijn nek. 20.43
uur: steken in zijn zij. Donia wordt
banger en banger en schrijft in zijn
pijnboek 'is dit een hartaanval?,
wat nu?'. 22.40 uur: maagpijn met
een intensiteit van 8. 23.30 uur:
hartkloppingen. 23.50 uur: klop
pingen in zijn arm. 00.25 uur:
maagpijn. De dag zit er op voor
Donia, een nieuwe lege bladzijde
voor de komende morgen wacht
geduldig.
Het eerste werk van de tentoonstel
ling 'Bad Paint' is een gezamenlijk
werk van Donia en Van Golden.
'Signatures', honderden handteke-
ningen van het tweetal door elkaar
heen gezet. Van een afstand lijkt
het op een abstract bloemetjesmo-
tief; pas als je dichterbij staat zie je
de afzonderlijke handtekeningen.
De handtekeningen vormen samen
een gezamenlijke handtekening.
Drie 'human hairballs' volgen, elk
in een aparte nis. Volgens de mu-
seumcatalogus verwijzen de haar-
ballen naar het opkroppen en ver
volgens weer uitbraken van nega-
tieve emoties. Jezelf weer schoon-
maken, net zoals een kat doet als er
in zijn maag te veel haar zit. Hoe-
wel het werk van Donia over het
algemeen zeer zwaar is, is er ook
wel ruimte voor humor, zo nu en
dan. De laatste haarbal, glanzend,
ziet emit alsof 'ie net op de vloer
gedeponeerd is. Inderdaad: 'fresh
human hairball' luidt de titel.
Links van de fresh human hairball
ligt in een vitrine een boek openge-
slagen: op elke pagina heeft Aloy
sius Donia zijn handtekening ge
zet, op een zilveren achtergrond.
Misschien om grip op zichzelf te
krijgen, misschien om de wereld te
laten zien dat Donia echt heeft be-
staan. In dezelfde vitrine de verf-
krijttekening 'Opa is dood': enge-
len lachen ('ha ha ha'), terwijl de
wereld huilt ('snif snif snif
De schok volgt in de volgende
zaal. Er hangen slechts twee wer-
ken, elk prominent aan beide zij-
den opgehangen. Mensengel, een
immens schilderij, bloedrood ge-
schilderd en die doet denken aan
Silence of the Lambs; en het drie
luik 'Cryings', voorbereid in hon
derden tekeningen.
Boven, op de eerste verdieping,
wacht 'Fallen'. Een familielid
neemt afscheid van een overlede-
ne, daarbij gadegeslagen door de
zwijgende nabestaanden.
De tentoonstelling begon met een
gezamenlijk werk van Donia en
Van Golden. Het laatst tentoonge-
stelde werk 'De leerling en de
meester' lijkt weer te verwijzen
naar de vriendschap tussen de twee
kunstenaars. Een die bestaat uit
wederzijds respect.
Aloysius Donia. Bad Paint. Cura
tor Daan van Golden. Te zien in
het Stedelijk Museum tot en met 18
juli.
Door Jalmar Teunissen
SCHIEDAM - Kostana Banovic
heeft wel wat anders aan haar
hoofd dan 'het aangaan van een
dialoog' met Schiedamse dan wel
Utrechtse kunstenaars. Het is op
zich wel een aardig idee van
Koos van Duinen om kunste
naars op elkaar te laten reage-
ren, Schiedammers met Utrech-
tenaren, Pand Paulus deed het
vorig jaar ook. Maar de ervaring
leert dat kunstenaars toch vanuit
zichzelf werken (net zoals schrij-
vers, musici, banketbakkers). En
dus maakte ze een installatie
over Kosovo (Banovic komt zelf
uit Kroatie).
In een hoek van de St. Janskerk ligt
een vuile deken op een improviso-
rische matras. Als kussen dienen
kranten uit het voormalig Joego-
slavie. De bedoeling wordt al wat
meer duidelijk. Dan kijk je recht
vooruit naar een manshoge stapel
kranten. Op de ruggen van de op-
gestapelde kranten lees je de ont-
wikkelingen van de genocide in
Kosovo: Herinneringen aan 40-
45', 'Natuurlijk wil ik Milosovic
kwijt', NAVO richt bommen'
Asielzoekers'Slobowaar is je
zoon nu, in Kosovo'Het is het
nieuws dat we elke dag op de mat
bij de voordeur kunnen vinden.
Zwart op wit, een vracht aan be-
richten. Maar na verloop van tijd
raak je afgestompt door al die be-
richten, of je nu wilt of niet. En dan
komen poppetjes, die links van de
kranten liggen, onvermoed hard
aan. Poppetjes gemaakt door Kos-
ovaarse vluchtelingen van een jaar
of zes: Moktar, Ash win en Tarik.
Soldatenpoppetjes met mitrail-
leurs, houten tanks, prikkeldraad,
verwoeste boerderijen. In een goot
liggen burgers, dood, her en der
verspreid.
Op de Dam exposeert Pieter Zand-
vliet, een nieuwkomer bij het
Schiedamse kunstenaarscollectief
Kunstwerkt. Ook hij zit in het dia-
loogproject. Maar ja, dialoog met
wie? Met welke kunstenaar? Ik
heb nog met niemand gepraat
hoor, zegt de Schiedamse kunste-
naar lachend. Toch wel moeilijk
als je op de Dam bent weggestopt,
hoewel hij dat zelf niet zo ziet. El
ke dag lopen er wel kunstenaars
binnen, op bezoek, om kennis met
Zandvliet te maken. Zelf ziet hij
het meeste verwantschap met het
werk van Jan van Asbeck dat Koos
van Duinen in het voormalig ge
meentearchief heeft geplaatst.
Maar ja, beseft Zandvliet, die grote
doeken passen hier moeilijk op de
Dam. De dialoog, die heeft Zand
vliet nu vooral met de bezoekers
van de Kunstmanifestatie '99.
„Je hebt mensen die met een kaart-
je de hele route lopen. Maar als ze
dan bij mij komen, zie je ze soms
vreselijk boos naar binnen kijken,
vooral oudere mensen, en die lo
pen meteen weg. Maar ja, ik ver-
koop geen zoete broodjes. Ik doe
het niet om te shockeren, wat ik
vroeger wel deed. Het smelten van
barbies bijvoorbeeld, dat ging me
later tegenstaan. Allemaal mooi
hoor, maar ik ging toch liever teke-
Bij Hosman Vins staat Frits Klop-
pers die een 'dialoog' aangaat met
de wijnhal. Een donkere ruimte die
wel contrasteert met de kleurige
beelden van Kloppers. In het begin
maakte hij zich daar wel zorgen
om: zouden zijn beelden niet com-
pleet wegvallen? En dan die don
kere houten tafels waarop zijn
beelden staan. Maar daar heeft
Kloppers met gekleurde platen al-
wat aan gedaan.
Ook in het voormalig gemeentear
chief blijft weinig over van de dia
loog tussen Schiedamse en
Utrechtse kunstenaars. De meeste
kunstenaars reageren op de locatie,
het archief, zoals Sjef Henderickx
die tussen voormalige archiefkas-
ten zijn impressie van Zwart Naza
reth heeft gemaakt. Esther Zitman
laat op de eerste etage een serie
schilderijen zien die ze maakte
naar aanleiding van een opdracht
van het (nieuwe) gemeentearchief.
Boompjes rechtstreeks overgeno-
men van een zestiende eeuwse
kaart van Potter. Een drieluik
hangt nu op de nieuwe locatie in
het stadserfcomplex.
Ienke Kastelein stelt de vraag cen-
traal 'waar blijven gebeurtenis
sen'. In het archief bijvoorbeeld.
Zaadjes van vergeet-mij-nietjes
liggen naast foto's en toespraken
van Francois Haverschmidt. Door
een lens maken de molens ook deel
uit van de installatie -je ziet de wie-
ken draaien- evenals het stadsge-
zicht op Schiedam. De klok tikt
door, de uren verstrijken. Die dia
loog met het verleden gaat ook
Ane Koczorowski aan. Herinne
ringen aan haar jeugd in Duitsland.
Ook legt ze een link met Anne
Frank die evenals Koczorowski
zowel Duits als Nederlands was
(later voelde ze zich ook joods).
Was er dan helemaal geen dialoog
tussen de kunstenaars? Toch wel,
een beetje: de tegenstelling natuur-
industrie. Of misschien ook niet.
AAKNI-JMIJ
•I.VJ «1
11 f
59
